1939

[bullvar_katip]

Olaylar Ocak 1 Ocak - Sidney, Avustralya'da sıcaklık 45°C'yi buldu; şehirde bu bir rekor. 22 Ocak - Columbia Üniversitesi'nden bir grup bilim insanı uranyum atomunu parçalamayı başardı. 24 Ocak – Şili’de 8.3 büyüklüğündeki depremde 28 bin kişi öldü. Şubat Mart 15 Mart - Alman taburları Çekoslovakya'ya doğru yola çıktı. Amaçları, bir Alman denetiminde Moravya ve Bohem Kurtarılmış Bölgesi kurmaktı. 18 Mart - Stalin, Hitler'e karşı Birleşik Krallık'tan resmen koalisyon isteğinde bulundu; ancak önerisi Chamberlain tarafından geri çevrildi. 31 Mart - Atatürk'ün naaşı, Ankara Etnografya müzesinde 4 ay katafalkta kaldıktan sonra lahite konuldu (indirildi). Nisan 1 Nisan - İspanya İç Savaşı, milliyetçi güçlerin zaferiyle sona erdi. 7 Nisan - İtalyan taburları Arnavutluk'u işgal etti. Mayıs 8 Mayıs - Türkiye ile Almanya arasında bir ticaret antlaşması imzalandı. 12 Mayıs - Türkiye ile Birleşik Krallık Akdeniz bölgesindeki bir savaş veya çatışma olasılığına karşı, karşılıklı yardım ve dostluk deklarasyonu imzaladı. Haziran 23 Haziran - Türkiye ile Fransa saldırmazlık antlaşması imzaladı; Fransa Hatay'ın Türkiye'ye verilmesini kabul etti. 29 Haziran - Hatay Devleti Meclisi, oybirliğiyle Türkiye'ye katılma kararı aldı. Temmuz 5 Temmuz - Hatay Devleti, Türkiye devleti'ne bağlandı. Ağustos 23 Ağustos - Almanya ve Sovyetler Birliği, Moskova'da bir tarafsızlık anlaşması imzaladı. Bu gizli anlaşma, Doğu Avrupa'nın tamamen Almanya ve yandaşlarının çıkarlarına göre bölünmesine yönelik idi. 26 Ağustos - Hitler bir açıklama ile Belçika, Hollanda, Lüksemburg, Danimarka ve İsviçre'ye Almanlar tarafından asla zarar verilmeyeceğini belirtti. 31 Ağustos Almanya’da yaptırılan Batıray denizaltısı denize indirildi. Alman Schutzstaffel taburları Polonya askerleri kılığında Gliewitz yakınlarındaki bir radyo istasyonuna sahte bir baskın yaptı. Amaçları Polonya askerinin saldırgan olduğunu göstererek diğer ulusların da desteğini almak ve bu sayede eli kulağında olan Polonya Seferi'ni haklı çıkarmak. Eylül 3 Eylül - Sonlanacağı 1945 yılına kadar çok sayıda insanın hayatına mâl olacak II. Dünya Savaşı resmen başladı. Birleşik Krallık ve Fransa, Almanya'ya savaş ilan etti. Bu iki devleti sırasıyla Hindistan, Avustralya, Güney Afrika ve Yeni Zelanda takip etti. Ancak bu savaş ilanları yine de Almanya'nın Polonya'yı işgal etmesini engelleyemedi. Bu sebeple bu milletlerin Almanya'ya karşı açtığı savaş Fransızlar tarafından "drole de guerre" (Yapmacık Savaş) olarak isimlendirilmektedir. 27 Eylül - Batıdan Almanlar ve doğudan Sovyetler tarafından işgal edilen Polonya, Varşova'nın düşüşüyle birlikte bu devletler tarafından her biri bir millete ait olacak şekilde iki parçaya bölündü. Ekim 6 Ekim - Son Polonya taburları da Nazi Almanyası'na teslim oldu. Polonya'nın kayıpları: 700.000 esir (Almanlar tarafından), 200.000 esir (Ruslar tarafından); sayısı belli olmayan ancak 1,5-2 milyon civarı olduğu tahmin edilen ölü, yaklaşık 120.000 Polonya askeri de savaş alanından kaçarak dağıldı. Almanların Polonya kaybı yaklaşık 10.000 asker iken Rusların yalnızca birkaç yüz kişi olarak kayıtlara geçmiştir. 19 Ekim - 15 yıl sürecek İngiliz-Fransız-Türk Karşılıklı Yardım ve İttifak Antlaşması Ankara'da imzalandı. Kasım 8 Kasım - Adolf Hitler'e ilk defa suikast girişiminde bulunuldu. Münih'te bir biraevinde (Bürgerbräukeller) konuşma yapacağı yere bir marangoz olan George Elser tarafından bomba yerleştirildi. Hitler bombanın patlamasından 13 dakika önce olay mahallini terk ettiği için yara almadan kurtuldu. 20 Kasım - BBC, Türkçe dahil 46 dilde radyo yayınlarına Denizaşırı Yayınlar Servisi adıyla başladı. 30 Kasım - Sovyetler Finlandiya'yla savaşıyor ama işgal etmedi. Hemen arkasından Danimarka, İsveç ve Norveç bu konudaki tarafsızlıklarını ilan ettiler. Aralık 15 Aralık - Rüzgâr Gibi Geçti filmi gösterime girdi 27 Aralık - Erzincan'da meydana gelen 8 şiddetindeki depremde, Erzincan şehri haritadan tamamen silindi. Sarsıntının ardından, yaklaşık 33 bin kişi yaşamını yitirdi;100 binden fazla insan da evsiz kaldı. Tarihi bilinmeyenler Ocak - Adolf Hitler, Reichstag konuşmasında, Avrupa'da bir savaşa gidildiğinde mutlak suretle "Tüm Yahudi kökenlilerin ortadan kaldırılabileceğini (Auswanderung oder Evakuierung)" ilk defa dile getirdi ve Alman toplumundan destek aldı. Şubat - Japon ordusu Hainan Adası'nı işgal etti. Doğumlar Ocak 6 Ocak Valeri Lobanovski, Ukraynalı futbolcu (ö. 2002) Murray Rose, Avustralyalı yüzücü (ö. 2012) 9 Ocak - Susannah York, İngiliz oyuncu (ö. 2011) 22 Ocak - Alfredo Palacio, 22. Ekvador başbakanı Şubat 25 Şubat - Oscar Fritschi, İsviçreli siyasetçi ve diplomat (ö. 2016) 28 Şubat - Daniel C. Tsui, Amerikalı fizikçi Mart 3 Mart - Hussaini Abdullahi, Nijeryalı üst düzey rütbeli eski asker ve siyasetçi (ö. 2019) 17 Mart - Flo Steinberg, Amerikalı kadın çizgi romancı ve yayımcı. 26 Mart - Étienne Draber, Fransız oyuncu (ö. 2021) 27 Mart - Kartal Tibet, Türk sinema oyuncusu ve yönetmen (ö. 2021) Nisan 1 Nisan - Alice MacGraw, Amerikalı manken ve sinema oyuncusudur. 16 Nisan - Dusty Springfield, İngiliz pop müzik şarkıcısı (ö. 1999). Mayıs 18 Mayıs - Peter Grünberg, Nobel Fizik Ödülü sahibi Alman fizikçi Haziran 25 Haziran - Süha Göney, Türk Coğrafyacı Temmuz 7 Temmuz - Robert Nixon, İngiliz çizer (ö. 2002) 10 Temmuz - Ahmet Taner Kışlalı, eski Türk Kültür Bakanı, Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi (ö. 1999) Ağustos 9 Ağustos - Romano Prodi, İtalyan siyasetçi 20 Ağustos - Javier Usabiaga Arroyo, Meksikalı iş insanı ve siyasetçi Eylül 8 Eylül - José Murilo de Carvalho, Brezilyalı tarihçi, akademisyen, yazar ve eğitimci 9 Eylül Alexandre Benmakhlouf, Fransız hukukçu Sharon Ambrose, Amerikalı siyasetçi (ö. 2017) Froilan Tenorio, Amerikalı siyasetçi ve bürokrat Ekim 8 Ekim - Paul Hogan, Avustralyalı aktör 23 Ekim - Stanley Anderson, Amerikalı oyuncu (ö. 2018) Kasım 18 Kasım - Margaret Atwood, Kanadalı yazar 26 Kasım - Tina Turner, Amerikalı şarkıcı ve oyuncu (ö. 2023) 29 Kasım - Concha Velasco, İspanyol oyuncu Aralık Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler Atacan Arseven, Tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu. Ekrem Pakdemirli, Türk siyasetçi Mehmet Konuralp, Sinan Ödülü sahibi Türk mimar. Ölümler Ocak 28 Ocak - William Butler Yeats, İrlandalı şair, Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (d. 1865) Şubat 5 Şubat - Gheorghe Țițeica, Rumen matematikçi (d. 1873) 12 Şubat - Søren Sørensen, Danimarkalı biyokimyacı (d. 1868) Mart Bilinen bir ölüm yok Nisan Mayıs 18 Mayıs - Gevrakizade Hacı Vehbi Efendi Konya belediye başkanı. Haziran Bilinen bir ölüm yok Temmuz 7 Temmuz - Axel Hägerström, İsveçli filozof (d. 1868) Ağustos Bilinen bir ölüm yok Eylül 23 Eylül - Sigmund Freud, Avusturyalı nörolog (d. 1856) Ekim Bilinen bir ölüm yok Kasım Bilinen bir ölüm yok Aralık Bilinen bir ölüm yok Öldüğü gün ve ay bilinmeyenler Ali Galip Pasiner, Korgeneral, Türk asker. (d. 1868) Seyit Onbaşı - Türk asker (d. 1889) 1939 Nobel ödülünü kazananlar sağ|küçükresim|upright=0.36|Nobel ödülü madalyası. Fizik – Kimya – Tıp – Edebiyat – Barış – yok