10 Ekim

[bullvar_katip]

Olaylar 415 - 404 yılında çıkan isyanda yakılan Ayasofya kilisesi, Bizans İmparatoru II. Theodosius tarafından yeniden yaptırılarak açıldı. 680 - Kerbelâ Olayı: Muhammed'in torunu İmam Hüseyin, Kerbela'da başı kesilerek öldürüldü. 1780 - Karayipler'de meydana gelen "Büyük Kasırga" yaklaşık 20000 kişi öldü. 1813 - Dresden Kuşatması başladı. 1847 - İstanbul'da güneş tutulması izlendi. 1858 - Küba'da İspanyol İmparatorluğu'na karşı bağımsızlık hareketi başladı. 1896 - The Times gazetesinin kitap eki The Times Literary Supplement'ın ilk sayısı çıktı. 1903 - Emmeline Pankhurst, İngiltere'de kadınların kurtuluşu mücadelesini yürütmek üzere "Kadının Sosyal ve Politik Birliği"ni kurdu. 1911 - Sun Yat-sen liderliğindeki devrimciler Çin'de Mançu Hanedanı devirdi. 1920 - Kuveyt şehrinin batısındaki El Cehre'de Cehre Muharebesi gerçekleşti. 1930 - Türkiye, Barzani Aşireti'nin yaklaşık dört ay süren Oramar Ayaklanması'nı bastırdı. 1933 - United Airlines Havayolu Şirketi'ne ait bir uçağa sabotaj yapıldı. Düşürülen ilk sivil uçak oldu. 1938 - Çekoslovakya Hükûmeti, Münih Antlaşması gereğince Südetler bölgesini Almanya'ya devretti. 1944 - Nazi katliamı: 800 Çingene çocuk sistematik bir şekilde Auschwitz kampında öldürüldü. 1945 - Kim İl-sung önderliğinde Kore İşçi Partisi kuruldu. 1964 - 18. Yaz Olimpiyatları Tokyo'da başladı. 1965 - Genel Seçim sonuçları: AP 240 Milletvekili ile çoğunluğu elde etti. CHP 134, MP 31, YTP 19, TİP 15, CKMP 11 Milletvekili çıkardı. TBMM tarihinde ilk kez bir sosyalist parti (TİP-Türkiye İşçi Partisi) 15 Milletvekili ile grup kurmaya hak kazandı. 1969 - Fikir Kulüpleri Federasyonu (FKF), Devrimci Gençlik Dernekleri Federasyonu (Dev-Genç) adını aldı. 1970 - İngiliz sömürgesi Fiji bağımsızlığını ilan etti. 1975 - Bandırma'da Etibank Boraks ve Asit Fabrikaları'nda direniş başladı. 1975 - Papua Yeni Gine, Birleşmiş Milletler'e üye oldu. 1976 - Devlet Güvenlik Mahkemeleri kaldırıldı (1982-2004 arası tekrar kuruldu). 1980 - Devlet Başkanı Orgeneral Kenan Evren, "Türk Silahlı Kuvvetlerinin Dikkate Alacağı ve Uyacağı Hususlar" başlıklı emrini yayımladı: "Türk Silahlı Kuvvetleri mensuplarının sahip olduğu ideoloji ATATÜRKçülüktür." 1980 - El Salvador'da Farabundo Martí Ulusal Kurtuluş Cephesi kuruldu. 1982 - Auschwitz toplama kampında tanımadığı bir siyasi tutuklu yerine ceza almaya gönüllü olarak hayatını yitiren rahip Maximilian Kolbe, aziz ilan edildi. 1985 - Amerikan F-14 savaş uçakları, Achille Lauro yolcu gemisini kaçıran korsanları taşıyan bir Mısır uçağını, Sicilya'daki bir NATO üssüne inmeye zorladı. Korsanlar tutuklandı. 1986 - San Salvador'daki 7,5 şiddetinde deprem yaklaşık 1500 kişi öldü. 1991 - Klasik Türk müziği sanatçısı Alâeddin Yavaşça'ya Devlet Sanatçısı unvanı verildi. 1991 - Pink Floyd, The Wall albümleri ile yaptıkları katkı nedeniyle, İngiliz Millî Tuğla Dağıtıcıları Birliği tarafından şeref listesine alındı. 1993 - Andreas Papandreou liderliğindeki PASOK, Yunanistan'daki seçimleri kazandı. 1997 - Meksika'da 5 gün süren ve 200 kişinin ölmesine neden olan Pauline kasırga dindi. 1997 - Posadas-Buenos Aires seferini yapmakta olan Arjantin Havayolları'na ait DC-9 tipi bir uçak, Uruguay'da düştü; 74 kişi öldü. 2002 - Macar yazar Imre Kertész, Nobel Edebiyat Ödülü'nü kazandı. 2007 - İnternet üzerinden indirilebilen ilk albüm In Rainbows, Radiohead grubunun internet sitesinde piyasaya sürüldü. 2009 - İsviçre'nin Zürih kentinde Türkiye ile Ermenistan arasında Akyaka Sınır Kapısı'nın açılması için protokol imzalandı. 2010 - Hollanda Krallığı'na bağlı özerk Hollanda Antilleri dağıldı ve Hollanda Krallığı'na bağlı 3 yeni özerk ülke (Aruba, Curaçao ve Sint Maarten) oluştu. 2015 - Ankara saldırısı: Ankara'da düzenlenen "Emek, Barış, Demokrasi Mitingi"nde, Ankara Garı önündeki 2 ayrı patlamada, 109 kişi öldü, 500'den fazla kişi yaralandı. Doğumlar 1470 - Yavuz Sultan Selim, Osmanlı'nın 9. Padişahı (ö. 1520) 1486 - III. Charles, 1504 ile 1553 yılları arasında Savoie Dükü olan Fransız soylu (ö. 1553) 1684 - Antoine Watteau, Fransız ressam (ö. 1721) 1731 - Henry Cavendish, İngiliz fizikçi ve kimyacı (ö. 1810) 1813 - Giuseppe Verdi, İtalyan besteci (ö. 1901) 1825 - Paul Kruger, Transvaal Cumhuriyeti Devlet Başkanı ve Boer direniş lideri (ö. 1904) 1830 - II. Isabel, İspanya Kraliçesi (ö. 1904) 1834 - Aleksis Kivi, Fin yazar (ö. 1872) 1857 - Yusuf İzzeddin Efendi, Türk asker ve Osmanlı Hanedanı mensubu şehzade (ö. 1916) 1859 - Ogata Gekkō, Japon ukiyo-e ustası ve Nihonga ressamı (ö. 1920) 1861 - Fridtjof Nansen, Norveçli gezgin, bilim insanı, diplomat ve Nobel Barış Ödülü sahibi (ö. 1930) 1872 - Dionisios Kasdaglis, Mısırlı-Yunan tenisçi (d. 1931) [[Dosya:Adolf Abramovich Ioffe.jpg|küçükresim|sağ|upright=0.91|Adolf Joffe (1883-1927)]] 1883 - Adolf Joffe, Rus komünist devrimci, Bolşevik siyasetçi ve Karaylar diplomatı (ö. 1927) 1895 - Alfred Neuland, Eston halterci (ö. 1966) 1895 - Wolfram von Richthofen, Alman savaş pilotu (Nazi Almanyası'nda Luftwaffe'nin Generalfeldmarschalli ve "Kızıl Baron"un kuzeni (ö. 1945) 1900 - Helen Hayes, Amerikalı aktris ve En İyi Kadın Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (ö. 1993) 1901 - Alberto Giacometti, İsviçreli heykeltıraş ve ressam (ö. 1966) 1908 - Mercè Rodoreda, Katalan romancı (ö. 1983) 1913 - Claude Simon, Fransız yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (ö. 2005) 1923 - Nicholas Parsons, İngiliz oyuncu, radyo ve televizyon sunucusu (ö. 2020) 1923 - Murray Walker, Formula 1 motor sporları yorumcusu (ö. 2021) 1924 - James Clavell, Amerikalı romancı, senarist ve film yönetmeni (ö. 1994) 1924 - Ed Wood, Amerikalı senarist, yönetmen, yapımcı ve oyuncu (ö. 1978) 1928 - Leyla Gencer, Türk opera sanatçısı (ö. 2008) 1929 - Ayten Alpman, Türk ses sanatçısı (ö. 2012) 1930 - Harold Pinter, İngiliz oyun yazarı ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (ö. 2008) 1930 - Yves Chauvin, Fransız kimyacı (ö. 2015) 1932 - Tomris Oğuzalp, Türk oyuncu ve seslendirme sanatçısı (ö. 2013) 1932 - Üner Teoman, Türk atlet 1936 - Gerhard Ertl, Alman fizikçi 1938 - Daidō Moriyama, Japon fotoğrafçı 1941 - Peter Coyote, Amerikalı oyuncu, yönetmen ve yazar 1941 - Ken Saro-Wiwa, Nijeryalı yazar, televizyon yapımcısı ve çevreci (ö. 1995) 1942 - Radu Vasile, Rumen politikacı, tarihçi ve şair (ö. 2013) 1945 - Sacit Onan, Türk yönetmen, şair ve seslendirme sanatçısı (ö. 2010) 1946 - Taha Akyol, Türk gazeteci ve yazar 1946 - Charles Dance, İngiliz oyuncu, senarist ve yönetmen 1946 - Naoto Kan, Japon siyasetçi 1946 - John Prine, Amerikalı country folk şarkıcısı, gitarist, söz yazarı ve besteci (ö. 2020) 1948 - Séverine, Fransız şarkıcı 1950 - Nora Roberts, Amerikalı aşk ve macera romanları yazarı 1951 - Lam Po-chuen, Hong Konglu aktör (ö. 2015) 1953 - Midge Ure, İskoçyalı rock'n roll gitaristi, şarkıcısı ve şarkı sözü yazarı 1954 - Fernando Santos, Portekizli teknik direktör 1956 - Taur Matan Ruak, Doğu Timorlu siyasetçi 1959 - Arif Peçenek, Türk futbolcu ve teknik direktör (d. 2013) 1961 - Henrik Jørgensen, Danimarkalı atlet (ö. 2019) 1963 - Hülya Avşar, Türk sinema oyuncusu ve şarkıcı 1963 - Anita Mui, Şarkıcı ve oyuncu (ö. 2003) 1963 - Daniel Pearl, Amerikalı gazeteci (ö. 2002) 1964 - Sarah Lancashire, İngiliz oyuncu 1964 - Crystal Waters, Amerikalı dans-pop şarkıcısı ve söz yazarı 1965 - Chris Penn, Amerikalı aktör (ö. 2006) 1966 - Tony Adams, İngiliz teknik direktör ve eski defans oyuncusu 1966 - İbrahim Erkal, Türk ses sanatçısı, besteci, söz yazarı ve oyuncu (ö. 2017) 1966 - Carolyn R. Bertozzi, Amerikalı kimyager ve Nobel Kimya Ödülü sahibi 1966 - Bai Ling, Çin asıllı Amerikalı film sanatçısı [[Dosya:Gavin Newsom.jpg|küçükresim|upright=0.91|Gavin Newsom (1967-)]] 1967 - Gavin Newsom, Amerikalı politikacı ve iş insanı 1967 - Michael Giacchino, Amerikalı besteci ve En İyi Özgün Müzik Akademi Ödülü sahibi 1967 - Jacek Zieliński, Polonyalı millî futbolcu ve teknik direktör 1968 - Feridun Düzağaç, Türk müzisyen 1969 - Manu Bennett, Yeni Zelandalı oyuncu 1969 - Dilşa Demirbağ-Sten, Türk-İsveçli gazeteci, yazar ve senarist 1970 - Dean Kiely, İrlandalı millî futbolcu 1971 - Chad Willett, Kanadalı oyuncu 1971 - Graham Alexander, İskoç millî futbolcu ve teknik direktör 1971 - Elvir Bolić, Boşnak futbolcu 1974 - Julio Cruz, Arjantinli futbolcu 1975 - Ramón Morales, Meksikalı millî futbolcu 1978 - Jodi Lyn O'Keefe, Amerikalı oyuncu ve model 1979 - Mýa, Amerikalı şarkıcı ve oyuncu 1982 - Yasir el-Kahtani, Suudi millî futbolcu 1982 - Dan Stevens, İngiliz oyuncu ve film yapımcısı 1983 - Lzzy Hale, Amerikalı şarkıcı ve müzisyen 1983 - Nikos Spiropulos, Yunan millî futbolcu 1983 - Tolga Zengin, Türk futbolcu 1984 - Chiaki Kuriyama, Japon oyuncu, şarkıcı ve model 1985 - Marina and the Diamonds, Yunan asıllı Galli şarkıcı 1986 - Ezequiel Garay, Arjantinli millî futbolcu 1986 - Nathan Jawai, Aborjin kökenli Avustralyalı profesyonel basketbolcu 1988 - Brown Ideye, Nijeryalı futbolcu 1991 - Michael Carter-Williams, NBA takımlarından Orlando Magic'de forma giyen Amerikalı profesyonel basketbolcu 1991 - Gabriella Cilmi, Avustralyalı şarkıcı ve söz yazarı 1991 - Lali Espósito, Arjantinli şarkıcı, söz yazarı, aktris, dansçı, model ve yönetmen 1991 - Xherdan Shaqiri, Kosova asıllı İsviçreli millî futbolcu Ölümler 19 - Germanicus, Romalı general (d. MÖ 15) 680 - Abbas bin Ali, Ali'nin beşinci ve Ümmü'l-Benîn’in ilk oğlu (d. 647) 680 - Ali el-Ekber, Hüseyin'in Kerbela'da öldürülen büyük oğlu (d. 662) 680 - Hüseyin, Muhammed Peygamber'in torunu (d. 626) 680 - Habib bin Mezahir, Kerbelâ Olayı’nda Hüseyin’in yârenlerinden 1659 - Abel Tasman, Hollandalı denizci, kaşif ve tüccar (d. 1603) 1800 - Gabriel Prosser, Afrikalı-Amerikalı köle (d. 1776) 1837 - Charles Fourier, Fransız ütopik sosyalist ve filozof (d. 1772) 1872 - William H. Seward, Amerika Birleşik Devletleri'nin 24. Dışişleri Bakanı (d. 1801) 1875 - Aleksey Konstantinoviç Tolstoy, Rus yazar (d. 1817) 1901 - Lorenzo Snow, İsa Mesih'in Son Zaman Azizler Kilisesi'nin 1898 yılından ölümüne kadar başkanlık yapmış 5. başkanı (d. 1814) 1913 - Katsura Tarō, Japon asker ve Japonya Başbakanı (d. 1848) 1914 - I. Carol, Romanya prensi (1866-1881), daha sonra Romanya'nın ilk kralı (1881-1914) (d. 1839) 1914 - Gijsbert van Tienhoven, Hollandalı politikacı (d. 1841) 1937 - Ahmet Refik Altınay, Türk tarihçi (d. 1881) 1945 - Joseph Darnand, Fransız asker (d. 1897) 1963 - Édith Piaf, Fransız ses sanatçısı (d. 1915) 1964 - Cemil Sait Barlas, Türk siyasetçi, gazeteci ve yazar (d. 1905) 1964 - Eddie Cantor, Amerikalı şarkıcı, komedyen, dansçı ve oyuncu (d. 1892) 1967 - Muhammed Osman Akfırat, İslâm âlimi ve mutasavvıf 1969 - Kurt Blome, Alman bilim insanı (Nazi Almanyası'nda) (d. 1894) 1970 - Édouard Daladier, Fransız siyasetçi (d. 1884) 1973 - Ludwig von Mises, Avusturyalı eski ekonomist, tarihçi, filozof ve yazar (d. 1881) 1973 - Hermann Reinecke, Alman Asker (Nazi Almanyası generali) (d. 1888) 1974 - Lyudmila Pavliçenko, Sovyet keskin nişancı (d. 1916) 1977 - İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Türk tarihçi (d. 1888) 1981 - Ali İzzet Özkan, Türk âşık (d. 1902) 1982 - Yıldırım Önal, Türk tiyatro ve sinema sanatçısı (d. 1931) 1985 - Orson Welles, Amerikalı sinema oyuncusu, film yönetmeni ve En İyi Özgün Senaryo Akademi Ödülü sahibi (d. 1915) 1985 - Yul Brynner, Rus asıllı Amerikalı sinema oyuncusu ve En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sabibi (d. 1920) 1986 - Gleb Wataghin, Ukrayna asıllı İtalyalı ve Brezilyalı fizikçi (d. 1899) 1987 - Behice Boran, Türk akademisyen, sosyolog ve siyasetçi (d. 1910) 1995 - Kadir Savun, Türk sinema oyuncusu (d. 1926) 1997 - Niyazi Lodos, Türk akademisyen ve entomolog (d. 1921) 2000 - Sirimavo Bandaranaike, Sri Lankalı politikacı ve Dünyanın ilk kadın başbakanı (d. 1916) 2004 - Christopher Reeve, Amerikalı sinema oyuncusu (Süpermen) (d. 1952) 2004 - Müşerref Hekimoğlu, Türk gazeteci ve yazar (d. 1923) 2005 - Attilâ İlhan, Türk şair, romancı, gazeteci, senarist ve eleştirmen (d. 1925) 2005 - Milton Obote, Ugandalı siyasetçi (d. 1925) 2008 - Nail Çakırhan, Türk gazeteci, şair ve mimar (d. 1910) 2010 - Solomon Burke, Amerikalı blues ve soul müzik şarkıcısı (d. 1940) 2010 - Joan Sutherland, 1950'lerin sonundan 1980'lere kadar bel kanto repertuvarıyla tanınan Avustralyalı koloratur soprano (d. 1926) 2011 - Birsen Ayda, Türk sinema oyuncusu (d. 1946) 2011 - Selma Soysal, Türk matematikçi ve akademisyen (d. 1924) 2012 - Sam Gibbons, Floridalı Amerikalı politikacı (d. 1920) 2013 - Scott Carpenter, Amerikalı eski savaş pilotu ve astronot (d. 1925) 2013 - Nevzat Kösoğlu, Türk siyasetçi ve yazar (d. 1940) 2014 - Finn Lied, Norveçli liberal görüşlü politikacı (d. 1916) 2015 - Richard Heck, Amerikalı kimyacı (d. 1931) 2015 - Steve Mackay, Amerikalı saksafoncu (d. 1949) 2017 - Pentti Holappa, Fin şair ve yazar (d. 1927) 2018 - Raymond Danon, Fransız film yapımcısı (d. 1930) 2018 - Tex Winter, Amerikalı basketbol antrenörü ve eski basketbol oyuncusu (d. 1922) 2019 - Ugo Colombo, Eski İtalyan erkek bisiklet yarışçısı (d. 1940) 2019 - Juliette Kaplan, İngiliz emektar kadın oyuncu (d. 1939) 2019 - Marie-José Nat, Fransız sinema ve televizyon oyuncusu (d. 1940) 2020 - Amnon Freidberg, İsrailli böcek bilimci (d. 1945) 2020 - Vasili Kulkov, Rus futbolcu ve teknik direktör (d. 1966) Tatiller ve özel günler Ağaç Dikme Günü Finlandiya'da sancak günleri Dünya Ruh Sağlığı Günü 1010 10