5 Şubat

[bullvar_katip]

Olaylar [[Dosya:Royal observatory greenwich.jpg|küçükresim|Greenwich gözlemevi (İngiltere).]] 1869 - 78 kilogram ağırlığında ve %91'i saf altından oluşan, "Hoş Geldin Yabancı" adı verilen dünyanın en büyük altın külçesi, Avustralya'nın Victoria eyaletinde yerin birkaç santimetre altından çıkarıldı. 1877 - Mithat Paşa, sadrazamlıktan azledildi. Daha sonra Taif zindanında boğduruldu. 1885 - Belçika Kralı II. Léopold, Kongo'yu kendi kişisel mülkiyeti ilan etti. 1917 - Amerika Birleşik Devletleri Kongresi, Başkan Woodrow Wilson'un vetosuna rağmen, Asyalıların ülkeye göçünü yasaklayan göçmen yasasını onayladı. 1919 - Charlie Chaplin, Mary Pickford, Douglas Fairbanks ve D.W. Griffith birlikte United Artists film şirketini kurdular. 1919 - Karakol Cemiyeti adlı direniş örgütü kuruldu. 1924 - Nezihe Muhittin'in Başkanlığında Türk Kadınlar Birliği kuruldu. 1924 - Greenwich Gözlemevi, saat başı sinyallerini yayınlamaya başladı. 1932 - İlk Türk tangosu olan Mazi Kalbimde Bir Yaradır, Seyyan Hanım tarafından ilk kez yorumlandı. 1932 - İlk Türkçe hutbe, Süleymaniye Camii'nde okundu. 1933 - Atatürk, 1 Şubat'ta Bursa'da bir grubun, ezan ve kametin Türkçe okunmasını sebep gösterip, gösteri yapması üzerine Ege gezisini yarıda keserek Bursa'ya geldi. 1936 - Charlie Chaplin'in son sessiz filmi, Modern Zamanlar gösterime girdi. 1937 - Anayasa'nın 2. maddesinde yapılan değişiklikle, altı ilke Anayasa metnine girdi: Türkiye Devleti Cumhuriyetçi, Milliyetçi, Halkçı, Devletçi, Laik ve İnkılapçıdır. Resmi dili Türkçedir. Makam Ankara şehridir. 1939 - Uludağ'da ilk kez kayak yarışmaları yapıldı. 1956 - Meriç ve Tunca nehirleri dondu; Yeşilköy ve Mecidiyeköy'e kurtlar indi ve İstanbul halkı ekmeksiz kaldı. 1958 - Cemal Abdünnasır, Birleşik Arap Cumhuriyeti'nin ilk cumhurbaşkanı olmak için aday gösterildi. 1958 - ABD Hava Kuvvetleri, Georgia eyaleti sahili açıklarında bir hidrojen bombası kaybetti. Bomba bulunamadı. 1959 - Birleşik Krallık, Türkiye ve Yunanistan arasındaki "Kıbrıs" konulu görüşmeler Zürih'te başladı. 1971 - Apollo 14, Ay yüzeyine indi. 1972 - Bob Douglas, Basketball Hall of Fame'e seçilen ilk siyah Amerikalı oldu. 1973 - Güney Afrika'da 20 bin siyah işçi greve başladı. 1975 - ABD Kongresi'nin 11 Aralık 1974'te aldığı, Türkiye'ye silah ambargosu kararı uygulanmaya başlandı. Ambargonun gerekçesi, Türkiye'nin Temmuz-Ağustos 1974'te Kıbrıs'a askeri müdahalede bulunmasıydı. 1976 - Amerikan uçak firması Lockheed, Türkiye'de rüşvet verdiklerini açıkladı. 1983 - 12 Eylül Darbesi'nin 37, 38 ve 39. idamları: 1973'te kardeşleri Hasan Karaköse'nin Halil Çatal tarafından öldürülüşünden bir yıl sonra, 20 Mart 1974'te tarlaya gitmekte olan Halil Çatal'ın karısı Nafiye Çatal ve oğlu Mevlüt Çatal'ı öldüren Rıdvan Karaköse, Cavit Karaköse ve Süleyman Karaköse idam edildiler. 1983 - Nokta dergisi yayın hayatına başladı. 1988 - Manuel Noriega'ya kaçakçılık ve para aklama suçlarından dava açıldı. 1988 - Yunan uyrukluların Türkiye'de bulunan gayrimenkulleri üzerindeki haklarını donduran 1964 tarihli kararname kaldırıldı. 1993 - ANAP İstanbul milletvekili Adnan Kahveci, eşi ve kızı, Bolu-Gerede yakınlarında geçirdikleri trafik kazasında öldüler; Kahveci'nin oğlu, kazadan yaralı kurtuldu. 1994 - Bosna Savaşı sırasında Markale Pazar yerinde bomba patladı; 68 kişi öldü, 144 kişi yaralandı. 2006 - Trabzon'nun Santa Maria Katolik Kilisesi'nde Roma Katolik Rahibi Andrea Santoro silahlı saldırı sonucu öldürüldü. 2007 - Amerikalı astronot Sunita Williams, Uluslararası Uzay İstasyonunun soğutma sistemini tamir etmek amacıyla yaptığı 22 saat 27 dakikalık uzay yürüyüşle "en uzun uzay yürüyüşünü yapan kadın" oldu. 2020 - 2193 sefer sayılı uçuş: İzmir-İstanbul seferini yapan Pegasus Hava Yolları uçağı, Sabiha Gökçen Havalimanı'na inişi sırasında pistten çıkarak parçalandı. Kazada 3 kişi öldü, 179 kişi yaralandı. 2023 - 2023 Kıbrıs cumhurbaşkanlığı seçimleri sonucunda Nikos Hristodulidis yeni cumhurbaşkanı oldu. Doğumlar 976 - Sanjō, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 67. imparatorudur (ö. 1017) 1626 - Madame de Sévigné, Fransız aristokrat (ö. 1696) 1723 - John Witherspoon, Amerikalı Presbiteryen rahip ve Amerika Birleşik Devletleri'nin kurucu babalarından (ö. 1794) 1737 - Park Ji-won, Koreli Neo-Konfüçyüsçü filozof, merkantilist, diplomat, ekonomist ve romancı (ö. 1805) 1788 - Robert Peel, Birleşik Krallık Başbakanı (ö. 1850) 1799 - John Lindley, İngiliz bitki bilimci ve orkidolog (ö. 1865) 1804 - Johan Ludvig Runeberg, Finlandiya İsveçlisi şair (ö. 1877) 1808 - Carl Spitzweg, Alman şair ve ressam (ö. 1885) 1812 - Georges-Charles de Heeckeren d'Anthès, Fransız bir subay ve politikacı senatör (ö. 1895) 1835 - Friedrich August Theodor Winnecke, Alman astronom (ö. 1897) 1836 - Nikolay Alexandrovich Dobrolyubov, Rus eleştirmen ve gazeteci (ö. 1861) 1840 - John Boyd Dunlop, İskoçyalı mucit (ö. 1921) 1848 - Ignacio Carrera Pinto, Şilili subay (ö. 1882) 1852 - Terauchi Masatake, Japon asker ve devlet adamı (ö. 1919) 1858 - Saffet Atabinen, ilk Türk orkestra şefi (ö. 1939) 1867 - Bernard Carra de Vaux, Fransız oryantalist (ö. 1953) 1872 - Selma Rıza Feraceli, ilk Türk kadın gazeteci (ö. 1931) 1877 - Vladimir Minorski, Rus doğubilimci (ö. 1966) 1878 - André Citroën, Fransız mühendis ve iş insanı (ö. 1935) 1885 - Burton Downing, Amerikalı bisikletçi (ö. 1929) 1889 - Recep Peker, Türk asker ve siyasetçi (ö. 1950) 1897 - Dirk Stikker, Hollandalı bankacı, sanayici, siyasetçi ve diplomat (ö. 1979) 1897 - Anton Graf von Arco auf Valley, Alman aşırı sağ aktivist (ö. 1945) 1907 - Eren Eyüboğlu, Türk ressam (ö. 1988) 1907 - Pierre Pflimlin, Fransız siyasetçi ve eski başbakan (1958) (ö. 2000) 1909 - Grażyna Bacewicz, Polonyalı besteci ve kemancıdır (ö. 1969) 1910 - Francisco Varallo, Arjantinli eski millî futbolcu ve forvet (ö. 2010) 1912 - Hedwig Potthast, Heinrich Himmler'in metresi (ö. 1994) 1914 - William Burroughs, Amerikalı roman ve deneme yazarı (ö. 1997) 1914 - Alan Lloyd Hodgkin, İngiliz fizyolog ve biyofizikçi (ö. 1998) 1915 - Robert Hofstadter, Amerikalı bir fizikçidir (ö. 1990) 1917 - Kerime Nadir, Türk romancı (ö. 1984) 1918 - Kara Karayev, Azeri besteci (ö. 1982) 1918 - Otto Scrinzi, Avusturyalı sinir hastalık uzmanı, gazeteci ve aşırı sağcı siyasetçi (ö. 2012) 1919 - Red Buttons, Amerikalı aktör ve komedyen (ö. 2006) 1919 - Andreas Papandreou, Yunan iktisatçı ve siyasetçi (Yunanistan'ın eski Başbakanı) (ö. 1996) 1921 - Ken Adam, Almanya doğumlu İngiliz film yapımcısı ve tasarımcı (ö. 2016) 1929 - Hal Blaine, Amerikalı rock and roll, pop-rock bateristi ve stüdyo müzisyeni (ö. 2019) 1929 - Fred Sinowatz, Sosyal Demokrat Partili (SPÖ) Avusturyalı bir politikacı (ö. 2008) 1932 - Cesare Maldini, İtalyan futbolcu (ö. 2016) 1932 - Vladimir Maneyev, Rus güreşçi (ö. 1985) 1933 - Jörn Donner, Finlandiyalı yazar, film yönetmeni, aktör, eleştirmen, film yapımcısı ve siyasetçi (ö. 2020) 1933 - B. S. Johnson, İngiliz romancı, şair, edebiyat eleştirmeni ve film yapımcısı (ö. 1973) 1934 - Hank Aaron, Sağ kanatta oynayan eski Amerikalı siyahi beybzbol oyuncusu (ö. 2021) 1934 - Don Cherry, Kanadalı buz hokeyi oyuncusu, koç ve spor yazarı 1935 - Johannes Geldenhuys, Güney Afrikalı üst düzey rütbeli askerdir (ö. 2018) 1937 - Stuart Damon, Amerikalı aktör (ö. 2021) 1940 - H. R. Giger, İsviçreli sürrealist ressam, heykeltıraş ve set tasarımcısı ve film yönetmenidir (ö. 2014) 1940 - Özay Gönlüm, Türk halk müziği sanatçısı (ö. 2000) 1941 - Stephen J. Cannell, Amerikalı senarist, film ve dizi yapımcısı (ö. 2010) 1943 - Nolan Bushnell, ABD'li elektronik oyunculuğun babası 1943 - Michael Mann, Amerikalı yönetmen, yapımcı ve senarist 1945 - Jale Parla, Türk edebiyat teorisyeni ve eleştirmeni 1946 - Charlotte Rampling, İngiliz oyuncu 1948 - Giovanni Di Clemente, İtalyan film yapımcısı ve yönetmen (ö. 2018) 1948 - Sven-Göran Eriksson, İsveçli teknik direktör 1948 - Barbara Hershey, Altın Küre ödüllü Amerikalı sinema ve dizi oyuncusudur 1948 - Tom Wilkinson, Akademi Ödülü adaylığı bulunan İngiliz oyuncu 1949 - Kurt Beck, Alman siyasetçi 1950 - Nihat Nikerel, Türk oyuncu ve yazar (d. 2009) 1951 - Nikolay Merkuşkin, eski Samara Oblastı valisi ve Rusya'daki Mordovya Cumhuriyeti'nin eski ve ilk başkanıdır 1951 - Yaşar Nuri Öztürk, Türk akademisyen, gazeteci, yazar ve siyasetçi (ö. 2016) 1951 - Robin Sachs, İngiliz sinema ve TV oyuncusu (ö. 2013) 1951 - Elizabeth Swados, Amerikalı yazar, besteci, müzisyen ve tiyatro yönetmeni (ö. 2016) 1952 - Daniel Balavoine, Fransız şarkıcı (ö. 1986) 1956 - Vinnie Colaiuta, Amerikalı baterist 1956 - Sevda Karaca, Türk pop müzik ve sinema sanatçısı 1957 - Mustafa Elitaş, Türk siyasetçi 1958 - Orhan Alkaya, Türk şair, yazar, tiyatro ve sinema oyuncusu, yönetmen ve gazeteci 1958 - Kenneth Holm, İsveçli kızakçı 1959 - Jennifer Granholm, Kanada doğumlu Amerikalı siyasetçi ve hukukçu 1959 - Lütfü Türkkan, Türk siyasetçi 1961 - Ersin Kalkan, Türk gazeteci ve yazar 1961 - Tim Meadows, Amerikalı oyuncu, komedyen ve senarist 1961 - Hakan Peker, Türk şarkıcı 1962 - Jennifer Jason Leigh, Amerikalı oyuncu 1963 - Ha Seung-Moo, Koreli bir şairdir ve protestan pastörü 1964 - Duff McKagan, Amerikalı müzisyen ve besteci 1964 - Laura Linney, Amerikalı oyuncu 1965 - Quique Sánchez Flores, İspanyol teknik direktör ve eski futbolcudur 1965 - Gheorghe Hagi, Rumen teknik direktör ve eski futbolcu 1966 - Soner Arıca, Türk şarkıcı 1966 - José María Olazábal, İspanyol golfçü 1968 - Marcus Grönholm, Fin ralli pilotu 1969 - Bobby Brown, Amerikalı bir şarkıcı ve söz yazarıdır 1969 - Michael Sheen, Galli aktör 1972 - Mary, Danimarka Veliaht Prensi Frederik'in eşi 1973 - Judith Katrijntje "Trijntje" Oosterhuis, Hollandalı pop şarkıcısı 1974 - Deniz Yılmaz, Türk gitarist, şarkıcı ve Kurban'ın solisti 1974 - Omarosa Manigault, Amerikalı komedyen, oyuncu ve seslendirme sanatçısı 1975 - Giovanni van Bronckhorst, Endonezya asıllı Hollandalı futbolcu 1976 - Altan Aksoy, Türk millî futbolcu 1976 - Anne-Sophie Pelletier, Fransız politikacı 1980 - Manaf Abushgeer, Suudi Arabistanlı futbolcu 1981 - Mia Hansen-Løve, Fransız film yönetmeni ve aktristir 1981 - Ahu Sungur, Türk oyuncu 1981 - Nora Zehetner, Amerikalı oyuncu 1982 - Marco Di Meco, İtalyan şair 1984 - Erika, İtalyan pop şarkıcısı 1984 - Carlos Tevez, Arjantinli futbolcu 1985 - Cihan Özdemir, Türk şarkıcı 1985 - Cristiano Ronaldo, Portekizli futbolcu 1986 - Manuel Fernandes, Portekizli futbolcu 1987 - Darren Criss, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı 1987 - Özge Gürel, Türk oyuncu 1987 - Curtis Jerrells, Amerikalı profesyonel basketbolcudur 1988 - Karin Ontiveros, Meksikalı manken, eski güzellik kraliçesi ve TV sunucusu 1990 - Cem Ekinci, Alman-Türk futbolcu 1991 - Nabil Bahoui, İsveçli millî futbolcudur 1992 - Neymar, Brezilyalı futbolcu 1992 - Stefan de Vrij, Hollandalı futbolcudur 1995 - Adnan Januzaj, Kosovalı-Arnavut asıllı Belçikalı futbolcu 1997 - Patrick Roberts, İngiliz futbolcu 1999 - Cemre Baysel, Türk oyuncu 2002 - Davis Cleveland, Amerikalı oyuncu 2003 - Sümeyye Boyacı, Türk yüzücü 2009 - Abhimanyu Mishra, Amerikalı satranç büyükustası Ölümler 806 - Kammu, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 50. imparatorudur (d. 737) 1579 - Giovanni Battista Moroni, Geç Rönesans döneminin İtalyan ressamıydı (d. 1520) 1661 - Shunzhi, Çin'in Qing Hanedanı'nın üçüncü imparatoru (d. 1638) 1790 - William Cullen, İskoç doktor (d. 1710) 1807 - Pasquale Paoli, İtalyan devlet adamı ve yurtsever (d. 1725) 1818 - XIII. Karl, İsveç-Norveç arasında kurulan birliğin ilk kralı (d. 1748) 1881 - Thomas Carlyle, İskoç asıllı, deneme ve hiciv yazarı, tarihçi ve eğitmen (d. 1795) 1883 - Pertevniyal Sultan, Abdülaziz'in annesi, Valide Sultan ve II. Mahmud'un eşi (d. 1810) 1887 - Beşir Fuad, Türk asker, çevirmen, gazeteci ve fikir adamı (d. 1852) 1888 - Anton Mauve, Hollandalı realist ressam (d. 1838) 1889 - Ole Jacob Broch, Norveçli matematikçi, fizikçi, ekonomist ve politikacı (d. 1818) 1894 - Auguste Vaillant, Fransız anarşist (d. 1861) 1926 - André Gedalge, Fransız besteci ve öğretmen (d. 1856) 1931 - Athanasios Eftaxias‎‎, Yunan siyasetçi (d. 1849) 1931 - Mihal Grameno, Arnavut milliyetçi, politikacı, yazar, özgürlük savaşçısı ve gazeteci (d. 1871) 1937 - Lou Andreas-Salomé, Rus asıllı psikanalist ve yazar (d. 1861) 1939 - Gheorghe Țițeica, Rumen matematikçi (d. 1873) 1946 - George Arliss, İngiliz aktör (d. 1868) 1958 - Lili Berky, Macar aktris (d. 1886) 1960 - Mustafa Kurucu, Türk mutasavvıf, öğretmen ve İslam alimi (d. 1887) 1961 - Helmuth Theodor Bossert, Alman asıllı Türk dil bilimci ve arkeolog (d. 1889) 1967 - Violeta Parra, Şilili folk müziği sanatçısı (d. 1917) 1969 - Thelma Ritter, Amerikalı oyuncu (d. 1902) 1971 - Mátyás Rákosi, Macar komünist siyasetçi ve 1945-1956 arasında Macaristan Komünist Partisi lideri (d. 1892) 1976 - Arnold Petersen, Amerika Sosyalist İşçi Partisi Ulusal Sekreteri (d. 1885) 1990 - Sümeyra Çakır, Türk ses sanatçısı (d. 1946) 1993 - Adnan Kahveci, Türk siyasetçi (d. 1949) 1993 - Joseph L. Mankiewicz, Amerikalı yapımcı, yönetmen, senarist ve En İyi Yönetmen Akademi Ödülü, En İyi Özgün Senaryo Akademi Ödülü sahibi (d. 1909) 1994 - Hermann Josef Abs, Alman bankacı ve maliye uzmanı (d. 1901) 1999 - Wassily Leontief, Rus ekonomist ve Nobel Ekonomi Ödülü sahibi (d. 1906) 2005 - Gnassingbé Eyadéma, Togo devlet başkanı (d. 1935) 2006 - Andrea Santoro, İtalyan misyoner rahip (d. 1945) 2006 - Cemal Kutay, Türk tarihçi ve yazar (d. 1909) 2008 - Maharişi Maheş Yogi, Hint guru (Transandantal Meditasyon tekniğini geliştiren) (d. 1918) 2011 - Brian Jacques, İngiliz yazar (d. 1939) 2012 - Sam Coppola, Amerikalı oyuncudur (d. 1935) 2014 - Carlos Borges, Uruguaylı futbolcu (d. 1932) 2014 - Robert A. Dahl, Amerikalı siyaset bilimci (d. 1915) 2015 - Henri Coppens, Eski Belçikalı millî futbolcu ve teknik direktör (d. 1930) 2015 - Marisa Del Frate, İtalyan oyuncu, sunucu ve şarkıcı (d. 1931) 2015 - Val Fitch, Amerikalı fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (d. 1923) 2016 - Bodil Malmsten, İsveçli romancı ve şair (d. 1944) 2017 - David Axelrod, Amerikalı müzik yapımcısı, besteci ve müzisyen (d. 1933) 2017 - Sonny Geraci, Amerikalı şarkıcı ve müzisyendir (d. 1947) 2017 - Björn Granath, İsveçli oyuncu (d. 1946) 2018 - Margot Duhalde, II. Dünya Savaşı'nda görev almış Şilili kadın pilottur (d. 1920) 2019 - Joe Presko, Amerikalı profesyonel beyzbol oyuncusudur (d. 1928) 2019 - Václav Vorlíček, Çek film yönetmeni (d. 1930) 2020 - Carlos Barisio, Arjantinli futbolcu (d. 1951) 2020 - Stanley Cohen, Amerikalı biyokimyacı ve 1986 yılı Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi bilim insanı (d. 1922) 2020 - Kirk Douglas, Amerikalı oyuncu (d. 1916) 2021 - Ezzat El Alaili, Mısırlı aktör (d. 1934) 2021 - Isa Bellini, İtalyan aktris, seslendirme sanatçısı, sunucu ve şarkıcı (d. 1922) 2021 - Ruth Dayan, İsrailli moda tasarımcısı, aktivist ve yazar (d. 1917) 2021 - Christopher Plummer, Kanadalı film, dizi oyuncusu ve En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (d. 1929) 2021 - Butch Reed, eski Amerikan futbolu oyuncusu ve profesyonel Amerikan güreşçisi (d. 1954) 2023 - Pervez Müşerref, Pakistanlı asker ve siyasetçidir (d. 1943) Tatiller ve özel günler Kaynakça 0205 05