9 Mayıs

[bullvar_katip]

Olaylar 1485 - Davutpaşa Lisesi, dönemin Sadrazamı Davut Paşa tarafından 'Mekteb-i Sübyan' adıyla kuruldu. Okul, 1847'de Rüşdiye Mektebi'ne dönüştü. 1868 - Nevada eyaletinde Reno şehri kuruldu. 1926 - Amerikalı kâşif Amiral Richard E. Byrd, Kuzey Kutbu'na doğru ilk uçuşunu yaptı. 1935 - Cumhuriyet Halk Fırkası Dördüncü Büyük Kurultayı toplandı. Kurultayda, "fırka" yerine "parti" sözcüğü benimsendi. Altı Ok daha ayrıntılı bir şekilde ele alındı. "Partinin güttüğü bütün bu esaslar Kemalizm prensipleridir" denilerek; Kemalizm, ilk kez resmi olarak tanımlandı. 1936 - Benito Mussolini, İtalya Faşist İmparatorluğu'nu ilan etti. 1936 - İtalya, resmen Etiyopya'yı ilhak etti. 1945 - Zafer Günü, II. Dünya Savaşı'nın sonunda Nazi Almanyası'nın kayıtsız şartsız teslimiyetini imzaladığı, Sovyetler Birliği tarafından ilan edilen ve kutlanan gün. 1945 - Nazi gizli servisi Gestapo'nun Şefi, Reichstag ve Hava Kuvvetleri Komutanı Hermann Göring, ABD 7. Ordusu'na esir düştü. 1950 - Avrupa Günü, 1950'de Robert Schumann, Avrupa'nın güvenliği için kaçınılmaz olan birleşik bir Avrupa fikrini ortaya çıkardı. Schuman Bildirgesi olarak bilinen bu sunuş, Avrupa Birliği'nin temellerini attı. Sonra, 1985 Milan Zirvesi'nde de 9 Mayıs'ın Avrupa Günü olarak kutlanması kararı alındı. 1955 - Anneler Günü, Türkiye'de ilk kez kutlandı. 1955 - Batı Almanya, NATO'ya katıldı. 1958 - Yeni Gün gazetesi ve Akis dergisi birer ay kapatıldı. Yazı İşleri Müdürleri; Mehmet Altan Öymen 10 ay, Tarık Holulu ise 16 ay hapis cezasına çarptırıldı. 1960 - ABD Gıda ve İlaç İdaresi (FDA), ilk doğum kontrol hapının piyasaya sürülmesini onayladı. 1970 - Çoğu üniversite öğrencisi olan 75.000-100.000 dolayında savaş karşıtı kişi, Washington'da ABD'nin Vietnam Savaşı'na son vermesi için gösteri yaptı. 1971 - Darüşşafaka Lisesi'ne kız öğrenci alınması kararlaştırıldı. 1975 - Ankara ve Mersin Öğretmen Okulları'nda çıkan öğrenci çatışmalarında, 13 öğrenci yaralandı. Gazi Eğitim Enstitüsü 10 gün süreyle kapatıldı. 1978 - İtalya'da Kızıl Tugaylar örgütünün 16 Mart'ta kaçırdığı eski Başbakan Aldo Moro'nun cesedi, Roma'da bir arabanın bagajında bulundu. 1978 - Bir grup, Yıldız Teknik Üniversitesi'nde dersten çıkan öğrencilerin üzerine ateş açtı: 3 kişi öldü, 12 kişi yaralandı. 1979 - İstanbul'da tüm sarraf ve kuyumcular, Hükûmetin altın piyasasını kontrol altına almayı amaçlayan kararını protesto için kepenk indirdiler. 1984 - Yaşar Kemal'e, Fransız Devlet Nişanı "Legion d'Honneur" verildi. 1987 - Polonya Havayolları'na ait bir yolcu uçağı, Varşova'dan New York'a gitmek üzere havalandıktan hemen sonra düştü: 183 kişi öldü. 1988 - Mardin’in Nusaybin ilçesi Taşköyü’nün Behmenin mezrasını basan PKK'lı eylemciler, bir aileden 8’i çocuk, 2’si kadın olmak üzere, 11 kişiyi öldürdüler, 2 çocuk ağır yaralandı. Eylemcilerin Şırnak baskınında kaçırdıkları 3 kişi de ölü bulundu. 2000 - Aralarında Uğur Mumcu suikastı faillerinin de bulunduğu 9 kişinin sorgusu sürüyor. Ankara DGM Savcısı Hamza Keleş, faili meçhullerle ilgili önemli bilgilere ulaşıldığını belirtti. 2000 - İstanbul DGM'de, Susurluk sanıkları ve Alaattin Çakıcı aynı gün yargılandı. 2000 - Çankaya Köşkü'nü terk etmeden önce, 80'e yakın Devlet Başkanına veda mektubu yazan Süleyman Demirel; Hafız Esad, Muammer Kaddafi, Saddam Hüseyin, Slobodan Milošević ve Pervez Müşerref'i listesine dahil etmedi. 2000 - Devlet Bakanı Recep Önal, Türkiye - Suriye arasındaki ticaret hacmini, 1 milyar doların üzerine çıkarmayı hedeflediklerini açıkladı. 2000 - Macaristan'da düzenlenen ve olimpiyat elemelerine hazırlık niteliği taşıyan 17. Uluslararası Szeged Kürek Şampiyonası'nda, Türk sporcuları iki altın, dört gümüş ve üç bronz madalya kazandı. Kürekçilerimiz, Türk Kürek tarihinde de en fazla madalya kazanan ekip oldu. 2000 - Schuman Bildirgesi'nin 50. yıl dönümü, Avrupa Birliği kurumlarınca kutlandı. 2001 - Gana'nın başkenti Akra'da oynanan bir futbol maçında çıkan izdihamda, 130 kişi öldü. 2002 - Taburcu olduktan sonra çalışmalarını evinde sürdüren Başbakan Bülent Ecevit, 'görevini bırakmayacağını' söyledi. Doğumlar 1147 - Minamoto no Yoritomo, Kamakura şogunluğunun kurucusu ve ilk şogunu (ö. 1199) 1661 - Cihandar Şah, Babür İmparatorluğu'nun sekizinci şahı (ö. 1713) 1740 - Giovanni Paisiello, İtalyan besteci (ö. 1816) 1746 - Gaspard Monge, Fransız matematikçi (ö. 1818) 1777 - Johannes Søbøtker, Danimarka Batı Hint Adaları'ndaki bir tüccar (ö. 1854) 1800 - John Brown, Amerikalı kölecilik karşıtı isyancı lider (ö. 1859) 1814 - John Brougham, İrlanda asıllı Amerikalı oyuncu ve oyun yazarı (ö. 1880) 1837 - Adam Opel, Opel'in kurucusu Alman iş insanı (ö. 1895) 1843 - Anton von Werner, Alman ressam (ö. 1915) 1860 - James Matthew Barrie, Amerikalı yazar (ö. 1937) 1860 - William Kemmler, Amerikalı suçlu katil (elektrikli sandalye ile idam edilen ilk kişi) (ö. 1890) 1866 - Léon Bakst Rus sanatçı (ö. 1924) 1866 - Lizzie Magie, Amerikalı oyun tasarımcısı, yazar, feminist ve Georgist 1870 - Hans Baluschek, Alman ressam, grafik sanatçısı ve yazar (ö. 1935) 1874 - Howard Carter, İngiliz arkeolog (ö. 1939) 1882 - Yossele Rosenblatt, Ukrayna doğumlu kantor ve besteci (ö. 1933) 1883 - Jose Ortega y Gasset, İspanyol filozof (ö. 1955) 1895 - Richard Barthelmess, Amerikalı film oyuncusu (d. 1963) 1907 - Baldur von Schirach, Nazi Almanyası'nda Hitler Gençliği lideri (ö. 1974) 1909 - Gordon Bunshaft, Amerikalı mimar (ö. 1990) 1920 - Richard Adams, İngiliz yazar (ö. 2016) 1927 - Sinan Erdem, Türk voleybolcu ve Türkiye Millî Olimpiyat Komitesi Başkanı (ö. 2003) 1931 - Knut Andersen, Norveçli film yönetmeni ve aktör (ö. 2019 1934 - Asuman Arsan, Türk oyuncu (ö. 1997) 1936 - Albert Finney, İngiliz oyuncu (ö. 2019) 1936 - Glenda Jackson, İngiliz politikacı, oyuncu ve En İyi Kadın Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (ö. 2023) 1937 - Rafael Moneo, İspanyol mimar 1940 - James L. Brooks, Amerikalı yapımcı, senarist ve yönetmen 1944 - Veli Küçük, Türk asker ve emekli Jandarma Tuğgenerali 1945 - Jupp Heynckes, Alman futbolcu ve teknik direktör 1945 - Cemal el-Gitani, Mısırlı şair, yazar ve gazeteci (ö. 2015) 1946 - Candice Bergen, Amerikalı oyuncu 1947 - Yukiya Amano, Japon siyasetçi ve diplomat (ö. 2019) 1948 - Tania Maria, Brezilyalı bestekâr, piyanist, caz ve pop sanatçısı 1949 - Billy Joel, Amerikalı rock müzisyeni ve şarkı sözü yazarı 1950 - Marcheline Bertrand, Amerikalı oyuncu (ö. 2007) 1951 - Alley Mills, Amerikalı oyuncu 1952 - Hakan Altıner, Türk, tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu 1952 - Zdeněk Nehoda, Çek futbolcu 1956 - Frank Andersson, İsveçli güreşçi ve tv gösteri sanatçısı (ö. 2018) 1957 - Fulvio Collovati, İtalyan millî futbolcu 1959 - János Áder, Macar avukat ve politikacı 1959 - Ulrich Matthes, Alman sinema ve dizi oyuncusu 1961 - John Corbett, Amerikalı aktör ve country müzik şarkıcısı 1962 - David Gahan, İngiliz şarkıcı ve Depeche Mode solisti 1964 - Frank Pingel, Danimarkalı eski millî futbolcu 1968 - Hardy Krüger Jr., İsviçre doğumlu Alman oyuncu 1968 - Marie-José Pérec, Fransız atlet 1969 - Amber Cremers, Alman-Hollandalı kadın şarkıcı, söz yazarı ve müzik yapımcısı 1969 - Deniz Özerman, Türk sinema ve tiyatro oyuncusu 1970 - Ghostface Killah, Wu-Tang Clan üyesi Amerikalı rapçi 1972 - Lisa Ann, Amerikalı porno yıldızı 1972 - Anna-Louise Plowman, Yeni Zelandalı kadın oyuncu 1976 - Nazan Eckes, Türk asıllı Alman televizyon sunucusu ve oyuncu 1977 - Marek Jankulovski, Çek eski futbolcu 1978 - Bebe, İspanyol müzisyen 1978 - Leandro Cufré, Arjantinli futbolcu 1978 - Anna König Jerlmyr, İsveçli politikacı 1979 - Pierre Bouvier, Fransız-Kanadalı müzisyen 1979 - Rosario Dawson, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı 1979 - Esin Harvey, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu 1980 - Nicolae Dică, Rumen eski futbolcu 1980 - Carolin Kebekus, Alman komedyen ve aktris 1982 - Rachel Boston, Amerikalı oyuncu ve yapımcı 1982 - Kim Jung-woo, Güney Koreli futbolcu 1984 - Berk Cankat, Türk oyuncu ve grafiker 1987 - Kévin Gameiro, Fransız millî futbolcu 1991 - Majlinda Kelmendi, Kosovalı-Arnavut judocu 1992 - Dan Burn, İngiliz futbolcu 1993 - Ryosuke Yamada, Japon sanatçı Ölümler 1618 - Nicolò Donato, Venedik Cumhuriyeti "Doçe" unvanı ile devlet başkanlığı yapan 93'üncü düka (d. 1539) 1707 - Dietrich Buxtehude, Alman besteci ve org sanatçısı (d. 1637) 1805 - Friedrich Schiller, Alman şair ve düşünür (d. 1759) 1862 - Theodor Bilharz, Alman doktor (d. 1825) 1914 - Paul Héroult, Fransız bilim insanı (d. 1863) 1919 - James Reese Europe, Amerkalı Ragtime ve erken Caz bestecisi, grup lideri ve aranjör (d. 1880) 1931 - Albert Abraham Michelson, Amerikalı fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (d. 1852) 1942 - Vedat Tek, Türk mimar (d. 1873) 1968 - Finlay Currie, İskoç sinema sanatçısı (d. 1878) 1976 - Ulrike Meinhof, Alman devrimci (d. 1934) 1977 - James Jones, Amerikalı yazar (d. 1921) 1978 - Aldo Moro, İtalya Başbakanı (d. 1916) 1979 - Gabriel Ramanantsoa, Madagaskarlı siyasetçi (d. 1906) 1985 - Edmond O'Brien, Amerikalı aktör ve En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (d. 1915) 1998 - Alice Faye, Amerikalı şarkıcı ve oyuncu (d. 1915) 1998 - Haşim Nezihi Okay, Türk şair (d. 1904) 2001 - Nikos Sampson, Kıbrıs Rumu siyasetçi ve EOKA-B isimli örgütün lideri (d. 1935) 2008 - Sinan Sofuoğlu, Türk motosiklet yarışçısı (d. 1982) 2010 - Lena Horne, Amerikalı şarkıcı, oyuncu, dansçı ve sivil hakları aktivisti (d. 1917) 2010 - Farzad Kamangar, İranlı Kürt öğretmen, şair, gazeteci, sendikacı, insan hakları savunucusu ve sosyal hizmet uzmanı (d. 1975) 2011 - Lidia Gueiler Tejada, Bolivya'nın 16 Kasım 1979 - 17 Temmuz 1980 tarihleri arasındaki başkanı (d. 1921) 2011 - Wouter Weylandt, Belçikalı sporcu (d. 1984) 2013 - Ottavio Missoni, İtalyan moda tasarımcısı ve iş insanı (d. 1921) 2014 - Selim Sesler, Türk müzisyen ve klarnet virtüözü (d. 1957) 2015 - Kenan Evren, Türk asker, devlet adamı ve ressam (d. 1917) 2015 - Elizabeth Wilson, Amerikalı oyuncu (d. 1921) 2017 - Christopher Boykin, Amerikalı müzisyen, şovmen ve yapımcı (d. 1972) 2017 - Robert Miles, İsviçreli-İtalyan besteci, albüm yapımcısı, müzisyen ve DJ (d. 1969) 2017 - Michael Parks, Amerikalı şarkıcı ve oyuncu (d. 1940) 2018 - Poldine Carlo, Amerikalı yazar (d. 1920) 2018 - Ömer Davud Libyalı eski millî futbolcu (d. 1983) 2019 - Abul Khayr Alonto, Filipinli siyasetçi, avukat ve iş insanı (d. 1945) 2019 - Vasili Blagov, Sovyet-Rus buz patencisi (d. 1954) 2019 - Sergey Dorenko, Rus televizyon gazetecisi ve haber muhabiri (d. 1959) 2019 - Clement von Franckenstein, İngiliz oyuncu (d. 1944) 2019 - Arif Malikov, Azeri-Sovyet besteci (d. 1933) 2019 - Alvin Sargent, Amerikalı senarist (d. 1927) 2019 - Freddie Starr, İngiliz oyuncu, komedyen ve rock şarkıcısı (d. 1943) 2020 - Jan Aling, Hollandalı uzun mesafe arazi bisiklet yarışçısı (d. 1949) 2020 - Carlos José, Brezilyalı şarkıcı ve söz yazarı (d. 1934) 2020 - Ahmed Kurd, Filistinli siyasetçi ve din adamı (d. 1949) 2020 - Little Richard, Amerikalı şarkıcı, müzisyen ve şarkı yazarı (d. 1932) 2020 - Kristina Lugn, İsveçli şair ve yazar (d. 1948) 2020 - Abraham Palatnik, Brezilyalı sanatçı ve mucit (d. 1928) 2020 - Geno Silva, Amerikalı aktör (d. 1948) 2021 - Neil Connery, İskoç aktör (d. 1938) 2022 - Jody Lukoki, Demokratik Kongolu futbolcu (d. 1992) Tatiller ve özel günler Zafer Günü (Sovyetler Birliği) Avrupa Günü (5 Mayıs ve 9 Mayıs) Dünya İstatistik Günü 0509 09