14 Eylül

[bullvar_katip]

Olaylar 1460 - Fatih Sultan Mehmed, Trabzon İmparatorluğu'na son vermek için Trabzon Kuşatması'na başladı, 1812 - Fransa İmparatoru Napolyon, ordularının başında büyük bir yangının sürdüğü Moskova'ya girdi. 1829 - Osmanlı İmparatorluğu ile Rus İmparatorluğu arasında Edirne Antlaşması imzalandı. 1867 - Karl Marx'ın yazdığı Kapitalin ilk cildi yayımlandı. 1901 - ABD Başkanı William McKinley öldü ve yerine Başkan Yardımcısı Theodore Roosevelt geçti. McKinley, 6 Eylül 1901'de New York'ta fuar açarken, Polonyalı Leon Czolgosz tarafından yapılan suikast sonucunda vurulmuştu. 1908 - Osmanlı Ahrar Fırkası kuruldu. 1919 - Sivas'ta İrâde-i Milliye gazetesi yayınlanmaya başlandı. 1922 - Bursa'ya bağlı Karacabey ilçesi düşman işgalinden kurtuldu. 1922 - İzmir'e bağlı Bergama ilçesi düşman işgalinden kurtuldu. 1923 - Lozan Antlaşması uyarınca Edirne'ye bağlı Karaağaç Tren İstasyonu Yunanlardan teslim alındı. 1930 - Son Posta gazetesi Sorumlu Müdürü Selim Ragıp Emeç tutuklandı. 1933 - Türkiye ile Yunanistan Dostluk Antlaşması imzaladı. 1936 - Türkiye Cumhuriyeti Millî Eğitim Bakanlığı, ilkokullarda okutulacak "Alfabe" kitabını kabul etti. Alfabenin yazarları: Murat Özgün ve İlhan Gökçe. 1940 - Macar askerleri Romanya'yı ilhak ettikleri sırada Ip Katliamı'nı gerçekleştirdi. 1944 - Radyo istasyonlarının kurulması ve genişletilmesi yasası çıktı. 1954 - Fransa, Profesör Tevfik Remzi Kazancıgil'e Légion d'honneur nişanı verdi. 1956 - Akis dergisi toplatıldı. 1960 - Irak, İran, Kuveyt, Suudi Arabistan ve Venezuela OPEC'i kurdu. 1963 - Ömür boyu hapse mahkûm eski Demokrat Parti Milletvekili Zeki Erataman, tedavi gördüğü hastaneden kaçtı. Daha sonra Erataman'ın Yunanistan'a iltica ettiği açıklandı. 1969 - Balkan Boks Şampiyonası'nda, Seyfi Tatar ile Celal Sandal şampiyon oldu. 1970 - Filistinli gerillalar, Ürdün'ün ikinci büyük şehri İrbid'i kontrol altına aldılar. 1971 - Bilim ve Sosyalizm Yayınları'nın sahibi Süleyman Ege, Lenin'in "Devlet ve Devrim" kitabı nedeniyle 7,5 yıl hapse mahkûm oldu. 1972 - Aşık Mahsuni, Başbakan'a hakaret ettiği iddiasıyla yargılandı. 1974 - Sinema oyuncusu ve yönetmeni Yılmaz Güney, Adana'nın Yumurtalık ilçesi yargıcı Sefa Mutlu'yu öldürdü. 1980 - Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı Alparslan Türkeş teslim oldu ve Uzunada'ya gönderildi. 1980 - Sıkıyönetim Komutanlıkları'nca, Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) ve Milliyetçi İşçi Sendikaları Konfederasyonu (MİSK) yöneticilerinin teslim olması istendi. 1980 - Adana'da sol görüşlü militan Serdar Soyergin, fraksiyon ayrılığından dolayı sol görüşlü Erdoğan Polat'ı öldürdü. Kaçmaya çalışırken Tank Yüzbaşı Bülent Angın'ın da içinde bulunduğu güvenlik güçleriyle çatıştı, Yüzbaşı Angın öldürüldü. 1980 - Uğur Mumcu, Cumhuriyet gazetesindeki köşesinde 12 Eylül Darbesi hakkında, "Devlet, devlet olmaktan çıkar; parlamento, on beş gün içinde seçilmesi gereken cumhurbaşkanını seçmez ve ülke baştan başa örtülü bir iç savaşın kanlı arenasına dönüşürse Silahlı Kuvvetlerin yönetime el koymasından doğal ne olabilir ki?" yazdı. 1994 - Akşam gazetesi, Mehmet Ali Ilıcak yönetiminde tekrar yayın hayatına başladı. 1997 - Van'da gerilim hattına takılan askeri helikopterin düşmesi sonucu 10 asker hayatını kaybetti. 1999 - YÖK Rektörler Komitesi, üniversite yerleşkelerinde, açık ya da kapalı alanlarda baş örtüsünü yasaklayan ortak karar aldı. Kimlik kartındaki fotoğraf, derslikler, laboratuvarlar, sosyal tesis ve spor alanlarında da baş örtüsü yasağı konuldu. 2018 - İstanbul Yeni Havalimanı'nın yapım aşamasında kötü çalışma koşulları sebebiyle inşaat işçileri grev yapmaya başladı. Doğumlar 208 - Diadumenianus, Roma İmparatoru Macrinus'un oğlu (ö. 218) 786 - Memun, Abbasi Halifesi (ö. 833) 1769 - Alexander von Humboldt, Prusyalı doğa bilimci ve kâşif (ö. 1859) 1791 - Franz Bopp, Alman dilbilimci (d. 1867) 1804 - John Gould, İngiliz ornitolog ve kuş ressamı (ö. 1881) 1837 - Nikolai Vasilieviç Bugaev, Rus matematikçi (ö. 1903) 1843 - Lola Rodríguez de Tió, Porto Rikolu şair (ö. 1924) 1849 - Ivan Pavlov, Rus fizyolog ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (ö. 1936) 1864 - Robert Cecil, İngiliz politikacı ve diplomat (ö. 1948) 1870 - Cevat Çobanlı, Türk asker ve siyasetçi (ö. 1938) 1883 - Margaret Sanger, Amerikalı doğum kontrolü savunucusu ve aktivist (ö. 1966) 1898 - Hal B. Wallis, Amerikalı film yapımcısı (ö. 1986) 1910 - Jack Hawkins, İngiliz oyuncu (ö. 1973) 1913 - Jacobo Arbenz Guzmán, 1951 yılından 1954 yılına kadar Guatemala'nın başkanlığını yapmıştır (ö. 1971) 1920 - Lawrence Klein, Amerikalı iktisatçı ve ekonometri (ö. 2013) 1922 - Şükrü Gülesin, Türk millî futbolcu, teknik direktör ve spor yazarı (ö. 1977) 1923 - Semahat Geldiay, Türk zoolog (ö. 2002) 1926 Michel Butor, Fransız yazar (ö. 2016) I. Düşes Carmen Franco, İspanyol soylu kişilik ve düşes (ö. 2017) 1928 - Alberto Korda, Kübalı fotoğrafçı (ö. 2001) 1930 - Jacques Godin, Kanadalı oyuncu Anton Donchev, Bulgar yazar, senarist ve akademisyen (ö. 2022) 1933 - Zoe Caldwell, Avustralyalı emektar oyuncu (ö. 2020) 1934 - Kate Millett, Amerikalı feminist yazar (ö. 2017) 1935 - Sarah Kofman, Fransız filozof (ö. 1994) 1936 - Ferid Murad, Arnavut asıllı Amerikalı doktor, farmakolog ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (ö. 2023) 1937 - Renzo Piano, İtalyan mimar 1938 - Tiziano Terzani, İtalyan gazeteci ve yazar (ö. 2004) 1939 Renato Scarpa, İtalyan aktör (ö. 2021) Mary Twala, Güney Afrikalı aktris (ö. 2020) 1944 - Günter Netzer, Alman eski millî futbolcu ve teknik direktör 1945 - İskender Öksüz, Türk kimya profesörü, düşünür, yazar ve bilim insanı 1947 - Sam Neill, İrlandalı oyuncu 1949 Ed King, Amerikalı rock müzisyeni ve söz yazarı (ö. 2018) Tommy Seebach, Danimarkalı şarkıcı (ö. 2003) 1950 Yigal Bashan, İsrailli şarkıcı, aktör, söz yazarı ve besteci (ö. 2018) Eijun Kiyokumo, Japon eski futbolcu 1951 Volodimir Melnikov, Ukraynalı şair, nesir yazarı, besteci, bilim insanı, Ukrayna'nın Onurlu Sanatçısı Yuri Sauh, Sovyet-Rus futbolcu ve teknik direktör (ö. 2021) 1955 - Geraldine Brooks, Avustralyalı-Amerikalı gazeteci ve yazar 1956 Kostas Karamanlis, Yunan siyasetçi Ray Wilkins, İngiliz millî futbolcu ve teknik direktör (ö. 2018) 1960 - Melissa Leo, Amerikalı oyuncu 1964 - Faith Ford, Amerikalı dizi ve sinema oyuncusu 1965 Dimitri Medvedev, Rus siyasetçi Hülya Gülşen Irmak, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu 1966 - Can Kahraman, Türk oyuncu 1967 - Jens Lien, Norveçli film yönetmeni 1968 Josef Pröll, Avusturyalı siyasetçi Yusuf Elgörmüş, Türk doktor ve iş insanı 1969 - Faruk Korkmaz, Türk eski futbolcu 1970 - Mike Burns, Amerikalı millî futbolcu 1971 İclal Aydın, Türk oyuncu, yazar, şair ve sunucu Jeff Loomis, Amerikalı müzisiyen Andre Matos, Brezilyalı şarkıcı, müzisyen ve besteci (ö. 2019) 1973 Andrew Lincoln, İngiliz oyuncu Vincent Cespedes, Fransız filozof ve yazar Nas, Amerikalı rapçi ve oyuncu 1974 Hişam El Geruc, Faslı millî atlet ve eski orta mesafe koşucusu Sunday Oliseh, Nijeryalı millî futbolcu ve teknik direktör 1975 - Gökhan Mumcu, Türk oyuncu 1977 - Alex de Souza, Brezilyalı futbolcu 1978 Carmen Kass, Estonyalı model ve eski siyasi adayı Arda Öziri, Türk dizi ve sinema oyuncusu (ö. 2018) 1979 - Ivica Olić, Hırvat eski millî futbolcu 1980 - Ivan Radeljić, Boşnak futbolcu 1981 - Sandro Stallbaum, Alman futbolcu 1982 - SoShy, Fransız şarkıcı ve söz yazarı 1983 Araş Burhani, İranlı millî futbolcu Amy Jade Winehouse, İngiliz şarkıcı ve şarkı sözü yazarı (ö. 2011) 1984 Eymen Meslusi, Tunuslu millî futbolcu Gonzalo Castro Irizábal, Uruguaylı millî futbolcu 1985 - Aya Ueto, Japon şarkıcı ve oyuncu 1986 Steven Naismith, İskoç millî futbolcu Barış Özbek, Almanya doğumlu Türk futbolcu 1987 - Emrah Tuncel, Türk futbolcu 1988 Maicon, Brezilyalı futbolcu Diogo Salomão, Portekizli futbolcu 1989 Jacqueline Byers, Kanadalı oyuncu Jimmy Butler, Amerikalı basketbolcu Jessica Brown Findlay, İngiliz oyuncu Lee Jong-suk, Güney Koreli model ve oyuncu 1990 Douglas Costa, Brezilyalı futbolcu Petar Filipović, Sırp futbolcu 1991 - Nana, Güney Koreli şarkıcı ve oyuncu 1992 - Zico, Güney Koreli rapçi, prodüktör, şarkıcı ve söz yazarı 1993 - Takaharu Nishino, Japon futbolcu 1994 Brahim Darri, Hollandalı futbolcu Foxy Di, Amerikalı erotik model Gary Harris, Amerikalı profesyonel basketbolcu Hailey Anne Nelson, Amerikalı oyuncu Daniel O'Shaughnessy, Fin futbolcu Fehed el-Muvelled, Suudi futbolcu Léo Dubois, Fransız futbolcu Yumemi Kanda, Japon futbolcu 1995 - Pape Abou Cissé, Senegalli futbolcu 1997 - Benjamin Ingrosso, İsveçli şarkıcı ve şarkı yazarı Ölümler 23 - Julius Caesar Drusus, İmparator Tiberius'un tek oğlu (zehirlenerek) (d. MÖ 13) 258 - Kartaca’lı Siprianus, – Kartaca Episkoposu – Kilise Babası (d. 200) 407 - İoannes Hrisostomos / Altın Ağızlı Yuhanna, Kilise Babası (d. 349) 585 - Bidatsu, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 30. imparatoru (d. 538) 775 - V. Konstantinos, Bizans İmparatoru (d. 718) 786 - Hâdî, Abbasi Halifesi (d. 764) 891 - V. Stephanus, 885 ile 891 yılları arasında papa 1146 - İmadeddin Zengi, Büyük Selçuklular'ın Musul ve Halep Atabeyi ve Zengi Hanedanı'nın kurucusu (d. 1085) 1164 - Sutoku, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 75. imparatoru (d. 1119) 1321 - Dante Alighieri, İtalyan ozan ve politikacı (d. 1265) 1487 - Mara Hatun, Sırp despotu Đurađ Branković'in kızı, Osmanlı padişahı II. Murad'ın eşi (d. 1416) 1523 - VI. Hadrianus, Hollandalı Papa (d. 1429) 1712 - Giovanni Domenico Cassini, İtalyan matematikçi ve astronom (d. 1625) 1821 - Heinrich Kuhl, Alman doğabilimci ve zoolog (d. 1797) 1851 - James Fenimore Cooper, Amerikalı yazar (d. 1789) 1852 - Arthur Wellesley, Britanyalı asker ve devlet adamı (d. 1769) 1901 - William McKinley, ABD'nin 25. Başkanı (d. 1843) 1916 - José Echegaray y Eizaguirre, İspanyol yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (d. 1832) 1926 - Rudolf Christoph Eucken, Alman felsefeci, yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (d. 1846) 1926 - John Louis Emil Dreyer, Danimarkalı-İrlandalı astronom (d. 1852) 1927 - Isadora Duncan, Amerikalı dansçı (d. 1877) 1927 - Hugo Ball, Alman yazar ve şair (d. 1886) 1936 - Irving Thalberg, Amerikalı film yapımcısı (d. 1899) 1937 - Tomáš Garrigue Masaryk, Çekoslovakya'nın kurucusu ve ilk Cumhurbaşkanı (d. 1850) 1959 - Wayne Morris, Amerikalı oyuncu (d. 1914) 1966 - Gertrude Berg, Amerikalı aktris, senarist ve yapımcı (d. 1899) 1966 - Cemal Gürsel, Türk asker ve Türkiye'nin 4. Cumhurbaşkanı (d. 1895) 1979 - Nur Muhammed Terakki, Peştun asıllı Afgan siyasetçi (d. 1913) 1982 - Beşir Cemayel, Lübnan Devlet Başkanı (bombalı saldırıda) (d. 1947) 1982 - Grace Kelly, Amerikalı aktris, Monako Prensesi ve En İyi Kadın Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (d. 1929) 1984 - Richard Brautigan, Amerikalı yazar (d. 1935) 1984 - Janet Gaynor, Amerikalı sinema oyuncusu (d. 1906) 1991 - Julie Bovasso, Amerikalı oyuncu (d. 1930) 1998 - Yang Shangkun, 1988-1993 yılları arasında Çin'in 4. devlet başkanı olarak görev yapmış Çinli siyasetçi (d. 1907) 2001 - Stelio Kazancidis, Yunan şarkıcı (d. 1931) 2005 - Robert Wise, Amerikalı film yönetmeni ve yapımcı (d. 1914) 2009 - Patrick Swayze, Amerikalı oyuncu, dansçı ve şarkı sözü yazarı (d. 1952) 2010 - Muhammed Arkoun, Berberi asıllı Cezayirli modernist İslam düşünürü (d. 1928) 2011 - Rudolf Mössbauer, Alman fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (d. 1929) 2012 - Winston Rekert, Kanadalı oyuncu (d. 1949) 2014 - Angus Lennie, İskoç oyuncu (d. 1930) 2015 - Corneliu Vadim Tudor, Rumen aşırı sağcı siyasetçi, yazar, gazeteci ve şair (d. 1949) 2016 - Eduard Gusev, Rus bisiklet yarışçısı (d. 1936) 2016 - Kim McGuire, Amerikalı oyuncu ve doblör (d. 1955) 2017 - Marcel Herriot, Fransız piskopos (d. 1934) 2017 - Djibo Leyti Kâ, Senegalli sosyalist siyasetçi ve eski bakan (d. 1948) 2017 - Otto Wanz, Avusturyalı eski ağır siklet boksör ve profesyonel güreşçi (d. 1943) 2018 - Alan Abel, Amerikalı komedyen, yapımcı ve yazar (d. 1924) 2018 - Anneke Grönloh, Hollandalı şarkıcı (d. 1942) 2018 - Said Kengerani, İranlı aktör (d. 1954) 2018 - Zienia Merton, İngiliz oyuncu (d. 1945) 2018 - Sacit Seldüz, Türk basketbolcu, voleybolcu ve antrenör (d. 1924) 2019 - Jean Heywood, İngiliz oyuncu (d. 1921) 2020 - Sei Ashina, Japon aktris (d. 1983) 2020 - Sadek Bachchu, Bangladeşli sinema oyuncusu (d. 1955) 2020 - Fer, İspanyol çizgi roman sanatçısı ve yazar (d. 1949) 2022 - İrini Papas, Yunan sinema ve tiyatro oyuncusu (d. 1926) Tatiller ve özel günler Mühendisler Günü (Romanya) 0914 14