15 Mayıs

[bullvar_katip]

Olaylar 1648 - Otuz Yıl savaşlarını bitiren Vestfalya Antlaşması imzalandı. 1718 - Londralı avukat James Puckle, makineli tüfeği icat etti. 1756 - Kuzey Amerika'daki egemenlik mücadelesinde Büyük Britanya'nın Fransa Krallığı'na savaş açmasıyla, Fransa-Kızılderili savaşı olarak da bilinen Yedi Yıl Savaşı başladı. 1856 - Anadolu Feneri ve Rumeli Feneri, Fransızlar tarafından inşa edilerek işletilmeye başlandı. 1873 - Darüşşafaka Lisesi kuruldu. 1919 - Mustafa Kemal, Yıldız Sarayı Küçük Mabeyn Köşkü'nde Sultan VI. Mehmed Vahideddin ile görüştü. 1919 - İtilaf Devletleri desteğindeki Yunanlar, İzmir'i işgal etti. Gazeteci Hasan Tahsin ve Askerlik Şubesi Başkanı Albay Süleyman Fethi, Yunan askerleri tarafından öldürüldüler ve Türk Kurtuluş Savaşı'nın ilk şehitleri oldular. 1924 - Sanayi-i Nefise Mektebi öğrencileri, ilk resim sergilerini İstanbul'da açtı. 1928 - Walt Disney'in yarattığı Miki Fare karakterinin ilk kez gözüktüğü çizgi film olan Plane Crazy gösterime girdi. 1932 - Kürtçeyi latin alfabesi ile ilk kez yayınlayan Hawar dergisi yayın hayatına başladı. 1933 - Rus romancı Maksim Gorki, İtalya'dan Rusya'ya geçerken, İstanbul'a geldi ve Süleymaniye Camii ile bazı müzeleri gezdi. 1935 - Josef Stalin tarafından 1931'de inşası başlatılan ve dünyanın en büyük metrolarından biri olan Moskova metrosu hizmete açıldı. 1940 - McDonald's, Amerika'da kuruldu. 1958 - Sovyetler Birliği, Sputnik 3 uydusunu fırlattı. 1960 - Sovyetler Birliği, Sputnik 4 uydusunu fırlattı. 1963 - Amerikalı astronot Gordon Cooper, 'Mercury-Atlas 8' adlı kapsülle o güne kadar yapılmış en uzun uzay uçuşunu gerçekleştirmek üzere uzaya fırlatıldı. Cooper, uzayda 34 saat 19 dakika kaldı. 1966 - Washington, DC'de Vietnam Savaşı'nı protesto eden 8000 kişi, iki saat boyunca Beyaz Saray çevresinde gösteri yaptı. 1969 - Anayasa değişikliğinin Meclis'te kabul edilmesiyle, eski Demokrat Partililere siyasal haklarını iade etme imkânı tanındı. 1972 - 1945 yılından beri ABD işgali altında bulunan Okinawa adası, yeniden Japonya'nın idaresine verildi. 1980 - Türkiye'de 12 Eylül 1980 Darbesi'ne Giden Süreç (1979- 12 Eylül 1980): Regaip Kandili için İstanbul'da bir camide okunan ve televizyondan canlı yayımlanan mevlit sonunda yapılan duada Atatürk'ün ismi geçince bir grup tarafından yuh çekildi ve "Lanet olsun!" diye bağırıldı. Olayın ardından Genelkurmay Başkanı Orgeneral Kenan Evren ve komutanlar toplantı yaptı. 1984 - 1256 aydın, "Türkiye'deki demokratik düzene ilişkin gözlem ve istekler" başlıklı dilekçeyi Cumhurbaşkanı Kenan Evren'e verdi. Aydınlar Dilekçesi olarak bilinen girişime karşı dava açıldı. 1988 - 8 yıldan fazla süren çarpışmalardan sonra Sovyet Kızıl Ordusu, Afganistan'dan çekilmeye başladı. 1990 - Vincent Van Gogh'un yapıtı olan Dr. Gachet'nin Portresi adlı tablo, o güne kadar bir resim için ödenen en yüksek fiyatla, 82,5 milyon dolara satıldı. 1991 - Edith Cresson, Fransa'nın ilk kadın Başbakanı oldu. 1995 - Almanya'da, Türkiye ve Atatürk aleyhinde kampanyalar yürüten ve kendisini halife ilan eden ve Türkiye'de 'Kara Ses' olarak adlandırılan Cemalettin Kaplan öldü. 1996 - Gözcü gazetesi yayın hayatına başladı. 1997 - Alman Kitap Yayımcıları Birliği Barış Ödülü, Yaşar Kemal'e verildi. 2004 - İstanbul'da yapılan 49. Eurovision Şarkı Yarışması'nda, Ruslana, Ukrayna'ya ilk birinciliği getirdi. 2011 - Düsseldorf'ta yapılan 56. Eurovision Şarkı Yarışması'nda, Eldar Kasımov ve Nigar Camal ikilisi, Azerbaycan'a ilk birinciliği getirdi. Doğumlar 1397 - Sejong, Joseon Hanedanlığı′na hükmetmiş bir kraldır (ö. 1450) 1567 - Claudio Monteverdi, İtalyan besteci (ö. 1643) 1633 - Sébastien Le Prestre de Vauban, Fransız mimar (ö. 1707) 1773 - Klemens von Metternich, Avusturyalı diplomat (ö. 1859) 1808 - Michael William Balfe, İrlandalı bir müzisyen, orkestra şefi, opera şarkıcısı ve bestecidir (ö. 1870) 1845 - İlya Meçnikov, Ukraynalı mikrobiyolog ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (ö. 1916) 1848 - Viktor Vasnetsov, Rus ressam (ö. 1926) 1854 - Yannis Psikaris, Yunan dilbilimci ve yazardı (ö. 1929) 1856 - Matthias Zurbriggen, İsviçreli bir dağcı (ö. 1917) 1857 - Williamina Fleming, İskoç astronom (ö. 1911) 1859 - Pierre Curie, Fransız fizikçi (ö. 1906) 1862 - Arthur Schnitzler, Avusturyalı yazar (ö. 1931) 1890 - Katherine Anne Porter, Amerikalı öykü yazarı (ö. 1980) 1891 - Mikhail Bulgakov, Rus romancı (ö. 1940) 1898 - Arletty, Fransız oyuncu ve şarkıcı (ö. 1992) 1900 - Reşit Rahmeti Arat, Türk akademisyen ve dil bilimci (ö. 1964) 1901 - Luis Monti, Arjantin asıllı İtalyan futbolcudur (ö. 1983) 1903 - Maria Reiche, Alman matematikçi ve arkeolog (ö. 1998) 1904 - Sadi Irmak, Türk tıp doktoru ve siyasetçi (Türkiye'nin eski Başbakanlarından) (ö. 1990) 1909 - James Mason, Amerikalı sinema oyuncusu (ö. 1984) 1911 - Max Frisch, İsviçreli yazar ve mimar (ö. 1991) 1915 - Paul A. Samuelson, Amerikalı iktisatçı ve 1970 Nobel İktisat ödülü sahibi (ö. 2009) 1923 - Richard Avedon, Amerikalı fotoğrafçı (ö. 2004) 1923 - Angel Mojsovski, Makedon komünist aktivist (ö. 2001) 1925 - Dündar Taşer, Türk asker, 27 Mayıs darbecisi ve Millî Birlik Komitesi üyesi (ö. 1972) 1926 - Anthony Shaffer, İngiliz oyun yazarı, romancı ve senarist (ö. 2001) 1926 - Peter Shaffer, İngiliz oyun yazarı ve senarist (ö. 2016) 1926 - Sabahattin Zaim, Türk iktisatçı ve akademisyen (ö. 2007) 1932 - Turgay Şeren, Türk futbolcu ve teknik direktör (ö. 2016) 1933 - Kemal İnci, Türk sinema oyuncusu, yönetmen ve senarist 1934 - Enver Asfandiyarov, Sovyet Rus/Başkurt bilim insanı, tarihçi ve profesör (ö. 2014) 1935 - Sezgin Burak, Türk karikatürist ve çizgi roman sanatçısı (ö. 1978) 1936 - Ralph Steadman, Amerikalı yazar 1937 - Madeleine Albright, Amerikalı siyasetçi ve 64. ABD Dışişleri bakanı (ö. 2022) 1937 - Trini López, Amerikalı şarkıcı, gitarist ve aktör (ö. 2020) 1938 - Mireille Darc, Fransız manken ve oyuncu (ö. 2017) 1939 - Gilberto Rincón Gallardo, Meksikalı politikacı (ö. 2008) 1940 - Roger Ailes, Amerikalı siyasetçi (ö. 2017) 1940 - Çetin Doğan, Türk asker 1941 - Özdemir Sabancı, Türk iş insanı (ö. 1996) 1942 - Barnabas Sibusiso Dlamini, Esvatinili siyasetçi (ö. 2018) 1944 - Ulrich Beck, Alman sosyolog, hekim ve yayımcı (ö. 2015) 1946 - Serdar Gökhan, Türk aktör 1946 - Georges Bereta, Fransız profesyonel futbolcu (ö. 2023) 1947 - Paulo de Carvalho, Portekizli şarkıcı ve söz yazarı 1947 - Aydan Siyavuş, Türk basketbolcu ve basketbol antrenörü (ö. 1998) 1947 - Niall Duthie, İskoç roman yazarı 1948 - Brian Eno, Britanyalı kompozitör, prodüksiyoncu, klavyeci ve şarkıcı 1949 - Ersan Erdura, Türk şarkıcı ve oyuncu 1949 - Elvira Rodríguez, İspanyol ekonomist 1951 - Frank Wilczek, Nobel Fizik ödülü sahibi Amerikalı kuramsal fizikçi 1952 - Chazz Palminteri, İtalyan asıllı Amerikalı oyuncu 1953 - Mike Oldfield, İngiliz şarkıcı ve besteci 1954 - Eric Gerets, Belçikalı futbolcu ve teknik direktör 1955 - Muhammed El-Brahmi, Tunuslu muhalif ve siyasetçi (ö. 2013) 1955 - Claudia Roth, Alman siyasetçi 1958 - Berhan Şimşek, Türk sinema oyuncusu, yönetmen ve siyasetçi 1959 - Andrew Eldritch, İngiliz vokalist 1959 - Ronald Pofalla, Alman siyasetçi 1961 - Katrin Cartlidge, İngiliz aktris (ö. 2002) 1961 - Melle Mel, Amerikalı hip hop kayıt sanatçısı 1965 - İrina Kirillova, Rus kökenli Hırvat millî voleybolcu 1965 - Raí, Brezilyalı eski futbolcu 1967 - Simen Agdestein, Norveçli satranç büyükustası ve eski millî futbolcu 1967 - Madhuri Dixit, Hint oyuncu 1967 - Andrea Jürgens, Alman müzisyen ve şarkıcı (ö. 2017) 1970 - Frank de Boer, Hollandalı eski millî futbolcu 1970 - Ronald de Boer, Hollandalı futbolcu 1971 - Zübeyir Beye, Tunuslu eski futbolcu 1972 - Ulrike C. Tscharre, Alman oyuncu 1975 - Peter Iwers, İsveçli bass gitarist (In Flames) 1976 - Jacek Krzynówek, Polonyalı millî futbolcu 1979 - Adolfo Bautista, Meksikalı futbolcu 1981 - Patrice Evra, Fransız eski futbolcu 1981 - Renato Dirnei Florêncio, Brezilyalı orta saha oyuncusu 1982 - Segundo Castillo, Ekvadorlu millî futbolcu 1982 - Veronica Campbell, Jamaikalı sprinter 1982 - Jessica Sutta, Amerikalı şarkıcı ve bestekâr 1983 - Sibel Mirkelam, Türk şarkıcı 1983 - Josh Simpson, Kanadalı eski futbolcu 1985 - Carl Medjani, Cezayirli futbolcu 1987 - Doruk Çetin, Türk yönetmen, fotoğrafçı ve yapımcı 1987 - Ersan İlyasova, Türk millî basketbolcu 1987 - Kevin Constant, Gineli futbolcu 1987 - Thaisa Daher De Menezes, Brezilyalı voleybolcu 1987 - Andy Murray, İskoç tenisçi 1988 - Jessica Falkholt, Avustralyalı oyuncu 1989 - James Holland, Avustralyalı millî futbolcu 1989 - Sunny, Güney Kore merkezli Amerikalı şarkıcı, aktris 1996 - Jasmine Lucilla Elizabeth Jennifer van den Bogaerde, sahne adı ile Birdy, İngiliz müzisyen 1997 - Ousmane Dembélé, Fransız futbolcu Ölümler 392 - II. Valentinianus, 375-392 yılları arasında Roma'nın imparatorluğunu yapmıştı 884 - I. Marinus, Papa 1036 - Go-Ichijō, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 68. imparatoru (d. 1008) 1157 - Yuri Dolgoruki, ilk Rurikid prensidir. (d. 1099) 1174 - Nureddin Mahmud Zengi, Büyük Selçuklular'ın Halep Atabeyi (d. 1118) 1461 - Domenico Veneziano, İtalyan ressamı (d. 1410) 1470 - VIII. Karl, İsveç kralı (1448-1457, 1464-1465 ve 1467-1470) ve Norveç kralı (1449-1450) idi (d. 1408) 1634 - Hendrick Avercamp, Hollandalı ressam (d. 1585) 1782 - Sebastião José de Carvalho e Melo, Portekizli devlet adamı (d. 1699) 1850 - Nükhetsezâ Hanım, Abdülmecid'ın dokuzuncu eşi (d. 1827) 1886 - Emily Dickinson, Amerikalı şair (d. 1830) 1914 - Bahâ Tevfik, Osmanlı fikir adamı ve yazar (d. 1884) 1919 - Hasan Tahsin, Türk gazeteci (İzmir'in işgalinde ilk kurşunu atan) (d. 1888) 1919 - Süleyman Fethi Bey, Türk asker (İzmir'in işgalinde, 22 süngü darbesi ile öldürülen Osmanlı subayı) (d. 1877) 1929 - Rebeca Matte Bello, Şilili heykeltıraş (d. 1875) 1935 - Kazimir Maleviç, Rus ressam ve sanat teorisyeni (d. 1879) 1937 - Philip Snowden, İngiliz sosyalist siyaset adamı (d. 1864) 1941 - Ulrich Grauert, Alman Luftwaffe generali (d. 1889) 1967 - Edward Hopper, Amerikalı ressam ve grafiker (d. 1882) 1978 - Abdurrahman Şeref Güzelyazıcı, Türk şair, kütüphaneci, mutasavvıf ve vaiz (d. 1904) 1978 - Robert Menzies, Avustralyalı avukat ve siyasetçi (d. 1894) 1986 - Elio de Angelis, Formula 1'de yarışan İtalyan yarış pilotu (d. 1958) 1989 - Johnny Green, Amerikalı söz yazarı, besteci, aranjör, orkestra şefi ve piyanistti (d. 1908) 1991 - İhsan Yüce, Türk tiyatro ve sinema sanatçısı (d. 1929) 1994 - Gilbert Roland, Meksika asıllı Amerikalı aktör (d. 1905) 1997 - Turhan Oğuzbaş, Türk şair (d. 1933) 1998 - Naim Talu, Türk bürokrat, siyasetçi ve Türkiye'nin eski Başbakanlarından (d. 1919) 2003 - June Carter Cash, Amerikalı müzisyen (d. 1929) 2008 - Willis Eugene Lamb, Amerikalı fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (d. 1913) 2009 - Susanna Agnelli, İtalyan siyasetçi (d. 1922) 2010 - Besian Idrizaj, Arnavut asıllı Avusturyalı profesyonel futbolcudur (d. 1987) 2011 - Samuel Wanjiru, Kenyalı atlet (d. 1986) 2012 - Carlos Fuentes Macías, Meksikalı yazar (d. 1928) 2012 - Zekeriya Muhiddin, Mısırlı asker ve devlet adamı (d. 1918) 2013 - Henrique Rosa, Eski Gine-Bissau başbakanı (d. 1946) 2014 - Jean Luc Dehaene, Belçika Krallığı'nın 46. Başbakanı (d. 1940) 2015 - Bob Hopkins, Amerikalı eski basketbol oyuncusu ve baş antrenörü (d. 1934) 2016 - İsmail Hakkı Akansel, Türk asker ve İstanbul Belediyesi eski başkanı (d. 1924) 2016 - Oya Aydoğan, Türk sinema oyuncusu (d. 1957) 2016 - Erika Berger, Alman televizyon sunucusu ve yazar (d. 1939) 2016 - André Brahic, Fransız bir astrofizikçi (d. 1942) 2017 - Karl-Otto Apel, Alman filozof ve profesör (d. 1922) 2017 - Herbert Richard Axelrod, Amerikalı tropikal balık uzmanı, evcil hayvan kitapları yazarı, yayıncısı ve girişimci (d. 1927) 2017 - Nasır Giveçi, İranlı güreşçi (d. 1932) 2017 - Chu Ke-liang, Tayvanlı komedyen, oyuncu, Tv sunucusu ve şarkıcı (d. 1946) 2017 - Subrahmanyan Ramaswamy, Hint siyasetçi ve bürokrat (d. 1937) 2017 - Oleg Vidov, Sovyet Rus-Amerikalı oyuncu, film yapımcısı, yönetmeni ve seslendirme sanatçısı (d. 1943) 2019 - Robert LeRoy Diamond, Amerikalı oyuncu ve hukukçu (d. 1943) 2019 - Ikuo Kamei, Japon siyasetçi (d. 1933) 2019 - Charles Kittel, Amerikalı fizikçi (d. 1916) 2019 - Eduardo Alejandro Roca, Arjantinli hukukçu, akademisyen ve diplomat (d. 1921) 2020 - Claes Gustaf Borgström, İsveçli hukukçu ve siyasetçi (d. 1944) 2020 - Ezio Bosso, İtalyan besteci, orkestra şefi ve klasik müzik sanatçısı (d. 1971) 2020 - Denny DeMarchi, Kanadalı çok enstrümanlı rock müzisyeni ve söz yazarı (d. 1962) 2020 - Sergio Denis, Arjantinli pop şarkıcısı, söz yazarı, müzisyen, besteci ve aktör (d. 1949) 2020 - Franco Nenci, İtalyan orta siklet boksör (d. 1935) 2020 - Phil May, İngiliz şarkıcı, söz yazarı ve müzisyen (d. 1944) 2020 - Henrik Pontén, İsveçli hukukçu (d. 1965) 2020 - Olga Savary, Brezilyalı yazar, şair ve edebiyat eleştirmeni (d. 1933) 2020 - Frederick Charles "Fred" Willard, Amerikalı komedyen ve oyuncu (d. 1933) 2021 - Đorđe Marjanović, Sırp-Yugoslav şarkıcı (d. 1931) 2022 - Robert Cogoi, Belçikalı şarkıcıdır (d. 1939) 2022 - Ignacy Gogolewski, Polonyalı aktör (d. 1931) 2022 - Knox Martin, Amerikalı ressam ve heykeltıraş (d. 1923) 2022 - Stevan Ostojić, Sırp futbolcu ve futbol yöneticisi (d. 1941) 2023 - Robert Lucas, Jr., Amerikalı ekonomist ve Nobel Ekonomi Ödülü sahibi (d. 1937) Tatiller ve özel günler 0515 15