Abdülhalim Haddam

[bullvar_katip]

Abdülhalim Haddam (; 15 Eylül 1932 - 31 Mart 2020) 1984'ten 2005'e kadar Suriye devlet başkan yardımcısı ve Lübnan'da "Yüksek Komiser" olan Suriyeli bir politikacıydı. Görevinden istifa edip 2005'te Hafız'ın oğlu ve halefi Beşşar Esad'ın belirli politikalarını protesto etmek için ülkeyi terk edene kadar uzun zamandır Hafız Esad'a sadık biri olarak biliniyordu. Görevdeyken önemli bir servet biriktirdi: 1994'te açılan bir Credit Suisse hesabında, Suisse sırlarına göre Eylül 2003'te yaklaşık 90 milyon İsviçre frangı vardı. Hayatın erken dönemi ve eğitim Abdülhalim Haddam, 15 Eylül 1932'de Suriye'nin Baniyas kentinde doğdu. Ailesi orta sınıf kökenli Sünni Müslümandı ve babası saygın bir avukattı. Haddam ilk ve orta öğrenimini Baniyas'ta aldı ve ardından Şam Üniversitesinde hukuk okudu. Kariyer [[Dosya:The_first_innaugaration_of_President_Hafez_al-Assad_in_Parliament_-_March_1971.jpg|bağlantı=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/The first innaugaration of President Hafez al-Assad in Parliament - March 1971.jpg/228px-The first innaugaration of President Hafez al-Assad in Parliament - March 1971.jpg|sol|küçükresim|upright=1.04| Haddam (sağdan 3.), Hafız Esad'ın Suriye parlamentosunda göreve başlama töreninde, Mart 1971]] Haddam, henüz 17 yaşındayken Baas Partisine üye oldu. Siyasi kariyerine 1963 yılında partinin iktidara gelmesinden sonra Kuneyitre valisi olarak başladı. Daha sonra Hama ve Şam valiliğine atandı. İlk hükûmet portföyü, 1969'da o zamanki Suriye Devlet Başkanı Nureddin el-Etâsî tarafından kurulan kabinede ekonomi ve ticaret bakanıydı ve bu, onu Suriye siyasi tarihinin en genç bakanı yaptı. Daha sonra Hafız Esad'a danışman olarak atandı. Daha sonra Suriye Kabinesinde görev yaptı. 1970'den 1984'e kadar Suriye Devlet Başkanı Hafız Esad'ın dışişleri bakanı ve başbakan yardımcısı olarak görev yaptı. Ocak 1976'da Haddam, Lübnan'ın Suriye'nin bir parçası olduğunu savundu. Haddam, Aralık 1976'da Şam'da bir saldırıda hafif yaralandı. Ekim 1977'de Haddam, Abu Dabi Uluslararası Havalimanı'ndaki bir suikast girişiminden tekrar sağ kurtuldu. Ancak saldırıda Birleşik Arap Emirlikleri'nin ilk Dışişleri Bakanı Saif Hobaş hayatını kaybetti. Suriye makamları, bunun Irak tarafından planlandığını ve gerçekleştirildiğini savundu. Haddam, Rıfat Esad'ın da kendisini öldürmeye çalıştığını bildirdi. İran İslam Devrimi'nin ardından Ağustos 1979'da Tahran'a yaptığı ziyarette, Suriye hükûmetinin devrim sürecinden önce ve sonra devrimi desteklediğini açıkça belirtti. Daha sonra 11 Mart 1984'ten 2005'e kadar Devlet Başkanı Yardımcısı olarak görev yaptı. Başkan yardımcısı olarak siyasi ve dış ilişkilerden sorumluydu. Görevdeyken önemli bir servet biriktirdi: 1994'te açılan bir Credit Suisse hesabında, Suisse sırlarına göre Eylül 2003'te yaklaşık 90 milyon İsviçre frangıydı. [[Dosya:NixonAssad.jpg|bağlantı=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/79/NixonAssad.jpg/217px-NixonAssad.jpg|sol|küçükresim|upright=0.99| Temmuz 1974'te Esad ve Richard Nixon ile Haddam]] Haddam, Lübnan İç Savaşı sırasında baş arabulucuydu ve bu nedenle ona resmi olmayan "Yüksek Komiser" veya "Lübnan'ın Vaftiz Babası" unvanlarını verdi. 2000 yılında Hafız Esad'ın ölümünden sonra, geçiş dönemini denetlemek için Haddam başkanlığında 9 kişilik bir komite kuruldu. Bu komite tarafından 10 Haziran'da Suriye'nin geçici devlet başkanı olarak atandı ve Esad'ın daimi halefi olarak kabul edildi, ancak bunun yerine Esad'ın Haziran 2000'de göreve gelen oğlu Beşşar Esad'a yardım etti. Haddam, Suriye'de Lübnanlı bakanlara ve parlamento üyelerine yakın olan sayılı üst düzey yetkiliden biriydi, en ünlüsü Başbakan Refik Hariri ile olan dostluğuydu. Hariri, Lübnan ve Suudi Arabistan'daki birçok iş projesinde Haddam'ın oğulları ile ortak oldu. İstifa Yeni başkan olarak Beşşar Esad, Baas bürokrasisi üzerindeki kontrolünü güçlendirdi. Haddam, Haddam ve hükûmetin "eski muhafızları"nın diğer üyeleri yavaş yavaş etkisini kaybetti. 5 Haziran 2005'te Baas Partisi konferansında, rejimin özellikle Lübnan'daki pek çok gafını alenen eleştirdikten sonra istifasını açıkladı ve bu da onu Suriye'de ve bir Baas Partisi konferansında görevinden istifa eden tek yüksek rütbeli Suriyeli yetkili yaptı. Bu, Suriye'deki birçok kişinin içerdiği potansiyel riskler nedeniyle son derece cesurca bulduğu bir hareketti. Daha sonra, Esad rejimi tarafından kendisine ve ailesinin diğer üyelerine yönelik olası suikast planları hakkında istihbarat raporları gelmeye başlayınca, güvenliklerinden endişe duyarak ailesiyle birlikte Fransa'ya gitti. Bu, onu hükümetin en üst kademesinden ayrılan "eski muhafız"ın son etkili üyesi yaptı. Duyuru, Beşşar Esad'ın siyasi kanatlarını kesmeye çalıştığı bir noktada geldi. İstifa ettikten sonra, görünüşte anılarını yazmak için Paris'e taşındı. İltica ve sürgün [[Dosya:Hussein_Assad_Bouteflika_Khaddam.jpg|bağlantı=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/75/Hussein Assad Bouteflika Khaddam.jpg/225px-Hussein Assad Bouteflika Khaddam.jpg|küçükresim|upright=1.02| Bağdat'ta 1978 Arap Ligi zirvesinde Hüseyin, Esad, Buteflika ve Haddam]] 30 Aralık 2005'te Haddam Suriye'den kaçtı. Aynı gün El-Arabiye ile yaptığı röportajda Haddam, Esad'ın Lübnan'la ilgili birçok "siyasi hatasını" kınadı. Özellikle Lübnan'daki Suriye operasyonlarının eski başkanı Rüstem Gazali'ye saldırdı, ancak selefi olan Suriye İçişleri Bakanı Gazi Kenan'ı savundu. Haddam ayrıca, kendisine yakın görülen eski Lübnan Başbakanı Refik Hariri'nin Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad'dan "birçok tehdit aldığını" söyledi. Suriye Parlamentosu ertesi gün, aleyhine vatana ihanet suçlamaları getirmek için oylama yaparak yanıt verdi ve Baas Partisi Haddam'ı ihraç etti. Haddam röportajının ardından, Hariri cinayetini araştıran Detlev Mehlis başkanlığındaki BM Komisyonu, Suriye makamlarından Beşşar Esad ve Suriye Dışişleri Bakanı Faruk eş-Şara'yı sorgulamasını istediğini söyledi . Ocak 2006'da Paris'te Hariri suikastını araştıran BM müfettişleriyle bir araya geldi. Hariri suikastıyla ilgili Esad'a ve yakın çevresine yönelik suçlamaları da daha açık hale geldi: Haddam, Esad'ın Hariri'nin öldürülmesi emrini verdiğine inandığını söyledi. 14 Ocak 2006'da Haddam, Esad hükûmetinin 2006 yılı sonuna kadar sona ermesini öngören bir "sürgün hükümeti" kurduğunu açıkladı. Haddam, Rıfat Esad da dahil olmak üzere Suriye hükûmetiyle açık bir şekilde bağlarını kesen en üst düzey Suriyeli yetkili. Haddam, 2006 yılında Suriye'de siyasi geçişi destekleyen Suriye Ulusal Kurtuluş Cephesi (UKC) muhalif grubunu kurdu. UKC, son toplantısını 16 Eylül 2007'de Berlin'de gerçekleştirdi ve burada yaklaşık 140 muhalif isim katıldı. 16 Şubat 2008'de Haddam, Suriye hükûmetini Hizbullah'ın önde gelen kaçaklarından biri olan İmad Muğniye'yi "İsrail'in hatırı için" öldürmekle suçladı. Yargı Haddam, Şam'daki bir askeri mahkeme tarafından gıyaben yargılandı ve Ağustos 2008'de ömür boyu ağır çalışmaya ve medeni haklarından yoksun bırakılmasına ve Şam'da veya memleketi Tartus'ta ikamet etmesi engellenmeye mahkum edildi. Kararın gerekçesi, "Suriye liderliğine iftira atmak ve eski Lübnan Başbakanı Refik Hariri'nin öldürülmesiyle ilgili uluslararası bir mahkeme önünde yalan söylemek" idi. Yolsuzluk suçlamaları [[Dosya:Ronald_Reagan,_George_Shultz,_Prince_Saud_al_Faisal,_Abd_al-Halim_Khaddam.jpg|bağlantı=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a5/Ronald Reagan, George Shultz, Prince Saud al Faisal, Abd al-Halim Khaddam.jpg/239px-Ronald Reagan, George Shultz, Prince Saud al Faisal, Abd al-Halim Khaddam.jpg|küçükresim|upright=1.09| Haddam, Dışişleri Bakanı olarak 1981'de Prens Suud el-Faysal, Ronald Reagan ve George Shultz ile birlikte]] Kaçmasının ardından Haddam, 1980'lerin ortalarında Suriye çölüne nükleer atıkları gömmek için Alman ve Fransız rüşvetlerini kabul etmekle suçlandı. Suriye İç Savaşı'ndaki rolü Haddam, ABD ve AB tarafından Suriye hükûmetine muhalefet lideri olarak görülüyordu. Suriye hükûmetinden ayrılan ve Beşşar Esad'ı devirmek için onları destekleyen birçok üst düzey ordu generali ile güçlü ilişkiler sürdürdü. 2016'da İran'ı Irak ve Şam İslam Devleti'nin yükselişini desteklemekle suçladı ve İran'ın "bölgede Sünnilerle savaşmak için Sünni bir güç yaratma çizgisinde çalıştığını" söyledi. Ayrıca ABD'yi "Türkiye'yi Rusya'nın açık kollarına itmekle" suçladı ve ABD'nin 2016 Türkiye Darbe Girişimi'nde rolü olduğunu öne sürdü. Ayrıca ABD'nin artık Suriye'deki durumu düzeltemeyeceğine inanıyordu. Kişisel hayat Haddam, zengin ve tanınmış bir Tartus ailesinin üyesi olan Necat Markabi ile evliydi. Üç oğlu ve bir kızı vardı. Torunlarından biri Refik Hariri'nin oğluyla evli. Haddam, siyasi eserler okumak ve avcılıkla ilgilendi. 31 Mart 2020'de Fransa'nın Paris kentinde kalp krizinden öldü. Kaynakça Dış bağlantılar Hariri Suriye lideri tarafından tehdit edildi , BBC News, 30 Aralık 2005 (İngilizce) BM Suriye cumhurbaşkanı ile görüşmek istiyor, BBC News, 2 Ocak 2006 (İngilizce) Eski Suriye Başkan Yardımcısı sürgünde hükümeti kurmaya hazırlanıyor , Haaretz, 15 Ocak 2006 (İngilizce) Kategori:Baniyas doğumlular Kategori:Suriye İç Savaşı'nda kişiler Kategori:Arap Sosyalist Baas Partisi - Suriye Bölgesi Bölge Komutanlığı üyeleri Kategori:Baasçı yöneticiler Kategori:Suriyeli Sünniler Kategori:Suriye devlet başkan yardımcıları Kategori:Suriye dışişleri bakanları Kategori:Suriye devlet başkanları Kategori:Şam Üniversitesinde öğrenim görenler Kategori:2020 yılında ölenler Kategori:1932 doğumlular