Ahıska Türkleri

bullvar_katip · 21 Mayıs 2024

sağ|küçükresim|upright=1.09|1926 yılında Ahıska Türklerinin yerleşim alanları. [[Dosya:SamtskheJavakhetiLocationinGeorgia.svg|küçükresim|upright=1.09|Tarihî Ahıska bölgesi bugün Gürcistan'ın Samtshe-Cavaheti bölgesinin bir parçası.]] Ahıska Türkleri, Gürcistan'ın güneybatı ucunda, merkezi Ahıska (Ahaltsihe) olan Mesheti bölgesinde yaşayan Müslüman nüfusa 20. yüzyılın ikinci yarısında verilen addır. Bölgenin adından dolayı Meshet Türkleri ya da Mesket Türkleri ve Türkçede bölgenin adının Misketya biçiminde yanlış yazılmasından dolayı Misket Türkleri olarak da adlandırılmaktadır. Bu farklı adlandırmalar "Ahıska Türk'ü" teriminin yeni olmasından ve tarihsel kaynaklarda yer almamasından kaynaklanmaktadır. Bugün Ahıska Türkleri, II. Dünya Savaşı sırasında yaşanan zorunlu sürgünler nedeniyle eski Sovyetler Birliği'ne (Türkiye ve Amerika Birleşik Devletleri'ne de) geniş bir şekilde dağılmış durumdalardır. O zamanlar Sovyetler Birliği, Türkiye'ye yönelik bir baskı kampanyası başlatmaya hazırlanmakta ve Joseph Stalin, Ahıska'da Sovyetler'in niyetlerine düşman olması muhtemel stratejik Türk nüfusunu temizlemek istemektedir. 1944'te Ahıska Türkleri, Türkiye sınırından akrabalarıyla iş birliği yapıp kaçakçılık, haydutluk ve casusluk yapmakla suçlanmıştır. Joseph Stalin tarafından 1944'te Gürcistan'dan kovulmuşlar, sınır dışı edilmeden önce ve sonra ayrımcılığa ve insan hakları ihlallerine maruz kalmışlardır. Yaklaşık 115.000 Ahıska Türkü Orta Asya'ya sürülmüş ve daha sonra sadece birkaç yüzü Gürcistan'a dönebilmiştir. 1990 yılında Ukrayna'ya göç edenler, mevsimlik işçilerin yaşadığı gecekondu kasabalarına yerleşmişlerdir. "Ahıska Türkü" terimi “Ahıska Türk'ü”, 1960’larda ihdas edilmiş göreceli bir terimdir. Bu terimi M. Fahrettin Kırzıoğlu geliştirmiş, Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra Türkiye’nin kuzeydoğu illerinin nüfusunun “Ahıska Türk'ü” yerleşmesi olduğu ileri sürülmüştür. Oysa eski kaynaklarda “Ahıska Türk'ü” tabirine rastlanmamaktadır. Örneğin kapsamlı bir ansiklopedik çalışma olan Kamusü’l-Âlâm’da bir şehir olarak Ahısha (sonradan Ahıska) adı geçmekle birlikte "Ahıska Türkleri" adı altında bir madde yer almamaktadır. Ruslar, Osmanlı-Rus savaşlarında (1828-1829 ve 1877-1878) tarihsel Mesheti bölgesini ele geçirdikten sonra, bu bölgenin nüfusunun tespiti sırasında Türkçe konuşan halkı “Türk”, “Karapapak” ve “Türkmen” olarak kaydetmiş ancak “Ahıska Türk'ü” gibi bir kategori kullanmamıştır. Muvahhid Zeki’nin Artvin üzerine kapsamlı bir çalışması olan ve 1927'de yayımlanan Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye adlı eserde de "Ahıska Türk'ü" adına rastlanmamaktadır. Oysa bu çalışmada yöre halkı; “Nüfus”, “Lisan”, “Halk Şarkıları ve Oyunları” gibi başlıklar altında demografik ve etnografik açıdan incelenmiştir. “Ahıska Türk'ü”, terimi Tarihçi ve Yazar Mehmet Fahrettin Kırzıoğlu tarafından türetilmiştir. Kırzıoğlu’nun 1970’te yayımlanmış ve bu terimi ileri sürdüğü ilk yazılarından birinde, Ahıska adının 482 yılına ait bir kaynakta “Ak-Eska” ve 15. yüzyılda derlenmiş olan Dede Korkut Kitabı’nda “Ak-Sıka” olarak geçtiğini ileri sürmüştür. Ancak 482 yılına ait olduğunu ileri sürdüğü ama adını vermediği kaynağın varlığı şüpheli olduğu gibi, Dede Korkut Kitabı’nda da “Ak-Sıka” diye bir kelime geçmemektedir. Değişik konularda kaleme aldığı çalışmalarıyla tanınan Ermeni Yazar Sevan Nişanyan, Kırzoğlu’nun türetmiş olduğu “Ahıska Türk'ü” terimini destekleyen bir yazısında, kişi adları üzerinden Ahıska Türklerinin "kadim" yerleşme yerinin Posof ve çevresi olduğunu ileri sürmüş, bununla birlikte buradaki köy ve mezraların tümünün Gürcüce adlar taşıdığını belirtmiştir. Ne var ki muhtemelen nüfus müdürlüğü kayıtlarından alınmış olan bu kişi adları, Poshov (Posof) livasının en eski kayıtlarını içeren 1595 tarihli Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı mufassal defterindeki kişi adlarından tamamen farklıdır. Söz konusu mufassal defterde vergi yükümlüsü olarak kaydedilmiş erkek adlarının büyük çoğunluğu Gürcü kişi adları, çok azı da Fars ve Ermeni kişi adlarından oluşmaktadır. Gürcistan'daki Ahaltsihe kentinin Türkçedeki adından geliştirilen "Ahıska" (Osmanlı döneminde Ahısha) terimi, “Ahıska Türk'ü” bağlamında muğlak bir kullanıma sahiptir. Bazen sadece Ahıska kenti ve çevresi, bazen tarihsel Mesheti bölgesi, bazen Mesheti bölgesini de aşan daha geniş bir coğrafyayı tanımlamak için kullanıldığı görülmektedir. Bundan dolayı "Ahıska Türk'ü" yerine "Mesket Türk'ü" hatta "Misket Türk'ü" bile denmektedir. Samtshe Prensliği'nden söz edilirken bölgede yaşayan aynı nüfusun Kıpçak Türk'ü olarak adlandırılmasına da rastlanmaktadır. Kaynaklara dayalı bu tespitler, "Ahıska Türk'ü" teriminin geç tarihte yapay olarak türetildiğini, tarihsel dayanağı olmadığını; günümüzde tarihsel olmaktan çok, siyasal nedenlerle kullanıldığını göstermektedir. Nitekim bu terim en yaygın biçimde 1944 yılında Sovyet yönetimi tarafından Gürcistan'ın Mesheti bölgesinden sürgün edilmiş olan Müslümanları tanımlamak için kullanılmaktadır. Kökene dair tezler Ahıskalıların kökeni hâlen keşfedilmemiş olup oldukça da ihtilaflıdır. İki ana tez üzerinde durulmaktadır: Türk tezi: Meshetilerin (Ahıskalılar) kimisi Gürcü asıllı olup etnik Türk'türler. Gürcü tezi: Epeyden beri Gürcü târihinde istişare edilen bir konu olan Türkçenin Kars ağzını konuşan Hanefi Sünni Mesheti Türklerinin kökeni Osmanlı idaresinde kalmış olan Samtshe-Cavaheti bölgesinde oturan Gürcülerden gelmekte olup 16. asırda İslam'a girmesi ile başlamış, 1829'a kadar sürmüştür. Diğer yandan, Anatoly Khazanov meselenin bu kadar basit olamayacağını ileri sürmüştür. Çoğu Ahıska Türk'ü, kendisini Osmanlı göçmenlerinden gelmiş olarak tanımlamaktadır. Gürcü yanlısı tarih yazımı, Kars lehçesi konuşan ve islamiyetin Hanefi mezhebine mensup Ahıska Türklerinin 16. yüzyıl ve 1829 tarihleri arasında, tarihsel Mesketi bölgesi Samtshe-Cavaheti, Osmanlı egemenliği altındayken islamiyete dönmüş Türkleşmiş Mesketler (Gürcülerin etnografik bir alt grubu) olduğunu ileri sürmektedir. Ancak Rus Antropolog ve Tarihçi Profesör Anatoly Michailovich, Gürcü anlatıya karşı çıkarak şunları söylemiştir: Bu Gürcü yanlısı görüş taraftarlarının, grubun etnik tarihini aşırı basitleştirmiş olması olasıdır. Özellikle de başka bir Müslüman Gürcü grupla Müslümanlığa geçmiş olmalarına rağmen yalnızca Gürcü dilini değil, bir ölçüde Gürcü geleneksel kültürünü ve kendi kimliklerini de korumayı sürdüren Adzhar'la karşılaştırıldığında.Antropolog Kathryn Tomlinson, Ahıska Türklerinin 1944 sürgünü ile ilgili Sovyet belgelerinde, topluluğun sadece "Türk" olarak anıldığını ve "Mesket Türkleri" teriminin Özbekistan'dan ikinci sürgünlerinden sonra icat edildiğini belirtmiştir. Ronald Wixman'a göre "Mesket" terimi ancak 1950'lerin sonlarında kullanılmaya başlanmıştır. Gerçekten de Mesket Türklerinin çoğunluğu kendilerini kısaca "Türk" olarak ya da bölgeye atıfta bulunarak "Ahıska Türkleri" olarak adlandırmaktadır. Ahıskalıların tarihi Osmanlı fetihleri Amasya Antlaşması (1555) ile birlikte Samtshe Prensliği (Mesheti) ikiye bölündü: Doğu kısmı Safeviler’in, batı tarafı ise Osmanlı’nın topraklarında kalmıştır. 1578’de Osmanlılar, Gürcistan’daki Safevi topraklarına saldırarak 1578-1590 Osmanlı-Safevi Savaşı'nı başlatmış ve 1582’de Osmanlılar, Mesheti’nin doğu (Safevi) kısmına sahip olmuştur. 17. yüzyılın başlarında Safeviler, Mesheti’nin doğu kısmının kontrolünü yeniden ele geçirmiştir. Ancak Kasr-ı Şirin Antlaşması ile tüm Mesheti Osmanlı egemenliği altına girmiş ve İran’ın bölgeyi geri alma girişimlerine son verilmiştir. Sovyet egemenliği 1944: Gürcistan'dan Orta Asya'ya sürgün 15 Kasım 1944’te, o zamanki SSCB Genel Sekreteri Joseph Stalin, 115.000'den fazla Ahıska Türk'ünün evlerinden gizlice çıkarılarak vagonlara konulup anavatanlarından sınır dışı edilmesini emretmiştir. 30.000 ile 50.000 arasında sürgün edilen kişi açlık, susuzluk, soğuk, sürgünün doğrudan bir sonucu olarak sınır dışı edilmek ve yaşanan yoksunluktan dolayı ölmüştür. Sovyet muhafızları, Ahıska Türklerini çoğu zaman yiyecek, su veya barınak olmadan geniş bir bölgedeki demir yolu kenarlarına atmıştır. 1989 Sovyet nüfus sayımına göre Özbekistan’da 106.000 Ahıska Türk'ü, Kazakistan’da 50.000 ve Kırgızistan’da 21.000 Ahıska Türk'ü yaşamaktaydı. II.Dünya Savaşı sırasında sınır dışı edilen diğer milletlerin aksine 1968 yılına kadar gizli kalan Ahıska Türklerinin sürgün edilmelerine hiçbir neden verilmemiştir. Sovyetler, Ahıska Türklerinin sürgün edildiğini ancak 1968’de kabul etmiştir. Ahıska Türklerinin sürgün edilmesinin nedeni, 1944’te Sovyetler Birliği’nin Türkiye’ye karşı bir baskı kampanyası başlatmaya hazırlanıyor olmasıdır. Haziran 1945’te, o zamanlar Dışişleri Bakanı olan Vyacheslay Molotoy, üç Anadolu vilayetinin (Kars, Ardahan ve Artvin) teslim olması için Moskova’daki Türk Büyükelçisi’ne talepte bulunmuştur. Moskova aynı zamanda diğer bazı Anadolu vilayetlerine yönelik Ermenilerin iddialarını desteklemeye hazırlanırken Türkiye’ye karşı savaşı mümkün görmüş ve Joseph Stalin, Sovyetler'e düşmanca niyetler besleme olma ihtimali bulunan Ahıska Türklerinin yerleştiği stratejik Türk-Gürcü sınırını temizlemek istemiştir. 1989: Özbekistan'dan diğer Sovyet ülkelerine sürgün Ana Madde: Fergana Olayları 1989’da, aşırı nüfuslu Fergana Vadisi’nde kaynaklar için Özbeklerle yarışan Ahıska Türklerine karşı milliyetçi kinlenmeler başlamıştır. Özbekistan’a yerleşmiş olan Ahıska Türkleri ile yerli Özbekler arasında isyanlar çıkmıştır. Özbekler ve Ahıska Türkleri arasında yaşanan çatışma, Fergana Vadisi’ndeki taşra banliyölerinden yayılan kanlı çatışmalara dönüşmüştür. Yüzlerce Ahıska Türk'ü öldürülmüş ya da yaralanmıştır, 1.000’e yakın mülk tahrip edilmiş ve binlerce Ahıska Türk'ü sınır dışına kaçmıştır. Ahıska Türklerinin (çoğunluğu) yaklaşık 70.000’i Azerbaycan’a, geri kalanı Rusya’nın çeşitli bölgelerine (özellikle Krasnodar Krayı), Kazakistan’a, Kırgızistan’a ve Ukrayna’ya gitmiştir. Donbass Savaşı Hükûmet güçleri ile Rusya yanlısı ayrılıkçılar arasındaki çatışmaların ortasında, Mayıs 2014'ten bu yana yaklaşık 2.000 Ahıska Türk'ü, Ukrayna'daki evlerinden kaçmak zorunda kalmıştır. Doğu Ukrayna'daki Türkçe konuşan azınlığa mensup 300'ün üzerinde Ahıska Türk'ü, ülkenin yakın zamanda kabul edilen sığınma önlemleri kapsamında yaşayacakları Türkiye'nin doğusunda Erzincan iline gelmiştir. Din Ahıskalıların küçük bir kesimi Şii olmakla beraber büyük çoğunluğu Sünni mezhebine tabidir. Sürgün 1829 yılında tazminat olarak Çarlık Rusya'sına verilinceye kadar Ahıska bölgesi Osmanlı sınırların dâhilinde idi. Bu olaydan sonra Ahıska Türklerinin yarısı sınırı geçerek Türkiye'ye geldi, diğer yarısı ise Gürcistan'da kaldı. İkinci Dünya Savaşı sırasında Ahıska Türklerinin gençleri savaşa katılmak için cepheye gitti. Geride kalan eşleri, çocukları ve yaşlı Ahıska Türkleri ise 1944 yılında Stalin tarafından iki saat içinde tren vagonlarına doldurularak, kapalı tren vagonlarında Orta Asya'ya sürülerek Kazakistan, Kırgızistan ve Özbekistan’a yerleştirildi. Bu sürgünün Stalin'in Karadeniz kıyılarını Türklerden temizleme operasyonunun bir parçası olduğu Sovyetler Birliği dağıldıktan sonra açıklanan arşivlerde ortaya çıkmıştır. Aynı kaderi paylaşan Kırım Tatarları ve Ahıska Türklerinin bu hazin sürgününde binlerce insan yolda öldü. 1945 yılında savaş bittikten sonra savaştan dönen Ahıska Türkleri de ailelerinin sürgün edildiği bölgelere gönderildiler. Fergana Olayları Sovyetler Birliği'nin son yıllarında, Özbekistan’ın Fergana Vadisi'nde yaşayan Ahıska Türkleri, 1989 yılında, etnik bir gerilim sonrasında büyük bir şiddete uğradı ve bölgedeki nüfusun büyük bir kısmı Özbekistan'dan göç etmek zorunda kaldı. Geri dönüş Azerbaycan, 1989 yılında Özbekistan'ın Fergana Vadisi'ndeki şiddetten kaçan Ahıska Türklerinin bir kısmını kabul etti ve topraklarına yerleştirdi. Sonrasında Ermenistan ve Karabağ'dan sürülen Azerbaycan Türkleri nüfusuyla ilgili sorunlar ortaya çıktığından yerleştirme işlemi tamamlanamadan 1994 yılında durduruldu. Gürcistan, 1990'larda etnik olarak Gürcü kökenli olan Meshileri ülkeye yerleştireceğini duyurdu. Bu karar, Samtshe-Cavaheti bölgesinde yaşayan Ermeniler arasında tepkiye yol açtı. Öte yandan Türkiye, az sayıda Ahıska Türk'ünü ülkenin doğusuna yerleştirdi. Rusya'nın Krasnodar bölgesine yerleştirilen Ahıska Türkleri, Rus Kazaklar'ın Türk karşıtı tepkileriyle yüz yüze kaldı, bu yüzden Krasnodar'daki Ahıska Türklerinin 9.000 kadarı ABD'nin çeşitli kentlerine yerleştirildi. 1999 yılında Gürcistan, Avrupa Konseyine üye olurken Ahıska Türklerinin geri dönüşleriyle ilgili yükümlülük üstlenmiştir. Bu yükümlülüğe göre Gürcistan, 1999’dan itibaren üç yıl içinde Ahıskalıların dönüşlerini başlatacak ve 12 yıl içinde yani 2011 yılında dönüş işlemini bitirecekti. Eğer Gürcistan süre sonunda yükümlülüğünü yerine getirmezse Ahıska Türkleri, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine dava açabilecek ve bu yolla vatanlarına dönmeyi talep edebileceklerdi. Ama üste belirtilen sorunlar ve engeller yüzünden herhangi bir geri dönüş olmadı. Gürcistan, Ahıska Türklerinin geri dönüşüne şartlı izin vermiştir. Şartlardan birincisi; geleceklerin sadece Ahıska bölgesine değil, tüm Gürcistan topraklarına yerleşmeleridir. Gürcistan bu şartı, Ahıskalıların bölgeden 91 bin kişi çıkmasına karşın bugün dönecek olan rakamın çok olması ve bölgenin bunu kaldıramayacağı savına bağlamaktadır. İkinci şart, Türklere verilecek kimliklerde Türk ve Müslüman yazmayıp Gürcü ve Hristiyan yazacaktır. Gürcistan’ın bu şartının altında ise bölge halkının aslında Türk olmayıp Meshi denen Gürcüler olduğu, zamanla ve zorla Osmanlılar tarafından Müslüman yapılarak Türkleştirildikleri savı yatmaktadır. Beş ilçe ve 200 köyden meydana gelen Mesheti bölgesinde şu an daha çok, Gürcüler ve Ermeniler yaşamaktadır. 100'e yakın köy ise Türklerin sürgününden günümüze kadar hala boştur. Haziran 2002’de Krasnodar’da bulunan Ahıska Türkleri seslerini duyurabilmek için açlık grevi yapmışlardır. Krasnodar'da yaşayan Ahıska Türkleri, "yasa dışı mülteciler" olarak adlandırılmakta ve yeni bir sürgüne gönderilmeleri istenmektedir. Gürcistan Parlamentosu uzun bir çalışma sonrasında 2007 yılında Ahıska Türklerinin Gürcistan’a dönmelerini ön gören bir yasayı kabul etti. Ancak çalışmalar yeterli olmamakta, sürgünden önce Ahıska Türklerine ait olan mal varlıklarının Ahıska Türklerine iadesi Gürcistan Hükûmeti tarafından bazı ekonomik gerekçeler gösterilerek engellenmektedir. Herhangi bir geri dönüş olmadığı gibi, malları ve mülkleri elinde bulunduran yerel Gürcü ve Ermeni halk da bu geri dönüşe karşı çıkmaktadır. Nüfus 1989 Sovyet nüfus sayımına göre Sovyetler Birliği’nde yaşayan 207.502 Türk vardır. Ancak Sovyet yetkilileri pek çok Ahıska Türk'ünü “Azeri”, “Kırgız” ve “Özbek” gibi diğer milletlere mensup olarak kaydetmiştir. Bu nedenle resmî nüfus sayımları, Ahıska Türklerinin gerçek nüfusunun gerçek bir yansımasını göstermez. Örneğin 2009 Azerbaycan nüfus sayımına göre ülkede yaşayan 38.000 Türk vardı ancak sayımda Azerbaycan vatandaşı olan Ahıska Türkleri ile Türkiye Türkleri arasında ayrım yapılmamıştır zira resmî sayımda her iki grup da “Türkler” ya da “Azeriler” olarak sınıflandırılmıştır. Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliğinin 1999’da yayımlanan raporu, Azerbaycan’da 100.000 Ahıska Türk'ünün yaşadığını ve feshedilmiş Barış ve Demokrasi Enstitüsü, 2001 yılında Azerbaycan’da 90.000 ila 110.000 Ahıska Türk'ünün yaşadığını belirtmiştir. Benzer şekilde akademik tahminler, Azerbaycan’daki Ahıska Türk topluluğunun 90.000 ila 110.000 olduğunu öne sürmüşlerdir. Daha yakın zamanlarda Rusya’daki bazı Ahıska Türkleri, özellikle de Krasnodar’da olanlar, yerel halkın düşmanlığıyla karşılaşmıştır. Krasnodar Ahıska Türkleri, vatandaşlıklarından mahrum bırakma da dâhil olmak üzere önemli insan hakları ihlallerine maruz kalmıştır. Medeni, siyasi ve sosyal haklarından mahrum bırakılmış ve mülk sahibi olmaları ve istihdam edilmeleri yasaklanmıştır. Bu nedenle 2004 yılından bu yana birçok Türk, mülteci olarak Amerika Birleşik Devletleri için Krasnodar bölgesini terk etmiştir. Yaklaşık 1.300 kişiden oluşan büyük bir kısmı Dayton’dadır. Hâlâ Gürcistan’a tam olarak geri dönmeleri yasaktır. Ancak Gürcistan’da, inanç ve etnik gerilimlerdeki farklılık nedeniyle Ahıska Türklerine karşı ırkçılık hâlâ popülerdir. Ahıska Türkleri, bugün eski Sovyetler Birliği coğrafyasında ve Türkiye'de dağınık olarak yaşamaktadırlar. Ahıska Türkleri etnik olarak Kıpçak Türklerindendir. Toplam nüfusunun 350.000-400.000 arasında olduğu tahmin edilmektedir. Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan ve diğer eski Sovyet cumhuriyetlerinin nüfus sayımlarında Ahıska Türkleri için "Türkler" terimi kullanılmaktadır. Bugün Ardahan, Posof, Artvin, Şavşat, Yusufeli, Ardanuç halkının büyük çoğunluğu Ahıska Türklerinin Türkiye'deki temsilcisidir. Dili Ahıska Türklerinin ana dili Türkçedir. Konuşma şivesi, Mesheti bölgesine komşu olan Ardahan ve Artvin illerindeki ağzın bir kısmına ve Azericeye çok benzer. Ahıska Türkçesi; Ardahan, Olur, Oltu ve Göle'de konuşulan ağzın aynısıdır. Tortum ve İspir ağzına ise çok benzer. Posof, Artvin, Şavşat, Ardanuç, Yusufeli ağzına biraz daha uzaktır. Ahıska Türkçesi, Ahıska Türklerinin Rus ve Sovyet yönetimi sırasında temas hâlinde olduğu diğer dillerden (Azerice, Gürcüce, Kazakça, Kırgızca, Rusça ve Özbekçe dâhil) etkilenmiştir. Eğitimlerini çoğunlukla Rusça aldıklarından dolayı çoğu birincil dil olarak Rusçayı kullanmaktadırlar. Gürcüce konuşan Ahıska Türklerinin sayısı oldukça azdır ve günümüzde Gürcistan'da yaşamaktadırlar. Kültür Kurban ve Ramazan bayramları onlar için oldukça önemlidir. Bu bayramlarla birlikte Nevruz Bayramı'nı da coşkulu bir biçimde karşılarlar. Ahıska Türklerinde edebiyat dili oluşmamıştır ve halk edebiyatı türleri başlıca edebiyat anlayışlarını ortaya koyar. Ahıska Türklerinin düğünü, damadın ebeveyninden gelen geleneksel bir tekliften oluşur ve gelinin ebeveynleri teklifi kabul ederse nişan yapılır. Nişandaki herkese törensel tatlı içecek, şerbet verilir. Düğün ise iki gün sürer. İlk gün gelin evinden çıkar ve ikinci gün evlilik olur. Gelin, eve girmeden ayakkabısının topuğunu kullanarak ayağıyla iki tabak kırar ve kapıya bal sürer. Bu gelenek, yeni gelin ve damada evliliklerinde mutluluk dileme amacına hizmet eder. Düğün sonunda kadın ve erkeklerin ayrı ayrı dans ettiği bir dans başlar. Son olarak yeni evli çift vals denen son danslarını yapar ve düğünü tamamlar. Ayrıca bakınız Gürcistan Kıpçakları Ahıska Türkleri sürgünü Kaynakça Dış bağlantılar Ahıska Türklerinin Gündemi Ahıska Türklerinin Dönüşüyle İlgili Süreç Hızlandırıldı Ahıskalı Türkler ve Kültürleri, İrade Yüzbey Türkler Kategori:Kafkasya'daki Türk halkları Kategori:Amerika Birleşik Devletleri'ndeki etnik gruplar Kategori:Azerbaycan'daki etnik gruplar Kategori:Gürcistan'daki etnik gruplar Kategori:Kazakistan'daki etnik gruplar Kategori:Kırgızistan'daki etnik gruplar Kategori:Özbekistan'daki etnik gruplar Kategori:Rusya'daki etnik gruplar Kategori:Türkiye'deki etnik gruplar Kategori:Ukrayna'daki etnik gruplar

Ara

Ara

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi

Ahıska Türkleri

bullvar_katip

Administrator

Tema özelleştirme sistemi

Tam ekran yada dar ekran

Izgara yada normal mod

Forum arkaplan resimleri

Sidebar blogunu kapat/aç

Yapışkan sidebar kapat/aç

Radius aç/kapat

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi