Adolfo López Mateos

bullvar_katip · 28 Mayıs 2024

Adolfo López Mateos (26 Mayıs 1909 – 22 Eylül 1969) 1929'da muhalif olmasına rağmen sonradan Kurumsal Devrimci Parti (PRI) üyesi olmuş Meksikalı siyasetçi. Meksika devlet başkanı seçildi ve 1958 ile 1964 yılları arasında hizmet verdi. Valentín Campa ve Demetrio Vallejo'ya Meksika Anayasası'nın 145. maddesine muhalefet, "sosyal çözülme" suçundan dolayı uzun hapis cezaları verildi. Bu madde sayesinde hükûmet "Meksika düşmanı olarak gördüğü herkesi" cezalandırabildi. Bu suçtan dolayı Meksikalı duvar ressamı David Alfaro Siqueiros hapse atıldı ve López Mateos'un başkanlığı bitene kadar Lecumberri Hapishanesi'nde kaldı. López Mateos diğer sorunlarla ilgilenebilmek için siyaset ve sendika barışını sağlaması için Díaz Ordaz'a bağımlıydı. "López Mateos yıllarında tüm çatışmaların çözümünde Díaz Ordaz doğrudan çalışmıştı." Hükûmet iş gücü sorunlarını çözmek için şirketlerin karlarının %5 ile %10'unu organize iş gücüyle paylaşacağı Kar Paylaşımının Uygulaması Ulusal Komisyonu'nu kurdu. 1960'ta 1917 Anayasası'nın 123. maddesi yürürlüğe girdi. Anayasaya maaşları, ücretli izinleri, mesai haklarını ve kamu personelinin ikramiyelerini garanti altına alan maddeler eklendi. Ancak kamu personelinin Devlete Hizmet Veren Sendikalı İşçiler Birliği'ne kaydolması şartı getirildi ve başka sendikalara girmeleri yasaklandı. Sıkı fiyat kontrolleri ve asgari ücretteki yüksek artış işçilerin reel asgari ücretinin Lázaro Cárdenas'ın başkanlığından beri en yüksek seviyesine ulaşmasını sağladı. Lázaro Cárdenas ile çatışma Cárdenas eski başkanın hükûmetin kontrolünün tamamını yeni başkana devretmesinde örnek teşkil etse de Cárdenas, López Mateos hükûmetini daha solcu bir noktaya itmek için siyasi emekliliğini yarıda kesti. Ocak 1959'da Fidel Castro'nun yaptığı devrim Latin Amerika için yeni bir örnek çıkardı. Cárdenas Temmuz 1959'da Küba'ya gitti ve Castro ile Castro'nun kendisini Küba'nın lideri ilan ettiği büyük bir mitinge katıldı. Cárdenas, Meksika'ya Meksika Devrimi'nin ideallerini yeniden canlandırma ümidiyle döndü. Bu idealler arasında toprak reformu, tarıma destek, eğitim ve sağlık hizmetlerini tüm Meksikalıları kapsayacak şekilde genişletmek vardı. López Mateos'tan sendika liderlerini serbest bırakmasını istedi. López Mateos gittikçe kendi doğrudan ve dolaylı olarak sertçe eleştiren Cárdenas'a karşı düşmanca bir tutum sergiledi. Cárdenas'a "Komünistlerin etrafında tehlikeli bir ağ kurduğu söyleniyor" dedi. Cárdenas çeşitli solculardan kurulmuş yeni muhalif grup Ulusal Bağımsızlık Hareketi'nin (UBH) kuruluşunda yer aldı. Hareketin üyeleri Meksika Devrimi'ni korumak için Küba Devrimi'ni korumak gerektiğini düşünüyordu. López Mateos, Cárdenas'ın eleştirileriyle başa çıkmak için Cárdenas'ın politikalarını taklit etti. Başkan elektrik endüstrisini 1960'ta millileştirdi. Bu Cárdenas'ın petrol endüstrisini 1938'de kamusallaştırması kadar dramatik değildi ama ekonomide millileşme hareketiydi ve hükûmetin bunun Meksika için bir zafer olduğunu ilan etti. Başkanlığı sırasında uyguladığı toprak reformu, eğitim reformu ve Meksika'daki yoksulluğu gidermek için uyguladığı diğer yenilikçi politikaları solcu eleştiriyle mücadele etmek için yaptığı söylenebilir. Cárdenas PRI'de siyasete López Mateos'un 1964 için halefi olarak seçtiği yasa uygulayıcısı Gustavo Díaz Ordaz'ı desteklemek için döndü. Toprak reformu Başkanlı sırasında çeşitli sosyal reformlar uygulandı. Toprak reformu etkili bir şekilde uygulandı, 16 milyon hektarlık alan yeniden dağıtıldı. Bu Lázaro Cárdenas'ın başkanlığından beri dağıtılmış en büyük alandı. Hükûmet ejidatarios'un hayat koşullarını iyileştirmeyi hedefliyordu. Hükûmet ülkenin güneyinde ABD çıkar gruplarının elindeki arazileri kamulaştırdı. Böylece ülkenin bu bölgesindeki gerilimler azaldı. Halk sağlığı ve sosyal yardım programları Halk sağlığı kampanyaları çocuk felci, sıtma ve tüberküloz gibi hastalıklarla mücadele için başlatıldı. Tifüs, çiçek ve sarıhumma hastalıkları bitirildi ve sıtma önemli ölçüde azaldı. Fakirlikle mücadele hükûmetin önemli önceliklerinden biriydi ve sosyal yardım harcamaları bütçenin %19,2'si ile tarihi zirvesine çıkmıştı. Fakirler için bir sizi sosyal yardım programları geliştirildi ve var olan programlar iyileştirildi. Sağlık hizmetleri ve emekli maaşları arttırıldı, yeni hastahaneler ve klinikler inşa edildi, kırsal alandaki sağlık programları genişletildi. Sosyal güvenlik enstitüsü Instituto de Seguridad y Servicios Sociales de los Trabajadores al Servicio del Estado (ISSSTE) çalışanlar, özellikle de kamu çalışanları için çocuk bakımı, tıbbi hizmetler ve diğer hizmetler vermesi için kuruldu. 1959'da çıkan Sosyal Güvenlik Yasası yarı zamanlı çalışanları da sosyal güvenlik kapsamına aldı. Çocuklara tıbbi hizmetler ve benzeri destekler vermesi için Çocukların Korunması Ulusal Enstitüsü'nü kurdu. Fakir Meksikalıların tahıllara erişimi için gıda dağıtım sistemi ve çiftlik ürünleri için pazar sistemi kuruldu. Devlet Meksika tarihinde ilk defa büyük çapta kamu projelerine girdi. 1958 ile 1964 arasında 50.000'den fazla konut büyük sanayi şehirlerinde düşük gelirli aileler için inşa edildi. Meksiko'daki en büyük toplu konut projelerinden birinde 100.000'den fazla kişi yaşamaktadır ve birden fazla ana okulu, okul ve dört klinik bulunmaktadır. Müzeler ve tarihi eserler küçükresim|Ulusal Antropoloji Müzesi binası 1964 yılında açıldı López Mateos başkanlığı sırasında birçok büyük müze açmıştır. Bunlardan en büyüğü Chapultepec'teki Ulusal Antropoloji Müzesi'dir. Ayrıca Chapultepec'teki Modern Sanat Müzesi'ni de açmıştır. Eğitim Bakanı Jaime Torres Bodet bu projelerin gerçekleştirilmesinde önemli rol oynamıştır. Koloniyel dönemden eserler Meksiko Tarih Merkezi'nden başkentin kuzeyindeki Tepozotlan'daki eski Jesuit yerleşimine aktarılarak Museo del Virreinato kuruldu. Eğitim reformu Okur yazarlık oranının arttırılması için yetişkinlere yönelik eğitim verilmesi fikri yeniden canlandırıldı ve ücretsiz ve zorunlu ders kitapları çıkarıldı. 1959'da Bedava Ders Kitapları Ulusal Komisyonu (Comisión Nacional de Libros de Textos Gratuitos) kuruldu. Der kitabı programı tartışmalar neden oldu çünkü içerik devlet tarafından yaratılacaktı ve kitapların okullar zorunlu olarak okutulacaktı. Muhafazakar Unión Nacional de Padres de Familia organizasyonu ve eğitimin aileye özel bir konu olduğunu düşünen Roma Katolik Kilise buna karşı çıktı. 1963'te eğitim federal bütçenin en büyük kalemiydi ve okul yapımına ağırlık veriliyordu. Öğrenci eylemleri Öğrenciler gittikçe kendilerini etkilemeyen konularda da siyasey yapmaya başladı. 1959'daki Küba Devrimi'nin zaferi solcu öğrencilere ilham kaynağı oldu. Ancak devletin sendikalara ve köylü eylemcilere uyguladığı baskı kısa sürede öğrencilere de uygulanmaya başlandı. Meksika Ulusal Özerk Üniversitesi ve Ulusla Politeknik Üniversitesi öğrencileri gittikçe daha da siyasileşti ve gösterilere katılmalarına karşılık devlet baskısıyla karşılaştılar. 1960'ların sonunda Díaz Ordaz başkan olunca bu olay daha da şiddetlendi ama 1960'ların başı öğrencilerin siyasileşmesinin başlangıcı oldu. Seçim reformu Vekiller Meclisi seçim sürecini değiştirip Kongrede muhalif partilerin daha çok temsil edilebileceği bir anayasaya değişikliği ile siyasi özgürleşme girişimi oldu. 1963 seçim reformu ile "parti temsilcileri" (diputados del partido) kavramı oluşturuldu. Böylece muhalefet seçimlerde en az yüzde 2,5 oy alırsa Vekiller Meclisi'nde 5 koltuk, sonraki her yüzde 0,5 için 1 koltuk (toplamda en fazla 20 koltuk) alacaktı. Örneğin 1964 seçimlerinde Popüler Sosyalist Parti 10, Ulusal Hareket Partisi 20 koltuk kazandı. Silahlı kuvvetler Ordu hükûmet politikalarının uygulayıcısıydı ve grev kırıcı olarak çalışıyordu. 1961'de López Mateos askeriye için daha fazla sosyal güvenlik hakkı çıkardı. Ordu Lázaro Cárdenas yönetiminde Meksika Devrimi Partisi'nin bir parçası haline getirildi. 1946'da Kurumsal Devrimci Parti kurulunca ordu partinin alt birimi olmaktan çıktı ancak hükûmete sağlık kaldı ve düzenin koruyucusu oldu. López Mateos başkanlığı sırasında köylü lideri ve köylü devrimci Emiliano Zapata'nın ideolojik selefi Rubén Jaramillo ailesi ile birlikte 1962'de "açıkça Genelkurmay Başkanı General Gómez Huerta'nın kışkırtması veya bilgisi dahilinde" başkanın kişisel emriyle öldürüldü. Genç yazar ve entelektüel Carlos Fuentes Siempre! dergisine cinayet ile ilgili bir rapor hazırladı. Kentli okurlara Jojutla'daki köylülerin acısı aktarıldı. Ordunun hükûmet karşıtı birine karşı kullanılması ve şehirli genç bir entelektüelin böyle bir olaydan dolayı endişe duyması Meksika'da değişen siyasi havanın işaretiydi. Dış politika [[Dosya

resident_and_Mrs._Kennedy_in_Mexico_City,_30_June_1962.jpg|sol|küçükresim|upright=1.02| Başkan Adolfo López Mateos, First Lady Jacqueline Kennedy ve Başkan John F. Kennedy'e, 1962'deki Meksika ziyareti sırasında eşlik ederken ]] [[Dosya:Johnson_Lopez_Mateos_Chamizal_1964-09-25.jpg|küçükresim| ABD Başkanı Lyndon B. Johnson (solda) ve Meksika Başkanı Adolfo López Mateos (sağda) Chamizal anlaşmazlığının barışçıl sonunu gösteren yeni sınır nişanının açılışında ]] López Mateos'un dış politikasının önemli bir noktası Küba Devrimi'ne karşı tutumdu. Devrim sola doğru ilerlerken ve ABD bütün Latin Amerika ülkelerine Küba'yı yalnız bırakması için baskı uygularken Meksika dış politikası Küba'nın bağımsızlığına saygı duyma yönündeydi. ABD Küba'ya ambargo uyguladı ve Küba'nın Amerikan Devletleri Örgütü'nden (ADÖ) çıkarılmasına ön ayak oldu. Meksika "ülkelerin iç işlerine karışmama" ve "ulusların kendi geleceklerini belirleme hakkı" ilkelerine uydu. Meksika, bazı ABD politikalarına destek verdi, örneğin Çin'in (Çin-Tayvan yerine) Birleşmiş Milletler üyeliğine karşı çıktı. Ekim 1962'deki Küba Füze Krizi sırasında Sovyetler Birliği Küba topraklarına füzeler yerleştirdiğinde Meksika ADÖ'de silahların kaldırılması yönünde oy kullandı ama Küba'nın işgal edilmesine karşı çıktı. Meksika, Küba'nın bağımsızlığını desteklese de hükûmet ülke içinde Küba'ya destek eylemlerini engelledi. Küba, ülkesi dışında Latin Amerika ve Afrika'da devrimci hareketleri desteklemeye başladı ve Meksika'da böyle bir devrimin gerçekleşebileceği bir yerdi. Yakın zamanda gizliliği kaldırılmış belgelere göre Meksika'nın Küba'ya karşı duruşu diğer Latin Amerika devrimcilerinin yanında durmasını sağlamış ve Latin Amerika ülkelerinin gözündeki yerini yükseltmişti ama devrime desteği ülke için dengesizlik korkusundan dolayı zayıf olmuştu. López Mateos ABD Başkanı John F. Kennedy'nin Meksika'yı Temmuz 1962 ziyaret etmesinden çok memnun kaldı, özellikle Meksika'nın Küba'yla ilişkisi ABD dış politikasının ön gördüğünde farklı bir şekilde giderken böyle bir ziyaret ilişkileri yumuşattı. ABD baskısına rağmen Meksika'nın Küba'nın bağımsızlığını savunan sağlam duruşu Meksika'ya ABD'ye karşı pazarlık gücü verdi. Bu nokta ABD ile Chamizal sınır sorunu çözüldü ve Chamizal alanının çoğu Meksika'ya verildi. 19. yüzyılın ortasındaki Meksika-Amerika Savaşı'ndan kalma Chamizal sorunun çözülmesi López Mateos hükûmetinin bir başarısıdır. Başkanlıktan sonra López Mateos 1968 Yaz Olimpiyatları Organizasyon Komitesi'nin başıydı ve Dünya Boks Konseyi'nin kurulmasını sağlayan toplantıyı düzenledi. Yetişkinliğinde migrenden muzdarip olan López Mateos'a birden çok beyin anevrizması teşhisi kondu ve birkaç yıl boyunca komada kaldıktan sonra 1969'da anevrizmadan dolayı hayatını kaybetti. Karısı 1984'te öldüğünde Meksiko'daki Panteón Jardín'de eşinin yanına defnedildi. Başkanlığının son yılında López Mateos'un sağlığı gözle görülür biçimde kötüleşmişti. Başkanlığının son aylarında arkadaşı Víctor Manuel Villegas onu görmeye gitmişti ve ona nasıl olduğunu sorduğunda "berbat" cevabını verdiğini hatırlıyor. López Mateos'un yedi anevrizması olduğu ortaya çıktı. Başkanlık görevini tamamladıktan sonra kısa bir süre 1968'de Meksika'da düzenlenecek Yaz Olimpiyatları'nın organizasyonundan sorumlu Olipiyat Komitesi'nin başına geçti. Sağlık sorunlarından dolayı bu görevden istifa etti. Manuel Velasco Suárez, López Mateos'un şu sözlerini aktarır: "Hayat her açıdan yüzüme güldü. Şimdi başıma gelecekleri kabullenmem lazım." Kısa sürede yürüme yetisini kaybedip yatalak hale geldi ve acil nefes borusu ameliyatından sonra sesini kaybetti. Enrique Krauze kitaplarından birinde "Bir zamanların büyük konuşmacısının sesi gitti." diye yazmıştır. López Mateos 1969'da Meksiko'da hayatını kaybetti. Mezarının taşınması Carlos Salinas de Gortari Meksika devlet başkanı olunca (1988-1994) López Mateos ve eşinin mezarlarını Meksika eyalatindeki López Mateos'un doğdu şehre taşıttırdı. Burada merhum başkan anısına bir heykel dikildi. Bu sıra dışı adım büyük olasılıkla Salinas'ın ailesinin López Mateos'a karşı düşmanlığından dolayı atıldı. Salinas'ın babası Raúl Salinas Lozano, López Mateos hükûmetinde kabine üyesi bakandı ve Meksika başkanlığı için aday gösterilmedi. Şehrin adı günümüzde resmen Ciudad López Mateos olarak değiştirildi. Ayrıca bakınız Meksika devlet başkanları listesi Kaynakça Konuyla ilgili yayınlar Blough, William J. "Political attitudes of Mexican women: Support for the political system among a newly enfranchised group." Journal of Interamerican Studies and World Affairs 14.2 (1972): 201–224. Camp, Roderic A. Mexican Political Biographies. Tucson, Arizona: Arizona Üniversitesi, 1982. Coleman, Kenneth M., and John Wanat. "On Measuring Mexican Presidential Ideology Through Budgets: A Reappraisal of the Wilkie Approach". Latin American Research Review, cilt 10, sayı 1, 1975, ss.77–88. JSTOR, www.jstor.org/stable/2502579 erişim tarihi 11 Mart 2019 de María y Campos, Armando. Un ciudadano: Cómo es y cómo piensa Adolfo López Mateos. Meksika 1958 Díaz de la Vega, Clemente. Adolfo López Mateos: Vida y obra. Toluca 1986 Hansen, Roger D. The Politics of Mexican Development (Baltimore: Johns Hopkins University Press, 1971 Hundley, Norris. "The Colorado waters dispute." Foreign Affairs 42.3 (1964): 495–500. Krauze, Enrique. Mexico: Biography of Power özellikle 20. Bölüm, "Adolfo López Mateos: The Orator." New York: HarperCollins 1997. López Mateos, Adolfo. "Discurso pronunciado por el Sr. Lic. Adolfo López Mateos en el acto conmemorativo del XXV aniversario de Nacional Financiera, S.A. (1959) El Trimestre Económico, 26(104(4)), 707–710. http://www.jstor.org/stable/23395581 adresinden alındı. Pansters, Wil. "Social movement and discourse: the case of the university reform movement in 1961 in Puebla, Mexico." Bulletin of Latin American Research 9.1 (1990): 79–101. Pellicer de Brody, Olga. México y la Revolución Cubana. Meksika 1973. Purcell, Susan Kaufman. "Decision-making in an authoritarian regime: Theoretical implications from a Mexican case study." World Politics 26.1 (1973): 28–54. Smith, Arthur K. Mexico and the Cuban revolution: foreign policy-making in Mexico under President Adolfo López Mateos (1958–1964). No. 17. Cornell Üniversitesi., 1970 Torres, Blanca. (2010). "El Gobierno de López Mateos: Intento de diversificar los vínculos con el exterior. In De la guerra al mundo bipolar (ss. 123–168). México, D.F.: Colegio de Mexico. doi:10.2307/j.ctv3f8pr3.8 Utley, Robert Marshall. Changing course: the international boundary, United States and Mexico, 1848–1963. Western National Parks Assoc, 1996. Wilkie, James W. The Mexican Revolution: Federal Expenditure and Social Change Since 1910, Second Edition (Berkeley: University of California Press, 1970). Zolov, Eric. "Showcasing the 'land of tomorrow': Mexico and the 1968 Olympics." The Americas 61.2 (2004): 159–188. Dış bağlantılar Mexico Connect'te Biyografisi Tarihsel Metin Arşivinde Biyografisi Biyografisi Kategori:Meksikalı Roma Katolikleri Kategori:1969 yılında ölenler Kategori:1910 doğumlular Kategori:Meksika devlet başkanları Kategori:Meksikalı masonlar

Ara

Ara

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi

Adolfo López Mateos

bullvar_katip

Administrator

Benzer konular

Tema özelleştirme sistemi

Tam ekran yada dar ekran

Izgara yada normal mod

Forum arkaplan resimleri

Sidebar blogunu kapat/aç

Yapışkan sidebar kapat/aç

Radius aç/kapat

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi