Abdi İpekçi

[bullvar_katip]

Abdi İpekçi (9 Ağustos 1929, İstanbul - 1 Şubat 1979,İstanbul) Türk gazeteci ve yazardır. Yaşamı İlköğrenimini gördükten sonra Galatasaray Lisesi'ni bitirdi. Bir süre sonra eğitimini Hukuk Fakültesinde sürdürdü. Yeni Sabah, Yeni İstanbul ve İstanbul Ekspres Gazetesi gibi çeşitli gazetelerde spor muhabiri, sayfa sekreteri ve yazı işleri müdürü olarak çalıştı. Ali Naci Karacan'ın çıkardığı Milliyet Gazetesi'nin yazı işleri müdürü (1954), bir süre sonra da genel yayın müdürü oldu. 1961 yılından öldürüldüğü 1 Şubat 1979 tarihine kadar aynı gazetenin başyazarlığını da yürüten Abdi İpekçi, Türkiye Gazeteciler Sendikası, Türkiye Basın Enstitüsü Başkanlığı, İstanbul Gazeteciler Cemiyeti ve Uluslararası Basın Enstitüsünün ikinci başkanlığı, Basın Şeref Divanı genel sekreterliği gibi vazifelerde bulundu. Yazılarında Atatürkçülüğü, barışı, düşünce özgürlüğünü, ülkenin bağımsızlık ve bütünlüğünü savundu. Ahmet Taner Kışlalı'ya verdiği röportajında siyasi çizgisinin demokratik sosyalizm olduğu söyledi. Eski Dışişleri Bakanı İsmail Cem ile kuzenlerdir. Suikast ve ölümü 1970'li yıllardaki kargaşa ve terörün önlenmesi için iktidar ile muhalefet önderleri arasında yapıcı bir uzlaşı sağlanmasından yana olan, devlet yönetiminde partizanlığın ve duygusallığın yerini akılcı, çağdaş, ılımlı bir uygulamanın almasını isteyen İpekçi, 1 Şubat 1979 gecesi İstanbul Maçka'daki evinin yakınlarında aracındayken Mehmet Ali Ağca tarafından öldürüldü. Mehmet Ali Ağca'nın verdiği ifadede Abdi İpekçi'ye 5-6 el ateş ettiğini söylemiştir. Ancak olay yerinde 9 mermi kovanı ele geçirilmiştir. Bu da bir ikinci kişinin olduğunu göstermiştir. O da Oral Çelik'tir. Oral Çelik ile Mehmet Şener suikastı beraber tasarlamış, Mehmet Ali Ağca da tetikçi olarak sonradan aralarına katılmıştır. Mehmet Ali Ağca, İpekçi suikastından idamla yargılanırken 1979 yılında ülkenin en iyi korunan askeri cezaevlerinden biri olan Maltepe Askeri Cezaevi’nden kaçırıldı. Abdullah Çatlı, Bedrettin Cömert suikastinden aranırken 1978 Ağustos’unda Sakarya’da yakalandı. 48 saat sonra serbest bırakıldı. Uğur Mumcu’nun İpekçi cinayetinin kilit ismi dediği Çatlı 1982 Şubat’ında bu kez ‘MHP’ davasıyla aranırken, Zürih’te Mehmet Şener ile birlikte sahte pasaport ile yakalandı ve yine 48 saat sonra salıverildi. Uğur Mumcu: "Şener geri verilirse İpekçi kıyası aydınlatılır, yitirilen her saniye önemli." diye yazdı. Ama değil saniye aylar geçti, Şener yargılandı ve delil yetersizliğinden serbest bırakıldı. Oral Çelik, 1982 yılında İsviçre’de yakalandı. 10 gün sonra serbest bırakıldı. Türkiye’ye döndükten sonra Malatya’da süren bir cinayet davasında dosyada bir evrakın yitirilmesi üzerine salıverilmesine karar verildi. Ağca’nın, İpekçi cinayetinde tetik çektiğini söylediği Yalçın Özbey ise 1983 yılında Almanya’da işlettiği lokalde gözaltına alındı ve 2 ay sonra salıverildi. Mehmet Ali Ağca'nın açıklaması “Yavuz (Çaylan), İpekçi'nin arabasının geldiğini bana bildirdi ve ben kaçmadan arabaya gidip çalıştırmasını söyledim. İpekçi'nin arabası köşede yavaşladığı zaman koştum ve 4 ya da 5 el ateş ettim. Tekrar koşarak arabaya geldim. Yavuz, çalışır vaziyetteydi ön tarafa oturduk son süratle kaçtık.” Yayımlanmış eserleri 1955: Afrika 1965: İhtilalin İç Yüzü (Ömer Sami Coşar'la birlikte) 1968: İnönü Atatürk'ü Anlatıyor 1969: Liderler Diyor ki 1971: Dünyanın Dört Bucağından 1974: Başbakan Ecevit'le Sohbet Ölümünden sonra 1982: Anayasa, Yasalar, Devlet 1982: Barış, Demokrasi, Özgürlük 2002: Sadun Tanju / Eski Dostlar (Ara Güler'in fotoğraflarıyla) Hakkında hazırlanan belgeseller BBC Türkçe, Abdi İpekçi Suikastı, 1979 32. Gün, Abdi İpekçi Suikastı, 1 Şubat 1979 40 Dakika, Abdi İpekçi Suikastı, 17 Ekim 1997 Duvar (Belgesel), Abdi İpekçi Bölümü, 2009 Anısı 1980 yılında anısı için, Türkiye ile Yunanistan'da ortak bir çalışma çerçevesinde, iki yılda bir verilmek üzere Abdi İpekçi Barış ve Dostluk Ödülü konuldu. İstanbul'un Zeytinburnu ilçesinde Yedikule Zindanları civarlarında bulunan spor salonuna Abdi İpekçi Arena ismi verildi. Öldürülüğü Emlak Caddesi'nin adı da 6 Şubat 1979'da İstanbul Belediye Meclisi'nin kararıyla Abdi İpekçi olarak değiştirildi. İstanbul Pendik Kavakpınar Mahallesi' nde bir caddeye Abdi İpekçi Caddesi adı verildi. 2000 yılında, saldırıya uğradığı noktada, heykeltıraş Gürdal Duyar'ın eseri olan, 70 santimetre granit kaide üzerinde oturan 3,5 metre yüksekliğinde Abdi İpekçi Barış Anıtı anıt dikildi. Çağdaş Türk Romancılarından Ragıp Eşref Filiz'in 2013 yılında yayımlanan 'Raul Mendez Ölmeli' isimli romanında, Abdi İpekçi ismi, despotizmin ve ifade özgürlüğü karşıtı organizasyonların suikast kurbanı olan diğer Türk gazetecileriyle birlikte anılmaktadır. Kaynakça Kategori:1929 doğumlular Kategori:İstanbul doğumlu yazarlar Kategori:1979 yılında ölenler Kategori:İpekçi ailesi Kategori:20. yüzyıl Türk gazetecileri Kategori:Türk barış aktivistleri Kategori:Türk insan hakları aktivistleri Kategori:Atatürkçüler Kategori:Türk sosyal demokratlar Kategori:Türk sosyalistler Kategori:Milliyet (gazete) kişileri Kategori:İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesinde öğrenim görenler Kategori:Galatasaray Lisesinde öğrenim görenler Kategori:Suikast sonucu ölen Türk gazeteciler Kategori:Türkiye'de öldürülen gazeteciler Kategori:İstanbul'da ateşli silahtan ölenler Kategori:Zincirlikuyu Mezarlığı'na defnedilenler Kategori:Türkiye'deki faili meçhul cinayetler