Aleksandër Meksi

[bullvar_katip]

Aleksandër Gabriel Meksi (d. 8 Mart 1939 Tiran, Arnavutluk), Arnavut siyasetçi ve arkeolog. Arnavutluk'un 13 Nisan 1992'den 11 Mart 1997 tarihine kadar 27. Başbakanıydı. Eski bir arkeolog olarak, komünist yönetimin sona ermesinden sonra Arnavutluk'un başbakanlığı yapan ilk kişidir. Hayatı İlk yılları ve eğitimi Babası tarih öğretmeni Gabriel Meksi (Labovë 1894-1958) ve annesi Efigjeni Haxhistasa'dır (Berat 1912-1983). Tiran Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat bölümünde 1955-1960 yılları arasında arkeoloji lisans eğitimini tamamladı. 1990 yılı sonuna kadar ağırlıklı olarak Kültür Anıtları Enstitüsü'nde çalıştı. 1965 yılında Roma La Sapienza Üniversitesi'nin Mimarlık fakültesindeki "Scuola di perfezionamento per lo e e restauro dei monumenti" (Anıtların restorasyonu uzmanlık okulu) tarafından verilen 6 aylık bir kursu tamamladı. 1974-1977 boyunca Tiran Devlet Üniversitesi Mühendislik Fakültesi'nde inşaat dalında Mimarlık Tarihi alanında akademisyenlik yaptı. 1989-1990 akademik yılında Marburg Philipps Üniversitesinde iki ders için (ilk yarıyılda alıştırmalar ve seminerler) öğretim görevlisiyken, araştırma faaliyeti, anıtların izlenmesi ve restorasyonu onlarca yazar veya ortak yazar olarak makaleler ve monograflar yayımladı. Meksi, doktora adayı (1982), Bilim Doktoru (1988) ve Profesör (1995) unvanlarına sahip oldu. Arkeolog olan Meksi, ayrıca başta kilise ve camiler olmak üzere ortaçağ mimarisinden eserlerin araştırması ve restorasyonuyla da ilgileniyordu. Siyasi hayatı Politik kariyeri 1990 yılının Aralık ayında, üyesi olduğu ülkenin ilk muhalefet partisi olan Arnavutluk Demokratik Partisi'nin (PD) Minimal Program adı verilen tüzüğünü oluşturan İnisiyatif Komisyonunun kurucu üyesi olarak başlar. Partinin kurulmasından 1997 yılına kadar DP Başkanlık Divanının bir üyesi oldu. Ayrıca yine 1990 yılından itibaren, 1997 ile 2001 yılları arası haricinde, Ulusal Konsey üyesidir. PD, dönemin cumhurbaşkanı Ramiz Alia'nın reformlarını "kozmetik" olarak niteliyordu. Partinin ilk genel başkanı olan 'den sonra Meksi kısa süre için başkanı olmuş, Şubat 1991'deki ilk parti kongresinde Sali Berisha genel başkan seçilmiştir. Doğu Avrupa'daki komünist rejimlerin yıkılmasından sonra Arnavutluk'ta da yaşanan demokrasiye geçiş sürecinde ilk yasal muhalefet partisi olan PD, rejim karşıtlarının beslediği sosyal dinamiklerle hayat buldu ve parti demokrasinin lokomotifi olarak ülkenin en önemli figürü haline geldi. Meksi 1991 ile 2001 yılları arasındaki tüm çoğulcu seçimlerde Arnavutluk Parlamentosu'na milletvekili seçilmiştir. Arnavutluk Demokratik Partisi'nin 22 Mart 1992 tarihindeki zaferinin ardından 13 Nisan'da 13 Mart 1997'ye kadar (istifası 1 Mart) sürdüreceği Demokratik Hükûmetin Başbakanı seçildi. Aynı partiye mensup Sali Berisha da cumhurbaşkanı oldu. Hükûmeti, Arnavut devletini komünist bir ülkeden liberal bir demokrasiye dönüştüren reformları üstlenmişti. İktidara gelir gelmez Sali Berisha ile birlikte, Arnavutluk bürokrasisindeki sosyalist elitleri tasfiye edip yerlerine yeni elitleri yerleştirmek için çalıştı. Oyların %57'sini aldığı 1992 seçimlerinden sonra PD, 1996 seçimlerinden de %55'lik bir zaferle çıktı. Ancak Meksi beş yıllık başbakanlık görevinin ardından, ülkenin mali sorunlardan kaynaklanan sorunlarla kaos ortamına düşmesi nedeniyle 1 Mart 1997 tarihinde istifa etti. Meksi'nin istifasından birkaç ay sonra Berisha da cumhurbaşkanlığından istifa etti. 2001 yılından bu yana Arnavutluk Demokratik Partisi liderlerine, parti içi demokrasinin eksikliği ve 2005-2013 yılları arasında yeniden parlamentonun en büyük partisi olarak iktidara gelen PD'ye zayıf yönetim gösterdikleri için eleştirel bir yaklaşım sergilemiş; röportajlar, medyaya verdiği demeçler ve siyasi yazılarla ülkenin siyasi yaşamında aktif olarak muhalif tavrını sürdürmüştür. Özel hayatı Dhurata Shala ile evlidir. Endri ve Redon adında iki oğlu vardır. Yayınları Hayatı boyunca, bilimsel yayınların yanı sıra, siyaset ve kültür alanında çok sayıda bilimsel makale, monografi ve siyasi, güncel makalesi de yayınlamıştır. Özeti olarak monografları ve kitapları aşağıda sıralanmıştır. Bilimsel Arkitektura mesjetare në Shqipëri – (Medieval architecture in Albania), 1983 Studime për monumentet dhe restaurimin I – (Monuments and Restoration Studies I – Monuments), 1971-1980 Studime për monumentet dhe restaurimin II – (Monuments and Restoration Studies II – Monuments), 1981-1990 Restaurimi i Monumenteve të Arkitekturës – (Restoration of Monuments of Architecture), 2004 Arkitektura e kishave të Shqipërisë-shekujt VII-XV – (Architecture of Albanian churches c.VII-XV), 2004 Arkitektura e Xhamive të Shqipërisë shekujt XV-XIX – (Architecture of the mosques of Albania c. XV-XIX), 2007 Xhamitë e Shqipërisë, Historia, Arkitektura, shek. XV-XIX – (Albanian Mosques, History, Architecture, c. XV-XIX), 2015 Shën Kolli Mesopotam, Saranda – (Saint Nicholas Church in Mesopotam Albania), 2017 Xhamitë e Shqipërisë, Historia, Arkitektura, shek. XV-XIX – (Albanian Mosques, History, Architecture, c. XV-XIX), 2018 Ortak yazar olarak Historia e Arkitekturës në Shqipëri - Maket – (History of Architecture in Albania - Maket), 1978 Berati, Historia dhe Arkitektura - Berat – (History and Architecture), 1988 Berati, Historia dhe Arkitektura - Berat – (History and Architecture), 2011 Historia e Arkitekturës në Shqipëri – (History of Architecture in Albania), 2016 Siyasi Aleksandër Meksi Përmes fjalës se tij – (Aleksandër Meksi Through his speech), 1997 Dhjetor 90, Dokumente e Materiale – (December 90, Documents and Materials), 2010 Rrugë e Vështirë 1 – Shkrime e Intervista – (Tough Road 1 – Writtings and Interviews), 2015 Rrugë e Vështirë 2 – Për njerëz e Libra – (Tough Road 2 – For People and Books), 2015 Kaynakça Kategori:1939 doğumlular Kategori:Tiran doğumlular Kategori:Arnavutluk başbakanları Kategori:Yaşayan insanlar Kategori:Arnavut arkeologlar Kategori:Tiran Üniversitesinde öğrenim görenler Kategori:20. yüzyıl Arnavut siyasetçileri Kategori:21. yüzyıl Arnavut siyasetçileri Kategori:Restoratörler Kategori:20. yüzyıl Arnavut yazarları Kategori:Arnavut bilim yazarları Kategori:Siyasi parti liderleri