2021–2023 Bulgaristan siyasi krizi

bullvar_katip · 27 Mayıs 2024

[[Dosya:1 IMG 20210221 150045.jpg|küçükresim|upright=1.59| Sofya'da üzerinde "İSTİFA" yazılı bir protesto çadırı]] 2021–2023 Bulgaristan siyasi krizi, Bulgaristan'ın çözüme kavuşmamış bir istikrarsızlık dönemi olup ülkede iki yıl içinde beş seçim yapılmak zorunda kalınmıştır: Nisan 2021, Temmuz 2021, Kasım 2021, Ekim 2022 ve Nisan 2023. İlk iki seçim bir koalisyonu hükümetiyle sonuçlanamayıp ancak Kasım 2021 seçimlerinde Kiril Petkov yalnızca 7 ay süren istikrarsız bir hükümet kurabilmiştir. Ardında Ekim 2022 erken seçimi de Nisan 2023 seçimlerine yol açan başka bir tıkanıklıkla sonuçlanmıştır. Arka plan küçükresim|upright=1.59| Millet Meclisi önünde yapılan bir protesto Eski başbakan Boyko Borisov ve popülist muhafazakar partisi GERB 2016'dan beri kesintisiz olarak Bulgaristan'ı yönetiyordu. Borisov'un üçüncü hükümeti, görevde olduğu süre boyunca, özellikle AB fonlarının tahsisi, altyapı projeleri ve hükümet sübvansiyonları ile ilgili çok sayıda yolsuzluk iddialarıyla karşı karşıya kaldı. Eski başbakanın yanında bir tabanca, altın külçeleri ve para desteleri ile yatakta yattığı iddia edilen fotoğraflar ve "Sekiz Cüceler" gasp skandalı gibi olaylar, 9 Temmuz 2020'de Borisov hükümetinin ve başsavcı İvan Geşev'in istifasını talep eden protestolara yol açtı. Bu protestolar hükümetin görev süresinin sona erdiği 16 Nisan 2021 tarihine kadar her gün devam etti. Bu süreçte esas olarak Borisov'a karşı protestolarda yer alanlardan oluşan ve "değişim partileri" denilen yeni siyasi partiler öne çıktı. Bu bloktaki başlıca üç parti ya da seçim koalisyonu Böyle Bir Halk Var (ITN), Demokratik Bulgaristan (DB) ve Ayağa Kalk! Mafya, Defol! (IMSV) idi ve anketler bunların büyük destek topladığını gösteriyordu. 2021 seçimleri Nisan 2021 seçimi küçükresim|upright=1.36| Nisan 2021 seçim sonuçları haritası 4 Nisan 2021'de yapılan seçim, 2017 seçimlerinden bu yana geçen dört yılın ardından, olağan bir seçimdi. Borisov'un koalisyon hükümetinin parlamentodaki çoğunluğunu kaybettiği bu seçimde toplam 240 sandalyeden hükümeti destekleyen partilerin sandalye sayısı 134'ten 75'e düştü ve bunlardan Millet Meclisi içinde sadece GERB kaldı. Buna karşılık, "değişim partileri" denilen grupların üçü de millet meclisine girerek toplam 92 sandalye kazanırken bunların 51'ine Slavi Trifonov'un ITN sahipti. Sosyalist Parti (BSPzB) ise şimdiye kadar demokratik bir seçimdeki en kötü sonucu aldı. Bu seçimde ayrıca katılım 3,5 puan düşerek %49,1 oldu. "Yolsuzlukla Mücadele" bloku Borisov ve GERB ile iş birliği yapmayı reddettiği için herhangi bir hükümetin kurulması pek mümkün görünmüyordu. Cumhurbaşkanı Rumen Radev, hükümet kurma yetkisini ilk olarak en büyük parti olan GERB'ten başbakan adayı olarak eski dış işleri bakanı Daniel Mitov'a verdiyse de hükümet kurulamadı. İkinci olarak görev, ITN'ye teklif edildi fakat GERB'nin ITN liderliğindeki bir hükümeti desteklemeye hazır olduğunu belirtmesi üzerine yetkiyi iade etti. Radev son olarak görevi BSPzB'den Korneliya Ninova'ya verdi fakat o da "değişim partileri" kendileriyle iş birliğine yanaşmadığı için hükümet kurmayı reddetti. Bunun üzerine, Radev tarafından Stefan Yanev, geçici bir hükümete liderlik etmek üzere atandı ve 11 Temmuz'da erken seçim çağrısı yapıldı. Temmuz 2021 seçimi küçükresim|upright=1.36| Temmuz 2021 seçim sonuçları haritası Temmuz seçimlerinde ITN yükseliş ivmesini sürdürerek 65 sandalyeyle başa geçti. "Değişim partileri" meclisteki sandalye sayısını 112'ye çıkarmakla birlikte, çoğunluk için gerekli olan 121 sandalyenin gerisinde kaldı. GERB 63 sandalyeye düşerken BSPzB düşüş eğilimini sürdürdü. Katılım da 8,7 puan düşerek %40,4 oldu. Radev tarafından görev ITN'ye verildiğinde, diğer yolsuzlukla mücadele partilerinin ve BSPzB'nin desteğiyle bir azınlık hükümeti kurmayı tercih ettiler, fakat müzakereler başarısız oldu. GERB hükümet kurmaya çalışmayacağını belirtirken, BSPzB diğer partileri tam 4 yıllık bir dönem için kuracağı bir geçici hükümete destek olmaya ikna edemedi. Bunun üzerine 14 Kasım'daki cumhurbaşkanlığı seçimi ile birlikte yeniden milletvekili seçimi yapılması planlandı. Yanev geçici başbakan olarak görevine devam etti. Kasım 2021 seçimi küçükresim|upright=1.36| Kasım 2021 seçim sonuçları haritası ITN'nin hükümet kurmak için diğer partilerle yapıcı bir iş birliği yapamadığı algısı sonucu desteğinde büyük bir düşüş olup bazı anketlerde GERB, DB ve BSPzB'nin ardından dördüncü sırada yer aldığı görüldü. Ağustos'ta Yanev'in ilk geçici hükümetindeki iki popüler bakan olan Kiril Petkov ve Asen Vasilev'in yeni bir yolsuzlukla mücadele partisi kurabileceği yönünde spekülasyonlar oldu ve buna 17 Eylül'de resmen başlandı. Değişime Devam Ediyoruz (PP) adlı bu partinin seçimlerin ardından birleştirici bir güç olarak hükümet kurabileceği umuluyordu. Nitekim PP seçimden 67 sandalye ile birinci çıktı. "Değişim partileri" 108 sandalyeye düşerken, IBG-NI (eski adıyla ISMV) Millet Meclisine giremedi. GERB ve BSPzB ise sandalye kaybetmeye devam etti. Aşırı milliyetçi bir parti olan Diriliş (VAZ) geçici hükümetin aşı pasaportu ya da "yeşil paso" uygulamasına karşı protestoları ardına alarak meclise girdi. Seçime katılım 2 puan daha düşerek %38,4 oldu. Seçimin ardından Petkov, Bulgaristan'daki yolsuzluklarla mücadeleye katılmak isteyen tüm partilerle iş birliği yapmaya hazır olduğunu söyledi. Türk azınlığın partisi Haklar ve Özgürlükler Hareketi (HÖH) ile GERB, PP ile iş birliği yapmayı reddetti. 10 Aralık'ta PP, BSP, ITN ve DB liderleri bir koalisyon kurma konusunda anlaştıklarını açıkladılar. Yeniden cumhurbaşkanı seçilen Radev, ilk görevi PP'ye verdi. İlk yetkiyi alan PP tarafından önerilen hükümet 13 Aralık'ta Millet Meclisi tarafından onaylandı. Petkov hükümeti Yeni hükümetin karşılaştığı ilk sorunlardan biri Rusya'nın Ukrayna'yı işgali oldu. Şubat ayında savunma bakanı Yanev, Rusya'nın kullandığı şekliyle "özel askeri harekat" yerine, "işgal savaşı" terimini kullanmayı reddedince, görevden alındı. BSP, Bulgaristan'ın Ukrayna'ya askeri yardım göndermesi halinde hükümetten çekilme tehdidinde bulundu. Alman haber kanalı Welt'e göre, Bulgaristan buna rağmen, aracılar kullanarak Kiev'e silah, mühimmat ve mazot tedarik ediyordu. Bulgaristan, AB'nin Rusya'ya bir an önce yaptırım uygulaması çağrılarında da ön saflarda yer aldı. Fakat bu tutum sonucunda Rusya'nın devlet iştiraki bir kuruluş olan Gazprom ülkeye doğal gaz ihracatını kesti. Kuzey Makedonya'nın Avrupa Birliği'ne katılımına karşı vetonun kaldırılmasıyla ilgili bir anlaşmazlığın ardından, 8 Haziran 2022'de ITN hükümetten çekilince, azınlık hükümeti oldu. Fakat ITN vekillerinden 6'sı Petkov'un hükümetini desteklemek için partiden ayrıldı. Düşürülme 22 Haziran 2022'deki gensoru önergesi 123 milletvekilinin hükümete karşı oy kullanması sonucu başarılı oldu. Mevcut parlamentoda hiçbir partinin başka bir hükümet kurması mümkün olmadığı için, cumhurbaşkanı Radev Ekim 2022'de başka bir seçimin yapılmasına karar vererek Radev tarafından atanan tüm geçici hükümetlerde (Gerdjikov, 1. Yanev ve 2. Yanev hükümetlerinde) Çalışma ve Sosyal Politika bakanı olan Galab Donev liderliğinde yeni bir geçici hükümet daha atadı. 2022 ve 2023 seçimleri Ekim 2022 seçimi küçükresim|upright=1.36| Ekim 2022 seçim sonuçları haritası Bir önceki koalisyonu oluşturan partiler olan PP, BSPzB ve DB yalnızca 98 sandalye elde ederek çoğunluğu kazanamadılar. Bu arada, Rusya yanlısı ve milliyetçi iki parti olan VAZ ve yeni kurulan (eski geçici başbakan Yanev liderliğindeki) Bulgar Yükselişi kazanımlar elde etti. GERB yaklaşık %25 oy ve 67 sandalye ile en büyük parti oldu. ITN ise %4 barajını geçemedi. Seçimin ardından meclisin başkanının seçilmesi üç gün sürdü. Bu arada, halk arasında meclis başkanlığı için "Johnny" adlı bir köpeğin uygun olduğu şakası yayıldı. Sonunda, 21 Ekim'de uzlaşma sağlanarak GERB'den Vezhdi Rashidov meclis başkanı seçildi. İlk yetki GERB'ye verildi fakat Nikolay Gabrovski liderliğindeki hükümet 14 Aralık'ta meclisten onay alamadı. Hükümet kurulurken, oy satın alma ile ilgili endişeler nedeniyle kaldırılan oy pusulalarının geri verilmesi uygulaması konusunda tartışması çıktı. GERB, DPS ve BSP geri verme uygulamasını destekleyerek seçim yasasındaki değişikliklere karşı cumhurbaşkanı Radev'in vetosunu geri çevirmeyi başardı. İkinci olarak görev 3 Ocak 2023'te en büyük ikinci parti olan PP'ye verildi. Üçüncü ve son olarak ise, BSP'ye görev verildiyse de, yine hükümet kurulamayınca, 2 Nisan 2023'te erken seçim yapılması gündeme geldi. Fakat BSP bir çıkış yolu olasılığı olarak GERB ile iş birliği yapabileceğini belirtti. Galab Donev, Radev tarafından yeni bir geçici hükümet kurmakla görevlendirildi. Nisan 2023 seçimi küçükresim|upright=1.36| Nisan 2023 seçim sonuçları haritası 2 Nisan'daki seçim, ülkenin 2 yılda yaşadığı 5. seçim oldu. Bu siyasi kargaşanın Bulgaristan'ın Avro Bölgesi'ne katılımını etkileyebileceği öne sürüldü. PP, 2023 seçimlerine ortak liste ile girmek üzere, diğer küçük kuruluşların yanı sıra, DB ile müzakerelere başladı ve bu öneri DB'yi oluşturan tüm partilerden destek gördü. Tarafların öncelikli vermek istedikleri konular, yargı reformu, Schengen Bölgesi ve Avro Bölgesi'ne katılımdı. İki parti zaten yaklaşan yerel seçimlerde iş birliği yapıyorlardı. 10 Şubat'ta DB bir anlaşmaya vardıklarını ve seçime PP-DB adı altında ortak liste ile gireceklerini duyurdu. Seçime girerken PP-DB azınlık hükümeti kurmayı umarken, GERB kendileriyle PP-DB arasında Borisov'un zaman alacağını fakat siyasi krizi çözebileceğini söylediği bir Büyük koalisyon kurulmasından yanaydı. Seçim, GERB liderliğindeki listenin birinciliği koruması ile sonuçlanarak sandalye sayısı 69'a çıktı. PP-DB beklenenden daha kötü performans göstererek sandalye sayısı 64'e düştü ve gecenin kaybedeni olarak kabul edildi. VAZ, kendisi sabit kalan DPS'nin önüne geçerken, ITN meclise kıl payı yeniden girdi. BV ise barajın altına düştü. Hükümet müzakereleri açısından GERB herkesle iş birliği yapabileceklerini, PP-DB ise genel olarak GERB ile birlikte bir hükümete katılmak istemediğini söylerken, VAZ yalnızca kendilerinin liderliğindeki bir hükümet dışında hiçbir hükümete katılmayacaklarını belirtti. BSP, HÖH ve ITN kimi destekleyecekleri konusunda daha belirsizdi, fakat Ninova, BSP'nin tüm partilerle müzakereye açık olduğunu söyledi. Meclisin 12 Nisan'daki ilk oturumunda başkan seçilemedi ve milletvekilleri sadece birkaç dakika oturdu. Hükümet kurulması konusunda pek ilerleme kaydedilmedi fakat GERB ve PP-DB, görüşerek iki grubun aynı fikirde olabileceği yasaların geçirileceği taahhüdünde bulundu. Ayrıca bakınız 2018–2022 İsrail siyasi krizi Kaynakça Kategori:Siyasi yolsuzluk Kategori:Hükümet krizleri Kategori:2022'de Bulgaristan

Ara

Ara

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi

2021–2023 Bulgaristan siyasi krizi

bullvar_katip

Administrator

Tema özelleştirme sistemi

Tam ekran yada dar ekran

Izgara yada normal mod

Forum arkaplan resimleri

Sidebar blogunu kapat/aç

Yapışkan sidebar kapat/aç

Radius aç/kapat

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi