1905-07 Ermeni-Tatar katliamları

[bullvar_katip]

Ermeni Tatar katliamları (aynı zamanda Ermeni-Tatar savaşı, Armeno-Tatar savaşı ve daha yakın zamanda Ermeni-Azeri Savaşı olarak da bilinir), 1905 1907’de Rus Kafkasyası'nın tamamında Ermeniler ve Azerbaycan halklarını (o zamanlar "Kafkas Tatarları" veya "Kafkasya Tatarları" olarak bilinirdi) ve daha sonra gelen halklar arasındaki kanlı etnik çatışmaları ifade etmektedir. Katliamlar 1905 Rus Devrimi sırasında başladı ve yüzlerce can aldı. En şiddetli çatışmalar 1905 yılının Şubat ayında Bakü'de, Mayıs ayında Nahçıvan'da, Ağustos ayında Şuşa'da ve Kasım ayında Elizavetopol'da gerçekleşti ve şehirlere ve Bakü petrol sahalarına ağır hasar verdi. Daha küçük çapta da olsa şiddet eylemlerinin küçük ölçeklisi Tiflis'te de patlak verdi. Çatışmalar kasabalarla sınırlı değildi ve Ermeni kaynaklarını referans olarak kullanan Swietochowski'ye göre, 128 Ermeni ve 158 Kafkas Tatar köyü tahrip veya talan edildi, öldürülen insanlarla ilgili genel tahminler 3.000 ila 10.000 arasında değişiklik gösterdi. Kafkas Tatarları, Tatar çetelerinin zayıf örgütlenmesinden ve Ermeni tarafında Taşnakların daha etkili olmasından dolayı daha fazla kayıp yaşadı. Bakü'de [[Dosya:Azeri_(tatar)_victim_in_Baku.jpg|küçükresim|upright=1.36|Bakü'deki katliamlarda bir Tatar ( Azeri) kurban]] Van Der Leeuw'a göre, 1905 Şubatı'nın başlarında Tatar bir okul çocuğu ve esnafın Ermeniler tarafından öldürülmesi üzerine çatışmalar başladı. Bakü'de dört gün süren çatışmalarda 126 Tatar ve 218 Ermeni öldürüldü. Dasnabedian veya Walker gibi diğer kaynaklar, tatarların Ermeni toplumuna güçlü bir cevap vermek için bir neden sağlayan çatışmayı başlattığını iddia ediyor; Bakü'deki Tatarlar Şubat 1905'te çok sayıda silahsız Ermeniyi öldürmüştü. Walker, "Tatarlar cezasızlıkla katliam yapmakta özgürdü" demiştir. Bakü İstatistik Bürosu'na ve Saint Petersburg'da yapılan açıklamalara göre, 7'si kadın, 20'si çocuk, 13'ü yaşlı 205 Ermeni öldürüldü, 121'i yaralandı; buna ek olarak, 2 kadın, çocuk veya yaşlı olmayan 111 tartar öldürüldü ve 128 kişi yaralandı. Nahçıvan ve Şuşa'da küçükresim|Nahçıvan'daki Mayıs katliamından sonra Ermenilerin cesetleri Bakü çatışmalarından sonra Nahçıvan bölgesindeki Müslüman topluluklar İran'dan silah sevkiyatı yapmaya başladı. Nisan ayına gelindiğinde, bölgedeki Ermenilere yönelik cinayetler endişe verici boyutlara ulaşmaya başladı ve Ermeni toplumu koruma için Rus yetkililere başvurdu. Luigi Villari, bölge valisini "acı bir şekilde Ermeni karşıtı" ve Erivan'daki vali yardımcısını da "Ermeni düşmanı" olarak tanımlamaktadır. 25 Mayıs'ta silahlı Tatar çeteleri Nahçıvan ilçe başkentindeki pazar alanına saldırdılar, Ermeni işyerlerini yağmalayıp yaktılar ve bulabildikleri Ermenileri öldürdüler. Yaklaşık 50 Ermeni öldürülmüş ve esnaflardan bir kısmı dükkanlarında diri diri yakılmıştır. Aynı gün, kırsal kesimden Tatar köylüleri, Ermeni komşularına saldırmaya başladı. Villari, "Ermeni veya karma Ermeni-Tatar nüfuslu toplam 52 köyden 47'sinin saldırıya uğradığını ve 47 köyden 19'unun sakinleri tarafından tamamen tahrip edildiğini ve terk edildiğini" belirten resmi raporlara atıfta bulunmaktadır. "Nahçıvan kasabasındakiler de dahil olmak üzere toplam ölü sayısı 239'du. Daha sonra bir intikam saldırısında Ermeniler bir Tatar köyüne saldırarak 36 kişiyi öldürdü". Şuşa'daki durumla ilgili olarak, Thomas de Waal'a göre, "Ölen ve yaralananların sayısı yaklaşık 300'dü, bunların yaklaşık üçte ikisi Tatar idi, çünkü Ermeniler daha iyi savaşçıydı ve konum avantajından da yararlandılar." Gence'de Ermeni-Tatar katliamlarından önce Gence'de hatırı sayılır bir Ermeni nüfusu vardı. Ermeniler arasında şehir Gandzak (Գանձակ) olarak da bilinir. Gandzak adı, hazine veya zenginlik anlamına gelen Eski İrancadan alıntı bir kelime olan gandz (Arm. - գանձ) kelimesinden gelmektedir. Sorumluluk Profesör Firuz Kazemzadeh'e göre, "Katliamların her iki tarafa da yüklenmesi imkansız. Görünüşe göre bazı durumlarda (Bakü, Elizavetpol) Tatarlar, diğer durumlarda (Şuşa, Tiflis) Ermeniler ilk ateşi açmıştı." Ayrıca bakınız Ermenistan-Azerbaycan ilişkileri Kaynakça Notlar Bibliyografya Luigi Villari (1906), Kafkasya'da Ateş ve Kılıç , Londra, TF Unwin, Thomas De Waal (2004), Black Garden: Armenia and Azerbaijan Through Peace and War, NYU Press, Kategori:Rusya Ermenileri Kategori:Azerbaycan-Ermenistan ilişkileri Kategori:Azeri karşıtlığı Kategori:Ermeni karşıtlığı Kategori:Azerbaycan'daki katliamlar Kategori:Ermenistan'daki katliamlar Kategori:1907'de Rusya Kategori:1906'da Rusya Kategori:1905'te Rusya Kategori:Ermeni savaş suçları Kategori:Azerbaycan'da savaş suçları