Akçaabat

[bullvar_katip]

Akçaabat eski ismiyle Polathane, Trabzon ilinin bir ilçesi olup, Vakfıkebir ve Çarşıbaşı'nın doğusunda, Trabzon'un 13km. batısında, Düzköy ve Maçka'nın kuzeyinde yer almaktadır. Trabzon'nun nüfus bakımından en büyük 2. ilçesi olan Akçaabat, köftesiyle ve horonuyla meşhurdur. İlçede 90'lı yılların sonuna kadar tütün oldukça önemli bir yere sahipti. küçükresim|Akçaabat, tarihi Orta Mahalle evleri Etimoloji Kentin bilinen en eski adı "Platana" olup Yunanca "çınar ağacı" anlamına gelmektedir. 19. yüzyılda bu adın deforme edilmesiyle Pulatane, Pulathane adları oluşturulmuştur. Bıjışkyan (1817) seyahatnamesinde kentin adı hakkında şu açıklamayı yapmıştır: "Platana, altı mil uzakta Yoros koyunun içinde bir kasabadır. Platana çınar ağacı demektir, çünkü eskiden bura halkı aynı ağaca tapardı. Bununla beraber, bazıları Polathane yani "demir fabrikası" olarak zikrederler”. Kentin adının ticaretin gelişmesi ve paranın bolluğundan dolayı, beyaz evlerinden dolayı veya eski Türkçede "batıdaki şehir" anlamına geldiği de iddia edilmiştir. Herhangi bir kaynağa dayanmayan bu varsayımın, Platana adı için değil Akçaabat için ileri sürülmüş olduğu anlaşılmaktadır. Oysa Akçaabat eskiden ilçe merkezinin adı değildi. 1904 tarihli Trabzon Vilayeti Salnamesi'nde de ilçe merkezinin "Platana" olduğu ve Yunanca "çınar" anlamına geldiği belirtilmiştir. Tarihçe küçükresim|upright=1|Akçaabat'tan bir görünüm (1967) küçükresim|Akçaabat'tan bir görünüm (1976) Türkler ilçeye 12. yüzyıldan itibaren Selçuklu döneminde Türkmen beylerinin bölgeyi fethetmesiyle yerleşmeye başlamışlardır. Fatih Sultan Mehmet tarafından 1461 yılında fethedilen Akçaabat’ta Roma, Bizans, Trabzon İmparatorluğu ve Osmanlı dönemine ait tarihi yapıt ve izlere rastlamak mümkündür. Akçaabat, 1867'de Trabzon vilayeti kulunca, kaza olarak bu vilayetin merkez sancağına bağlandı. 1896 tarihli vilayet salnamesine göre Akçaabat kazasının nüfusu 46.073 kişiden oluşuyordu. Bu nüfusun yüzde 9'u (4.161 kişi) Rum, yüzde 6,9'u (3.175 kişi) Ermenilerden oluşuyordu. Bu tarihte ilçe merkezine Polathane deniyordu ve bu ad Yunanca Platana'dan değişime uğramıştı. Akçaabat‘ın, Osmanlı dönemine ait kaynaklarda şehir merkezi “Pulathane”, ilçe geneli ise “Akçeabâd” olarak geçmektedir. Cumhuriyet döneminde büyük bölümü Yunanca olan Akçaabat köy adları da değiştirilerek yerlerine Türkçe isimler konulmuştur. Kronolojik sıralama ile Akçaabat için önemli olayları şu şekilde sıralamak mümkündür; MÖ 700 : Akçaabat, Kolhis ülkesinde Miletos ticaret kolonilerinin bir uzantısıdır. MÖ 2. yy : Akçaabat Pontus Krallığı’nın eline geçer. 1214 : Akçaabat Trabzon İmparatorluğu'nun eline geçer. 1461 : Akçaabat Trabzon ile birlikte Fatih Sultan Mehmet tarafından Osmanlı Devleti’nin topraklarına katıldı. 1797 : Akçaabat'ta büyük bir veba salgını meydana geldi. 1810 : Akçaabat tarihi açısından Osmanlı döneminin en önemli olayı Sargana Savunmasıdır. 1880 : Akçaabat Belediyesi kuruldu 1884 : Akçaabat, Teşkilat Nizamnamesi gereği ilçe kimliğini kazandı. 1893 : Akçaabat'ta kolera salgını meydana geldi. 20 Nisan 1916 : I. Dünya Savaşı sırasında Çarlık Rusya’sı Akçaabat'ı işgal etmiştir. 17 Şubat 1918 : Düşman işgalinden kurtulan Akçaabat, Cumhuriyet Döneminde kültür, sanat, eğitim, ticaret gibi alanlarda hızla gelişen bir ilçe durumuna gelmiştir. 1923 : Kentin Hristiyan Rum ahalisi mübadele ile Yunanistan'a gönderilmiştir. 20 Haziran 1990 : Büyük bir sel felaketi meydana gelmiştir. Şehrin tarihinde 1810 yılı Ramazan ayı ayrı bir yer tutar. Bu tarihte Rus donanması Sargana mevkiine çıkarma yapmak istemiştir. Akçaabat halkı 48’i kadın olmak üzere 969 kayıp vererek yurdu savunmuştur. I. Dünya Savaşı sırasında 20 Nisan 1916 tarihinde Çarlık Rusya’sı Akçaabat’ı işgal etmiş; ancak bu işgal de uzun sürmemiş ve 17 Şubat 1918'de Akçaabat işgalden kurtulmuştur. Bir rivayete göre bu savunmada kahramanca başarı gösteren Salih Ağa isimli bir terzi, dönemin Osmanlı sultanı tarafından kendisine bir yerleşim yeri verilerek (şu anki Akçaköy) ödüllendirilmiştir. Bu savunmada rol alan değişik ailelere de değişik yerlerde istihkam hakkı verilmiştir. Kültür [[Dosya:Horon karadeniz.jpg|küçükresim|Horon, Akçaabat'ın geleneksel oyunlarındandır.]] [[Dosya:Akcaabatkofte.jpg|küçükresim|Akçaabat köftesi]] Trabzon yöresine özgü tüm ögeleri bünyesinde barındıran Akçaabat kendine has gelenekleri şunlardır: Kalandar Hıdrellez Mart Dokuzu Alaturbi Mayıs Yedisi Abrul Beşi Orak Yedisi Ayrıca kemençe, davul-zurna ve bağlama geleneksel çalgılardandır. Sera Gölü, Hıdırnebi Yaylası ve Kayabaşı Yaylası; ilçenin önemli turistik destinasyonlarıdır. Osmanlı ülkesine sığınan Gürcü prensesi Sopio Gurieli'nin mezarı burada bulunmaktadır. Akçaabat, spor açısından da önemli bir kenttir. Kentin futbol kulübü Akçaabat Sebatspor, bir dönem Süper Lig'de mücadele etmiştir ve Süper Lig'e yükselmeyi başaran ilk ilçe takımı olmuştur. Ayrıca Söğütlü Atletizm Stadı da burada bulunmaktadır. Ekonomi Balıkçılık, fındık, zeytincilik, tütüncülük, turizm ve hayvancılık ilçenin başlıca gelir kaynağıdır. Nüfus Ayrıca bakınız Akçakale Kalesi Akçaabat Sebatspor Kaynakça Dış bağlantılar Akçaabat Kaymakamlığı