2016 Azerbaycan-Ermenistan çatışmaları

[bullvar_katip]

2016 Azerbaycan-Ermenistan çatışmaları, Nisan Çatışmaları veya Dört günlük savaş (Azerice: Aprel Döyüşləri, Dörd günlük müharibə), Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri ve Ermenistan Silahlı Kuvvetleri ile Dağlık Karabağ Cumhuriyeti Savunma Ordusu arasında 1 Nisan'da başlayıp, dört gün boyunca süren çatışmalardır. Birinci Dağlık Karabağ Savaşı'nın bittiği 1994 yılından beri en şiddetli çatışmaların gerçekleştiği bildirilmiştir. 5 Nisan tarihinde karşılıklı ateşkes kararı alınarak, çatışmalara son verilmiştir. Bu savaş ayrıca Azerbaycan'ın, Ermeni işgali altındaki bölgede ilk defa ilerleme kaydettiği savaştır. Arka plan 12 Mayıs 1994'te sona eren Birinci Karabağ Savaşı'ndan beri Dağlık Karabağ bölgesi ve civarındaki bazı yerleşim birimleri Ermeni kuvvetlerinin işgali altındaydı. Dağlık Karabağ Cumhuriyeti (Diğer adıyla Artsah Cumhuriyeti) bağımsızlığını ilan etmiş olsa da, bu yapıyı Ermenistan dahil Birleşmiş Milletler üyesi hiçbir devlet tanımamaktadır. Güney Osetya Savaşı sonucunda tek taraflı bağımsızlıklarını ilan eden Abhazya ve Güney Osetya, Dağlık Karabağ Cumhuriyetini tanırken, daha sonra bunlara Moldova'daki Transdinyester de katılmıştır. Dağlık Karabağ ve çevresindeki yedi rayon, hukuksal olarak Azerbaycan topraklarına dahil olsa da bölgede Ermeni milisler faaliyet göstermekteydi. Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı aracılığıyla yıllardır süren müzakerelerden bir sonuç alınamamıştır. İki ülke yönetimi de zaman zaman çözüm için yeterince çaba sarfetmemekle ve çözümsüzlüğü iktidarda kalmak için bir araç olarak kullandıkları gerekçesiyle suçlanmaktaydı. 1994 yılından 2016'ya dek kadar pek çok kez sınır çatışması meydana gelmiştir. Sınır çatışmalarında, iki taraf da sık sık birbirini ilk ateşi açan taraf olmakla suçlamaktaydı. 2008 yılında Birleşmiş Milletler, Azerbaycan'ın toprak bütünlüğünü onaylayan ve Ermeni güçlerin işgal ettiği topraklardan derhal çıkmasını isteyen bir karar almıştır. 100 devletin katılmadığı oylamada karar, 39 oya karşı 7 oy (ABD, Angola, Ermenistan, Fransa, Hindistan, Rusya ve Vanuatu) ile alınmıştır. Ne var ki, Ermenistan bu karara uymamamış, Dağlık Karabağ ve çevresindeki topraklarda askeri kuvvet bulundurmayı sürdürmüştür. 2016'ya gelindiğinde Azerbaycan topraklarının yaklaşık %20 si Ermeni kuvvetlerin işgali altındaydı. Çatışmalar 2 Nisan 1 Nisan'ı 2 Nisan'a bağlayan gece itibarıyla Azerbaycan-Ermenistan sınırında yoğun çatışmaların yaşandığı bildirilmiştir. Azerbaycan Ordusu'nun, Goranboy ve Naftalan kentleri için tehlike oluşturduğu iddia edilen Talış köyü etrafındaki tepe ve Seysulan'ın Ermeni güçlerden temizlendiğini belirtilmiştir. Fuzuli bölgesinde, Horadiz kentinin yakınındaki Lele tepesi de Azerbaycan Ordusu'nun kontrolüne geçmiştir. Ele geçirilen bölgelerde savunma hattının oluşturulduğu ve mevzilerin güçlendirildiği duyurulmuştur. Ermenistan, Azerbaycan'ın bazı bölgeleri ele geçirdiği iddialarını reddetmiştir. Azerbaycan'ın iddialarına göre, Ermeni güçleri sivil yerleşim birimlerini top atışına tutmuş ve bir Azerbaycan vatandaşı ölmüştür. Azerbaycan Ordusu'nun karşılık vermesiyle 3 Ermeni askeri öldürülmüştür. Gerginlik tırmanmış ve çatışmalar şiddetlenmiştir. Azerbaycan ordusu, 'sivillerin can güvenliğinin temin edilmesi için' Ağdere, Terter, Ağdam, Hocavend ve Fuzuli bölgelerinde operasyonlara başlamıştır. Azerbaycan Savunma Bakanlığı, çatışmalarda Ermenistan Ordusu'na ait 6 tank ve 15 topun imhâ edildiğini, öldürülen veya yaralanan Ermenistan askeri sayısının 100'den fazla olduğunu ifade etmiştir. Ayrıca, bir adet Mil Mi-24 helikopterinin Ermenistan güçleri tarafından düşürüldüğü, 1 tankın ise patlayan mayın nedeniyle kullanılamaz hâle geldiği bildirilmiştir. 3 Nisan 3 Nisan'da Azerbaycan Savunma Bakanlığı tek taraflı ateşkes ilan etmiştir. Ermeni tarafı, Azerbaycan kuvvetlerin saldırılarını sürdürdüğünü ifade etmiştir. Azerbaycan Savunma Bakanlığı, Ermeniler'in ateşi sürdürmesi durumunda saldırılarını sürdüreceklerini açıklamıştır. Ermeni askeri yetkililer, Talış köyü ve çevresinin geri alındığını iddia etmiş, Azerbaycan iddiayı reddetmiştir. Ayrıca, Azerbaycan tarafından bir Ermeni insansız hava aracı düşürülmüştür. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Ermenistan'ın barış istemediğini savunmuş, provokasyonla suçlamış ve 'büyük bir zafer kazandık' açıklamasını yapmıştır. Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ise Azerbaycan'ı sonuna kadar destekleyeceklerini ifade etmiştir. 4 Nisan Sabah saatlerinde çatışmaların şiddetlendiği, Azerbaycan kuvvetlerinin Grad tipi füzelerle saldırıda bulundukları belirtilmiştir. Ayrıca, Ermeni kuvvetlere ait bir komuta merkezinin vurulduğu ve iki tanesi yüksek rütbeli subay olmak üzere pek çok askerin öldürüldüğü belirtilmiştir. Aynı gün, bir Azeri insansız hava aracının Ermeni gönüllüleri taşıyan bir otobüsü vurması sonucu beş Ermeni ölmüştür. Ermenistan Devlet Başkanı Serj Sarkisyan, çatışmaların şiddetlenmesi durumunda, Ermenistan'ın Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'ni tanıyacağını ifade etmiştir. Ayrıca, Ermenistan Savunma Bakanlığı sözcüsü Artsrun Ovanisiyan, gece boyunca süren çatışmalarda bazı bölgeleri ele geçirdiklerini iddia etmiştir. Azerbaycan Savunma Bakanlığı, Ermeni güçlerin sivillere yönelik saldırıları sürdürmesi halinde, Karabağ Ermenilerinin başkent olarak ilan ettikleri Hankendi'ne (Stepanakert) saldırabilecekleri yönünde bir açıklama yapmıştır. Akşam saatlerinde Ermeni topçusunun ateşi sonucunda, Hacımemmedi köyünde yaralananlar olmuştur. 5 Nisan 5 Nisan gecesi Matagis civarında yoğun çatışmalar yaşanmıştır. Azerbaycan Savunma Bakanlığı, çatışmalarda Ermeni güçlere ait beş tank ve mühimmat dolu beş aracın içindekilerle birlikte imha edildiğini, yaklaşık 70 Ermeni askerin öldürüldüğünü duyurmuştur. Çatışmaların Ağdere bölgesindeki Matagis bölgesinde yoğunlaştığı belirtilmiştir. Ermenistan Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan, 'Türkiye, Karabağ’daki çözüm sürecinden tamamen uzak durmalı. Uluslararası toplum Karabağ’da güç kullanımını tartışırken, Azerbaycan’a dolaylı olarak desteğini açıklayan tek ülke Türkiye oldu.' açıklamasını yapmıştır. Ayrıca uzlaşma görüşmelerine hazır olduklarını söylemiştir. 5 Nisan'da Viyana'da gerçekleştirilen görüşmelerden ateşkes kararı çıkmış ve iki taraf da karşılıklı olarak ateşkes kararı almışlardır. Azerbaycan Savunma Bakanlığı, iki tarafın da askeri faaliyetleri durdurduğunu açıklamıştır. Dağlık Karabağ askeri yetkilileri de kendilerine ateşi kesmeleri yönünde bir emir geldiğini söylemişlerdir. Uluslararası tepkiler Uluslararası kuruluşlar - Dış İlişkiler Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini, çatışmalardan derin endişe duyduklarını bildirdi ve iki tarafa da ateşkese uymaları çağrısı yaptı. – Genel Sekreter Ban Ki-moon, çatışmaya dahil olan tüm taraflara çatışmalara son verme ve ateşkese uyma çağrısı yaptı. AGİT Minsk Grubu – AGİT Minsk Grubu eşbaşkanları, ateşkes ihlalleri karşısında büyük endişe duyduklarını ifade ettiler. Sivillerin zarar gördüğü çatışmalarda, güç kullanmayı kesinlikle kınadıklarını bildirdiler. AGİT Minsk Grubu yetkilileri ayrıca, Viyana'da 5 Nisan'da görüşme gerçekleştirilmesinin planlandığını duyurdular. Devletler ABD – Dışişleri Bakanlığı, ateşkes ihlallerini kınadıklarını duyurdu. 'Sahadaki istikrarsız durum, tarafların bir kez daha neden derhal ateşkese oturması gerektiğini göstermiştir.' ifadeleri kullanıldı. Askeri bir çözümün olmadığı vurgulandı. İki tarafa da görüşmeler yoluyla uzlaşmaya varma çağrısı yapıldı. – Dışişleri Bakanı Frank-Walter Steinmeier iki tarafı da derhal çatışmayı durdurmaya ve 1994 ateşkesine saygı duymaya davet etti. – Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Ermenistan ordusunun cephe hattında provokasyon yaptığını ve gereken cevabı aldığını söyledi. – Savunma Bakanlığı sözcüsü Artsrun Hovhannisyan, Azerbaycan'ı koordineli bir şekilde Ermeni güçlerine saldırmakla suçladı. Azerbaycan kuvvetlerinin savaş uçakları, tankları ve bataryaları yardımı ile Dağlık Karabağ'a baskın yaptığını iddia etti. – Başbakan Giorgi Kvirikaşvili bölgedeki son gelişmeler ile ilgili kaygılarını dile getirdi ve uluslararası aktörlerin çatışmayı yeniden yatıştıracağını umduğunu ifade etti. Gürcistan Savunma Bakanı Tinatin Kidaşeli, Azerbaycanlı meslektaşı Zakir Hasanov'u arayarak, Gürcistan'ın Azerbaycan'ın toprak bütünlüğüne olan desteğini dile getirdi. – Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Hüseyin Caberi Ensari, iki tarafa da durumu kötüleştirecek eylemlerden uzak durma çağrısı yaptı. İran'ın iki taraf arasındaki olası barış görüşmelerinde arabuluculuk rolünü üstlenmesini önerdi. 'Aşırıcı grupların' bölgeyi tehdit ettiği bir dönemde ortaya çıkan bu çatışma durumundan dolayı endişe duyduklarını ifade etti. – Devlet Başkanı Vladimir Putin'in danışmanı Dmitri Peskov, Putin'in Ermenistan-Azerbaycan cephe hattında silahlı çatışmaların yeniden şiddetlenmesinden “derin endişe” duyduğunu ve taraflara bir an önce çatışmaya son vermeleri çağrısı yaptığını aktardı. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Azerbaycan Dışişleri Bakanı Elmar Memmedyarov ve Ermeni Dışişleri Bakanı Eduard Nalbandyan ile telefon görüşmesi yaptı. Lavrov, çatışmaların sona erdirilmesi için duruma müdahil olmaları çağrısı yaptı. – Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'i aradı. Çatışmalarda hayatını kaybeden Azerbaycan askerlerin için taziye dileğinde bulundu. Dışişleri Bakanlığı yayınladığı yazılı açıklamada, Azerbaycan'a yönelik olarak başlatılan topçu ateşleri saldırıları kınadı. Ermenistan’ı ateşkese uymaya ve çatışmalara bir an önce son vermeye davet etti. Ayrıca bakınız Azerbaycan-Ermenistan Savaşı Birinci Karabağ Savaşı 2008 Ağdere çarpışması 2012 Azerbaycan-Ermenistan sınır çatışmaları 2014 Azerbaycan-Ermenistan sınır çatışmaları Günnüt Harekâtı 2020 Azerbaycan-Ermenistan çatışmaları İkinci Karabağ Savaşı Adam Sahakyan 2023 Dağlık Karabağ çatışmaları (Anti Terör Operasyonu) Notlar - Evet oyu kullanan ülkeler: Afganistan, Azerbaycan, Bahreyn, Bangladeş, Brunei, Kamboçya, Kolombiya, Komorolar, Cibuti, Gambiya, Gürcistan, Endonezya, Irak, Ürdün, Kuveyt, Libya, Malezya, Maldivler, Moldova, Fas, Myanmar, Nijer, Nijerya, Umman, Pakistan, Katar, Suudi Arabistan, Senegal, Sırbistan, Sierra Leone, Somali, Sudan, Türkiye, Tuvalu, Uganda, Ukrayna, Birleşik Arap Emirlikleri, Özbekistan, Yemen. Kaynakça Kategori:Azerbaycan'ın muharebeleri Kategoriağlık Karabağ Cumhuriyeti askerî tarihi Kategoriağlık Karabağ sorunu Ermenistan çatışmaları Azerbaycan-Ermenistan çatışmaları Azerbaycan-Ermenistan çatışmaları