25 Ekim

[bullvar_katip]

Olaylar 1147 - Dorileon Muharebesi: Selçuklu ordusu, III. Konrad komutasındaki II. Haçlı ordusunu Eskişehir yakınlarında bozguna uğrattı. 1760 - III. George Büyük Britanya Kralı oldu. 1854 - Kırım Savaşı sırasında Ruslar ile Kırım'ın Akyar kentini kuşatan Türk-İngiliz-Fransız ittifak kuvvetleri arasında Balaklava Savaşı yapıldı. (İngiliz şair Alfred Tennyson'un "Hafif Süvari Alayının Hücumu" şiirine ilham veren savaş) 1875 - Peter İlyiç Çaykovski'nin 1 No'lu Piyano Konçertosu ilk defa Boston, Massachusetts'te icra edildi. Solist Hans von Bülow'du. 1917 - Lenin önderliğindeki Bolşevikler, Rusya'da yönetimi tamamen ele geçirdi (Julian Takvimi ile 25 Ekim, Gregoryen Takvimi ile 7 Kasım) 1935 - Haiti'de kasırga: 2000'den fazla kişi öldü. 1936 - Adolf Hitler ve Benito Mussolini, Roma-Berlin güç eksenini oluşturdu. 1937 - Başbakan İsmet İnönü istifa etti. Aynı gün Celâl Bayar'ın kurduğu Hükûmet açıklandı. 1946 - Serbest Güreş Millî Takımı, İsveç'te Avrupa Şampiyonu oldu. 1955 - Evlerde kullanılan mikrodalga fırınların ilk örneği Tappan şirketi tarafından satışa çıkarıldı. 1957 - Tatbiki Güzel Sanatlar Yüksek Okulu İstanbul'da açıldı. 1960 - Küba, tüm Amerikan iş yerlerini devletleştirdi. 1962 - ABD Büyükelçisi Adlai E. Stevenson, Küba'daki Sovyet üslerinin fotoğraflarını, kanıt olarak BM Güvenlik Konseyi'ne sundu. 1970 - Nüfus sayımı yapıldı: Türkiye'nin nüfusu 35.605.176 1971 - Çin, Birleşmiş Milletler'e alındı. 1980 - 13 Temmuz 1979'da Mısır'ın Ankara Büyükelçiliğini basan 4 Filistinli gerilla ölüm cezasına çarptırıldı. 1980 - 12 Eylül Darbesi'nin 3. idamı: 14 Eylül 1980'de fraksiyon ayrılığından dolayı sol görüşlü Erdoğan Polat'ı öldüren ve kaçmaya çalışırken Tank Yüzbaşı Bülent Angın'ın da içinde bulunduğu güvenlik güçleriyle çatışan (Yüzbaşı Angın öldürüldü.) sol görüşlü militan Serdar Soyergin, idam edildi. 1981 - Türkiye'nin Roma Büyükelçiliğinde görevli ikinci kâtip Gökberk Ergenekon, ASALA militanlarının saldırısına uğradı; 3 kurşun yarası aldı. 1984 - Hepatit virüsü bulundu. 1984 - Türkiye'de son kez bir ölüm cezası infaz edildi. İzmir'de bir soygun sırasında 3 kişiyi öldürmekten idama mahkûm Hıdır Aslan, Burdur Kapalı Cezaevi'nde asıldı. 1986 - PKK'ya bağlı milis gücü Kürdistan Halk Kurtuluş Ordusu kuruldu. 1998 - Cumhuriyetin 75. yıl dönümü kutlamaları çerçevesinde 80 il ve 700 ilçede, 75. Yıl Cumhuriyet Yürüyüşü yapıldı. Yürüyüşlere milyonlarca vatandaş katıldı. 2001 - Microsoft, Windows XP işletim sistemini piyasaya sürdü. 2003 - Sedir Yangını: Amerika Birleşik Devletleri'nde Güney Kaliforniya'daki yangın. 2003 - Rektörler, öğretim üyeleri, sivil toplum örgütlerinin temsilcileri ve öğrenciler, Ankara'da Cumhuriyete Saygı yürüyüşü yaptı, Anıtkabir'e giderek saygı duruşunda bulundu. 2004 - Küba devlet başkanı Fidel Castro, 8 Kasım'dan geçerli olmak üzere ABD doları ile yapılacak alış veriş işlemlerinin yasaklandığını açıkladı. 2005 - Anadolu'da Vakit gazetesinin Almanya sınırları içinde basılması ve dağıtılması yasaklandı. 2017 - İYİ Parti, Meral Akşener tarafından kuruldu. Doğumlar 1589 - Jan Stanisław Sapieha, 1621'den itibaren ölümüne kadar Büyük Litvanya Mareşali (ö. 1635) 1755 - François Joseph Lefebvre, Napolyon tarafından tayin edilen Fransa mareşali (ö. 1820) 1767 - Benjamin Constant, İsviçre asıllı Fransız liberal yazar (ö. 1830) 1789 - Carlos María de Alvear, Arjantinli asker, politikacı ve diplomat (ö. 1852) 1806 - Max Stirner, Alman düşünür (ö. 1856) 1807 - Sadık Rıfat Paşa, Osmanlı Hariciye Nazırı (ö. 1857) 1811 - Évariste Galois, Fransız matematikçi (ö. 1832) 1821 - Antonio Ciseri, İsviçreli sanatçı (ö. 1891) 1825 - Johann Strauss, Avusturyalı besteci (ö. 1899) 1838 - Georges Bizet, Fransız besteci ve "Carmen" operasının yaratıcısı (ö. 1875) 1879 - Fritz Haarmann, Alman seri katil (ö. 1925) 1881 - Pablo Picasso, İspanyol ressam ve heykeltıraş (ö. 1973) 1886 - Karl Polanyi, Macar düşünür (ö. 1964) 1888 - Richard E. Byrd, Amerikalı amiral ve kâşif (ö. 1957) 1889 - Abel Gance, Fransız yönetmen (ö. 1981) 1894 - Johan Wilhelm Rangell, 1941-1943 yılları arasında Finlandiya Başbakanı olarak görev yaptı (ö. 1982) 1894 - Aşık Veysel Şatıroğlu, Türk halk ozanı (ö. 1973) 1895 - Levi Eşkol, İsrail'in 4. Başbakanı (ö. 1969) 1897 - Erwin von Lahousen, 13 Mart 1943 ve 20 Temmuz 1944 tarihinde Adolf Hitler'e yapılan suikast girişimlerinde önemli oyuncu (ö. 1955) 1900 - Funmilayo Ransome-Kuti, Nijerya'da kadın hakları için öncülük eden avukat, öğretmen ve politika lideri (ö. 1978) 1904 - Cemal Reşit Rey, Türk besteci, piyanist ve opera şefi (ö. 1985) 1911 - Celil Kiyekbayev, Sovyet Başkurt bilim insanı, Türkolog ve filolog (ö. 1968) 1913 - Klaus Barbie, Alman SS subayı (Lyon Kasabı olarak bilinen Nazi savaş suçlusu) (ö. 1991) 1921 - Mihai, Romanya Kralı (ö. 2017) 1926 - Jimmy Heath, Amerikalı caz saksofoncusu, besteci, aranjör ve müzik grubu kurucusu (ö. 2020) 1926 - Galina Vishnevskaya, Rus soprano (ö. 2012) 1927 - Jorge Batlle, Uruguaylı devlet ve siyaset adamı, avukat ve gazeteci (ö. 2016) 1927 - Barbara Cook, Amerikalı şarkıcı ve oyuncu (ö. 2017) 1927 - Lawrence Kohlberg, Amerikalı psikolog ve akademisyen (ö. 1987) 1928 - Jeanne Cooper, Amerikalı oyuncu (ö. 2013) 1928 - Peter Naur, Daninmarkalı bilişim uzmanı (ö. 2016) 1928 - Paulo Mendes da Rocha, Brezilyalı mimar (ö. 2021) 1928 - Marion Ross, Amerikalı aktris ve ses sanatçısı 1931 - Annie Girardot, Fransız oyuncu (ö. 2011) 1932 - Vitold Fokin, Kasım 1991'de Ukrayna'nın ilk başbakan yardımcısı seçildi 1936 - Martin Gilbert, İngiliz tarihçi (ö. 2015) 1940 - Bob Knight, Emekli Amerikalı basketbol antrenörü 1941 - Helen Reddy, Avustralyalı müzisyen, aktivist, aktris ve söz yazarı (ö. 2020) 1941 - Anne Tyler, Amerikalı romancı 1943 - Hasan Nail Canat, Türk yazar (ö. 2004) 1946 - Elías Figueroa, Şilili eski millî futbolcu 1948 - Dave Cowens, Amerikalı eski profesyonel basketbolcu ve koçu 1950 - Chris Norman, İngiliz yorumcu 1951 - Anne Alvaro, Fransız oyuncu 1953 - Memduh Büyükkılıç, Türk hekim ve siyasetçi 1953 - Casim Yakub, Kuveytli millî futbolcu 1955 - Glynis Barber, Güney Afrikalı aktris 1955 - Mahmut Hekimoğlu, Türk oyuncu ve yapımcı (ö. 2016) 1955 - Gale Anne Hurd, Amerikalı film ve televizyon yapımcısı 1956 - Matthias Jabs, Alman gitarist ve şarkı yazarı 1957 - Nancy Cartwright, Amerikalı film ve televizyon oyuncusu, komedyen ve seslendirme sanatçısı 1957 - Robbie McIntosh, İngiliz gitarist 1960 - Hong Sang-soo, Güney Koreli film yönetmeni ve senarist 1961 - Chad Smith, Amerikalı müzisyen ve aktör 1963 - Tracy Nelson, Amerikalı oyuncu 1964 - Nicole Hohloch, Alman şarkıcı 1964 - Kevin Michael Richardson, İngiliz komedyen ve oyuncu 1965 - Valdir Benedito, Brezilyalı millî futbolcu 1968 - Oğuz Yılmaz, Türk şarkıcı (ö. 2021) 1969 - İbrahim Hasanbeyov, Azeri futbolcu (ö. 1999) 1969 - Oleg Salenko, Rusya ve Ukrayna eski millî futbol takımlarında forma giymiş golcü 1970 - Adam Goldberg, Amerikalı oyuncu, yönetmen ve yapımcı 1970 - Damir Mrsic, Bosna-Hersek ulusal takımının basketbolcusu 1970 - Rafa, İspanyol futbolcu 1971 - Elif Şafak, Türk yazar 1973 - Fırat Aydınus, Türk futbol hakemi 1973 - Lamont Bentley, Amerikalı oyuncu (ö. 2005) 1974 - Agustín Julio, Kolombiyalı millî futbolcu ve teknik direktör 1975 - Eirik Glambek Bøe, Norveçli müzisyen, vokalist ve söz yazarı 1975 - Onur Şenay, Türk sinema ve tiyatro oyuncusu 1975 - Zadie Smith, İngiliz roman, hikâye ve deneme yazarı 1975 - Antony Starr, Yeni Zelandalı oyuncu 1976 - Ahmed Dokhi, Suudi Arabistanlı futbolcu 1977 - The Alchemist, Amerikalı prodüktör, DJ ve rapçi 1977 - Birgit Prinz, Alman eski futbolcu 1978 - Zachary Knighton, Amerikalı oyuncu 1978 - Robert Mambo Mumba, Kenyalı millî futbolcu ve teknik direktör 1979 - Bat for Lashes, İngiliz şarkıcı, şarkı yazarı ve müzisyen 1979 - Luciano Sabrosa, Brezilyalı-Hint futbolcu 1979 - Milena Leticia Roucka, Kanadalı profesyonel bayan güreşçi 1981 - Josh Henderson, Amerikalı oyuncu model ve şarkıcı 1981 - Shaun Wright-Phillips, İngiliz eski futbolcu 1984 - Federico Higuaín, Arjantinli futbolcu 1984 - Katy Perry, Amerikalı şarkıcı ve söz yazarı 1984 - Iván Ramis, İspanyol eski futbolcu 1984 - Karolina Šprem, Hırvat tenis oyuncusu 1985 - Ciara, Amerikalı şarkıcı, müzik yapımcısı, dansçı, oyuncu, manken, söz yazarı ve video klip yönetmeni 1985 - Günel, Azerbaycan Türkü şarkıcı 1985 - Daniele Padelli, İtalyan futbolcu 1986 - Roger Espinoza, Honduraslı millî futbolcu 1987 - Darron Gibson, İrlandalı millî futbolcu 1988 - Chandler Parsons, Amerikalı profesyonel basketbolcu 1990 - Mattia Cattaneo, İtalyan profesyonel yol bisikleti yarışçısı 1990 - Sara Chafak, Fin güzellik kraliçesi 1990 - Milena Rašić, Sırp voleybol oyuncusu 1993 - Ediz Yıldırımer, Türk yüzücü 1994 - Gor Minasyan, Ermeni halterci 1997 - Federico Chiesa, İtalyan millî futbolcu 1998 - Lee Know,Koreli şarkıcı 2001 - Elisabeth, Belçika tahtının varisi Ölümler 1154 - Stephen, İngiltere Kralı (d. 1096) 1180 - John of Salisbury, İngiliz din adamı, yazar, eğitimci ve diplomat (d. 1120) 1400 - Geoffrey Chaucer, İngiltere'nin ve İngilizce edebiyatın ilk büyük şairi (d. 1340) 1495 - II. João, Portekiz’in onüçüncü kralı (d. 1455) 1647 - Evangelista Torricelli, İtalyan fizik ve matematik bilgini (d. 1608) 1760 - II. George, 1706-1727 arasında Cambridge Markisi ve Dükü, 1727-1760 arasında Büyük Britanya kralı ve Hannover elektörü (d. 1683) 1833 - Abbas Mirza, İran'da hüküm süren Kaçar Hanedanı'nın veliahtı (d. 1789) 1861 - Friedrich Carl von Savigny, Alman hukukçu (d. 1779) 1882 - Emma Stebbins, Amerikalı heykeltıraş (d. 1815) 1910 - Willie Anderson, İskoç asıllı Amerikalı golfçü (d. 1879) 1920 - I. Aleksandros, Yunanistan Kralı (d. 1893) 1924 - Ziya Gökalp, Türk yazar ve siyasetçi (d. 1876) 1935 - Henri Pirenne, Belçikalı tarihçi (d. 1862) 1938 - Alfonsina Storni, Arjantinli yazar (d. 1892) 1945 - Robert Ley, Nazi Almanyası'nda politikacı (d. 1890) 1950 - Yi Kwang-su, Koreli romancı, yazar, şair ve gazeteci (d. 1892) 1953 - Mehmed Baha Pars, Türk besteci (d. 1877) 1953 - Holger Pedersen, Danimarkalı dilbilimci (d. 1867) 1956 - Risto Ryti, Finlandiyalı politikacı (d. 1889) 1957 - Edward John Moreton Drax Plunkett, İrlanda asıllı Britanyalı yazar, tiyatrocu ve öykücüdür (d. 1878) 1957 - Naile Sultan, II. Abdülhamid'in kızı (d. 1884) 1960 - Walther Krause, Alman general (d. 1890) 1963 - Björn Þórðarson, İzlanda Başbakanı (d. 1879) 1973 - Abebe Bikila, Etiyopyalı maratoncu (Olimpiyatlarda iki kez maraton şampiyonu) (d. 1932) 1974 - Fahrettin Altay, Türk asker ve siyasetçi (Türk Kurtuluş Savaşı komutanlarından) (d. 1880) 1976 - Raymond Queneau, Fransız yazar ve şair (d. 1903) 1977 - Félix Gouin, Fransız siyasetçi ve eski başbakan (d. 1884) 1984 - Hıdır Aslan, Türk komünist (d. 1958) 1993 - Vincent Price, Amerikalı aktör (d. 1911) 1994 - Mildred Natwick, Amerikalı aktris (d. 1905) 1999 - Payne Stewart, Amerikalı golfçü (d. 1957) 2000 - Nejat Saydam, Türk sinema yönetmeni, senarist ve oyuncu (d. 1929) 2001 - Süreyya İsfendiyari Bahtiyari, İran Kraliçesi (d. 1932) 2002 - Richard Harris, İrlandalı sinema oyuncusu (d. 1930) 2003 - Behram Kurşunoğlu, Türk fizikçi (d. 1922) 2008 - Müslüm Magomayev, Azeri opera şarkıcısı (d. 1942) 2010 - Lisa Blount, Amerikalı oyuncu ve yapımcı (d. 1957) 2012 - Jacques Barzun, Fransız kökenli Amerikalı fikir ve kültür tarihçisi (d. 1907) 2013 - Arthur Danto, Amerikalı sanat eleştirmeni, profesör ve filozof (d. 1924) 2013 - Bill Sharman, Amerikalı eski profesyonel basketbolcu ve koç (d. 1926) 2013 - Marcia Wallace, Amerikalı karakter oyuncusu, komedyen ve bilgi yarışması sunucusu (d. 1942) 2014 - Jack Bruce, İskoç basçı, şarkıcı-söz yazarı, müzisyen ve besteci (d. 1943) 2014 - Reyhane Cebbari, İran'da Murteza Abdulali Serbendi'yi öldürdüğü iddiasıyla suçlu bulunup idam edilen kadın (d. 1988) 2015 - Fehmi Demir, Türk siyasetçi ve Hak ve Özgürlükler Partisi Genel Başkanı (d. 1957) 2015 - Lisa Jardine, Britanyalı tarihçi, yazar ve akademisyen (d. 1944) 2015 - Flip Saunders, Eski basketbol oyuncusu (d. 1955) 2016 - Margit Bara, Macar sinema oyuncusu (d. 1928) 2016 - Carlos Alberto Torres, Brezilyalı eski millî futbolcu ve teknik direktör (d. 1944) 2017 - Jack Bannon, Amerikalı sinema ve dizi oyuncusu (d. 1940) 2017 - Vilnis Edvīns Bresis, Leton siyasetçi (d. 1938) 2017 - Ronald Breslow, Amerikalı kimyager, profesör, eğitimci ve akademisyen (d. 1931) 2018 - Sara Anzanello, İtalyan voleybolcu (d. 1980) 2019 - Salvador Freixedo, İspanyol Roma Katolik papaz, ufolog, parapsikolog ve yazar (d. 1923) 2019 - Rafael Ninyoles i Monllor, İspanyol sosyolog ve dilbilimci (d. 1943) 2020 - Masatoshi Abe, Japon siyasetçi (d.1942) 2020 - Dolores Abril, İspanyl şarkıcı ve aktris (d. 1939) 2020 - Ernesto Contreras, Arjantinli bisikletçi (d. 1937) 2020 - Diane di Prima, Amerikalı şair, devrimci anarşist, yayıncı, editör, oyun yazarı ve eğitimci (d. 1934) 2020 - İzzet İbrahim ed-Duri, Iraklı eski politikacı ve askeri komutan (d. 1942) 2020 - Lee Kun-hee, Samsung'un Yönetim Kurulu Başkanı olan Güney Koreli iş insanı (d. 1942) 2020 - Johnny Leeze, İngiliz tiyatro, sinema ve dizi oyuncu (d. 1941) 2020 - Kazimierz Wardak, Polonyalı atlet (d. 1947) 2021 - Fofi Gennimata, Yunan politikacı (d. 1964) 2021 - Aleksandır Şalamanov, voleybol, alp disiplini kayak ve futbol alanlarında aktif olan Bulgar eski sporcudur (d. 1941) 2022 - Husnija Arapović, Bosnalı profesyonel futbolcu ve teknik direktör (d. 1944) 2022 - Leonie Forbes, Ağırlıklı tiyatro, radyo ve televizyonda aktif olan Jamaikalı aktris, yayıncı ve yapımcı (d. 1937) 2022 - Halit Kıvanç, Türk sunucu (d. 1925) 2022 - Franco Stradella, İtalyan siyasetçi ve iş adamı (d. 1941) Tatiller ve özel günler 1025 25