Afro-Asyatik diller

[bullvar_katip]

küçükresim|upright=1.82|Çağdaş Afroasya dillerinin coğrafi dağılımı Afro-Asyatik, Afrasya veya eski adıyla Hami-Sami dil ailesi, yaklaşık olarak 300 dilden oluşan bir dil ailesi. Afroasya dilleri coğrafi açıdan Kuzey Afrika, Afrika Boynuzu, Sahel ve Güneybatı Asya'ya yayılmış olup 500 milyondan fazla insan tarafından anadil olarak konuşulmaktadır. Ailedeki en büyük ve baskın dil grubu, 313 milyon anadil konuşuruyla Sami diller kolunda yer alan Arapça değişkeleridir. Afroasya dilleri sınıflandırılırken genellikle Sami, Mısır, Berberî ve Kuşitik olmak üzere 5 farklı ana kola ayrılır ve bazen Omotik diller de ayrı bir kol olarak aileye dahil edilir. Tüm bu diller varsayımsal bir Proto Afroasya dilinden evrilmiştir. Bu dilin aslen Afrika Boynuzu, Kuzey Afrika, Doğu Sahra veya Levant'ta konuşulmuş olduğu öne sürülmüş olmakla birlikte dilin urheimatı hakkında kesin bir fikir birliği yoktur. Antik Çağ'da Afroasya dillerine ait bazı diller önemli yazılı eserler üretmiştir. Ailede kendine ait bir kol oluşturan Antik Mısırca ile Sami dillerinden Akadca, Fenikece, İbranice ve Eski Aramice bu dillere örnek teşkil etmektedir. Etimoloji "Afro-Asyatik" terimi, Joseph Greenberg tarafından, daha önce kullanılan "Hamito-Semitik" terimi yerine Hami dillerinin geçerli bir dil ailesi olmadığının gösterilmesinden sonra üretilmiş bir terimdir (Greenberg 1950, 1966:42-65). Sınıflandırma Afroasya dilleri sınıflandırılırken genellikle Sami, Mısır, Berberî ve Kuşitik olmak üzere 5 farklı ana kola ayrılmaktadır. Bu ana kolların birbirleriyle ilişkileri hususunda genel kabul gören bir teori bulunmamaktadır. Buna ek olarak Omotik adı verilen kolun Afroasya dillerine ait olduğu bazı dilbilimcilerce kabul edilmekle birlikte konu hakkında genel bir fikir birliği yoktur. Coğrafi dağılım Afroasya dilleri coğrafi açıdan Kuzey Afrika, Afrika boynuzu, kuzey Batı Afrika, kuzey Orta Afrika ve Güneybatı Asya'ya yayılmıştır. Sami dilleri başta Arapça ile Orta Doğu ve Kuzey Afrika'da yer alan en baskın dil konumda olup, Kuzey Afrika'nın kuzeybatısı ve Güneybatı Sahra'da Berberî diller de konuşulmaktadır. Kuşitik diller Afrika Boynuzu'nda yayılım gösterir, ancak bu bölgede Amharca gibi Güney Sami dilleri de yer almaktadır. Çad dilleri Sahel bölgesinde konuşulur. Varlığı tartışmalı Omotik kolu güneybatı Etiyopya'da yer almaktadır. Diller listesi Bu dil ailesine üye olan diller aşağıdaki şekildedir; Sami dilleri Arapça İbranice Aramice Maltaca Habeşçe (Amhara) Tigrece Tigrinyaca Ayrıca ölü diller olan Akadca, Amorice, Asurca. Mısır dilleri Eski Mısır dili Kıptî dili Berber dilleri Zenet Kabiliya Şloh Şavya Tuareg (Tamaşek) Çad dilleri Hausaca Kuşitik diller Somalice Afarca, Bece Oromca Sidamo Kaynakça