Ali Ruhi Efendi

[bullvar_katip]

Ali Ruhi Efendi, Kıbrıslı devlet adamı, hayırsever. Hayatı Hayatı hakkında pek fazla bilgi bulunmamaktadır. Girne'ye bağlı Gambili'de (Hisarköy) doğmuştur. 1826'da, II. Mahmut döneminde, Tersane Hazinesi tarafından Kıbrıs muhassıllığı görevine atanmıştır. Bu görevi sürdürürken dört çeşme, bir cami, bir kütüphane, bir sıbyan mektebi ve bir muvakkithane yaptırmıştır. Bu eserlere gelir oluşturması amacıyla vakıflar kurdurmuştur. Eserleri Lefkoşa Laleli Camii ve Çeşmesi Ali Ruhi Sokağı üzerinde yer alır. 12,85x3,30 metre ölçülerindedir. Eski bir Orta Çağ şapeli üzerine inşa edilen yapı, mihrap, minber, minare ve son cemaat yeri eklenerek 1826-1827 (H. 1242) yılları arasında camiye çevrilmiştir. Ali Ruhi Efendi, Lefkoşa'daki üç dükkanını, Sarayönü'nde bulunan bir berber dükkanını, Mofsili ve İncirli köylerinde yer alan 130 zeytin ağacını camiye gelir olması amacı ile vakfetmiştir. Cami, 19. yüzyılın başlarında onarım görmüştür. 1908 yılında tekrar onarım görmüştür. Bu onarımı yapan Nikolaki Kalla'ya onarım ücreti olarak £17,10 ödenmiştir. Laleli Sıbyan Mektebi Caminin yanında yer almaktaydı. 1826 yılına tarihli bir kayda göre mektep hocasına günlük 16 kuruş verilmesi amacıyla bir vakıf kurulmuştur. 1893 yılında tek odalı mektepte 80 öğrenci eğitim görmekte idi. Odanın onarılması ve genişletilmesi için Evkaf İdaresi'ne başvurulmuş, bu iş için Nikolaki Kalla görevlendirilmiştir. 1930'lu yıllarda dikiş-nakış kursu olarak hizmet vermeye devam etmiştir. Yapıya ait herhangi bir kalıntı günümüze ulaşamamıştır. Yapının kitabesi ise 1965 yılında sökülerek Mevlevi Tekkesi Müzesi'ne taşınmıştır. Sultan Mahmut Kütüphanesi Lefkoşa'da, Surlariçi Bölgesi'ndeki Selimiye Camii'nin doğusunda yer almaktadır. II. Mahmut'un emri ile 1829-1830 (H. 1245) yılları arasında inşa edilmiştir. Kütüphanenin giderleri II. Mahmut'un kişisel varlığından karşılanmıştır. II. Mahmut kütüphaneye Kütüphane-i Amire (Devlet Kütüphanesi) ismini verir. Buna rağmen kütüphane halk arasında II. Mahmut Kütüphanesi ya da Sultan Mahmut Kütüphanesi olarak bilinir. Küçük Medrese Çeşmesi İdadi Sokağı'nda yer alır. 1827-1828 (H. 1244) yılları arasında inşa edilmiştir. Yapımında kesme taş kullanılmıştır. Kitabesi mermerden yapılmıştır. Arap Ahmet Suyu'ndan beslenmektedir. Kuru Çeşme İlk inşa edildiği tarihte Karakaş Bahçesi'nde yer alan çeşme yol genişletme çalışmaları nedeniyle yerinden sökülerek Kuruçeşme Sokağı üzerinde günümüzde bulunduğu yere taşınmıştır. 1827-1828 (H. 1244) yılları arasında inşa edilmiştir. Yapımında kesme taş kullanılmıştır. Kitabesi mermerden yapılmıştır. 1980'lere kadar işlevini sürdürmüştür. Büyük Medrese Çeşmesi 1827-1828 (H. 1243) yılları arasında Büyük Medrese'ye ek olarak inşa edilmiştir. 1936 yılında medrese yıkılınca, çeşme de yerinden kaldırılarak aynı alanda yapılan imam hatip mektebinin arkasına taşınmıştır. 1980'lere kadar işlevini sürdüren çeşme, 1990-1993 yılları arasında bölgeye bir depo yapımı sırasında tamamen yıkılmıştır. Büyük Medrese Muvakkithanesi Kıbrıs Şer'iyye Sicili'nden, Büyük Medrese için bir muvakkıthane yapıldığı öğrenilmektedir. 16 Ekim 1865 (H. 25 Cemaziyelevvel 1282) tarihli bir kayda göre bu muvakkithanenin muvakkitliğine Osman Efendi bin Mehmed tayin edilmiştir. Günümüze herhangi bir kalıntısı ulaşmamıştır. İnşa tarihi ve mimarisi ile ilgili herhangi bir bilgiye ulaşılamamıştır. Ali Ruhi Efendi'nin muhassıllığı döneminde, 1826-1831 yılları arasında inşa edilmiş olabileceği tahmin edilmektedir. Kaynakça Özel Genel Kategori:Kıbrıslı Müslümanlar