Ali Kuşçu

bullvar_katip · 21 Mayıs 2024

Ali Kuşçu (Özbekçe: Ali Qushchi Samarqandiy) veya asıl adıyla Ali bin Muhammed (1403, Semerkand - 16 Aralık 1474, İstanbul), Timur İmparatorluğu ile Osmanlı İmparatorluğu'nda yaşamış olan astronom, matematikçi, fizikçi, filozof ve dil bilimcidir. En önemli tanınma nedeni Ay'ın ilk haritasını çıkaran âlim olmasıdır. Hayatı ve bilimsel çalışmaları Astronom, matematikçi ve kelâm âlimi olan Ali Kuşçu, 1403'te Semerkand'da, Timur İmparatorluğu topraklarında doğdu. Babası Muhammed, Timur İmparatorluğu hükümdarı ve astronomu olan ve aynı zamanda Timur'un torunu olan Uluğ Bey'in kuşçusu olduğu için, ailesi "Kuşçu" lakabıyla meşhur olmuştur. Küçük yaştan itibaren matematik ve astronomiye pek ilgi duyan Ali Kuşçu, bu alanlarda Bursalı Kadızâde Rûmî, Gıyaseddin Cemşid ve Muînuddîn Kâşî gibi isimlerden ders aldı. Daha sonra bilgisini artırmak için Kirman'a gitti. Burada Hall-ü Eşkâl-i Kamer (Ay Safhalarının Açıklanması) adlı risale ile Şerh-i Tecrid adlı eserini yazdı. Ali Kuşçu, Semerkand ve Kirman'da eğitimini tamamladıktan sonra Uluğ Bey'e yardımcı ve rasathanesine müdür oldu. Uluğ Bey tarafından Çin' e yollandığı ve dönüşte de Dünya'nın yüzölçümünü ve ekliptiği 24 derece olarak hesapladığı bilinir. küçükresim|Ekliptik eksen ile dünyanın ekseni aralarında 23.5 derecelik bir eğiklik vardır. Dünya kendi ekseni etrafında yaklaşık 23.5 derecelik bir açıyla döner. Bir yıl boyunca ekliptik düzlemin ekvatorla yaptığı açı iki kez ve en fazla 23.5 derece olur. 1449'da hacca gitmek istedi. Tebriz'de Akkoyunlu Devleti hükümdarı Uzun Hasan kendisine büyük saygı gösterdi ve Osmanlı Devleti ile barış görüşmelerinde yardımını istedi. Bunun üzerine Ali Kuşçu, bir süre Uzun Hasan'ın sözcülüğünü yaptı. Ardından, Osmanlı padişahı II. Mehmed'in davetiyle İstanbul'a gitti. Osmanlı - Akkoyunlu sınırında Fatih Sultan Mehmed'in emriyle büyük bir törenle karşılanan Ali Kuşçu, Fatih tarafından Sahn-ı Seman Medresesi'ne müderris olarak göreve başladı. küçükresim|Ali Kuşçu'nun Gökbilim'e yaptığı en büyük katkılardan olarak çizdiği bir Yıldız Haritası Burada bir yandan talebe yetiştirip bir yandan Gök Cisimleri'ni araştırarak bilim eserleri yazdı. Güneş saatleri icat edip İstanbul'un enlem ve boylamını bugünkü değerle bire bir hesapladı. Gezegenler arası uzaklıkları hesaplayıp Ay'ın ilk haritasını çıkardı. Çıkardığı Yıldız haritaları Kristof Kolomb'a Amerika kıtasının keşfinde yardımcı oldu. [[Dosya:Samarkand observatoire ulugh beg.jpg|küçükresim|upright=1.23|Semerkant'ta, Uluğ Bey Rasathanesi'nin girişi]] Ali Kuşçu, 16 Aralık 1474 tarihinde, 71 yaşındayken İstanbul'da öldü. 15. yüzyıla özgü olan mezarı, İstanbul'un Eyüp Sultan Türbesi etrafındaki hazirededir. Osmanlı padişahı Yavuz Sultan Selim'in Maraş'ı fethetmesinden kısa bir süre sonra o bölgede Şiî mezhebinin tekrar artması sonucu Ali Kuşçu'nun torunlarından bir kısmı, ferman ile Maraş'a gönderilmiştir. Geriye kalan torunları ise daha sonra Düzce'ye kendi arzularıyla göç etmişlerdir. Maraş'ta bulunan ailenin bir kısmı da cumhuriyetin ilanından sonra Bursa'ya yerleşmişlerdir. Bursa'daki Fuat Kuşçuoğlu Caddesi de ismini Ali Kuşçu'nun torunlarından Fuat Bey'in isminden almıştır. Soyu Kahramanmaraş, Düzce ve Bursa'da Kuşçuoğlu soy isimleriyle devam etmektedir. Eserleri Astronomi Sharḥ e Zîj e Ulugh Beg Risāla fī Halle Eshkale Moadeleye Ghamar lil-Masir Risāla fī aṣl al-Hâric yumkin fī al-sufliyyeyn Sharḥ ʿalā al-tuḥfat al-shāhiyya fī al-hayāt Risāla dar elm-i ḥeyāt Al-Fatḥīya fī ʿilm al-hayʾa Risāla fi Hall-e Eshkal-i Ghammar Matematik Risāla al-muḥhammadiyya fi-ḥisāb Risāla dār ʿilm al-ḥisāb: Suleymaniye Kelâm ve Fıkıh Sharh e Jadid ale't-Tejrîd Hashiye ale't-Telvîh Unkud-üz-Zevahir fi Nazm-al-Javaher Mekanik Tazkare fi Âlâti'r-Ruhâniyye Dil ve Belagat Sharh Risâleti'l-Vadiyye El-Ifsâh El-Unkûdu'z-Zevâhir fî Nazmi'l-Javâher Sharh e'Sh-Shâfiye Resale fî Beyâni Vadi'l-Mufredât Fâ'ide li-Tahkîki Lâmi't-Ta'rîf Resale mâ Ene Kultu Resale fî'l-Hamd Resale fî Ilmi'l-Me'ânî Resale fî Bahsi'l-Mufred Resale fî'l-Fenni's-Sânî min Ilmihal-Beyân Tafsir e-Bakara ve Âli Imrân Risâle fî'l-İstişâre Mahbub-al-Hamail fi kashf-al-mesail Tajrid-al-Kalam Galeri Kaynakça Özel Genel Yavuz Unat, Ali Kuşçu, Kaynak Yayınları, 2000 Kategori:1403 doğumlular Kategori:Semerkant doğumlular Kategori:1474 yılında ölenler Kategori:Eyüpsultan Mezarlığı'na defnedilenler Kategori:Etnik Özbekler Kategori:Akkoyunlular'da kişiler Kategori:Arapça eser veren yazarlar Kategori:Farsça eser veren yazarlar Kategori:Orta Çağ Müslüman astronomları Kategori:Orta Çağ Müslüman matematikçileri Kategori:Osmanlı astronomları Kategori:Osmanlı dilbilimcileri Kategori:Osmanlı matematikçileri Kategori:Timur Devleti'nde kişiler Kategori:15. yüzyılda Osmanlılar Kategori:15. yüzyıl astronomları Kategori:15. yüzyıl matematikçileri Kategori:Türk fizikçiler Kategori:İstanbul'da ölenler

Ara

Ara

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi

Ali Kuşçu

bullvar_katip

Administrator

Benzer konular

Tema özelleştirme sistemi

Tam ekran yada dar ekran

Izgara yada normal mod

Forum arkaplan resimleri

Sidebar blogunu kapat/aç

Yapışkan sidebar kapat/aç

Radius aç/kapat

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi