15 Eylül

[bullvar_katip]

Olaylar [[Dosya:Hüseyin Hilmi-1.2.1.png|upright=0.91|küçükresim|sağ|Osmanlı Sosyalist Fırkası ve Türkiye Sosyalist Fırkası kurucusu İştirakçi Hüseyin Hilmi Bey]] 1656 - Köprülü Mehmed Paşa, Sadrazamlığı kabul etti. 1821 - Guatemala, İspanyol İmparatorluğu'ndan bağımsızlığını ilan etti. 1821 - Kosta Rika, İspanya'dan ayrıldı. 1910 - Osmanlı Sosyalist Fırkası kuruldu. 1916 - Somme Muharebesi: Savaşta ilk tank, İngiliz birlikleri tarafından, I. Dünya Savaşı sırasında, Fransa'nın Somme yöresinde kullanıldı. 1917 - Geçici Hükûmet'in Başbakanı Aleksandr Kerenski, Rus Cumhuriyeti'ni ilan etti. 1918 - Nuri Paşa ve Mürsel Bakü komutasındaki Osmanlı, Azeri ve Dağıstan birliklerinden oluşan Kafkas İslam Ordusu, Bakü Muharebesi sonucunda Bakü'yü, Rus ve Ermeni işgalinden kurtararak şehirde Osmanlı bayrağını dalgalandırdı. 1923 - Türkiye'de ilk yüzme yarışı, Galatasaray Kulübünce İstanbul-Büyükada'da düzenlendi. 1924 - Mustafa Kemal Atatürk, ilk defa Trabzon'a ayak bastı; bugünü Trabzonlular Atatürk Günü olarak kabul etti. 1927 - Eskişehir Bankası kuruldu. 1928 - İskoç bakteriyolog Alexander Fleming, pek çok zararlı bakteriyi yok edebilen "küf"ü bularak, "penicillium notatum" adını verdi. 1929 - Müstakil Ressamlar ve Heykeltıraşlar Birliği'nin ilk sergisi Ankara'da açıldı. 1944 - II. Dünya Savaşı sırasında, Büyük Britanya savaşının en önemli gününde Kraliyet Hava Kuvvetleri uçakları, Luftwaffe'ye ait 185 Alman uçağını düşürdü. 1949 - Seçimleri kazanan Konrad Adenauer, Batı Almanya'nın ilk Şansölyesi oldu. 1955 - Türk Parasının Kıymetini Koruma hakkındaki kararname yürürlüğe girdi. 1961 - Yassıada Mahkemesi, kapatılan DP'nin 15 üyesi hakkında ölüm, 32 üyesi hakkında ise müebbet hapis cezası verildiğini açıkladı. 1962 - Maltepe Ortaokulu açıldı. 1963 - Ahmed Bin Bella, Cezayir'in ilk Devlet Başkanı oldu. 1966 - Saraybosna'da düzenlenen Balkan Oyunları'nda, maraton dalında İsmail Akçay Balkan Şampiyonu, Hüseyin Aktaş ise ikinci oldu. 1975 - Beyrut'ta Hristiyan ve Müslümanlar arasında iç savaş başladı. 1975 - Pink Floyd'un "Wish You Were Here" albümü piyasaya çıktı. 1980 - 12 Eylül Askeri Darbesi'ni izleyen günlerde, grev ve lokavtlar kaldırıldı; işçiler işbaşı yaptı, belediye başkanları görevlerinden alınmaya başlandı ve yerlerine çoğunlukla subaylar atandı. Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK), Milliyetçi İşçi Sendikaları Konfederasyonu (MİSK) ve Hak-İş'in bankalardaki paraları bloke edildi, sendika yöneticileri ile iş yeri temsilcileri teslim olmaya başladı. 1980 - 12 Eylül Askerî Darbesi'nden sonraki ilk iş günü: Komutanların endişelerinin aksine bankalara yatırılan mevduat, çekilenden daha fazla oldu. 1982 - İsrail, Beyrut'u işgal etti. 2002 - Manisa Etnografya ve Arkeoloji Müzesi soyuldu. Soygunda, Helenistik döneme ait Marsyas ve Roma dönemine ait Eros heykelleri çalındı. Doğumlar 601 - Ali bin Ebu Talib, İslam Devleti'nin 656-661 yılları arasındaki 4. İslam Halifesi (ö. 661) 767 - Saichō, Budizmin Tendai mezhebinin kurucusu olan Japon Budist keşiş (ö. 822) 1254 - Marco Polo, İtalyan seyyah (ö. 1324) 1587 - Muhammed Bakır Mirza, Safevi Şehzadesi (ö. 1615) 1613 - François de La Rochefoucauld, Fransız yazar (ö. 1680) 1666 - Celleli Sophia Dorothea, İngiltere kralı ve Hannover elektörü I. George'un (1660-1727) kuzeni ve eşi (ö. 1726) 1759 - Cornelio Saavedra, Bir tüccar, kapitüler üyeydi ve Río de la Plata Birleşik Eyaletleri'nden devlet adamı (ö. 1829) 1789 - James Fenimore Cooper, Amerikalı yazar (ö. 1851) 1813 - Adolphe Joanne, Fransız coğrafyacı ve yazar (ö. 1881) 1829 - Manuel Tamayo y Baus, İspanyol oyun yazarı (ö. 1898) 1830 - Porfirio Díaz, Meksika asker ve Devlet Başkanı (ö. 1915) 1857 - William Howard Taft, Amerikalı siyasetçi ve ABD'nin 27. Başkanı (ö. 1930) 1881 - Ettore Bugatti, İtalyan otomobil üreticisi (ö. 1947) 1890 - Agatha Christie, İngiliz yazar (ö. 1976) 1894 - Jean Renoir, Fransız film yönetmeni (ö. 1979) 1901 - Kemalettin Kamu, Türk şair ve siyasetçi (ö. 1948) 1903 - Yisrael Kristal, İsrailli işletmeci 1904 - II. Umberto, Son İtalya kralı (ö. 1983) 1906 - Jacques Becker, Fransız film yönetmeni (ö. 1960) 1907 - Fay Wray, Kanadalı-Amerikalı oyuncu (ö. 2004) 1909 - Jean Batten, Yeni Zelandalı kadın pilot 1913 - Johannes Steinhoff, II. Dünya Savaşı sırasında Alman Hava Kuvvetleri as pilotu (ö. 1994) 1914 Adolfo Bioy Casares, Arjantinli öykü yazarı (ö. 1999) Orhan Kemal, Türk yazar (ö. 1970) 1915 - Helmut Schön, Alman futbolcu ve teknik direktör (ö. 1996) 1918 - Margot Loyola, Şilili halk şarkıcısı, müzisyen ve müzik bilimci (ö. 2015) 1919 - Fausto Coppi, İtalyan eski profesyonel yol bisikleti ve pist bisikleti yarışçısı (ö. 1960) 1924 - György Lázár, Macar mühendis ve siyasetçi 1926 Antonio Carrizo, Arjantinli sunucu (ö. 2016) 1927 - Margaret Keane, Amerikalı ressam (ö. 2022) Shohei Imamura, Japon film yönetmeni (ö. 2006) Jean-Pierre Serre, Fransız matematikçi 1928 - Cannonball Adderley, Amerikalı caz alto saksafoncusu (ö. 1975) 1929 Murray Gell-Mann, Amerikalı fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 2019) John Julius Norwich, İngiliz kökenli tarihçi, seyahat yazarı ve televizyoncu (ö. 2018) Mümtaz Soysal, Türk hukukçu ve siyasetçi (ö. 2019) Nejat Saydam, Türk sinema yönetmeni, senarist ve oyuncu (ö. 2000) 1932 - Neil Bartlett, İngiliz kimyacı (ö. 2008) 1936 - Ashley Cooper, Avustralyalı tenisçi (ö. 2020) 1937 Robert Lucas, Jr., Amerikalı ekonomist ve Nobel Ekonomi Ödülü sahibi (ö. 2023) Fernando de la Rúa, Arjantinli siyasetçi (ö. 2019) 1939 - Ersin Faralyalı, Türk sanayici ve siyasetçi (ö. 2008) 1941 Flórián Albert, Macar futbolcu (ö. 2011) Signe Toly Anderson, Amerikalı şarkıcı (ö. 2016) Yuriy Norşteyn, Rus canlandırma sanatçısı Viktor Zubkov, Rus siyasetçi ve iş insanı 1942 - Ksenia Milicevic, Fransız ressam 1944 - Graham Taylor, İngiliz eski futbolcu ve teknik direktör (ö. 2017) 1945 Carmen Maura, İspanyol oyuncu Jessye Norman, Amerikalı opera sanatçısı (ö. 2019) Hans-Gert Pöttering, Alman politikacı ve eski Avrupa Parlamentosu başkanı 1946 Mesut Mertcan, Türk sunucu ve haber spikeri (ö. 2017) Tommy Lee Jones, Amerikalı oyuncu ve yönetmen William Oliver Stone, Amerikalı yönetmen, senarist, yapımcı ve Oscar Ödülü sahibi 1947 - Theodore Long, Amerikalı güreşçi 1948 Atef Muntaser, Mısırlı müzik yapımcısı Kemalettin Kamu, Türk şair ve siyasetçi 1951 - Johan Neeskens, Hollandalı futbolcu 1954 - Hrant Dink, Türkiye Ermenisi gazeteci ve Agos gazetesi Genel Yayın Yönetmeni (ö. 2007) 1955 Zeljka Antunoviç, Hırvat merkez sol politikacı Abdul Kadir, Pakistanlı profesyonel Uluslararası kriket oyuncusu (ö. 2019) 1956 - George Howard, Amerikalı müzisyen (ö. 1998) 1957 - Rıza Akın, Türk oyuncu (ö. 2022) 1958 - Joel Quenneville, Kanadalı buz hokeyi oyuncusu ve koç 1959 Hurşit Lutfali kızı Abdullayeva, Azeri piyanist Mark Kirk, Emekli Amerikalı politikacı ve avukat 1960 - Lisa Vanderpump, Britanyalı lokantacı, yazar, oyuncu ve televizyon kişiliği 1964 - Robert Fico, Slovak politikacı 1966 - Dejan Savićević, Karadağlı eski futbolcu 1967 Çetin Akdeniz, Türk bağlama virtüözü Majid Musisi, Kampalalalı eski futbolcu (ö. 2005) 1968 - Masanori Suzuki, Japon eski futbolcu 1969 - Kurthan Yılmaz, Türk futbolcu 1971 - Josh Charles, Amerikalı oyuncu 1972 - Letizia Ortiz, İspanya Kralı VI. Felipe'nin eşi ve İspanya kraliçesi 1973 Daniel, İsveç kraliyet ailesinin üyesi Songül Karlı, Türk halk müziği sanatçısı ve sunucusu 1974 - Murat Yakın, Türk asıllı İsviçreli eski millî futbolcu ve teknik direktör 1977 Chimamanda Ngozi Adichie, Nijeryalı yazar Jason Terry, Amerikalı profesyonel basketbolcu 1978 - Eidur Gudjohnsen, İzlandalı futbolcu 1979 Dava Annable, Amerikalı oyuncu Carlos Ruiz, Guetamalalı millî futbolcu 1980 - Mike Dunleavy, Jr., Amerikalı profesyonel basketbolcu 1981 Dave Mantel, Hollandalı oyuncu (ö. 2018) Hayato Hashimoto, Japon eski futbolcu 1982 Edmilson dos Santos Silva, Brezilyalı futbolcu Ahmed Rauf, Mısırlı millî futbolcu 1983 - Georges Akieremy, Gabonlu futbolcu 1984 - Harry, Galler Prensi Charles ile Galler Prensesi Diana'ın oğlu, Britanya tahtının altıncı sıradaki vârisi 1985 - Cyhi the Prynce, Amerikalı rapçi ve söz yazarı 1986 - George Watsky, Amerikalı rap sanatçısı ve şair 1987 - Aly Cissokho, Senegal asıllı Fransız futbolcu 1988 Chelsea Staub, Amerikalı sinema oyuncusu Anedie Azael, Haitili model 1989 - Nihat Şahin, Türk futbolcu 1990 - Aaron Mooy, Avustralyalı millî futbolcu 1993 - J. P. Tokoto, Amerikalı profesyonel basketbolcu 1994 Luis Mago, Venezuelalı futbolcu Björn Engels, Belçikalı futbolcu Ricardo Horta, Portekizli millî futbolcu Wout van Aert, Belçikalı bisiklet yarışçısı 1995 Gökdeniz Varol, Türk futbolcu Awer Mabil, Avustralyalı futbolcu 1997 - Benjamin Ingrosso, İsveçli şarkıcı ve şarkı yazarı 1999 - Daigo Furukawa, Japon futbolcu 2000 - Lee Felix, Avusturalyalı rapçi, şarkıcı, söz yazarı ve dansçı Ölümler 668 - II. Konstans ("Sakallı Konstantin"), Roma Konsülü unvanını taşıyan son Bizans İmparatoru (d. 630) 921 - Ludmila, Çek Hristiyan azizi ve iman şehidi (d. 860) 1326 - Dmitri, Moskova Büyük Prensi (d. 1299) 1510 - Cenova’lı Katerina, İtalyan mistik (d. 1447) 1559 - Izabela Jagiellonka, Doğu Macaristan Kralı I. János'un eşi (d. 1519) 1700 - André Le Nôtre, Kral Louis XIV'in peyzaj ve bahçe mimarı (d. 1613) 1794 - Abraham Clark, Amerikalı politikacı (d. 1725) 1842 - Francisco Morazán, Orta Amerikalı siyasetçi (d. 1792) 1859 - Isambard Kingdom Brunel, İngiliz makine ve inşaat mühendisi (d. 1806) 1864 - John Hanning Speke, İngiliz kâşif (d. 1827) 1883 - Joseph Plateau, Belçikalı fizikçi (d. 1801) 1885 - Jumbo, Barnum Sirki'nin Afrika kökenli ünlü fili (tren kazasında) (d. 1860) 1891 - İvan Gonçarov, Rus yazar (d. 1812) 1913 - Arminius Vambery, Macar oryantalist (d. 1832) 1921 - Roman Ungern von Sternberg, Baltık-Alman-Rus kaptan ve Moğolistan'ı Mart-Ağustos 1921 tarihleri arasında yöneten korgeneral (d. 1886) 1926 - Rudolf Christoph Eucken, Alman felsefeci (d. 1846) 1929 - Fehime Sultan, Osmanlı Sultanı V. Murad’ın kızı (d. 1875) 1945 - André Tardieu, Üç kez Fransa Başbakanı (3 Kasım 1929 - 17 Şubat 1930, 2 Mart - 4 Aralık 1930, 20 Şubat - 10 Mayıs 1932) (d. 1876) 1945 - Anton Webern, Avusturyalı besteci (d. 1883) 1956 - Abdurrahman Vefik Sayın, Osmanlı devlet adamı, iktisatçı, eğitimci ve yazar (d. 1857) 1964 - Alfred Blalock, Amerikalı bilim insanı ve hekim (d. 1899) 1972 - Ásgeir Ásgeirsson, İzlanda'nın 2. Cumhurbaşkanı (d. 1894) 1972 - Baki Süha Ediboğlu, Türk şair ve yazar (d. 1915) 1972 - Geoffrey Fisher, İngiliz piskopos (d. 1887) 1972 - Ulvi Cemal Erkin, Türk besteci (d. 1906) 1973 - VI. Gustaf Adolf, İsveç Kralı (d. 1882) 1978 - Willy Messerschmitt, Alman uçak tasarımcısı (d. 1898) 1980 - Bill Evans, Amerikalı caz piyanisti ve bestecisi (d. 1929) 1983 - Murat Sarıca, Türk yazar ve öğretim üyesi (d. 1926) 1985 - Wolfgang Abendroth, Alman hukukçu ve sosyal siyaset tarihçisi (d. 1906) 1985 - Cootie Williams, Amerikalı Caz, Jump Blues ve Rhythm and blues Trompetçisi (d. 1911) 1989 - Robert Penn Warren, Amerikalı şair, kurgu yazarı ve Pulitzer Ödülü sahibi (d. 1905) 1995 - Gunnar Nordahl, İsveçli futbolcu (d. 1921) 2002 - Şükran Güngör, Türk tiyatro ve sinema sanatçısı (d. 1926) 2006 - Oriana Fallaci, İtalyan gazeteci ve yazar (d. 1929) 2007 - Colin McRae, İskoç Dünya şampiyonu WRC pilotu (d. 1968) 2008 - Rick Wright, İngiliz müzisyen (d. 1943) 2017 - Izidoro Kosinski, Roma Katolik Brezilyalı piskopos (d. 1932) 2017 - Albert Speer, Alman mimar ve kentsel plancı (d. 1934) 2017 - Harry Dean Stanton, Amerikalı oyuncu ve müzisyen (d. 1926) 2018 - Warwick Estevam Kerr, Brezilyalı genetik mühendisi, entomolog ve profesör (d. 1922) 2018 - José Manuel de la Sota, Arjantinli siyasetçi (d. 1949) 2018 - Dudley Sutton, İngiliz oyuncu (d. 1933) 2019 - Leah Bracknell, İngiliz oyuncu (d. 1964) 2019 - Şazliye Saide Ferhat, Eski Tunus first lady'si (d. 1936) 2019 - David Hurst, Alman oyuncu ve tiyatro yapımcısı (d. 1926) 2019 - Phyllis Newman, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı (d. 1933) 2019 - Ric Ocasek, Amerikalı rock müziği sanatçısı, albüm yapımcısı ve ressam (d. 1944) 2019 - Andrés Sardá Sacristán, İspanyol tekstil mühendisi ve moda tasarımcısı (d. 1929) 2019 - Mike Stefanik, Eski Amerikalı profesyonel otomobil yarışçısı (d. 1958) 2020 - Faith Alupo, Ugandalı siyasetçi (d. 1983) 2020 - Suna Kıraç, Türk iş insanı ve Koç Holding Yönetim Kurulu Başkan Vekili (d. 1941) 2020 - Momčilo Krajišnik, Eski Bosnalı Sırp siyasetçi (d. 1945) 2020 - Moussa Traoré, Malili asker ve siyasetçi (d. 1936) 2021 - Philippe Adrien, Fransız tiyatro yönetmeni, aktör ve oyun yazarı (d. 1939) 2021 - Robert Fyfe, İskoç aktör (d. 1930) 2021 - Marthe Mercadier, Fransız aktris (d. 1928) 2022 - Eddie Butler, Galli ragbi birliği oyuncusu, gazeteci ve spor yorumcusu (d. 1957) 2022 - Axel Jodorowsky, Meksikalı-Fransız aktör, yazar, ressam, oyun yazarı, eğitmen ve tarot falcısı (d. 1965) 2022 - Saul Kripke, Amerikalı filozof ve mantıkçı (d. 1940) 2022 - Diana Maggi, İtalyan-Arjantinli aktris (d. 1925) 2022 - Maanu Paul, Yeni Zelandalı Māori kökenli siyasetçi, eğitimci, aktivist ve botanikçi (d. 1939) 2022 - Radko Polič, Sloven tiyatro, dizi ve sinema oyuncusu (d. 1942) 2022 - Esad Rauf, Pakistanlı kriket oyuncusu ve hakemi (d. 1956) 2022 - Jeanne Renaud, Kanadalı dansçı, koreograf ve sanat yönetmeni (d. 1928) Tatiller ve özel günler Özgür Para Günü Dünya Demokrasi Günü 0915 15