2023 Dağlık Karabağ çatışmaları

bullvar_katip · 27 Mayıs 2024

2023 Dağlık Karabağ çatışmaları (; ), veya asıl adıyla Anti Terör Operasyonu (Azerice: Anti Terror Əməliyyatı) 19 Eylül 2023'te Azerbaycan, uluslararası alanda Azerbaycan'ın bir parçası olarak kabul edilen, ancak Ermeni nüfusun yaşadığı bölgeyi kontrol eden de facto Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'ne karşı başlattığı askeri operasyon sonucunda meydana gelen bir günlük çatışmalardır. Azerbaycan harekatı "Dağlık Karabağ bölgesinde anayasal düzeni tesis etmek amacıyla düzenlenen antiterörist bir operasyon" olarak tanımlamıştır. Operasyon, Azerbaycan'ın Dağlık Karabağ'ı ablukaya alması, bölgedeki silahlı Ermeni güçlerce döşenen mayınlar nedeniyle 2 inşaat işçisinin ölmesi sonrası meydana geldi. Operasyonun başlamasından 23 saat 48 dakika sonra Dağlık Karabağ Cumhuriyeti, Dağlık Karabağ'daki Rus barışı koruma gücü'nün arabuluculuğunda 20 Eylül öğleden sonra Dağlık Karabağ'daki düşmanlıkların tamamen durdurulması konusunda anlaşmaya varıldığını duyurdu. Çatışmalardan sonra Azerbaycan, Dağlık Karabağ'ın tamamını fiili kontrolüne aldı ve toprak bütünlüğünü sağladı. Ardından Karabağ Ermenilerinin yeniden entegrasyon planı'nı ilan etti. Arka plan Dağlık Karabağ çatışması, çoğunlukla Ermenilerin yaşadığı Dağlık Karabağ bölgesi konusunda Ermenistan ile Azerbaycan arasında yaşanan etnik ve bölgesel bir çatışmadır. Dağlık Karabağ bölgesi tamamen ayrılıkçı Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin hak iddiasında bulunmaktadır ve kısmen fiilen Dağlık Karabağ Cumhuriyeti tarafından kontrol edilirken uluslararası alanda Azerbaycan'ın bir parçası olarak tanınıyordu. Azerbaycan fiilen Dağlık Karabağ bölgesinin üçte birini ve çevredeki yedi ilçeyi kontrol etmektedir. Çatışmalar, 1988 yılında Karabağ Ermenilerinin bölgenin Sovyet Azerbaycan'dan Sovyet Ermenistan'a devredilmesini talep etmesiyle arttı ve Birinci Dağlık Karabağ Savaşı'nının başlamasına neden oldu. 2020'nin sonlarında, büyük ölçekli İkinci Dağlık Karabağ Savaşı binlerce can kaybıyla ve Azerbaycan'ın önemli bir zaferiyle sonuçlandı. 10 Kasım'da üçlü ateşkes anlaşmasıyla ateşkes sağlandı ve bunun sonucunda Ermenistan ve Dağlık Karabağ Cumhuriyeti, Dağlık Karabağ'ı çevreleyen toprakların yanı sıra Dağlık Karabağ bölgesinin üçte birini kaybetti. Dağlık Karabağ ve Ermenistan-Azerbaycan sınırındaki ateşkes ihlalleri, 2020 savaşının ardından aralıklı ancak devam eden kayıplarla devam etti. 9 Eylül 2023'te de facto Dağlık Karabağ Cumhuriyeti cumhurbaşkanlığı seçiminin yapılması gerilimi daha da arttırdı. Azerbaycan, 2020 savaşından bu yana yerli Ermeni sakinlerine yönelik özel statü veya özerklik teklifini iptal etti ve bunun yerine onların Azerbaycan'a "entegrasyonunu" talep etti. 19 Eylül 2023'te Azerbaycan "Dağlık Karabağ bölgesinde anayasal düzeni tesis etmek amacıyla düzenlenen antiterörist bir operasyon" başlattığını açıkladı. Sivil halka ve altyapıya herhangi bir saldırı olmayacağını açıkladı. Ayrıca Azerbaycan, Dağlık Karabağ Cumhuriyeti rejiminin kendisini feshetmesini, aksi takdirde harekatın sonuna kadar süreceğini açıkladı. Olaylar 19 Eylül 19 Eylül 2023'te Azerbaycan Savunma Bakanlığı, Azerbaycan Silahlı Kuvvetlerinin Ermeni güçleri tarafından bombalandığını ve bunun Dağlık Karabağ bölgesinde gerginliğin artmasına yol açtığını iddia eden bir açıklama yaptı. Ayrıca savaş mevzilerinin güçlendirildiği, seferberlik birimlerinin artırıldığı ve keşif faaliyetlerinin genişletildiği belirtildi. Bakanlık, Ermenistan'ı aynı gün içinde mayın takılı bir aracın patlamasıyla iki sivili öldürmekle suçladı ve buna yanıt olarak "yerel terörle mücadele faaliyetleri" başlattı ve tüm etnik Ermeni askerlerin silahsızlandırılmasını, geri çekilmesini ve de facto Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin koşulsuz teslimi ve dağılmasını talep etti. Azerbaycan ayrıca Şuşa yolunda dört Azerbaycanlı polisin bomba patlaması sonucu öldüğünü bildirdi. Azerbaycan, Ermenistan'ın sivilleri "canlı kalkan" olarak kullanmakla suçladı ve hiçbir sivil ve altyapının hedefe alınmadığını açıkladı. Bölgedeki tüm sivilleri ise askeri mevzilerden uzak durması konusunda uyardı. Dağlık Karabağ yönetimi, Azerbaycan'ın askeri saldırısını başlatmasının ardından onunla müzakere yapmayı teklif etti. Öğleden sonra yapılan açıklamada, "Karabağ tarafı, Azerbaycan tarafına düşmanlıkları derhal durdurması ve durumu çözmek amacıyla müzakere masasına oturması çağrısında bulunuyor" denildi. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in, Karabağ Ermeni temsilcileriyle Azerbaycan'ın Yevlah kentinde görüşmeye hazır olduğunu bildirildi. Aynı zamanda Karabağ Ermenileri hükümet organlarını ve silahlı kuvvetlerini dağıtmadığı sürece Azerbaycan taarruzunun devam edeceğini vurguladı. Azerbaycan Savunma Bakanlığı daha sonra, kuvvetlerinin 60'tan fazla askeri karakolu ele geçirdiğini ve 20'ye kadar askeri aracı imha ettiğini söyledi. Azerbaycan Başsavcılığı, Ermeni güçlerinin Şuşa'ya büyük kalibreli silahlarla saldırarak bir sivili öldürdüğünü iddia etti. Dağlık Karabağ Cumhuriyeti yetkilileri, devletin fiili başkenti Hankendi ve diğer şehirlerin "ağır bombardıman altında" olduğunu söyleyerek Azerbaycan'ı etnik temizliğe teşebbüsle suçladı. Dağlık Karabağ Cumhuriyeti insan hakları ombudsmanı Gegham Stepanyan, biri çocuk olmak üzere iki sivilin öldürüldüğünü, sekizi çocuk olmak üzere 11 sivilin yaralandığını söyledi. Günün sonunda Dağlık Karabağ tarafı, 27 kişinin öldüğünü ve 200'den fazla kişinin de yaralandığını bildirdi. Yetkililer, 16 kırsal yerleşim yerinden 7.000'den fazla insanı tahliye ettiklerini, Rus barış güçlerinin ise 500 kişiyi tahliye ettiğini bildirdi. Rusya Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Maria Zaharova, Rus gıda ve ilaçlarının Laçin ve Ağdam yoluyla Dağlık Karabağ'a ulaştığını duyurdu. 20 Eylül Ermeni kaynakları, Martuni Belediye Başkanı Aznavur Saghyan'ın Azerbaycan'ın saldırısında öldürüldüğünü iddia etti. Raporlar ayrıca Amaras Manastırı'nın Azerbaycan kontrolüne girdiğini öne sürdü. Dağlık Karabağ Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Samvel Şahramanyan, "Dağlık Karabağ'ın nüfusun fiziki güvenliğini sağlamak için gerekli adımları atması gerekecek" dedi. Dağlık Karabağ Cumhuriyeti yetkilileri, Rus barışı koruma güçlerinin 20 Eylül saat 13.00'ten itibaren ateşkes sağlanması yönündeki teklifini kabul etti. Anlaşma şartlarına göre de facto Dağlık Karabağ Cumhuriyeti hükümeti silahsızlanmayı ve Azerbaycan hükümetiyle bölgenin yeniden entegrasyonu konusunda görüşmelere başlamayı kabul etti. 21 Eylül Sağlanan ateşkesin ardından Azerbaycan'ın Yevlah kentinde diyalog süreci başladı. Azerbaycan tarafından Ramin Memmedov, Beşir Hacıyev ve İlkin Sultanov, Karabağ'daki Ermeni nüfusunu temsilen Sergey Martirosyan ve David Melkumyan toplantıya katıldı. Görüşmelerde Rus barış gücünden bir temsilci de yer aldı. Azerbaycan Cumhurbaşkanı Yardımcısı Hikmet Hacıyev, "Karabağ'daki Ermeni nüfusunun yeniden entegrasyon konusunu, Azerbaycan anayasası ve hukuk kuralları nezdinde görüşmeye açacağız. Biz pürüzsüz bir yeniden entegrasyon süreci öngörüyoruz. Nüfusun insani ihtiyaçlarını da dikkate alıyoruz. Yereldeki nüfus ile iletişim içerisindeyiz. Kısa sürede bölgeye istikrar ve barış getirmeyi istiyoruz" açıklamasını yaptı. Tepkiler Dağlık Karabağ Cumhuriyeti Dağlık Karabağ Cumhuriyeti yetkilileri Azerbaycan ordusunun hatlarını yararak bir dizi stratejik noktayı ele geçirmesi ve "dünyanın hiçbir şey yapmaması" üzerine, Azerbaycan'ın Rus barış gücü askerleri tarafından iletilen şartlarını kabul etmek zorunda kaldıklarını açıkladı. Dağlık Karabağ yönetiminin eski başkanı Ruben Vardanyan, “Bu büyük bir savaş ve Azerbaycan kapsamlı bir operasyon başlattı. Şimdiden yüzlerce kişi yaralandı ve 100’e yakın kişi öldü, Rusya sessiz. Bu askeri operasyonu tamamen görmezden geliyor. Ancak sadece Rusya değil, dünya da sessiz. Kimse bir şey yapmıyor. Rusya sessiz ama Batı da sessiz” diye açıklama yaptı. Ermenistan Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, Ermenistan Silahlı Kuvvetlerinin çatışmalara karışmadığını ve güçlerinin Dağlık Karabağ'da konuşlanmadığını belirtti. Ayrıca Ermenistan-Azerbaycan sınırında durumun istikrarlı olduğunu yineledi ve Azerbaycan'ın bölgede etnik temizlik yapmaya çalıştığını söyledi. Paşinyan ayrıca Azerbaycan'ın saldırının amacının Ermenistan'ı askeri bir çatışmaya çekmek olduğunu söyledi. Ermenistan Savunma Bakanlığı, Dağlık Karabağ'da Ermeni askeri teçhizatı veya personeli bulunmadığını söyleyerek Azerbaycanlı yetkilileri yanlış bilgi yaymakla suçladı. Ermenistan Dışişleri Bakanlığı, Azerbaycan'ı Karabağ'a karşı "geniş çaplı saldırganlık" başlatmakla ve bölgede "etnik temizlik" girişiminde bulunmakla suçladı. Ermenistan, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi ve Rusya'yı askeri operasyonun sona erdirilmesi için harekete geçmeye çağırırken, Paşinyan ülkenin Milli Güvenlik Konseyi'ni acil toplantıya çağırdı. Yüzlerce protestocu başkent Erivan'daki hükümet binalarının önünde bir miting için toplandı ve Paşinyan'ı Azerbaycan'a karşı yumuşak ve Dağlık Karabağ'da zayıf olmakla suçladı; bazıları darbe ve Paşinyan'ın görevden alınması çağrısında bulundu. Paşinyan, "Bazı kişilerin, bazı güçlerin Ermeni devletine darbe indirmesine izin vermemeliyiz" diyerek bu tür çağrıları kınadı. Bu protestocular polis kordonuyla karşılandı ve Hükümet Konağı'na saldırmak amacıyla polisle çatıştı. Protestocular polislere cam şişeler fırlatırken, polis ses bombası ile müdahale etti ve bazı binaların pencereleri kırıldı. Protestocular ayrıca Rusya'nın çatışmaya müdahale etmeyi reddetmesini eleştiren Erivan'daki Rus büyükelçiliğini de kuşattı. Gösteriye katılanlardan birkaçı, iki gün önce 2023 Erivan Kent Konseyi seçimleri sırasında seçilen Erivan Kent Konseyi'nin seçilmiş üyeleriydi. Rusya büyükelçiliklerinin güvenliğinin yetersiz olduğunu ve diplomatik misyonlarının faaliyetlerini etkilediğini bildirmesi üzerine Ermeni polisi, büyükelçiliğin çevresini çember altına almak üzere gönderildi ve bu durum protestocularla polis arasında çatışmaya yol açmasına neden oldu. Protestolarda 30'dan fazla kişinin yaralandığı belirtildi. Azerbaycan İlham Aliyev, Azerbaycan'ın Karabağ'ın Ermeni halkıyla hiçbir sorunu olmadığını, kendilerinin vatandaşları olduğunu belirtti. Suçluların ise ayrılıkçı liderler olduğunu söyledi. Aliyev, Dağlık Karabağ'da Azerbaycan kontrolünün geri gelmesinin sadece barışın önündeki uzun süreli bir engeli ortadan kaldırmakla kalmayacağını, aynı zamanda Gürcistan dahil Güney Kafkasya'daki üç ülke arasında daha fazla işbirliği ve kalkınmanın önünü açacağını dile getirdi. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in danışmanı Hikmet Hacıyev, Karabağ Ermenilerinin beyaz bayrağı kaldırıp silahsızlanmaları durumunda, Bakü'nün konuşmaya hazır olacağını söyledi. Azerbaycan'ın Ermenistan'da herhangi bir askeri hedefinin bulunmadığını da hatırlattı. Hacıyev, Karabağ güçlerinin silahsızlandırılmasının, 30 yıldır Bakü'nün kontrolü dışında olan bölgenin başarılı bir şekilde yeniden entegrasyonu ve Azerbaycan'ın komşusu Ermenistan ile bir barış anlaşması imzalanması şansını arttıracağını belirtti. Rusya Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zakharova yaptığı açıklamada Rusya'nın "keskin gerilimden derin alarma geçtiğini" söyledi. Rusya Güvenlik Konseyi Başkanı Dimitri Medvedev, Rusya'nın Ermenistan'ı Azerbaycan saldırısına karşı savunmayacağını söylerken, Ermenistan Başbakanı Paşinyan'ı da sert bir şekilde eleştirdi. Bu, Rusya ve Ermenistan'ın Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü karşılıklı savunma paktına üye olmasına ve Rusya'nın barış gücü olarak Ermenistan ve Dağlık Karabağ'a binlerce asker yerleştirmesine rağmen gerçekleşti. Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Azerbaycan'a diplomatik destek teklifinde bulunarak, askeri operasyonun "haklı" olduğunu ve "Azerbaycan'ın kendi egemen topraklarında gerekli gördüğü tedbirleri aldığını" belirtti. Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nda yaptığı konuşmada, "Artık herkesin kabul ettiği gibi, Karabağ Azerbaycan toprağıdır. Tek millet iki devlet şiarıyla birlikte hareket ettiğimiz Azerbaycan'ın toprak bütünlüğünü savunma yönünde attığı adımlardır. Diğer ülkeler Cumhurbaşkanı Alberto Fernández, Azerbaycan'ı kendi deyimiyle Laçin koridoru'nun abluka altına alınmasından dolayı kınadı ve uluslararası topluma, Fernández'in "yeni zulümler" olarak tanımladığı durumdan kaçınmak için "önleyici davranmaya" çağrıda bulundu. Fransa Dışişleri Bakanlığı, askeri operasyonu şiddetle kınayarak, Azerbaycan'a "saldırılarını derhal durdurması ve uluslararası hukuka saygı duyması" çağrısında bulunarak, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin acil toplantı talebinde bulunduğunu belirtti. "Kabul edilemez" olarak nitelendirdiği saldırıya etkili bir şekilde yanıt vermek için Avrupalı ve Amerikalı ortaklarıyla birlikte harekete geçti. Dışişleri Bakanı Catherine Colonna, kararın Azerbaycan'ı "Dağlık Karabağ'daki Ermenilerin kaderinden sorumlu tutacağını" söyledi. Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock, Azerbaycan'ı Dağlık Karabağ'da askeri harekata başvurmama sözünü tutmamakla suçladı ve onu durdurup müzakerelere geri dönmeye çağırdı. Dışişleri Bakanı Antony Blinken krize ilişkin Türk diplomatlarla görüştü. Senato Dış İlişkiler Komitesi, ABD ve uluslararası toplumu Azerbaycan'ı durdurmak için harekete geçmeye çağırırken Temsilci Brad Sherman, yeniden başlayan çatışmalar üzerine "Azerbaycan'ın kendi yarattığı krizi sona erdirmeden ABD askeri yardımını alamayacağı" yorumunu yaptı Çatışmalar ile ilgili Macaristan'dan herhangi bir resmi açıklama gelmedi. Avrupa Birliği, Azerbaycan'ın düzenlediği harekatı ortak bir bildiri ile kınamak istedi. 27 Avrupa Birliği ülkesinin ortak imzası ile yayınlanması gereken bildirinin Macaristan tarafından veto edildiği iddia edildi. Macaristan, Türk Devletleri Teşkilatı'nda gözlemci üye olarak yer alıyor. Uluslararası organizasyonlar Avrupa Birliği Avrupa Konseyi Başkanı Charles Michel, sosyal medya paylaşımıyla Azerbaycan'ın düşmanlığını kınadı ve ülkeyi derhal askeri faaliyetlerini durdurmaya ve diyaloğa dönmeye çağırdı. BM sözcüsü Stephane Dujarric, Al Jazeera'ya Dağlık Karabağ'daki durumun "çok endişe verici" olduğunu söyledi. Her iki tarafı da düşmanlıkları durdurmaya ve "sürekli diyaloga" geri dönmeye çağırdı. 24px Türk Devletleri Teşkilatı: Genel Sekreter Kubanıçbek Ömüraliyev, "Ermenilerin Azerbaycan'ın egemenliğine ve toprak bütünlüğüne yönelik provokasyonlarından ciddi endişe duyduğunu" ifade ederek, "Azerbaycan'a karşı son dönemde gerçekleştirilen terör eylemlerini" kınadı. Ayrıca "Azerbaycan'ın uyguladığı terörle mücadele tedbirlerinin, Ermeni sakinlerin Azerbaycan Cumhuriyeti'nin anayasal sistemine yeniden entegrasyonunu sağlayacağını" ifade etti. Ayrıca bakınız Dağlık Karabağ sorunu Birinci Karabağ Savaşı 2014 Azerbaycan-Ermenistan sınır çatışmaları 2016 Dağlık Karabağ çatışması 2020 Azerbaycan-Ermenistan çatışmaları İkinci Karabağ Savaşı 2020 Dağlık Karabağ çatışmalarının zaman çizelgesi Eylül 2022 Ermenistan-Azerbaycan çatışmaları Ermenistan-Azerbaycan ilişkileri Kaynakça Kategori

ağlık Karabağ sorunu Kategori:2023'te çatışmalar Kategori:2023'te Azerbaycan Kategori:2023'te Ermenistan Kategori:2023'te uluslararası ilişkiler Kategori:Azerbaycan'ın muharebeleri Kategori:Ermenistan'ın muharebeleri Kategori:Azerbaycan-Ermenistan sınırı Kategori:KB1 Azerice kaynakları (az)

Ara

Ara

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi

2023 Dağlık Karabağ çatışmaları

bullvar_katip

Administrator

Benzer konular

Tema özelleştirme sistemi

Tam ekran yada dar ekran

Izgara yada normal mod

Forum arkaplan resimleri

Sidebar blogunu kapat/aç

Yapışkan sidebar kapat/aç

Radius aç/kapat

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi