30 Ocak

[bullvar_katip]

Olaylar 1517 - Kahire Muharebesi (1517) 1648 - Hollanda ile İspanya arasında, Münster Antlaşması imzalandı ve Seksen Yıl Savaşı sona erdi. 1662 - Çinli general Koxinga, dokuz ay süren kuşatmadan sonra Tayvan adasını ele geçirdi. 1847 - Kaliforniya'nın Yerba Buena şehrinin adı, San Francisco olarak değiştirildi. 1867 - Mutsuhito, Japonya'nın İmparatoru oldu. 1919 - Paris Barış Konferansı'nda İtilaf Devletleri, Osmanlı İmparatorluğu'nun parçalanmasını kararlaştırdılar. 1925 - Türk Hükûmeti, Piskopos VI. Konstantin'in İstanbul dışına çıkarılmasını kararlaştırdı. 1923 - Yunanistan ile Ahali Mübadelesi Antlaşması yapıldı. Aralık 1923'te başlayıp 1927 yılına kadar süren uygulamayla, 400 bin Türk ve 1 milyonu aşkın Rum yer değiştirdi. 1930 - Millî İktisat ve Tasarruf Cemiyeti kuruldu. 1931 - Boksör Küçük Kemal, Yunanistan şampiyonu Angelidis'i yendi. 1933 - Adolf Hitler Şansölye oldu. 1942 - İran'da Tudeh Partisi kuruldu. 1942 - Türkiye'de pasta yapımı ve ticareti yasaklandı, stokçulara uygulanacak cezalar belirlendi. 1943 - Churchill Adana’ya gelerek, İsmet İnönü ile "Adana Görüşmesi" olarak bilinen görüşmeyi gerçekleştirdi. 1946 - Macaristan'da komünist rejim ilan edildi: Macaristan Halk Cumhuriyeti 1948 - Kış Olimpiyat Oyunları St. Moritz'de (İsviçre) başladı. 1948 - Hindistan lideri Mahatma Gandi, Yeni Delhi'de öldürüldü. 1948 - British South American Airways'e ait bir uçak, Atlas Okyanusu'ndaki Bermuda Şeytan Üçgeni'nde kayboldu. 1950 - Sovyetler Birliği, Kuzey Vietnam rejimini tanıdı. Fransa, Sovyetler Birliği'ni protesto etti. 1951 - Sağlık Bakanı Ekrem Üstündağ, bakımsızlıktan her yıl 300 bin yurttaşın hayatını kaybettiğini açıkladı. 1967 - İlk resmi televizyon yayını Ankara'da yapıldı. 1969 - The Beatles son konserini verdi. (The Beatles Çatı Konseri) 1969 - Türkiye'de ilk böbrek nakli, Beyoğlu Devlet Hastanesi'nde Yusuf Özer adlı hastaya yapıldı. Ancak Yusuf Özer, kendisine takılan böbreğin bir akıl hastasından alındığını öne sürerek savcılığa başvurdu. 1971 - İstanbul'da Dev-Genç'liler "Özel Eğitimin Devletleştirilmesi" isteğiyle yürüyüş düzenledi. 1972 - İngiliz askerleri, Kuzey İrlanda'da gösteri yapanların üzerine ateş açarak, 14 insan hakları savunucusunun ölümüne neden oldu. Bugün Birleşik Krallık tarihine Kanlı Pazar olarak geçti. 1972 - Pakistan, İngiliz Milletler Topluluğu'ndan ayrıldı. 1975 - THY'nin İzmir-İstanbul seferini yapan Bursa uçağı Marmara Denizi'ne düştü: 41 kişi öldü. 1976 - George H. W. Bush, CIA'nin başına getirilen 11. yönetici oldu. 1979 - İran Hükûmeti, Fransa'da sürgünde bulunan dini lider Ayetullah Humeyni'nin ülkeye geri dönmesine izin verdiklerini açıkladı. 1980 - Yabancı bankaların Türkiye'de şube açmaları Yabancı Sermaye ile ilgili kanun kapsamına alındı. Banka şubelerine kârlarını transfer etme hakkı tanındı. 1982 - İlk PC virus kodu, Richard Skrenta tarafından yazıldı. Bu program 400 satır uzunluğundaydı ve kendisini "Elk Cloner" adlı bir Apple boot programı olarak kamufle ediyordu. 1983 - Nijerya Hükûmeti, 1 milyondan fazla Ganalı ve 700 bine yakın Batı Afrikalı işçiyi sınır dışı etti. 1983 - 12 Eylül Darbesi'nin 36. idamı: 22 Mayıs 1979'da dükkânında çalışmakta olan sol görüşlü bakkal Battal Türkaslan'ı 6-7 el ateş ederek öldüren sağ görüşlü militan Ahmet Kerse, idam edildi. 1985 - Ege Denizi'nde düzenlenen "Deniz Kurdu-85" tatbikatı sırasında, bir tank çıkarma gemisi fırtına yüzünden battı: 39 denizci öldü. 1987 - Bakanlar Kurulu, askerlik yasasındaki yeni düzenlemeyi onayladı. Çağdışı kalma yaşı 46'dan 41'e indirildi, mesleği öğretmen olanlar, askerliğini öğretmen olarak yapacak; her isteyen bedelli askerlikten yararlanacak. 1989 - Kabil'deki (Afganistan) Amerika Birleşik Devletleri Elçiliği kapatıldı. 2000 - Kenya Havayolları'na ait bir yolcu uçağı, [[Fildişi Sahili açıklarında okyanusa düştü: 169 kişi öldü. 2001 - TBMM'deki iç tüzük görüşmeleri sırasında çıkan arbedede DYP Milletvekili Fevzi Şıhanlıoğlu, kalp krizi geçirerek öldü. 2002 - Slobodan Miloseviç, Birleşmiş Milletler örgütünün uluslararası savaş suçluları mahkemesinin kendisine karşı şeytani ve düşmanca bir tutum içinde olduğunu iddia etti. 2003 - Belçika'da aynı cinsiyetteki çiftlerin evliliği yasallaştı, böylece Belçika, dünyada Hollanda'dan sonra bu yasayı çıkartan ikinci ülke oldu. 2005 - Irak'ta 50 yıldır ilk kez çok partili seçimler yapıldı. Sünniler seçimi boykot etti. Seçimin galibi Şiiler oldu. Celal Talabani, ülkenin ilk Kürt asıllı Devlet Başkanı seçildi. Şii İbrahim el-Caferi de Başbakan oldu. 2020 - Dünya Sağlık Örgütü SARS-CoV-2 virüsünü bir pandemiye neden olabileceği sebebiyle "Küresel Acil Durum" ilan etti. Zaten bundan birkaç ay sonra virüs hala devam eden bir Pandemi ilan edildi. Doğumlar MÖ 58 - Livia, Roma İmparatorluğunun ilk imparatoru Augustus'un karısı (ö. 29) 133 - Didius Julianus, Roma İmparatoru (ö. 193) 1621 - II. György Rákóczi, Erdel Prensi (ö. 1660) 1720 - Bernardo Bellotto, İtalyan veduta ressamı ve resim klişe kalıpcısı (ö. 1780) 1781 - Adelbert von Chamisso, Alman yazar (ö. 1838) 1807 - William Henry Leonard Poe, Amerikalı denizci, amatör şair (ö. 1831) 1828 - Rainilaiarivony, Madagaskarlı siyasetçi (ö. 1896) 1841 - Félix Faure, Fransa'da Üçüncü Cumhuriyet'in altıncı cumhurbaşkanı (ö. 1899) 1846 - Francis Bradley, İngiliz idealist filozof (ö. 1924) 1872 - Eduard Bloch, Avusturya'lı tıp uzmanı (ö. 1945) 1882 - Franklin D. Roosevelt, Amerikalı siyasetçi ve ABD'nin 32. Başkanı (ö. 1945) 1894 - III. Boris, Bulgaristan Çarı (ö. 1943) 1895 - Wilhelm Gustloff, Nasyonal Sosyalist Alman lider (ö. 1936) 1899 - Max Theiler, Güney Afrikalı virolog ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (ö. 1972) 1912 - Barbara Tuchman, Amerikalı tarihçi, yazar ve Pulitzer Ödülü sahibi (ö. 1989) 1920 - Delbert Mann, Amerikalı yönetmen ve En İyi Yönetmen Akademi Ödülü sahibi (ö. 2007) 1927 - Olof Palme, İsveç Başbakanı (ö. 1986) 1930 - Gene Hackman, Amerikalı sinema oyuncusu ve En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü, En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi 1932 - Leydi Mary Colman, İngiliz soylu ve hayırsever (ö. 2021) 1935 - Richard Brautigan, Amerikalı yazar (ö. 1984) 1937 - Boris Spassky, Rus satranç oyuncusu 1937 - Vanessa Redgrave, İngiliz tiyatro, televizyon ve sinema oyuncusu 1938 - İslam Kerimov, Özbekistan Devlet Başkanı (ö. 2016) 1938 - Mohamed Salah Dembri, Cezayirli siyasetçi ve diplomat (ö. 2020) 1941 - Dick Cheney, Amerikalı siyasetçi ve ABD'nin 46. Başkan Yardımcısı 1956 - Feridun Sinirlioğlu, Türk diplomat ve siyasetçi 1962 - II. Abdullah, Ürdün Kralı 1963 - Thomas Brezina, Avusturyalı çocuk kitapları yazarı 1965 - Hazım Körmükçü, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu 1968 - VI. Felipe, mevcut İspanya kralı 1973 - Hakan Kaygusuz, Türk futbolcu 1973 - Jalen Rose, emekli Amerikan profesyonel basketbol oyuncusu 1974 - Abdüzzâhir es-Saka, Mısırlı futbolcu 1974 - Christian Bale, Galli sinema oyuncu ve En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahib 1974 - Olivia Colman, İngiliz oyuncui 1975 - Juninho Pernambucano, Brezilyalı futbolcu 1976 - Cristian Brocchi, İtalyan futbolcu 1984 - Kid Cudi, Amerikalı rapçi 1984 - Kotoshōgiku Kazuhiro, Japon profesyonel sumo güreşçisi 1985 - Gisela Dulko, Arjantinli tenisçi 1987 - Rebecca Quin, İrlandalı profesyonel güreşçi 1987 - Phil Lester, İngiliz YouTuber 1987 - Arda Turan, Türk futbolcu 1989 - Tomás Mejías, İspanyol kaleci 1989 - Giacomo Nizzolo, İtalyan yarış bisikletçisi 1989 - Kemal Cingirt, Türk futbolcu 1989 - Franck Tabanou, Fransız futbolcu 1989 - Liam McLean, İngiliz müzik prodüktörü ve DJ 1997 - Meltem Avcı, Türk basketbolcu Ölümler 970 - I. Petr, 927-969 yılları arasında hüküm süren Tuna Bulgar Devleti çarı (d. 927) 1181 - Takakura, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 80. imparatorudur (d. 1161) 1649 - I. Charles, 1625'ten 30 ocak 1649'da idam edilmesine kadar İskoçya Krallığı ve İngiltere ile İrlanda krallıkları kralı (d. 1600) 1730 - II. Petro, Rusya İmparatoru (d. 1715) 1806 - Vicente Martín y Soler, İspanyol besteci (d. 1754) 1838 - Osceola, Seminole yerli lideri (d. 1804) 1847 - Virginia Eliza Clemm Poe, Amerikalı yazar (d. 1822) 1858 - Coenraad Jacob Temminck, Hollandalı aristokrat, zoolog, ornitolog ve küratör (d. 1778) 1867 - Kōmei, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 121. imparatoru (d. 1831) 1872 - Francis Rawdon Chesney, İngiliz general ve kaşif (d. 1789) 1889 - Rudolf, Avusturya veliaht prensi (d. 1858) 1890 - Tunuslu Hayreddin Paşa, Osmanlı devlet adamı (d. 1823) 1891 - Charles Joshua Chaplin, Fransız manzara, portre ressamı ve grafiker (d. 1825) 1893 - Grigori Gagarin, Rus ressam, Tümgeneral ve yönetici (d. 1810) 1923 - Arthur Kinnaird, Britanyalı futbolcu (d. 1847) 1928 - ‎Johannes Fibiger‎‎, Danimarkalı doktor, akademisyen‎ ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (d. 1867) 1930 - Georgi Pyatakov, Bolşevik devrimci lider, komünist politikacı. Büyük Temizlik döneminde anti-sovyet eylemleri olduğu iddiasıyla idam edildi. (d. 1890) 1934 - Frank Nelson Doubleday, Amerikalı yayımcı (d. 1862) 1940 - Jules Payot, Fransız eğitimci ve pedagog (d. 1859) 1948 - Mahatma Gandi, Hint politikacı ve özgürlük savaşçısı (suikast) (d. 1869) 1948 - Orville Wright, Amerikalı öncü havacı (d. 1871) 1951 - Ferdinand Porsche, Avusturyalı otomotiv mühendisi (d. 1875) 1955 - Mim Kemal Öke, Türk tıp akademisyeni ve hekim (d. 1884) 1963 - Francis Poulenc, Fransız besteci (d. 1899) 1969 - Dominique Pire, Belçikalı Dominikan rahibi (d. 1910) 1970 - Fritz Bayerlein, Alman Panzer generali (d. 1899) 1991 - Hulusi Sayın, Türk asker (Ankara'da evinin önünde uğradığı silahlı saldırıda) (d. 1926) 1991 - John Bardeen, Amerikalı fizikçi ve Nobel Ödülü sahibi (d. 1908) 1991 - John McIntire, Amerikalı oyuncu (d. 1907) 1998 - Ali Ulvi Ersoy, Türk karikatürist (d. 1924) 2001 - Jean-Pierre Aumont, Fransız aktör (d. 1911) 2007 - Sidney Sheldon, Amerikalı yazar, oyun yazarı ve senarist (d. 1917) 2010 - Fatma Refet Angın, Türk eğitimci ve Türkiye'nin ilk kadın öğretmenlerinden (d. 1915) 2013 - Patty Andrews, Amerikalı şarkıcı ve oyuncu (d. 1918) 2015 - Hakkı Kıvanç, Türk sinema ve dizi oyuncusu (d. 1931) 2015 - Seyfi Doğanay, Türk halk ve arabesk müzik sanatçısı (d. 1964) 2016 - Frank Finlay, İngiliz sinema, dizi ve Tv oyuncusu dublör (d. 1926) 2017 - Dore Ashton, Amerikalı akademisyen, yazar, sanat tarihçisi ve eleştirmeni (d. 1928) 2017 - Marta Becket, Amerikalı dansçı, koreograf ve ressam (d. 1924) 2018 - Mark Salling, Amerikalı oyuncu ve müzisyen (d. 1982) 2018 - Azeglio Vicini, emekli İtalyan futbolcu ve teknik direktör (d. 1933) 2019 - Per Jorsett, Norveçli spor gazetecisi, yazar, sunucu, tarihçi ve eski atıcılık sporcusudur (d. 1920) 2019 - Dick Miller, Amerikalı karakter oyuncusudur (d. 1928) 2019 - Lori Wilson, Amerikalı avukat ve siyasetçidir (d. 1937) 2020 - John Andretti, Amerikalı otomobil yarışçısıdır (d. 1963) 2020 - Miguel Arroyo, Meksikalı yol yarışı bisiklet sporcusu (d. 1966) 2020 - Vidya Bal, Hint yazar, yayıncı, editör ve gazeteci (d. 1937) 2020 - Lucien Barbarin, Amerikalı caz müzisyeni ve tromboncu (d. 1956) 2020 - Luboš Dobrovský, Çek gazeteci, aktivist ve siyasetçi (d. 1932) 2020 - Jörn Donner, Finlandiyalı yazar, film yönetmeni, aktör, eleştirmen, film yapımcısı ve siyasetçi (d. 1933) 2021 - Michel Le Bris, Fransız yazar (d. 1944) 2021 - Neelo, Pakistanlı aktris (d. 1940) 2021 - Pantelei Sandulache, Moldovalı siyasetçi (d. 1956) 2021 - Alla Yoshpe, Rus pop şarkıcısı (d. 1937) 2022 - Roberto Digón, Arjantinli siyasetçi ve spor yöneticisi (d. 1935) 2022 - Cheslie Kryst, Amerikalı manken ve sunucu (d. 1991) 2022 - Leonid Kuravlyov, Sovyet-Rus aktör (d. 1936) 2022 - Hermann Rappe, Alman Sosyal Demokrat siyasetçi ve sendikacı (d. 1929) 2023 - K. V. Tirumalesh, Hintli yazar, şair, eleştirmen ve akademisyen (d. 1940) Tatiller ve özel günler Fırtına: Zemherinin Sonu 0130 30