30 Eylül

[bullvar_katip]

Olaylar 1399 - IV. Henry İngiltere Kralı oldu. 1517 - Oruç Reis, Cezayir zaferini elde etti. 1520 - Kanuni Sultan Süleyman 10. Osmanlı Padişahı olarak tahta çıktı. 1730 - Sultan I. Mahmut tahta çıktı. 1791 - Mozart'ın son operası Sihirli Flütün galası Viyana'da yapıldı. 1888 - Karındeşen Jack üçüncü kurbanı olan Elizabeth Stride'ı ve dördüncü kurbanı olan Catherine Eddowes'u öldürerek aynı gün iki kişiyi öldürmüş oldu. 1930 - İlk Türk sivil pilotlardan Vecihi Bey, kendi yaptığı uçağıyla Göztepe'den Yeşilköy'e uçtu. 1956 - Soprano Leyla Gencer, San Francisco'da konser verdi. 1960 - Devlet Planlama Teşkilatı kuruldu. 1966 - Botsvana, Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını kazandı. 1978 - Fethiye'de berber Şener Yiğit, Türkiye'de tatil yapmakta olan Avusturya Büyükelçisi'nin kızı Andrea Laube'ye tecavüz etmek istedi, karşı koyan Andrea Laube ve annesi Verena Laube'yi öldürdü. 12 Eylül döneminde idam edildi. 1978 - Başbakan Bülent Ecevit ilk Köy-Kent uygulamasını Bolu'nun Mudurnu ilçesine bağlı Taşkesti köyünde başlattı. 1980 - Devlet Başkanı Orgeneral Kenan Evren, Kara Harp Okulunun yeni ders yılı açılış töreninde konuştu: "Eğer izm'li bir ideoloji aşılamak lazım gelirse işte Ulu Önder Atatürk'ün Kemalizm ideolojisi vardır. Onu benimseyiniz." 1991 - İstanbul metrosu'nun ön tünel inşaatı başladı. Açılışı Sosyal Demokrat Halkçı Parti Genel Başkanı Erdal İnönü yaptı. 2005 - Danimarka'da Jyllands Posten isimli gazetede Muhammed peygamberi tasvir eden karikatürler yayınlaması üzerine Karikatür Krizi çıktı. 2009 - Endonezya'nın Sumatra adasında gerçekleşen depremde 1115 kişi öldü. Doğumlar 1207 - Mevlânâ Celaleddin-i Rumi, Fars şair (ö. 1273) 1227 - IV. Nicolaus, 22 Şubat 1288'den 1292'de ölümüne kadar papalık yapmıştır (ö. 1292) 1550 - Michael Maestlin, Alman astronom ve matematikçi (ö. 1631) 1715 - Étienne Bonnot de Condillac, Fransız düşünür (ö. 1780) 1765 José María Morelos, Meksika Bağımsızlık Savaşı liderliğindeki Meksikalı Katolik rahip ve devrimci isyancı lider (ö. 1815) Robert Adrain, İrlanda kökenli Amerikalı matematikçi (ö. 1843) 1802 - Antoine Jérôme Balard, Fransız kimyacı (ö. 1876) 1856 - Naile Sultan, Abdülmecid'in kızı (ö. 1882) 1863 - Reinhard Scheer, Kaiserliche Marine Amirali (ö. 1928) 1870 - Jean Baptiste Perrin, Fransız fizikçi (ö.1942) 1882 - Hans Geiger, Alman fizikçi ve Geiger sayacının mucidi (ö. 1945) 1883 - Bernhard Rust, Nazi Almanyası'nda Bilim, Eğitim ve Ulusal Kültür Bakanı (ö. 1945) 1895 - Lewis Milestone, Rus asıllı Amerikalı film yönetmeni (ö. 1980) 1898 - Renée Adorée, Sessiz sinema dönemi Fransız oyuncu (ö. 1933) 1904 - Ralph Forbes, İngiltere ve Amerika Birleşik Devletleri'nde çalışmış olan İngiliz film ve tiyatro oyuncusu (ö. 1951) 1905 - Nevill Mott, İngiliz fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 1996) 1908 - David Oistrakh, Rus kemancı (ö. 1974) 1911 - Gustave M. Gilbert, Amerikalı Psikolog (ö. 1977) 1913 - Bill Walsh, film yapımcısı ve senarist (ö. 1975) 1917 Yuri Lyubimov, Rus yönetmen, aktör ve eğitmen (ö. 2014) Buddy Rich, Amerikalı müzisyen (ö. 1987) 1918 - Aldo Parisot, Brezilyalı-Amerikalı çellist ve müzik eğitimcisi (ö. 2018) 1920 - Nejat Ekrem Basmacı, İstanbul Ticaret Borsası Onursal Başkanı ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği eski Konsey Başkanı (ö. 2018) 1921 - Deborah Kerr, İskoç kökenli İngiliz sinema ve sahne oyuncusu (ö. 2007) 1924 - Truman Capote, Amerikalı yazar (ö. 1984) 1926 - Joseph Behar, Amerikalı televizyon yapımcısı ve yönetmeni 1928 - Elie Wiesel, Romanya doğumlu Yahudi edebiyatçı ve Nobel Barış Ödülü sahibi (ö. 2016) 1929 Leticia Ramos-Shahani, Filipinli kadın siyasetçi ve yazar (ö. 2017) Helen M. Marshall, Amerikalı kadın siyasetçi ve belediye başkanı (ö. 2017) 1931 - Angie Dickinson, Amerikalı oyuncu 1932 - Shintarō Ishihara, 1999-2012 yılları arasında Tokyo Valisi olarak görev yapan Japon siyasetçi ve yazar 1933 Daniel Colin, Fransız siyasetçi (ö. 2019) Ben Cooper, Amerikalı oyuncu (ö. 2020) Mişel Avn, Lübnanlı asker ve siyasetçi 1934 Alan A'Court, İngiliz eski millî futbolcu ve teknik direktör (ö. 2009) Udo Jürgens, Avusturyalı pop müzik bestecisi ve şarkıcısı (ö. 2014) 1936 Engin Ünal, Türk millî yüzücü (ö. 2016) Sevgi Soysal, Türk yazar (ö. 1976) Meg Johnson, İngiliz sinema ve dizi oyuncusu (ö. 2023) 1937 Jurek Becker, Polonya doğumlu Alman yazar ve film senaristi (ö. 1997) Daniel Filho, Brezilyalı film yapımcısı, yönetmen, aktör ve senarist 1939 - Jean-Marie Lehn, Fransız kimyager 1941 Reine Wisell - Reine Wisell, İsveçli otomobil yarışçısı (ö. 2022) Paul Bremer, Amerikalı diplomat 1942 - Leyla Berkes Onat, Türk ressam, çevirmen ve yazar 1943 - Johann Deisenhofer, Alman biyokimyacı 1944 - Jimmy Johnstone, İskoç eski futbolcu (ö. 2006) 1945 Ehud Olmert, İsrail'in 12. Başbakanı José Manuel Fuente, İspanyol yol bisikletçisi (ö. 1996) 1946 - Hector Lavoe, Porto Rikolu salsa şarkıcısı (ö. 1993) 1948 - Semiramis Pekkan, Türk sinema oyuncusu ve ses sanatçısı 1949 - Reiner Hollmann, Alman eski futbolcu, teknik direktör 1950 Laura Esquivel, Meksikalı yazar Victoria Tennant, İngiliz oyuncu 1951 John Lloyd, Britanyalı komedi yazarı ve televizyon yapımcısı Barry Marshall, Avustralyalı hekim 1955 - Ünver Kaynak, Türk bilim insanı, akademisyen 1956 - Frank Arnesen, Danimarkalı eski futbolcu ve Hamburg'nin şu anki sportif direktörü 1957 - Fran Drescher, Amerikalı oyuncu, komedyen, yazar ve aktivist 1958 - Nick Fish, Amerikalı siyasetçi ve hukukçu (ö. 2020) 1959 - Ettore Messina, İtalyan profesyonel basketbol koçu 1960 - Ahmet Ümit, Türk şair ve yazar 1961 - Eric Stoltz, Amerikalı yönetmen, aktör ve yapımcı 1962 - Frank Rijkaard, Hollandalı eski futbolcu ve teknik direktör 1964 Monica Belluci, İtalyan oyuncu ve eski model Bahrum Daido, Endonezyalı siyasetçi 1968 - Hervé Renard, Fransız futbolcu ve teknik direktör 1969 - Chris Von Erich, Amerikalı profesyonel güreşçi (ö. 1991) 1970 Damian Mori, Avustralyalı futbolcu ve teknik direktör Sergey Şustikov, Rus futbolcu ve teknik direktör (ö. 2016) Tony Hale, Amerikalı komedyen ve oyuncu 1971 - Giancarlo Judica Cordiglia, İtalyan oyuncu ve yönetmen 1972 Ari Behn, Danimarka doğumlu Norveçli yazar (ö. 2019) John Campbell, Amerikalı bas gitaristi 1973 - Vyaçeslav Lıçkin, Azeri millî futbolcu 1974 - Daniel Wu, Çin asıllı Amerikalı yönetmen, yapımcı ve aktör 1975 - Marion Cotillard, Fransız aktris 1976 - Chay Hews, Avustralyalı futbolcu 1977 - Roy Carroll, Kuzey İrlandalı eski millî futbolcu 1978 - Małgorzata Glinka, Polonyalı voleybolcu 1979 Primož Kozmus, Slovenyalı atlet Andy van der Meyde, Hollandalı eski futbolcu 1980 Martina Hingis, İsviçreli tenis oyuncusu Virgil Abloh, Amerikalı moda tasarımcısı ve iş insanı 1981 - Jan Rajnoch, Çek eski futbolcu 1982 - Tory Lane, Amerikalı eski pornografik film oyuncusu ve yönetmeni 1983 Carmen Elise Espenæs, gotik/folk metal grubu Midnattsol'un kurucusu ve vokalisti Earl Calloway, ABD asıllı Bulgar profesyonel basketbolcu Kenichi Kaga, Japon futbolcu 1984 - Georgios Eleftheriou, Kıbrıslı millî futbolcu 1985 Olcan Adın, Türk futbolcu Cristian Rodríguez, Uruguaylı millî futbolcu T-Pain, Amerikalı hip hop, R&B şarkıcısı ve prodüktör 1986 Olivier Giroud, Fransız millî futbolcu Cristián Zapata, Kolombiyalı millî futbolcu 1987 - Aida Garifullina, Rus operası lirik soprano 1988 Eglė Staišiūnaitė, Litvan engelli koşucusu Merve Uygül, Türk basketbolcu 1989 - Emilio Nsue, Ekvator Gineli millî futbolcu 1990 - Kim Seung-Gyu, Güney Koreli futbolcu 1991 Sinem Danacı, Türk haber sunucusu Cosmin Matei, Rumen millî futbolcu 1992 Ezra Miller, Amerikalı şarkıcı, müzisyen, aktör ve aktivist Sefa Doğanay, Türk komedyen ve oyuncu 1993 - Bedir Benun, Faslı milli futbolcu 1994 Aliya Mustafina, Tatar asıllı Rus jimnastikçi Raphaël Coleman, İngiliz aktör ve aktivist (ö. 2020) Nikola Storm, Belçikalı futbolcu 1995 - Victor Andrade, Brezilyalı futbolcu 1996 - Nico Elvedi, İsviçreli futbolcu 1997 - Max Verstappen, Hollandalı Formula 1 pilotu 1999 - Ersu Şaşma, Türk sırıkla atlama atleti 2002 - Maddie Ziegler, Amerikalı dansçı, oyuncu ve internet ünlüsü Ölümler 420 - Hieronymus, Romalı rahip, teolog ve tarihçi (d. 347) 1246 - II. Yaroslav, 1238 ile 1246 yılları arasında Vladimir Büyük prensi (d. 1191) 1572 - Francisco de Borja, 4. Gandía Dükü, İspanyol bir Cizvit ve üçüncü Üstün Generali idi (d. 1510) 1626 - Nurhaci, Qing Hanedanı'nın kurucusu (d. 1553) 1897 - Lisieux'lü Teresa, Fransız Karmelit rahibe ve mistik (d. 1873) 1937 - Miheil Cavahişvili, Gürcü yazar (d. 1880) 1942 - Hans-Joachim Marseille, Alman avcı pilotu (d. 1919) 1943 - Franz Oppenheimer, Alman sosyolog ve politik ekonomist (d. 1864) 1955 - James Dean, Amerikalı oyuncu (d. 1931) 1978 - Ali Nihat Tarlan, Türk edebiyat tarihçisi (d. 1898) 1985 - Charles Francis Richter, Amerikalı deprem bilimci ve Richter ölçeği yaratıcısı (d. 1900) 1985 - Simone Signoret, Fransız oyuncu (d. 1921) 1987 - Alfred Bester, Amerikalı bilimkurgu yazarı, senarist ve editör (d. 1913) 1990 - Patrick White, Avustralyalı yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (d. 1912) 1994 - André Michel Lwoff, Fransız mikrobiyolog (d. 1902) 1999 - Avni Akyol, Türk eğitimci ve siyasetçi (Millî Eğitim Bakanı ve Kültür Bakanı) (d. 1931) 2003 - Robert Kardashian, Ermeni asıllı Amerikalı avukat (d. 1944) 2010 - Stephen J. Cannell, Amerikalı senarist, film ve dizi yapımcısı (d. 1941) 2011 - Anwar al-Awlaki, Amerikalı-Yemenli imam ve vaiz (d. 1971) 2011 - Suphi Gürsoytrak, Türk asker ve siyasetçi (d. 1925) 2011 - Ralph M. Steinman, Kanadalı immünolog ve hücre biyoloğu (d. 1943) 2012 - Turhan Bey, Türk kökenli Avusturyalı oyuncu ve yapımcı (d. 1922) 2012 - Barbara Ann Scott, Kanadalı buz patencisi (d. 1928) 2014 - Vítor Crespo, Portekizli siyasetçi ve akademisyen (d. 1932) 2014 - Martin Perl, Keşfini gerçekleştirdiği Tau leptonu ile 1995 yılında Nobel Fizik Ödülünü kazanmış olan Amerikalı fizikçi (d. 1927) 2015 - Ricky Talan, Eski Hollandalı futbolcu (d. 1960) 2016 - Hanoi Hannah, Vietnamlı radyo sunucusu (d. 1931) 2016 - Mike Towell, İskoç profesyonel boksör (d. 1991) 2017 - Elizabeth Baur, Amerikalı oyuncu (d. 1947) 2017 - Vladimir Voevodsky, Rus-Amerikalı matematikçi (d. 1966) 2018 - Kemal İnci, Türk sinema ve dizi oyuncusu (d. 1933) 2018 - Kim Larsen, Danimarkalı rock müzik sanatçısı (d. 1945) 2018 - René Pétillon, Fransız çizer (d. 1945) 2018 - Czesław Strumiłło, Leh kimya mühendisliği uzmanı (d. 1930) 2019 - David Akers-Jones, İngiliz siyasetçi (d. 1927) 2019 - Wayne Fitzgerald, Amerikalı sinema ve televizyon baş tasarımcısı (d. 1930) 2019 -Viju Khote, Hint oyuncu (d. 1941) 2019 - Kornel Andrzej Morawiecki, Polonyalı siyasetçi ve teorik fizikçi (d. 1941) 2019 - Ben Pon, Hollandalı otomobil yarışçısı, atıcı ve şarap üreticisi (d. 1936) 2020 - Ali Bozer, Türk hukukçu ve siyasetçi (d. 1925) 2020 - Jacques Brunhes, Fransız komünist siyasetçi (d. 1934) 2020 - Leonard A. Mastroni, Amerikalı siyasetçi ve hukukçu (d. 1949) 2020 - John Russell, Amerikalı eski asker ve binici (d. 1920) 2021 - Carlisle Floyd, Amerikalı besteci ve müzisyen (d. 1926) 2021 - Xicoténcatl Leyva Mortera, Meksikalı siyasetçi ve hukukçu (d. 1940) 2021 - Donna Nalewaja, Amerikalı siyasetçi ve emlakçı (d. 1939) 2021 - Philip Owen, Kanadalı siyasetçi (d. 1933) 2021 - Kōichi Sugiyama, Japon besteci ve orkestra şefiydi (d. 1931) 2022 - Şehzad Azam, Pakistanlı kriketçi (d. 1985) 2022 - Manvel Badeyan, Ermeni siyasetçi (d. 1957) 2022 - Alexandru Vagner, Rumen profesyonel futbolcudur (d. 1989) 2022 - Yuri Zaitsev, Sovyet-Rus Olimpiyat haltercisi (d. 1951) 2022 - Halid ez-Zeylai, Suudi Arabistanlı millî futbolcudur (d. 1987) Tatiller ve özel günler Fırtına: Turna Geçimi Fırtınası Dünya Çeviri Günü Kaynakça 0930 30