Alihaydar Karayev

[bullvar_katip]

Alihaydar Ağakerim oğlu Karayev (; d. 20 Haziran 1896 - ö. 24 Nisan 1938 ) eski Menşevik sonradan Bolşevik devrimci, Azerbaycan'ın sosyalist döneminde Adalet Halk Komiseri ve de Askerî ve Donanma İşleri Halk Komiseri. Erken dönem Şamahı'da doğdu. Bakü'de Rusça eğitim veren Şamahı Realni Okulu'ndan mezun oldu. Novoçerkassk Politeknik Enstitüsü'ne girdi ve bu dönemde devrimci faaliyetlerin içerisinde yer aldı. 1917'de Şamahı İşçi Köylü Sovyeti'nin başkanlığını yürüttü. 1918-1920 arasında Himmet'in liderliğini yürüttü. Kızıl Ordu'nun 27 Nisan 1920'de Azerbaycan'ı ele geçirmesiyle Azerbaycan Geçici Devrimci Komitesi üyeliği, Bakü Devrimci Komitesi üyeliği, Emek Halk Komiserliği, Askeri ve Donanma İşleri Halk Komiserliği, Bakü Şehri Yönetme Komitesi başkanlığı görevlerinde bulundu. ADC'yi devirmesi Kızıl Ordu'nun Azerbaycan'ı ele geçirmesini sağlayan Bolşeviklerden olmuştur. Cengiz Yıldırım ile birlikte Azerbaycan Parlamentosu'na ültimatom vererek iktidarın Bolşeviklerin eline geçmesini sağlamıştır. Bolşevik güçlerini Azerbaycan'a çağırdı. Aynı zamanda Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin yerine bir Sovyet rejimi kurmuştur. Böylece Kızıl Ordu Karabağ'daki Ermeni direnişini yok edebildi. Azerbaycan SSC kurulduktan sonra Karabağ ve Nahçivan Azerbaycan sınırları içerisinde kaldı. Sadece Zangezur bölgesi Ermenistan SSC'ye verildi. Bir söylentiye göre ADC'nin ve de Azerbaycan Millî Şurası'nın kurucusu Mehmed Emin Resulzade'nin yakalanmasını sağlamış lakin sonradan Stalin ile görüşerek iki kere affedilmesini sağlamış ve gitmesi serbest bırakılmıştır. Sovyet dönemi 1921-1931 yılları arasında birçok görevde bulundu. Halk Gazetesi, Komünist (Ocak-Mayıs 1922) ve başka gazetelerin editörlüğünü yaptı. Azerbaycan'da Kimin sabaha ihtiyacı var (Azerice: Matəm kimə lazımdı) gibi birçok Bolşevik propaganda yaparak devlette din algısını yıkmaya çalıştı. Adalet Halk Komiserliği sırasında bazı Azeri entelektüelleri mahkûm edip tutuklattı. Yürüttüğü politikalar yüzünden pek popüler değildir. Azerbaycan basınında Azeri milliyetçiliğine destek veren veya sempati besleyen kişileri tutuklatmıştır. Neriman Nerimanov tarafından toy ve kanı kaynayan bir kişilik olarak eleştirilmiştir. Bakü Kadınlar Kulübü, 1920'lerde Garayev'in ismiyle isim değişikliğine gitmiştir. Bunun sebebi ise kadınların eğitimi ve de gelişmesi için yürüttüğü politikalardır. Azerbaycan'ın Sovyetler Birliği'nden bağımsızlığını ilan etmesinden sonra Alihaydar Garayev Caddesi'nin ismi Ahmed Cevad şeklinde değiştirilmiştir. Ölümü Beria'nın Stalin'e önerisiyle "casusluk ve Sovyet devletini yıkmak için karşı devrimci faaliyetler yürütmek" suçundan yargılandı. 24 Nisan 1938 tarihinde Stalin'in emriyle İdam mangası tarafından öldürüldü. Ödülleri Azerbaycan'da yürüttüğü Bolşevik faaliyetler dolayısıyla Kızıl Bayrak İşçi Nişanı ile ödüllendirilmiştir. Kaynakça Kategori:1896 doğumlular Kategori:1938 yılında ölenler Kategori:Şamahı doğumlular Kategori:Azeri komünistler Kategori:Sovyet siyasetçiler Kategori:Azeri başsavcılar Kategori:Büyük Temizlik kurbanı Azeriler Kategori:Sovyetler Birliği'ndeki siyasal parti liderleri Kategori:Azerbaycan Cumhuriyeti Adalet Bakanları