29 Ekim

[bullvar_katip]

Olaylar 1787 - Mozart'ın Don Giovanni operası ilk kez olarak Prag Ulusal Tiyatro'da sahnelendi. 1859 - İspanya, Fas'a savaş ilan etti. 1863 - Cenevre'de toplanan 16 ülke, Uluslararası Kızılhaç'ın kurulmasına karar verdi. 1888 - Britanya İmparatorluğu, Alman İmparatorluğu, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu, İspanyol İmparatorluğu, Fransa, İtalya, Hollanda, Rus İmparatorluğu ve Osmanlı İmparatorluğu arasında, İstanbul Antlaşması'nın (Convention of Constantinople) nihai metni imzalandı. Buna göre, ilgili devletlerin gemileri hem savaş hem de barış zamanında Süveyş Kanalından geçebilecekler. 1901 - Amerika Birleşik Devletleri Başkanı William McKinley'in suikastçısı Leon Czolgosz elektrikli sandalyede idam edildi. 1913 - Batı Trakya Bağımsız Hükûmeti yıkıldı. 1914 - Amiral Souchon liderliğindeki Goeben (Yavuz), Breslau (Midilli) ve dokuz Osmanlı savaş gemisinden oluşan bir donanma Rus liman ve gemilerini bombalayarak Osmanlı'nın I. Dünya Savaşı'na girmesine neden oldu. 1919 - Britanya birlikleri Antep'i Fransızlara teslim edilerek geri çekildi. 1923 - Türkiye'de cumhuriyetin ilanı: Mustafa Kemal Atatürk ilk Türkiye cumhurbaşkanı seçildi. 1924 - Milletler Cemiyeti Konseyinde, Türkiye-Irak sınırı, Musul'u Irak'ta bırakacak biçimde saptandı. 1927 - Irak'ta yapılan kazılarda, Ur kenti yakınlarında 5 bin yıl öncesine ait olduğu belirlenen bir molekül takımı bulundu. 1929 - New York Menkul Kıymetler Borsası çöktü; Amerika Birleşik Devletleri'nde ekonomik depresyonun başlangıcı. 1930 - Ankara'daki Cumhuriyet Bayramı törenlerine Yunanistan başbakanı Venizelos da katıldı. 1933 - Türkiye cumhurbaşkanı Mustafa Kemal, Cumhuriyet'in ilanının 10. yılı münasebetiyle nutkunu okudu. 1954 - Dr. Hikmet Kıvılcımlı, Vatan Partisi'ni kurdu. 1956 - İsrail Ordusu, Mısır sınırını geçerek Sina Yarımadasını işgal etti. 1960 - Cassius Clay (daha sonra Muhammet Ali) Louisville, Kentucky'de ilk profesyonel maçını kazandı. 1960 - Millî Birlik Komitesi'nin 147 öğretim üyesini görevden almasına tepkiler sürüyor. Ankara Üniversitesi rektörü Suut Kemal Yetkin istifa etti. 1961 - Suriye, Birleşik Arap Cumhuriyeti'nden ayrıldı. 1961 - İlk Türk yapımı otomobil Devrim, Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel'e armağan edildi. 1967 - Montreal'deki Expo 67 Dünya Fuarı kapandı. Fuarı 50 milyonun üzerinde insan ziyaret etmişti. 1969 - İki bilgisayar arasındaki ilk bağlantı gerçekleştirildi. Bu bağlantı İnternet'in öncüsü olan ARPANET üzerinden yapıldı. 1992 - Türkiye ile Irak'ın kuzeyi arasında stratejik öneme sahip Sinhat Boğazı, TSK'nın eline geçti. Çatışmalarda 90 silahlı militan öldürüldü. 1992 - Kazakistan ve Türkmenistan, ilk Büyük Elçiliklerini Ankara'da açtılar. 1998 - THY'nin Adana-Ankara seferini yapan Boeing 737 tipi uçağı, 33 yolcu ve 6 kişilik mürettebatıyla kaçırıldı. Uçağı kaçıran Erdal Aksu, öldürüldü. Aksu'nun Diyarbakır'da 4 öğretmeni katletmekten arandığı belirlendi. 1998 - Azerbaycan, Gürcistan, Kazakistan, Özbekistan ve Türkiye, Hazar ve Orta Asya petrollerinin Batı pazarlarına Bakü Tiflis Ceyhan Petrol Boru Hattı'yla ulaştırılmasına ilişkin Ankara Deklarasyonu'nu imzaladılar. 1998 - Amerikalı astronot John Glenn 36 yıl aradan sonra 77 yaşında, Discovery mekiğiyle yeniden uzaya gitti. 2006 - Nijerya'nın başkenti Abuja'da Boeing 737 tipi bir yolcu uçağı kalkıştan hemen sonra 104 yolcusuyla düştü: 6 kişi kurtuldu. 2013 - Marmaray açıldı ve ilk sefer Üsküdar'dan Yenikapı'ya düzenlendi. 2016 - Ankara Yüksek Hızlı Tren Garı hizmete açıldı. 2018 - İstanbul Havalimanı açıldı. 2018 - Endonezya'da Cakarta'dan Sumatra Adası'ndaki Pangkal Pinang şehrine gitmek üzere olan Boeing 737 tipi yolcu uçağı havalandıktan kısa bir süre sonra denize düştü. 189 kişi öldü. Doğumlar 1017 - III. Heinrich, Kutsal Roma İmparatoru (ö. 1056) 1504 - Shin Saimdang, Koreli filozof, sanatçı, ressam, yazar ve şair (ö. 1551) 1562 - George Abbot, Canterbury başpiskoposu (ö. 1633) 1875 - Rebeca Matte Bello, Şilili heykeltıraş (ö. 1929) 1875 - Marie, Kral I. Ferdinand'ın eşi olarak son Romanya konsort kraliçesi (ö. 1938) 1879 - Franz von Papen, Alman siyasetçi ve diplomat (ö. 1969) 1880 - Abram İoffe, Sovyet Rus fizikçi (ö. 1960) 1891 - Fanny Brice, Amerikalı oyuncu ve model (ö. 1951) 1897 - Joseph Goebbels, Alman siyasetçi (ö. 1945) 1897 - Billy Walker, İngiliz futbolcu ve teknik direktör (ö. 1964) 1899 - Akim Tamiroff, Rus asıllı sinema oyuncusu (ö. 1972) 1900 - Andrej Bagar, Slovak sinema oyuncusu (ö. 1966) 1910 - Alfred Jules Ayer, İngiliz filozof (ö. 1989) 1918 - Diana Serra Cary, Amerikalı sessiz film oyuncusu, yazar ve tarihçi (ö. 2020) 1920 - Baruj Benacerraf, Venezuela doğumlu Amerikalı immünolog (ö. 2011) 1922 - Neal Hefti, Amerikalı caz trompetçisi, besteci ve aranjör (ö. 2008) 1923 - Nazan İpşiroğlu, Türkiye'nin ilk sanat tarihi ve felsefe öğretmenlerinden biri (ö. 2015) 1923 - Carl Djerassi, Avusturya doğumlu Bulgar-Amerikalı kimyger, yazar ve senarist. Oral doğum kontrol hapının icadına katkısıyla tanınır (ö. 2015) 1925 - Robert Hardy, İngiliz oyuncu (ö. 2017) 1926 - Necmettin Erbakan, Türk siyasetçi, mühendis, akademisyen ve Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı (ö. 2011) 1929 - Yevgeni Primakov, Rus politikacı ve diplomat (ö. 2015) 1930 - Niki de Saint Phalle, Fransız ressam, görsel sanatçı ve heykeltıraş (ö. 2002) 1932 - Füruzan, Türk yazar 1933 - Muzaffer İzgü, Türk yazar ve öğretmen (ö. 2017) 1937 - Ayla Algan, Türk tiyatro sanatçısı, sinema oyuncusu ve şarkıcı 1938 - Ralph Bakshi, Amerikalı film yönetmeni 1938 - Ellen Johnson-Sirleaf, Liberya Cumhurbaşkanı ve Nobel Barış Ödülü sahibi 1938 - Sezen Cumhur Önal, Türk şarkı sözü yazarı, radyo-TV programcısı ve sunucusu 1942 - Bob Ross, Amerikalı ressam ve televizyoncu 1943 - Müjdat Gezen, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu, şair ve eğitmen 1944 - Mehmet Haberal, Türk tıp profesörü ve Başkent Üniversitesi Rektörü 1947 - Richard Dreyfuss, Amerikalı oyuncu ve En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi 1948 - Kate Jackson, Amerikalı oyuncu 1948 - Frans de Waal, Hollandalı-Amerikalı etolog ve primatolog 1950 - Abdullah Gül, Türk siyasetçi ve Türkiye'nin 11. Cumhurbaşkanı 1955 - Kevin DuBrow, Amerikalı müzisyen (ö. 2007) 1955 - Etsuko Shihomi, Japon oyuncu 1957 - Dan Castellaneta, Amerikalı seslendirmeci, oyuncu ve komedyen 1959 - John Magufuli, Tanzanyalı öğretim görevlisi ve siyasetçi (ö. 2021) 1960 - Mustafa Koç, Türk iş insanı (ö. 2016) 1961 - Randy Jackson, Michael Jackson'ın kardeşi, şarkıcı ve müzisyen 1967 - Joely Fisher, Amerikalı oyuncu 1967 - Rufus Sewell, İngiliz oyuncu 1968 - Johann Olav Koss, Norveçli eski sürat patencisi 1970 - Phillip Cocu, Hollandalı eski millî futbolcu ve teknik direktör 1970 - Edwin van der Sar, Hollandalı futbolcu 1970 - Toby Smith, İngiliz müzisyen ve söz yazarı (ö. 2017) 1971 - Aistė Smilgevičiūtė, Litvan şarkıcı 1971 - Winona Ryder, Amerikalı oyuncu 1972 - Tracee Ellis Ross, Amerikalı aktris, şarkıcı, televizyon sunucusu, yapımcı ve yönetmen 1972 - Gabrielle Union, Amerikalı oyuncu, şarkıcı, aktivist ve yazar 1973 - Robert Pirès, Portekiz ve İspanya kökenli eski Fransız futbolcu 1973 - Mahsa Vahdet, İranlı sanatçı 1980 - Ben Foster, Amerikalı oyuncu 1981 - Yorgo Fotakis, Yunan eski millî futbolcu 1982 - Nicolas Gob, Belçikalı oyuncu 1983 - Malik Fathi, Alman futbolcu 1983 - Jérémy Mathieu, Fransız eski futbolcu 1983 - Nurcan Taylan, Türk kadın halterci (Avrupa, Dünya ve Olimpiyat Şampiyonu) 1985 - Janet Montgomery, İngiliz televizyon ve film oyuncusu 1986 - Italia Ricci, Kanadalı oyuncu 1987 - Jessica Dubé, Kanadalı buz patenci 1987 - Tove Lo, İsveçli şarkıcı ve söz yazarı 1988 - Florin Gardoș, Romanya vatandaşı futbolcu 1989 - Primož Roglič, Sloven yol bisikleti yarışçısı 1989 - Leyla Lydia Tuğutlu, Türk oyuncu ve model 1990 - Vanessa Crone, Kanadalı buz patenci 1990 - Eric Saade, İsveçli pop şarkıcısı 1991 Hüseyin Atalay, Türk futbolcu Simon Deli, Fildişi Sahilli millî futbolcu 1993 - India Eisley, Amerikalı oyuncu 1994 - Åke Ödmark, İsveçli yüksek atlayıcı Ölümler 1321 - II. Stefan Uroš Milutin, 1282 yılından 1321 yılına kadar Sırbistan Kralı (d. 1253) 1618 - Sir Walter Raleigh, İngiliz kâşif (idam edildi) (d. 1554) 1783 - Jean le Rond d'Alembert, Fransız matematikçi (d. 1717) 1784 - Giuseppe Zais, İtalyan Peyzaj ressamı (d. 1709) 1799 - Domenico Cirillo, İtalyan doktor, böcek bilimci, botanikçi (d. 1739) 1829 - Maria Anna Mozart, Avusturyalı piyanist (Wolfgang Amadeus Mozart'ın ablası) (d. 1751) 1877 - Nathan Bedford Forrest, Amerikan İç Savaşı'nda Konfederasyon Ordusu generali ve 1867'den 1869'a kadar Ku Klux Klan'ın ilk Büyücüsü (d. 1821) 1880 - Peter Johann Nepomuk Geiger, Avusturyalı ressam (d. 1805) 1884 - Ohannes Çamiç Efendi, Ermeni asıllı Osmanlı Ticaret ve Ziraat nâzırı (d. bilinmiyor) 1901 - Leon Czolgosz, Amerikalı çelik işçisi ve anarşist (William McKinley'e suikast düzenleyen) (d. 1873) 1911 - Joseph Pulitzer, Macaristan doğumlu Amerikalı gazeteci (d. 1847) 1924 - Frances Hodgson Burnett, İngiliz yazar (d. 1849) 1932 - Joseph Babinski, Polonyalı nörolog (d. 1857) 1933 - Albert Calmette, Fransız bakteriyolog (d. 1863) 1933 - Paul Painlevé, Fransız siyasetçi ve matematikçi (d. 1863) 1934 - Lou Tellegen, Amerikalı sinema ve tiyatro oyuncusu (d. 1883) 1935 - Thomas McIntosh, İngiliz futbolcu (d. 1879) 1949 - İbrahim Alaettin Gövsa, Türk siyasetçi (d. 1889) 1949 - Georgi Gürciyev, Rus öǧretmen, guru ve yazar (d. 1866 1950 - V. Gustav, İsveç Kralı (d. 1858) 1951 - Robert Grant Aitken, Amerikalı gök bilimci (d. 1864) 1957 - Louis B. Mayer, Amerikalı film yapımcısı (d. 1884) 1971 - Arne Tiselius, İsveçli kimyacı ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (d. 1902) 1981 - Georges Brassens, Fransız şarkıcı (d. 1921) 1981 - Rıza Kuas, Türk sendikacı, siyasetçi ve DİSK'in kurucusu (d. 1926) 1986 - Abel Meeropol, Amerikalı öğretmen (d. 1903) 1997 - Anton Szandor LaVey, Amerikan okültist yazar (günümüz Satanizm'inin başbuğu ve Şeytan Kilisesini kuran) (d. 1930) 1998 - Paul Misraki, İstanbul doğumlu Fransız film müzikleri bestecisi (d. 1908) 2004 - Alice, Kral V. George ve Kraliçe Mary'nin üçüncü oğlu Gloucester Dükü Prens Henry'nin karısı (d. 1901) 2004 - Ordal Demokan, Türk bilim insanı (d. 1946) 2004 - Edward Oliver LeBlanc, Dominikalı siyasetçi (d. 1923) 2009 - Jürgen Rieger, Alman avukat ve neo-Nazi siyasetçi (d. 1946) 2013 - Graham Stark, İngiliz komedyen, oyuncu yazar ve yönetmen (d. 1922) 2014 - Klas Ingesson, İsveçli eski millî futbolcu ve teknik direktör (d. 1968) 2016 - Pen Sovan, Kamboçyalı siyaset adamı (d. 1936) 2017 - Muhal Richard Abrams, Amerikalı klarnetçi, grup lideri, besteci ve caz piyanisti (d. 1930) 2017 - Dennis J. Banks, Kızılderili lider, öğretmen, konuşmacı, aktivist ve yazar (d. 1937) 2017 - Metin Ersoy, Türk müzisyen ve şarkıcı (d. 1934) 2017 - Władysław Kowalski, Polonyalı oyuncu (d. 1936) 2017 - Tony Madigan, Eski Avustralyalı ragbi oyuncusu ve boksör (d. 1930) 2017 - Manfredi Nicoletti, İtalyan mimar (d. 1930) 2017 - Linda Nochlin, Amerikalı sanat tarihçisi, küratör, yazar ve kadın hakları savunucusu (d. 1931) 2017 - Ninian Stephen, Avustralyalı hukukçu, devlet memuru ve siyasetçi (d. 1923) 2018 - Gérald Bloncourt, Haitili ressam ve fotoğrafçısı (d. 1926) 2019 - John Witherspoon, Amerikalı komedyen ve oyuncu (d. 1942) 2020 - Karim Akbari Mobarakeh, İranlı film yönetmeni ve aktör (d. 1953) 2020 - Angelika Amon, Avusturyalı-Amerikalı moleküler hücre biyoloğu (d. 1967) 2020 - Amir Ishemgulov, Rus biyolog ve siyasetçi (d. 1960) 2020 - Yuri Ponomaryov, Rus siyasetçi ve ekonomist (d. 1946) 2020 - Arturo Rivera, Meksikalı ressam (d. 1945) Tatiller ve özel günler Türkiye'de Cumhuriyet Bayramı Kızılay Haftası (29 Ekim - 4 Kasım) 1029 29