30 Ağustos

[bullvar_katip]

Olaylar 1071 - Malazgirt zaferi'nin ardından Alparslan'ın komutasındaki Türkler, Anadolu'ya girmeye başladı. 1908 - Hicaz Demiryolu açıldı. 1914 - Alman İmparatorluğu Sahil Topçu Müfrezesi, Çanakkale Boğazı’nın her iki yakasındaki istihkâmlarda göreve başladı. Bu istihkâmların komutasına Alman Amiral Von Usedom atandı. [[Dosya:Lenin attempt.jpg|upright=0.68|küçükresim|sağ|Sovyet sanatçı Vladimir Pçelin'in Lenin'in vurulma anını resmeden 1927 tarihli çalışması]] 1918 - Lenin'in vurulması: Bolşevik lider Vladimir Lenin'e suikast girişimi gerçekleşti. Lenin, ağır yaralanmasına rağmen suikastten sağ kurtulmayı başardı. 1922 - Türk Kurtuluş Savaşı: Başkomutan Mareşal Gazi Mustafa Kemal Paşa'nın bizzat yönettiği Dumlupınar Meydan Muharebesi, Türk Ordusu'nun kesin zaferiyle sonuçlandı. Yunan Ordusu Başkomutanı Nikolaos Trikupis ve kurmayları esir edildi. 1924 - Gazi Mustafa Kemal Paşa, Dumlupınar Meydan Muharebesi'nin ikinci yıl dönümünde, Dumlupınar'da "Meçhul Asker Anıtı"nın temelini attı. 1924 - Türkiye İş Bankası, ilk işlemini yaparak faaliyetlerine başladı. Bankanın kuruluş sermayesi 1 milyon liraydı. 1925 - Mustafa Kemal Paşa, "Efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, mensuplar memleketi olamaz. En doğru ve en hakiki tarikat, tarikat-ı medeniyyedir" dedi. 1930 - Ankara-Sivas demiryolu hattı ve Sivas İstasyonu, Başbakan İsmet Paşa'nın konuşmasıyla hizmete açıldı. 1937 - Atatürk'ün manevi kızı Sabiha Gökçen'e, 1935'te girdiği Eskişehir Hava Mektebi'nde, "Tayyareci Diploması" verildi. 1937 - Van Gölü'nde ilk vapur seferi yapıldı. 1941 - Alman Ordusu, Neva Nehri'ne ulaştı ve Leningrad'ın son demiryolu bağlantısını keserek, Leningrad Kuşatması'nın ilk aşamasını gerçekleştirdi. 8 Eylül 1941 tarihinde ise, kentin son kara bağlantısının kesilmesiyle 872 gün sürecek olan kuşatma başladı. 1952 - Erzurum'da Aziziye Anıtı açıldı. 1955 - Londra Konferansı'nda, "Kıbrıs Sorunu" ele alındı. İngiltere Kıbrıs'ta üçlü bir yönetim önerdi. Yunanistan ise ada halkının geleceğini kendinin belirlemesini istedi. Toplantıya Türkiye'den Dışişleri Bakan Vekili Fatin Rüştü Zorlu katıldı. 1963 - Küba füze krizinin ardından, Sovyetler Birliği (Kremlin) ile ABD (Beyaz Saray) arasında doğrudan görüşmeyi sağlayacak "Kırmızı telefon" hattı devreye girdi. 1971 - İstanbul Televizyonu deneme yayınlarına başladı. 1974 - BM Güvenlik Konseyi, Kıbrıs'taki çarpışmalar yüzünden evlerini terk edenlerin güven içinde geri dönmelerine izin verilmesini öngören Fransa, İngiltere, Avusturya ortak karar tasarısını oy birliğiyle kabul etti. 1977 - Orgeneral Kenan Evren, Kara Kuvvetleri Komutanlığı'na atandı. 1981 - İran Devlet Başkanı Muhammed Ali Recai ve Başbakan Muhammed Cevad Bahomar bombalı saldırı sonucu öldürüldü. 1985 - Uluslararası Af Örgütü, BM İnsan Hakları Komisyonu'na bir rapor gönderdi. Raporda, Bulgaristan'da Türk azınlığa karşı girişilen Bulgarlaştırma kampanyasına son verilmesi istendi. 1988 - Irak Ordusu'ndan kaçan binlerce Kürt Türkiye sınırına yığılmıştı. Hükûmet, sınırları açmaya karar verdi ve Kürtler Hakkâri'nin Çukurca ve Uludere ilçelerine sığındı. 1992 - Güvenlik güçleri ile İran'dan Türkiye'ye giren 300 kadar PKK militanı çatıştı; 100 militan ve 10 güvenlik görevlisi öldü. 1995 - NATO, Bosnalı Sırplara karşı hava harekatı başlattı. Kararlı Güç Harekatı, II. Dünya Savaşı'ndan beri Avrupa'daki en yoğun bombardımanlardan biri oldu. 2021 - ABD başkanı Joe Biden'nın orduyu Afganistan'dan çekmesi üzerine, 20 yıl sürmüş olan Afganistan Savaşı sona erdi. Doğumlar 1748 - Jacques-Louis David, Fransız ressam (ö. 1825) 1758 - Cristóbal Bencomo y Rodríguez, İspanyol katolik rahip (VII. Fernando'ın itirafçısı) (ö. 1825) 1797 - Mary Shelley, İngiliz yazar (ö. 1851) 1804 - Alexander Chodzko, Polonyalı şair, araştırmacı, diplomat (ö. 1891) 1811 - Theophile Gautier, Fransız şair ve romancı (ö. 1872) 1852 - Jacobus Henricus van 't Hoff, Hollandalı kimyacı ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (ö. 1911) 1852 - Evelyn De Morgan, İngiliz ressam (ö. 1919) 1852 - J. Alden Weir, Amerikalı izlenimci ressam (ö. 1919) 1871 - Ernest Rutherford, İngiliz fizikçi ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (ö. 1937) 1879 - Rıza Nur, Türk siyasetçi, yazar ve hekim (ö. 1942) 1883 - Theo van Doesburg, Hollandalı sanatçı (ö. 1931) 1884 - Theodor Svedberg, İsveçli kimyager (ö. 1971) 1896 - Raymond Massey, Kanada asıllı Amerikalı tiyatro ve sinema oyuncusu (ö. 1983) 1898 - Shirley Booth, Amerikalı tiyatro, sinema, radyo ve televizyon oyuncusu (ö. 1992) 1906 - Joan Blondell, Amerikalı oyuncu (ö. 1979) 1912 - Edward Purcell, Amerikalı fizikçi (ö. 1997) 1912 - Nancy Wake, II. Dünya Savaşı'nda, Fransız direnişinin ve Normandiya Çıkarması'nın önemli isimlerinden Avustralyalı casus (ö. 2011) 1913 - Richard Stone, İngiliz ekonomist (ö. 1991) 1917 - Denis Healey, İngiltere'nin eski bakanlarından, İşçi Partili siyasetçi (ö. 2015) 1919 - Kitty Wells, Amerikalı country müzik şarkıcısı (ö. 2012) 1921 - Angelo Dundee, Amerikalı boks antrenörü (ö. 2012) 1925 - Sami Hazinses, Ermeni asıllı Türk sinema oyuncusu (ö. 2002) 1927 - Bill Daily, Amerikalı oyuncu (ö. 2018) 1927 - Piet Kee, Hollandalı besteci ve orgcu (ö. 2018) 1928 - Altan Karındaş, Türk sinema, tiyatro oyuncusu ve seslendirme sanatçısı (ö. 2021) 1930 - Ahmet Muvaffak Falay, Türk caz trompetçisi 1930 - Warren Buffett, Amerikalı girişimci 1935 - John Phillips, Amerikalı şarkıcı ve müzisyen (ö. 2001) 1937 - Bruce McLaren, Yeni Zelandalı araba yarışçısı ve McLaren takımının kurucusu (ö. 1970) 1940 - Suna Keskin, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu 1941 - Zafer Kantarcıoğlu, Türk hukukçu 1942 - Zafer Ergin, Türk tiyatro oyuncusu 1943 - Maria Baxa, İtalyan-Sırp sinema oyuncusu 1944 - Tug McGraw, Amerikalı beyzbol oyuncusu (ö. 2004) 1946 - Anne-Marie, 1964'ten 1973'e kadar hüküm süren Eski Yunanistan Kralı II. Konstantin'in eşi 1946 - Peggy Lipton, Amerikalı oyuncu (ö. 2019) 1948 - Fred Hampton, Siyahi aktivist, Marksist-Leninist ve devrimci sosyalist (ö. 1969) 1950 - Antony Gormley, İngiliz heykeltıraş 1951 - Gediminas Kirkilas, Litvan siyasetçi 1951 - Dana Rosemary Scallon, İrlandalı şarkıcı 1951 - Ahmet Üzümcü, Türk diplomat 1952 - Łukasz Kubot, Polonyalı profesyonel tenis oyuncusu 1953 - Robert Parish, Amerikalı basketbolcu 1954 - Alexander Lukashenko, Belarus Devlet Başkanı 1955 - Zafer Atay, Türk voleybolcu ve antrenör 1958 - Anna Politkovskaya, Rus gazeteci (ö. 2006) 1959 - Muhammed bin Nayif, Suudi Arabistan veliahtı ve İçişleri Bakanı 1959 - Marek Sikora, Polonyalı sinema oyuncusu ve tiyatro yönetmeni (ö. 1996) 1961 - Yusuf Erbay, Türk bürokrat 1961 - Zafer Algöz, Türk sinema ve dizi oyuncusu 1962 - Alexander Litvinenko, Rus KGB üyesi (ö. 2006) 1962 - Zafer Tüzün, Türk futbolcu ve teknik direktör 1963 - Michael Chiklis, Amerikalı oyuncu 1963 - Paul Oakenfold, İngiliz DJ 1963 - Sabine Oberhauser, Avusturyalı doktor ve siyasetçi (ö. 2017) 1966 - Zafer Şanlı, Türk bas gitarist, söz yazarı, besteci ve aranjör 1966 - Ali al-Muqri, Yemenli roman yazarı 1969 - Vladimir Jugović, Yugoslav millî futbolcu 1970 - Mehmet Özgür, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu 1970 - Paulo Sousa, Portekizli teknik direktör ve eski millî futbolcu 1972 - Cameron Diaz, Amerikalı oyuncu ve model 1972 - Pavel Nedvěd, Çek futbolcu 1974 - Javier Otxoa Palacios, İspanyol erkek bisiklet yarışçısı (ö. 2018) 1974 - Kemal Tunçeri, Türk basketbolcu 1975 - Marina Anissina, Rus asıllı Fransız buz patenci 1975 - Radi Ca'aydi, Tunuslu eski millî futbolcu 1977 - Kamil Kosowski, Polonyalı millî futbolcu 1977 - Félix Sánchez, Amerikalı-Dominikli atlet 1978 - Tuna Yılmaz, Türk sinema eleştirmeni ve yazar 1982 - Andy Roddick, Amerikalı tenisçi 1983 - Jonne Aaron, Fin müzisyen 1983 - Emmanuel Culio, Arjantinli eski futbolcu 1983 - Simone Pepe, İtalyan millî futbolcu 1985 - Éva Risztov, Macar Olimpiyat altın madalyalı kadın yüzücü 1985 - Eamon Sullivan, Avustralyalı yüzücü 1986 - Theo Hutchcraft, İngiltereli şarkıcı ve söz yazarı 1986 - Zafer Yelen, Türk futbolcu 1989 - Bebe Rexha, Arnavut asıllı Amerikalı müzisyen ve söz yazarı 1994 - Pablo Yan Fereira, Brezilyalı futbolcu 1994 - Kwon So-hyun, Güney Koreli şarkıcı ve oyuncu 1996 - Gabriel Barbosa, Brezilyalı futbolcu 1997 - Alfa Semedo, Gine-Bissaulu millî futbolcu 2007 - Eda Hastaoğlu, Türk public figür Ölümler 526 - Teoderik, 493 - 526 döneminde İtalya'da Ostrogotlar Krallığı kralı (d. 454) 1181 - III. Alexander, 7 Eylül 1159'dan ölümüne kadar papa 1428 - Shōkō, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 101. imparatoru (d. 1401) 1483 - XI. Louis, Fransa Kralı (d. 1423) 1622 - Bahâüddîn Âmilî, müderris, mutasavvıf, mimar, matematikçi, şair ve astronom (d. 1031) 1928 - Wilhelm Wien, Alman fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (d. 1864) 1935 - Henri Barbusse, Fransız romancı ve gazeteci (d. 1873) 1935 - Namık İsmail, Türk ressam (d. 1890) 1938 - Max Factor, Sr., Yahudi asıllı Polonyalı kozmetik üreticisi (d. 1872) 1938 - James Scott, Afroamerikan besteci (d. 1885) 1940 - J.J. Thomson, İngiliz fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (d. 1856) 1944 - Carl-Heinrich von Stülpnagel, Alman subay (d. 1886) 1961 - Charles Coburn, Amerikalı sinema ve tiyatro oyuncusu (d. 1877) 1970 - Abraham Zapruder, Ukrayna doğumlu Amerikalı giyim üreticisi (d. 1905) 1971 - Ali Hadi Bara, Türk heykeltıraş (d. 1906) 1979 - Jean Seberg, Amerikalı oyuncu (d. 1938) 1981 - Muhammed Ali Recai, İran'ın eski cumhurbaşkanı ve başbakanı (d. 1933) 1988 - Eren Eyüboğlu, Türk ressam (d. 1907) 1991 - Jean Tinguely, İsviçreli ressam, deneysel sanatçı ve heykeltıraş (d. 1925) 1993 - Taner Şener, Türk ses sanatçısı (d. 1923) 1994 - Lindsay Anderson, İngiliz film yapımcısı (d. 1923) 1995 - Fischer Black, Amerikalı ekonomist (d. 1938) 1996 - Christine Pascal, Fransız oyuncu (d. 1953) 1997 - Ernst Wilimowski, Polonyalı-Alman futbolcu (d. 1916) 2000 - Gürdal Tosun, Türk tiyatro sanatçısı (d. 1967) 2003 - Charles Bronson Amerikalı aktör (d. 1921) 2003 - Donald Davidson, Amerikalı filozof (d. 1917) 2005 - Nihat Akçan, Türk tiyatro, sinema oyuncusu ve yönetmen (d. 1926) 2006 - Glenn Ford, Amerikalı aktör (d. 1916) 2006 - Necip Mahfuz, Mısırlı yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (d. 1911) 2008 - Gilberto Rincón Gallardo, Meksikalı politikacı (d. 1939) 2010 - Alain Corneau, Fransız film yönetmeni ve yazar (d. 1943) 2010 - Francisco Varallo, Arjantinli eski millî futbolcu (d. 1910) 2013 - Seamus Heaney, İrlandalı şair, yazar ve çevirmen (d. 1939) 2015 - Wes Craven, Amerikalı film yönetmeni, yapımcı ve senarist (d. 1939) 2015 - Oliver Sacks, İngiliz nörolog ve yazar (d. 1933) 2015 - Natalia Strelchenko, Rus asıllı Norveçli piyanist (d. 1976) 2016 - Eleanor Barooshian, Amerikalı şarkıcı (d. 1950) 2016 - Věra Čáslavská, Çek jimnastikçi (d. 1942) 2016 - Naşide Göktürk, Türk besteci, söz yazarı ve yorumcu (d. 1965) 2017 - Marjorie Boulton, Britanyalı şair ve yazar (d. 1924) 2017 - Louise Hay, Amerikalı yazar (d. 1926) 2017 - Károly Makk, Macar senarist ve film yapımcısı (d. 1925) 2018 - İosif Kobzon, Rus şarkıcı (d. 1937) 2018 - Vanessa Marquez, Meksika asıllı Amerikalı oyuncu (d. 1968) 2019 - Franco Columbu, İtalyan vücut geliştirme sporcusu, yazar, oyuncu ve halterci (d. 1941) 2019 - Valerie Harper, Amerikalı sinema ve dizi oyuncusu, komedyen, dansçı ve yazar (d. 1939) 2019 - Hans Rausing, İsveçli-İngiliz hayırsever iş insanı (d. 1926) 2019 - Udo Schaefer, Alman hukukçu ve Bahai inancında yazar (d. 1926) 2020 - Rodolfo Abularach, Guatemalalı ressam ve matbaacı (d. 1933) 2020 - Jacques Galipeau, Kanadalı aktör (d. 1923) 2020 - Cecilia Romo, Meksikalı kadın tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1945) 2022 - Mihail Gorbaçov, Sovyet politikacı, Devlet Başkanı ve Nobel Barış Ödülü sahibi (d. 1931) Tatiller ve özel günler Türkiye Zafer Bayramı Denizli'nin Çivril ilçesinin Yunan işgalinden kurtuluşu (1922) Kütahya'nın Yunan işgalinden kurtuluşu (1922) Kütahya'nın Dumlupınar ilçesinin Yunan işgalinden kurtuluşu (1922) Manisa'nın Demirci ilçesinin Yunan işgalinden kurtuluşu (1922) 0830 30