Alâeddin Atâ Melik Cüveynî

bullvar_katip · 27 Mayıs 2024

[[Dosya:Alamut2.jpg|küçükresim|upright=1.18|Alamut Kalesi'nin kalıntıları.]] Alâeddin Atâ Melik Cüveynî, (Farsça: علاءالدين عطا ملك جويني; Ebü'l- Muzaffer Alâúdîn Atâ‘ Melik bin Bahâiddîn Muhammed el-Cüveynî) Farslı bir Moğol tarihçisi. Moğol İmparatorluğu hesabına Tarih-i Cihan Güşa (تاريخ جهانگوشاهى جويني; Ta' rīkh-i jahān-gushā) ismindeki kitabı yazmıştır. Yaşam öyküsü Kimliği Günümüzde İran'nın kuzeydoğusunda tarihi büyük Horasan'ın Juvain şehrinde 1226 yılında doğmuş ve 1243-1256 yılları arasında Emir Argun Âkâ Han'ın kampında yaşamıştır. 1246-47 yıllarında Agun Âkâ ile birlikte ilk kez ve daha sonra da 1249-50 yıllarında Moğolistan'ı ziyaret etti. 1251-52 yıllarında ise daha uzun süreliğine Karakurum'a geldi. Burada kaldığı zaman zarfında arkadaşları tarafından Tāriḵ-e jahāngošāy adında Moğollar'ın fetihlerini ebedîleştirecek olan eserini kaleme almaya iknâ edildi. Cüveynî'nin dedesi ve babası, sırasıyla Celâl’ed-Dîn Harzem Şâh Menkûberti ve Ögeday Han'a sahib-divan veya maliye veziri olarak görev yapmışlardır. Emir Argun Aka'nın yardımcısı olarak tahminen 1246 yılında Gürcistan ve Ermenistan'ı içine alan büyük bir alanı yönetmekle görevlendirilmiştir. Cüveynî, İmparatorluğun çok önemli bir memuru olur. Moğol başkenti Karakurum'u iki defa ziyaret eder, böyle bir ziyaret onun Moğol fetihleri ilgili yazılarına başlangıç olmuştur. 1256 yılı Kasım ayında sarp dağların tepesinde bulunan Alamut Kalesi'nin fethinde Hülagû Han'nın yanında bulunmuş, Hasan Sabbah'ın ünlü Kütüphanesinde 70 yıldır toplanan binlerce kitaplardan, Kur'ân-ı Kerîmler dışında İsmailiyye mezhebinin usul ve fururuna dair tüm kitapları ateşe vermiştir. İran'a geri döndüğünde Argun Aka’nın kâtibi olarak çalışmağa başlamıştır. Hülagû Han'nın 1256'da İran'a gelmesi üzerine 1258 yılında Bağdat istilasında Hülagû Han'a eşlik etmiş, ertesi yıl onun tarafından Hülagû'nun oğlu Kiray-Melik ve Emir Ahmed Bitekçi ile birlikte Bağdat, aşağı Mezopotamya, Huzistan (Khūzestān) ve Mazendran'a kraliyet valiliğine atanmıştır. Alâeddin Atâ Melik Cüveynî'nin söz sahibi kardeşi Sahip Şemseddin Mehmed Cüveyni, Hülagû Han ve Abaka Han döneminde maliye bakanlığı yapmış, Orta Çağ'da Gürcü Krallığı'ın ordu komutanı olan (ამირსპასალარი; Amirspasalar) Awak Zak'arean-Margrceli'nin kızı Koşak'ın kocasıdır. Cüveynî hükümdarlıkta diğer tarihçilerin ulaşmasının hiç de mümkün olmadığı, kendi görevi ve ailevi bağlantıları nedeniyle kapalı ve gizli olan pek çok bilgiye ulaşabilmiştir. Bilinmeyen bir nedenden dolayı yirmi yıldan fazla süren tarihi kayıtları ölümünden önce 1260 yılında birden sona ermiştir. Ölümü 1282 yılı civarında Cüveynî Van Gölü'nün kuzeydoğusunda Ala-Taq otlağında bir Kurultay'a veya toplantıya katılır. Alâeddin Atâ Melik Cüveynî 1283 yılında Azerbaycan'da Muğan Ovası'nda veya Arrân'da ölmüştür. Eserleri Tarih-i Cihan Güşa (تاريخ جهانگوشاهى جويني; Ta' rīkh-i jahān-gushā) isimli en önemli eserini 1260 yılında tamamlamıştır. Alâeddin Atâ Melik Cüveynî'nin bu "Tarih-i Cihan Güşa" adlı kitabı Raşit al-Din Hamadani'ye büyük kaynak olmuştur. Dış bağlantılar Maymun Diz Kalesi Mirza Muhammad Qazvini Kaynakça Bibliografya Alâeddin Atâ Melik Cüveynî, Tarih-i Cihan Güşa, Çeviren, Mürsel Öztürk, Ankara 1999. Mongols, Huns, and Vikings, by Hugh Kennedy, 2002. Kategori:İranlı tarihçiler Kategori:1226 doğumlular Kategori:1283 yılında ölenler Kategori:Resim aranan kişiler

Ara

Ara

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi

Alâeddin Atâ Melik Cüveynî

bullvar_katip

Administrator

Benzer konular

Tema özelleştirme sistemi

Tam ekran yada dar ekran

Izgara yada normal mod

Forum arkaplan resimleri

Sidebar blogunu kapat/aç

Yapışkan sidebar kapat/aç

Radius aç/kapat

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi