13 Eylül

[bullvar_katip]

Olaylar MÖ 490 - Maraton Savaşı gerçekleşti. 1521 - Aztek başkenti Tenochtitlan'ın, Cortes komutasındaki İspanyollar'ca işgali. 1647 - İtalyan matematikçi ve fizikçi Evangelista Torricelli, barometreyi icat etti. 1788 - Danimarka, İsveç'i işgal etti. 1921 - Sakarya Meydan Muharebesi, Türk zaferi ile sona erdi. 1922 - Soma'nın Yunan işgalinden kurtuluşu. Aynı gün Yunanlarca 17 Eylül'e kadar sürecek olan İzmir Yangını başlatıldı. 1923 - İspanya'da General Miguel Primo de Rivera, darbeyle yönetime el koydu. 1937 - Dersim Harekâtı tamamlandı. 1940 - Libya'daki İtalyan birlikleri, Mareşal Graziani komutasında Mısır'daki İngilizlere saldırdı. 1943 - Çan Kay Şek, Çin Cumhuriyeti'nin ilk Başkanı oldu. 1959 - Sovyetlerin insansız uzay roketi Luna 2, Ay’a ulaşan ilk insan yapımı cisimdi ancak Ay'ın zeminine çakıldı. 1968 - Arnavutluk, Varşova Paktı'ndan ayrıldı. Doğumlar 1087 - II. İoannis, 1118 ile 1143 yılları arasında Bizans imparatoru (ö. 1143) 1475 - Cesare Borgia, Papa VI. Alexander'ın gayrimeşru oğlu ve Borgia Hanedanı mensubu (ö. 1507) 1583 - Girolamo Frescobaldi, İtalyan müzisyen ve besteci (ö. 1643) 1739 - Grigoriy Potyomkin, Rus general ve devlet adamı (ö. 1791) 1755 - Oliver Evans, Amerikalı mucit (ö. 1819) 1802 - Arnold Ruge, Alman filozof ve politik yazar (ö. 1880) 1818 - Gustave Aimard, Fransız yazar (ö. 1883) 1819 - Clara Schumann, Alman piyanist ve besteci (ö. 1896) 1842 - John Hollis Bankhead, Amerikalı politikacı ve Senatör (ö. 1920) 1851 - Walter Reed, Amerikalı bakteriyolog (ö. 1902) 1857 - Milton S. Hershey, Amerikalı çikolata imalatçısı (ö. 1945) 1860 - John J. Pershing, Amerikalı asker (ö. 1948) 1873 - Konstantin Karatodori, Rum asıllı Alman matematikçi (ö. 1950) 1874 - Arnold Schoenberg, Avusturyalı besteci (müzikteki 12 ton yöntemini geliştiren) (ö. 1951) 1876 - Sherwood Anderson, Amerikalı yazar (ö. 1941) 1886 - Robert Robinson, İngiliz kimyager (ö. 1975) 1887 Ramón Grau, Kübalı doktor ve siyasetçi (ö. 1969) Lavoslav Ružička, Hırvat bilim insanı (ö. 1976) 1903 Suut Kemal Yetkin, Türk akademisyen, edebiyatçı, denemeci, üniversite idarecisi (ö. 1980) Claudette Colbert, Amerikalı aktris (ö. 1996) 1908 - Karolos Koun, Osmanlı İmparatorluğu'nda doğmuş Yunan tiyatro yönetmeni (ö. 1987) 1911 - Bill Monroe, Amerikalı mandolist, şarkıcı ve şarkı sözü yazarı (ö. 1996) 1912 - Reta Shaw, Amerikalı oyuncu (ö. 1982) 1916 - Roald Dahl, Galli roman ve kısa öykü yazarı (ö. 1990) 1922 - Yma Sumac, Peru asıllı Amerikalı soprano (ö. 2008) 1924 - Maurice Jarre, Fransız besteci (ö. 2009) 1927 - Laura Cardoso, Brezilyalı oyuncu 1928 - Diane Foster, Kanadalı atlet 1931 - Barbara Bain, Amerikalı oyuncu, dansçı ve manken 1932 - Anton Nanut, Slovenyalı orkestra şefi ve klasik müzik eğitimcisi profesör 1936 Stefano Delle Chiaie, İtalyan neo-faşist (ö. 2019) Coral Atkins, İngiliz oyuncu 1937 - Metin Türel, Türk futbolcu ve teknik direktör 1938 - Gaia Servadio, İtalyan kadın yazar 1939 - Richard Kiel, Amerikalı oyuncu, komedyen, yazar, yapımcı ve sunucu (ö. 2014) 1940 - Óscar Arias, Kosta Rikalı siyaset adamı 1941 Tadao Andō, Japon mimar Ahmet Necdet Sezer, Türk hukukçu ve Türkiye'nin 10. Cumhurbaşkanı 1942 - Sait Sökmen, Gine asıllı Türk balet (Türkiye’nin ilk bale koreografı) 1943 Christiane Nord, Alman çeviribilim araştırmacısı Luis Eduardo Aute, İspanyol şarkıcı, söz yazarı, film yönetmeni, aktör, heykeltıraş, yazar ve ressam (ö. 2020) Adolfo Zaldívar, Şilili politikacı 1944 - Jacqueline Bisset, İngiliz aktris 1948 - Nell Carter, Amerikalı şarkıcı ve oyuncu (ö. 2003) 1951 Salva Kiir Mayardit, Güney Sudanlı asker, gerilla lideri ve siyasetçi Jean Smart, Amerikalı aktris 1954 - Serra Yılmaz, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu, çevirmen ve yönetmen 1956 - Joni Sledge, Amerikalı pop-dans müziği şarkıcısı, yapımcı ve söz yazarı (ö. 2017) 1958 - Ayşenur Yazıcı, Türk sunucu ve yazar 1959 - Alfonso Freeman, Amerikalı oyuncu 1960 Abdülkerim Durmaz, Türk futbolcu ve teknik direktör Kevin Carter, Güney Afrikalı fotoğrafçı ve Pulitzer Ödülü sahibi (intihar) (ö. 1994) 1961 - Dave Mustaine, Amerikalı müzisyen, Megadeth grubunun kurucusu, vokalisti ve gitaristi 1963 - Yuri Aleksandrov, Rus hafif siklet boksör (ö. 2013) 1965 - Fikri Işık, Türk siyasetçi ve hukukçu 1966 - Maria Furtwängler, Alman oyuncu 1967 Michael Johnson, Amerikalı atlet Tim S. Owens, Amerikalı heavy metal vokalisti 1968 Santi Millán, İspanyol oyuncu ve televizyon sunucusu Yutaka Matsushita, Japon eski futbolcu 1969 - Tyler Perry, Amerikalı oyuncu, yapımcı 1970 Martín Herrera, Arjantinli eski kaleci Louise Lombard, İngiliz oyuncu 1971 - Stella McCartney, İngiliz moda tasarımcısı 1973 Christine Arron, Fransız eski atlet Fabio Cannavaro, İtalyan futbolcu 1974 - Edi Andradina, Brezilyalı eski futbolcu 1975 - Serkan Ercan, Türk sinema, tiyatro oyuncusu ve TV programcısı 1976 - Puma Swede, İsveçli pornografik film oyuncusu ve striptizci 1977 - Fiona Apple, Amerikalı şarkıcı, söz yazarı ve müzisyen 1978 - Swizz Beatz, Amerikalı hip hop müzik yapımcısı ve rapçi 1979 Manuel Friedrich, Alman eski futbolcu Mesut Kumcuoğlu, Türk futbolcu 1980 Han Chae-young, Güney Koreli aktris Nicky Salapu, Amerikan Samoalı futbolcu Tomáš Zápotočný, Çek futbolcu 1981 - Lauren Williams, Kanadalı profesyonel güreşçi 1982 - Nenê, Brezilyalı profesyonel basketbolcu 1984 Baron Corbin, Amerikalı profesyonel güreşçi 1985 - Nikola Mikić, Sırp futbolcu 1986 Kamui Kobayashi, Japon yarış pilotu Sean Williams, Amerikalı profesyonel basketbolcu 1987 Jonathan de Guzmán, Kanada doğumlu Hollandalı futbolcu Tsvetana Pironkova, Bulgar profesyonel tenisçi 1988 - Eva-Maria Brem, Avusturyalı Alp disiplini kayakçısı 1989 - Thomas Müller, Alman futbolcu 1990 Luciano Narsingh, Hollandalı millî futbolcu Atsutaka Nakamura, Japon futbolcu 1991 - Kseniya Afanasyeva, Rus artistik jimnastikçi 1992 - Alexander David González, Venezuelalı futbolcu 1993 Niall Horan, İrlandalı şarkıcı ve söz yazarı Alice Merton, Alman kökenli Kanada-İngiltere vatandaşlığı bulunan pop şarkıcısı 1994 Sepp Kuss, Amerikalı bisikletçi Joel Pohjanpalo, Fin futbolcu Layton Williams, İngiliz aktör, şarkıcı ve dansçı Leonar Andrade, Portekizli şarkıcı 1995 Robbie Kay, İngiliz oyuncu Jerry Tollbring, İsveçli hentbolcu 1996 Alara Turan, Türk oyuncu Lili Reinhart, Amerikalı oyuncu 1997 - Abdinur Mohamud, Somalili futbolcu 1999 - Şevval Şahin, Türk model ve Miss Turkey 2018 birincisi 2000 - Sacha Boey, Kamerun asıllı Fransız futbolcu Ölümler 81 - Titus Flavius Vespasianus, Roma İmparatoru (d. 39) 531 - I. Kubâd, I. Fîrûz'un oğlu, 488-531 yılları arasında Sasani İmparatorluğu'nun hükümdarı (d. 473) 1506 - Andrea Mantegna, İtalyan ressam (d. yaklaşık 1431) 1592 - Michel de Montaigne, Fransız yazar ve düşünür (d. 1533) 1598 - II. Felipe, İspanya Kralı (d. 1527) 1705 - Tökeli İmre, Macar Kralı (Osmanlı Devleti'ne sığınan) (d. 1657) 1759 - James Wolfe, Britanya Ordusu'na bağlı subay (d. 1727) 1848 - Nicolas Charles Oudinot, Fransız asker ve Napolyon Savaşları'nda yer alan I. Napolyon'un 26 mareşal'inden biri (d. 1767) 1871 - Şinasi, Osmanlı gazeteci, yayımcı, şair ve oyun yazarı (d. 1826) 1872 - Ludwig Andreas Feuerbach, Alman filozof (d. 1804) 1894 - Emmanuel Chabrier, Fransız besteci ve piyanist (d. 1841) 1905 - René Goblet, Fransız siyasetçi (d. 1828) 1912 - Nogi Maresuke, Japon İmparatorluk Ordusunda general (d. 1849) 1928 - Italo Svevo, İtalyan yazar (d. 1861) 1931 - Lili Elbe, Danimarkalı transseksüel kadın ve cinsiyet değiştirme ameliyatı olduğu bilinen ilk kişilerden biri (d. 1882) 1946 - Amon Leopold Göth, Alman SS subayı ve II. Dünya Savaşı sırasında Polonya'daki Kraków-Płaszów toplama kampı'nın kumandanı (idam) (d. 1908) 1949 - August Krogh, Danimarkalı zoolog ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (d. 1874) 1959 - Israel Rokah, Tel Aviv Belediye başkanı (d. 1896) 1967 - Muhammed bin Ladin, Suudi Arabistanlı iş insanı (d. 1906) 1967 - Şerif Muhittin Targan, Türk besteci, ud ve çello virtüözü ve portre ressamı (d. 1892) 1968 - Joseph Pholien, Belçikalı Katolik siyasetçi (d. 1884) 1971 - Lin Biao, Çinli asker ve siyaset adamı (uçak kazasında) (d. 1907) 1987 - Mervyn LeRoy, Amerikalı film yönetmeni, film yapımcısı, yazar ve oyuncu (d. 1900) 1989 - İsmail Rüştü Aksal, Türk siyasetçi (d. 1911) 1991 - Metin Oktay, Türk futbolcu (d. 1936) 1996 - Tupac Amaru Shakur, Amerikalı rap müzik ve Hip-Hop sanatçısı (d. 1971) 1998 - Necdet Calp, Türk bürokrat ve siyasetçi (Halkçı Parti'nin kurucu Genel Başkanı (d. 1922) 2001 - Dorothy McGuire, Amerikalı aktris (d. 1916) 2008 - Kemal Kafalı, Türk mühendis, bilim insanı ve eğitimci (d. 1921) 2011 - Walter Bonatti, İtalyan dağcı, gezgin ve gazeteci (d. 1930) 2011 - Richard Hamilton, İngiliz ressam ve kolaj sanatçısı (d. 1922) 2011 - DJ Mehdi, Fransız hip hop müzisyeni ve DJ (d. 1977) 2012 - Dilhan Eryurt, Türk astrofizikçi (d. 1926) 2014 - Milan Galic, Yugoslav futbolcu (d. 1938) 2015 - Moses Malone, Eski Amerikalı profesyonel basketbol oyuncusu (d. 1955) 2017 - Grant Hart, Amerikalı rock müzisyeni ve şarkcısı (d. 1961) 2017 - Saby Kamalich, Perulu-Meksikalı dizi ve sinema oyuncusu (d. 1939) 2017 - Frank Vincent, Amerikalı oyuncu, müzisyen ve yazar (d. 1937) 2018 - Roman Baskin, Eston oyuncu ve film yönetmeni (d. 1954) 2018 - Roxana Darín, Arjantilni aktris (d. 1931) 2018 - Marin Mazzie, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı (d. 1960) 2018 - John Wilcock, İngiliz gazeteci ve yazar (d.1927) 2019 - Cynthia Cockburn, İngiliz akademisyen, feminist ve aktivist (d. 1934) 2019 - Paul Cronin, Avustralyalı oyuncu (d. 1938) 2019 - Bruno Grandi, Eski İtalyan jimnatikçi ve spor yöneticisi (d. 1934) 2019 - Györg Konrád, Macar filozof, roman ve deneme yazarı (d. 1933) 2019 - Eddie Money, Amerikalı rock, pop müziği sanatçısı ve söz yazarı (d. 1949) 2020 - Bernard Debré, Fransız sağ siyasetçi ve ürolog (d. 1944) 2020 - Said Ali Kemal, Komorlu siyasetçi (d. 1938) 2020 - Raghuvansh Prasad Singh, Hint politikacı (d. 1946) 2021 - George Wein, Amerikalı yapımcı ve müzisyen (d. 1925) 2022 - Jean-Luc Godard, Fransız film yönetmeni (d. 1930) Tatiller ve özel günler Dünya Sepsis Günü Dünya Yazılımcılar Günü Kaynakça 0913 13