1 Şubat

[bullvar_katip]

Olaylar 1411 - Birinci Thorn Barış antlaşması, müttefik Polonya Krallığı ve Litvanya Büyük Dükalığı ile Töton Şövalyeleri'nin aralarındaki savaşın bitmesiyle Toruń kentinde imzalandı. 1553 - Osmanlı İmparatorluğu ve Fransa Krallığı arasında, İstanbul Antlaşması imzalandı. 1662 - Çinli general Koxinga, dokuz ay süren kuşatmadan sonra Tayvan adasını ele geçirdi. 1793 - Fransa, İngiltere ve Hollanda'ya savaş ilan etti. 1814 - Filipinler'deki Mayon yanardağı lav püskürdü; yaklaşık 1200 kişi yaşamını yitirdi. 1861 - Amerikan İç Savaşı: Teksas, Amerika Birleşik Devletleri'nden ayrıldı. 1884 - Oxford English Dictionary'nin ilk baskısı yapıldı. 1887 - ABD'de emlakçılık yapan Harvey Henderson Wilcox ve karısı, Hollywood isimli çiftliklerini tapu dairesinde kaydettirdi. Los Angeles'in batısındaki araziye; telefon, elektrik, gaz ve su getirttiler. Amerikan sinema endüstrisi burada doğdu. 1895 - Lumiere Kardeşler, sinema makinasını icat ettiler. 1896 - Giacomo Puccini'nin La bohème operası, ilk kez İtalya'nın Turin şehrinde sahnelendi. 1913 - Grand Central Terminal, New York'ta açıldı: Dünyanın en büyük tren istasyonu. 1915 - 20th Century Fox film şirketi kuruldu. 1918 - Rusya, Gregoryen takvim'e geçti. 1919 - İnci adlı aylık kadın dergisi İstanbul'da yayımlanmaya başladı. Sahibi Sedat Simavi idi. 1923 - Almanya'da enflasyon artıyor; 1 sterlin 220 bin mark değerine ulaştı. 1924 - Birleşik Krallık, SSCB'yi resmen tanıdı. 1924 - Zekeriya Sertel tarafından yayınlanan Resimli Ay yayın hayatına başladı. 1926 - Ankara'da Gazi İstasyonu açıldı. 1930 - Kayseri-Şarkışla Demiryolu işletmeye açıldı. 1933 - Bursa'da ezan ve kametin Türkçe okunmasını yanlış bulan bir grup, Ulucami'de namazdan çıkan halkı da yanlarına alarak Valilik önünde gösteri yaptı. 1933 - Cumhuriyet ilkelerini benimsetmek ve aynı doğrultuda kültür hareketi oluşturmak amacıyla Halkevleri'nin yayın organı olarak Ülkü dergisi yayınlanmaya başladı. 1935 - Ayasofya, müze olarak halkın ziyaretine açıldı. 1944 - Bolu-Gerede depremi: Gerede, Bolu ve Çankırı'daki depremlerde 4611 kişi öldü. 1957 - Alman mühendis Felix Wankel tarafından icat edilen ve çalışan ilk prototip Wankel motoru, Almanya NSU araştırma ve geliştirme merkezinde ilk kez çalıştırıldı. 1958 - Mısır ve Suriye, Birleşik Arap Cumhuriyeti adıyla birleşti. Bu durum ancak 1961'e dek sürdü. 1963 - İki uçağın Ankara üzerinde çarpışarak Ulus semtine düşmesi sonucu, 80 kişi yaşamını yitirdi. 1968 - Vietnam Savaşı: Vietkong'lu Nguyen Van Lem, Güney Vietnam'lı millî polis şefi Nguyễn Ngọc Loan tarafından vurularak öldürüldü. İnfaz anı hem video hem de fotoğraf olarak kaydedildi. 1974 - İzmir'de sabaha karşı saat 02:04'te bir deprem oldu, tarihi Saat Kulesi'nin tepesinin de yıkıldığı depremde 2 kişi öldü. 1974 - São Paulo'da (Brezilya) 25 katlı bir iş yerinde yangın çıktı: 189 kişi öldü, 293 kişi yaralandı. 1978 - Film yönetmeni Roman Polanski, kefaletini yakarak ABD'den Fransa'ya kaçtı. 13 yaşında bir kızla cinsel ilişkiye girme suçuyla hakkında dava açılmıştı. 1979 - Humeyni'yi, Paris'teki 14 yıllık sürgün yaşamından Tahran'a dönüşünde milyonlarca İran'lı karşıladı. 1979 - Türkiye'de 12 Eylül 1980 Darbesi'ne Giden Süreç (1979- 12 Eylül 1980): Milliyet gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Abdi İpekçi, suikast sonucu öldürüldü. 25 Haziran'da yakalanan katil Mehmet Ali Ağca, 1980'de ölüm cezasına çarptırıldı. 1980 - İstanbul'da zamlara tepki gösteren halk bilet almadan vapura bindi. 1989 - Millî futbolcu Tanju Çolak, Monte Carlo'da düzenlenen törende "Altın Ayakkabı" ödülü aldı. 1990 - Yugoslav ordusu Kosova'ya girdi. 1992 - Şırnak'ın Görmeç köyünde Jandarma Bölük Komutanlığına çığ düştü; 76'sı asker 81 kişi öldü. Siirt'in Eruh ilçesinin Tünekpınar köyü Jandarma Karakolu'na da çığ düşmesi sonucu 32 er öldü. 1993 - İçişleri Bakanlığı, Valiliklere yurt içinden yayın yapan özel radyo televizyon kuruluşlarının kapatılmasını öngören bir genelge gönderdi. Özel radyolar, dinleyicilerinden Başbakan Süleyman Demirel'e genelgeyi protesto telgrafları ve faksları göndermelerini istediler. 1997 - Susurluk kazasıyla ortaya çıkan karanlık ilişkileri protesto etmek ve "temiz toplum, temiz siyaset" özlemini duyurmak amacıyla, "Sürekli Aydınlık İçin 1 Dakika Karanlık" eylemi başlatıldı. 2000 - Amerika Birleşik Devletleri'nde Illinois Eyalet Valisi George Ryan, idam cezalarının infazlarını durdurdu. 20 yıl içinde 13 idam mahkumunun suçsuz olduğunun anlaşılması Valiye bu kararı aldırttı. 2001 - Önce Vatan gazetesi yayın hayatına başladı. 2003 - Columbia uzay mekiği, Dünyaya dönüşü sırasında Teksas üzerinde parçalandı: mekikteki yedi astronot öldü. 2004 - Suudi Arabistan'da Hac sırasında çıkan izdihamda 289 hacı öldü. 2005 - Kanada aynı cinsiyetten olanların evlenmesini yasallaştıran 4. ülke oldu. 2005 - The New Anatolian gazetesi yayın hayatına başladı. 2005 - Nepal'de Kral Gyanendra darbe yaptı. 2006 - Danimarka gazetesi Jylls-Postende İslam dünyasını rahatsız eden karikatürlerin yayımlanmasından 5 ay sonra, Avrupa'da birçok gazete aynı karikatürleri yayımladı. Danimarka'ya yönelik protestolar yayıldı. (4 Şubat'ta Şam'daki Danimarka ve Norveç Büyükelçilikleri ateşe verildi. 7 Şubat'ta Afganistan'daki Norveç birliklerine saldırı düzenlendi ve 10 Şubat'ta Danimarka, birçok Müslüman ülkedeki Elçiliklerini kapattı.) 2012 - 30 yıllık Dev-Yol davası düştü. Yargıtay 9. Ceza Dairesi, Ankara 1 No'lu Sıkıyönetim Mahkemesinde, 574 sanıkla 18 Ekim 1982'de başlayan Dev-Yol ana davasının tüm sanıklar yönünden zaman aşımından düşürülmesine karar verdi. 2012 - Mısır'ın ünlü takımı El Ehli ile Port Said'in El Masri takımları arasındaki maçtan sonra çıkan olaylarda 74 kişi öldü, 200'ü ağır binden fazla kişi yaralandı. 2013 - Ankara'da ABD Büyükelçiliği'nde patlama oldu, iki kişi öldü. 2021 - Myanmar'da Min Aung Hlaing tarafından askerî darbe gerçekleştirildi. Doğumlar 1459 - Conrad Celtes, Alman bilgin (ö. 1508) 1462 - Johannes Trithemius, Alman bilim insanı (ö. 1516) 1550 - John Napier, İskoçyalı matematikçi ve logaritmanın mucidi (ö. 1617) 1552 - Edward Coke, İngiliz hukukçu ve siyasetçi (ö. 1634) 1750 - Andreas Bernardus de Quertenmont, Flaman bir ressam, kopyacı, oymacı ve gravür sanatçısı (ö. 1835) 1761 - Christiaan Hendrik Persoon, Güney Afrikalı bilim insanı (ö. 1836) 1780 - David Porter, Amerikalı amiral (ö. 1843) 1796 - Abraham Emanuel Fröhlich, İsveçli şair (ö. 1865) 1801 - Émile Littré, Fransız hekim, filozof, dilbilimci ve siyaset adamı (ö. 1881) 1804 - Handrij Zejler, Sorb yazar (ö. 1872) 1825 - Francis James Child, Amerikalı bilim insanı, eğitimci ve halk bilimci (ö. 1896) 1861 - Robert Sterling Yard, Amerikalı gazeteci ve yazar (ö. 1945) 1868 - Ovannes Kaçaznuni, Ermeni siyasetçi ve Ermenistan'ın ilk Başbakanı (ö. 1938) 1872 - Jerome F. Donovan, Amerikalı politikacı (ö. 1949) 1874 - Hugo von Hofmannsthal, Avusturyalı yazar (ö. 1929) 1878 - Milan Hodža, Slovak politikacı (ö. 1944) 1878 - Alfréd Hajós, Macar yüzücü ve mimar (ö. 1955) 1878 - Hattie Wyatt Caraway, Amerikalı politikacı (ö. 1950) 1878 - Charles Tate Regan, Büyük Britanyalı Royal Society Üyesi ve ihtiyolog (ö. 1942) 1882 - Louis St. Laurent, Kanada'nın 12. Başbakanı 1884 - Yevgeny Zamyatin, Rus yazar (ö. 1937) 1885 - Camille Chautemps, Fransız siyasetçi (ö. 1963) 1887 - Charles Nordhoff, İngiliz yazar (ö. 1947) 1889 - John Lewis, İngiliz Marksist düşünür (ö. 1976) 1894 - James P. Johnson, Amerikalı besteci (ö. 1955) 1894 - John Ford, Amerikalı yönetmen, yapımcı ve En İyi Yönetmen Akademi Ödülü sahibi (ö. 1973) 1894 - Kerim Erim, Türk ordinaryüs matematikçi (ö. 1952) 1895 - Conn Smythe, Kanadalı mimar (ö. 1980) 1898 - Richard Loudon McCreery, İngiliz asker (ö. 1967) 1901 - Clark Gable, Amerikalı sinema oyuncusu ve En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (ö. 1960) 1902 - Langston Hughes, Amerikalı yazar (ö. 1967) 1905 - Emilio Gino Segrè, İtalyan fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 1989) 1906 - Hildegarde, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı (ö. 2005) 1908 - George Pal, Macar yönetmen ve yapımcı (ö. 1980) 1909 - George Beverly Shea, Kanadalı şarkıcı (ö. 2013) 1910 - Sabire Aydemir, Türk veteriner hekim (ö. 1991) 1914 - Jale İnan, Türk arkeolog (ö. 2001) 1915 - Stanley Matthews, İngiliz futbolcu (ö. 2000) 1915 - Alicia Rhett, Amerikalı oyuncu ve ressam (ö. 2014) 1918 - Muriel Spark, İskoç yazar (ö. 2006) 1922 - Renata Tebaldi, İtalyan soprano (ö. 2004) 1924 - H. Richard Hornberger, Amerikalı yazar (ö. 1997) 1928 - Muzaffer Buyrukçu, Türk yazar (ö. 2006) 1928 - Stuart Whitman, Amerikalı oyuncu (ö. 2020) 1930 - Shahabuddin Ahmed, Bangladeş'in Başbakanı 1931 - Boris Yeltsin, Rus devlet adamı (ö. 2007) 1932 - Yılmaz Atadeniz, Türk yönetmen, senarist ve yapımcı 1933 - Wendell Anderson, Amerikalı bürokrat (ö. 2016) 1934 - Berke Vardar, Türk dilbilimci (ö. 1989) 1936 - Tuncel Kurtiz, Türk sinema, tiyatro ve seslendirme sanatçısı (ö. 2013) 1939 - Claude François, Fransız pop şarkıcısı ve söz yazarı (ö. 1978) 1942 - Bibi Besch, Amerikalı aktris (ö. 1996) 1942 - Vural Öger, Türk kökenli Alman politikacı ve iş insanı 1949 - Vedat Ahsen Coşar, Türk avukat 1950 - Ali Haydar Konca, Türk siyasetçi 1950 - Erol Togay, Türk futbolcu (ö. 2012) 1950 - Mustafa Kaplakaslan, Türk futbolcu 1952 - Engin Ardıç, Türk gazeteci (ö. 2023) 1952 - Ferit Mevlüt Aslanoğlu, Türk siyasetçi (ö. 2014) 1957 - Derya Baykal, Türk oyuncu 1964 - Andreas Herder, Alman oyuncu 1965 - Brandon Lee, Çin kökenli Amerikalı aktör (ö. 1993) 1965 - Jarozlaw Araskiewicz, Polonyalı futbolcu 1966 - Michelle Akers, eski Amerikalı kadın millî futbolcu 1967 - Azer Bülbül, Türk arabesk ve fantezi müzik sanatçısı (ö. 2012) 1968 - Lisa Marie Presley, Amerikalı rock şarkıcısı (Elvis Presley'nin kızı) (ö. 2023) 1969 - Gabriel Batistuta, Arjantinli futbolcu 1970 - Asuman Dabak, Türk tiyatro, sinema, dizi oyuncusu ve seslendirme sanatçısı 1970 - Malik Sealy, Amerikalı basketbol (NBA) oyuncusu (ö. 2000) 1971 - Michael C. Hall, Amerikalı oyuncu 1977 - Sergio Aragoneses, eski İspanyol futbolcu 1980 - Florin Bratu, Rumen futbolcu 1980 - Kenan Hasagić, Bosnalı futbolcu 1980 - Liasos Luka, Kıbrıs Rumu futbolcu 1981 - Gustaf Norén, İsveçli müzisyen ve Mando Diao grubunun gitaristi 1982 - Michael Fink, Alman futbolcu 1984 - Darren Fletcher, İskoç futbolcu 1985 - Mason Moore, Amerikalı porno yıldızı 1989 - Lamine Koné, Fildişili futbolcu 1990 Bige Önal, Türk oyuncu Belfu Benian, Türk oyuncu Herciana Matmuja, Arnavut şarkıcı ve söz yazarı Dan Gosling, İngiliz futbolcu Duje Čop, Hırvat futbolcu Serdar Eylik, Türk futbolcu 1994 - Harry Styles, İngiliz şarkıcı, söz yazarı ve One Direction üyesi 1995 - Oliver Heldens, Hollandalı DJ 1997 - Park Ji-hyo, Güney Koreli şarkıcı 2002 - Aleyna Özkan, Türk yüzücü Ölümler 1222 - I. Aleksios, 1204 yılından 1222 yılına kadar Trabzon İmparatorluğu'nun ilk imparatorudur (d. 1182) 1290 - Müziddin Keykubad, Delhi Sultanlığı hükümdarı (d. 1269) 1328 - IV. Charles, Fransa Kralı (d. 1294) 1522 - Girolamo Aleandro, İtalyan akademisyen, hümanist, Kardinal (d. 1480) 1691 - VIII. Alexander, Papa (d. 1650) 1705 - Sophie Charlotte, Braunschweig ve Lüneburg düşesi (d. 1668) 1733 - II. August, Lehistan kralı (d. 1670) 1818 - Giuseppe Gazzaniga, İtalyan opera bestecisi (d. 1743) 1851 - Mary Shelley, İngiliz yazar (d. 1797) 1873 - Matthew Fontaine Maury, Amerikalı astronom, deniz subayı, tarihçi, oşinograf, meteorolog, haritacı, jeolog ve eğitimci (d. 1806) 1882 - Antoine Bussy, Fransız kimyager (d. 1794) 1903 - George Gabriel Stokes, Fransız fizikçi (d. 1819) 1905 - Oswald Achenbach, Alman doğa ressamı (d. 1827) 1916 - Yusuf İzzeddin Efendi, Osmanlı şehzade (d. 1857) 1922 - ‎William Desmond Taylor‎‎, Amerikalı oyuncu ve yönetmen‎ (d. 1872) 1944 - Piet Mondrian, Hollandalı ressam (d. 1872) 1945 - Bogdan Filov, Bulgar arkeolog, sanat tarihçisi ve politikacı (d. 1883) 1966 - Buster Keaton, Amerikalı oyuncu (d. 1895) 1976 - Werner Heisenberg, Alman fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (d. 1901) 1979 - Abdi İpekçi, Türk gazeteci ve yazar (suikast sonucu) (d. 1929) 1979 - Niyazi Akıncıoğlu, Türk şair (d. 1919) 1981 - Ayşe Saffet Alpar, Türk kimyacı ve Türkiye'nin ilk kadın rektörü (d. 1903) 1988 - Heather O'Rourke, Amerikalı oyuncu (d. 1975) 1999 - Barış Manço, Türk müzisyen (d. 1943) 2002 - Hildegard Knef, Alman aktris, şarkıcı ve yazar (d. 1925) 2002 - Aykut Barka, Türk jeolog (d. 1951) 2002 - Daniel Pearl, Amerikalı gazeteci (d. 1963) 2003 - Kalpana Chawla, Hint asıllı Amerikalı astronot (d. 1962) 2003 - İlan Ramon, İsrail Devleti'nin uzaya gönderdiği ilk astronot olan İsrail Hava Kuvvetleri'nin savaş pilotu (d. 1954) 2003 - Rick Husband, Amerikalı astronot (d. 1957) 2003 - Michael P. Anderson, ABD Hava Kuvvetleri memuru ve NASA astronotu (d. 1959) 2003 - Muzaffer Akdoğanlı, Türk siyasetçi (d. 1922) 2004 - Ewald Cebula, Polonyalı eski millî futbolcu (d. 1917) 2004 - Süha Arın, Türk belgesel sinemacı (d. 1942) 2005 - John Vernon, Kanadalı oyuncu (d. 1932) 2007 - Gian Carlo Menotti, İtalyan asıllı Amerikalı besteci (d. 1911) 2010 - Steingrímur Hermannsson, İzlandalı siyasetçi (d. 1928) 2010 - Justin Mentell, Amerikalı oyuncu ve model (d. 1982) 2011 - Knut Risan, Norveçli ünlü oyuncu (d. 1930) 2011 - Galip Boransu, Türk piyanist, keyboard, vokal (d. 1950) 2012 - Wislawa Szymborska, Polonyalı şair (d. 1923) 2012 - Angelo Dundee, Amerikalı boks antrenörü (d. 1921) 2012 - Don Cornelius, Amerikalı Tv programcısı, yazar ve yapımcı (d. 1936) 2013 - Ed Koch, Amerikalı siyasetçi (d. 1924) 2013 - Robin Sachs, İngiliz sinema ve Tv oyuncusu (d. 1951) 2014 - Luis Aragonés, İspanyol futbolcu ve teknik direktör (d. 1938) 2014 - Maximilian Schell, Avusturyalı oyuncu, yönetmen ve En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (d. 1930) 2014 - Vasili Petrov, Kızıl Ordu'nun komutanlarından biri ve Sovyetler Birliği Mareşali (d. 1917) 2014 - Tony Hateley, İngiliz futbolcu (d. 1941) 2015 - Udo Lattek, Alman teknik direktör ve eski futbolcu (d. 1935) 2015 - Aldo Ciccolini, İtalyan-Fransız piyanist (d. 1925) 2015 - Monty Oum, Amerikalı web-bazlı animatör ve yazar (d. 1981) 2016 - Ali Beratlıgil, Türk futbolcu ve teknik direktör (d. 1931) 2016 - Paul Pholeros, Avustralyalı mimar (d. 1953) 2016 - Filiz Bingölçe, Türk Gazeteci, yazar, sözlükçü, yayımcı ve belgesel film yönetmeni (d. 1965) 2017 - Étienne Tshisekedi, Demokratik Kongolu siyasetçi (d. 1932) 2017 - Cor van der Hoeven, Eski Hollandalı millî futbolcu (d. 1921) 2017 - Stig Grybe, İsveçli aktör ve komedyen (d. 1928) 2017 - Lars-Erik Berenett, İsveçli ünlü aktör (d. 1942) 2017 - Desmond Carrington, Britanyalı oyuncu, radyocu ve sunucu (d. 1926) 2017 - Sandy Gandhi, Avustralyalı komedyen ve köşe yazarı (d. 1958) 2018 - Fidel Castro Díaz-Balart, Kübalı nükleer fizikçi ve devlet görevlisi (d. 1949) 2018 - Dennis Edwards, Amerikalı siyahi soul müziği ve blues şarkıcısı (d. 1943) 2018 - Édouard Ferrand, Fransız siyasetçi (d. 1965) 2018 - Su Bai, Çinli arkeolog (d. 1922) 2018 - Ömer Aggad, Filistin asıllı Suudi Arap hayırsever ve iş insanı (d. 1927) 2019 - Clive Swift, İngiliz oyuncu, komedyen ve söz yazarı (d. 1936) 2019 - Jeremy Hardy, İngiliz komedyen ve oyuncu (d. 1961) 2019 - Ursula Karusseit, Alman oyuncu (d. 1939) 2019 - Lisa Seagram, Amerikalı oyuncu (d. 1936) 2019 - Les Thornton, İngiliz profesyonel güreşçi (d. 1934) 2019 - Conway Berners-Lee, İngiliz matematikçi ve bilgisayar mühendisi (d. 1921) 2020 - Andy Gill, İngiliz post-punk gitaristi ve müzik yapımcısı (d. 1956) 2020 - Péter Andorai, Macar oyuncu (d. 1948) 2020 - Leons Briedis, Leton şair, romancı, deneme yazarı, edebiyat eleştirmeni ve yayıncı (d. 1949) 2020 - Lev Mayorov, Azeri profesyonel futbolcu ve teknik direktör (d. 1969) 2020 - Lila Garrett, Amerikalı radyo sunucusu ve senarist (d. 1925) 2020 - Ömer Dönmez, Türk oyuncu (d. 1959) 2021 - Soraya Abdullah, Endonezyalı aktris (d. 1978) 2021 - Dustin Diamond, Amerikalı aktör, yönetmen, müzisyen ve komedyen (d. 1977) 2021 - Jean-Pierre Jossua, Dominikan Rahibi, Fransız yazar, eğitimci ve Katolik ilahiyatçı (d. 1930) 2021 - Abd el-Sattar Kasım, Filistinli yazar (d. 1948) 2021 - Viktor Koval, Sovyet-Rus yazar, şair, sanatçı ve aktör (d. 1947) 2021 - Temur Tsiklauri, Gürcü pop şarkıcısı, aktör (d. 1946) 2021 - Cynthia Turner,' Maltalı bir piyanistti (d. 1932) 2022 - Lütfullah Safi Gülpayegani, İranlı Şii merci (d. 1919) 2022 - Paolo Graziosi, İtalyan aktör (d. 1940) 2022 - Shintarō Ishihara, Japon siyasetçi ve yazar (d. 1932) 2022 - Tito Stagno, İtalyan haber sunucusu ve gazeteci (d. 1930) 2022 - Maurizio Zamparini, İtalyan iş insanı ve spor yöneticisi (d. 1941) 2023 - Renato Benaglia, İtalyan profesyonel futbolcu ve teknik adam (d. 1938) 2023 - Benny Dollo, Endonezyalı teknik direktör (d. 1950) 2023 - Leonard Pietraszak, Polonyalı aktör (d. 1936) Tatiller ve özel günler Fırtına: Hamsi Fırtınası Kaynakça 0201 01