Almanlar

[bullvar_katip]

Almanlar (Almanca: Deutsche), Almanya'nın yerlileri veya sakinlerine ve bazen daha geniş olarak Almanca kökenli bir dili veya Almanca dilini anadili olarak konuşan kişilere denir. Almanya anayasası Almanya'da yaşayanları Alman vatandaşı olarak tanımlar. Bugün, Alman dili, Alman kimliğinin birincil kriteri olarak görülmektedir. Dünyadaki toplam Alman sayısına ilişkin tahminler 100 ile 150 milyon arasında değişmektedir ve çoğu Almanya'da yaşamaktadır. İsviçre vatandaşlarının dilleri Almanca olsa da İsviçreliler Alman milletinden görülmeyip sadece Almancayı almış ve Almanlarla özel ilişkiler kuran diğer Avrupalılar gibi tanımlanmaktadır. Ana dili Almanca olan yaklaşık 100 milyon insanın ortalama 80 milyonu kendisini Alman olarak görür. İngilizler, Danimarkalılar, Norveçliler, Hollandalılar vb. anadilleri Cermen dillerinden olan diğer Cermen kökenli halklar Alman değildir, yalnızca Almanlarla aynı proto (ön) halktan (Proto Cermenler) türemiş uluslardır. Roma İmparatorluğu ve onun arkasında oluşan Avusturya Habsburg İmparatorluğu boyunduruğunda pek sivrilmeden yaşayan Almanlar 19. yüzyılın başına kadar sadece derebeylikler ve Frank Krallıkları kurmuşlardır. Napolyon'un sebep olduğu çalkalanmalar sonucu Alman millet yapısı ise 19. yüzyıl başlarında başlayan milliyetçilik akımı ile oluşmuştur. 1871 yılında İlk Alman İmparatorluğu ile millî devlet oluşturulmuştur. Vatandaşlarına ise "Reichsdeutsche" (İmparatorluk Almanları) denilmiştir. Bu millî sınırlar dışında kalan Alman kökenlilere ise diğer tabir yakıştırılmış; Öz Şıvablar veya Güney Almanları olarak adlandırılmışlardır. Nasyonal sosyalizm döneminde ise bunlara topluca "Volksdeutsche" (Alman Halkları) denmiştir. Rus çarı Deli Petro'nun, ülkesine çağırdığı Alman zaanatkarlar asırlar boyunca Rus Çarlığı'nda etnik yapıya ulaşmışlar ve Stalin zamanında bunlar Kazakistan'a sürgün edilmişler, Alman hükûmetinin vatana ulaştırma projesinde tekrar geriye getirilmeye başlanmışlardır. Alman boy tabirleri bugün tamamen kullanımdan kalkmıştır. II. Dünya Savaşı sonucu oluşan göçler ve birbirleri altında oluşan homojen karışmalar sonucu sadece folklorik özellikleri kalmıştır. Etimoloji ve isimlendirme küçükresim|upright=1.59|Avrupa ve çevresinde Almanya'ya verilen isimlerin kökenleri Almanlar kendilerini isimlendirmek için standart Almanca Deutsche kelimesini kullanır. Bu kelime Yüksek Almanca dillerinde yer alan ve "halkla ilişkili" ve "etnik"anlamına gelen diutisc teriminden evrilmiştir. Orta Avrupa'daki Cermen halklarının kendilerini ortak bir Alman kimliğinin oluşmaya başladığı 8. yüzyıldan beri bu terimden türemiş kelimelerle isimlendirildiği kaydedilmiştir. Bu endonim dışında diğer dillerde Almanları isimlendirmek için farklı egzonimler bulunmaktadır. Türkçede yer alan Alman kelimesinin kökeni Alemanni kabilesine dayanmaktadır ve Fransızca gibi diğer dillerde de bu adlandırma bulunur. Slav dillerinin çoğunda Almanları isimlendirmek için nemçe ve benzeri kelimeler kullanılmaktadır. Bu kelime Proto Slavcada yabancı, Alman veya dilsiz anlamlarına gelmiş *němьcь sözüne dayanmaktadır. Bazı diğer dillerde yer alan ve Türkçede yer alan Cermen kelimesinin de kökenini oluşturan Germani eski çağlarda Cermen halklarını tanımlamak için kullanılmış Latince ve Grekçe kökenli bir sözdür. Baltık-Fin dillerinde Almanlar için kullanılan egzonimler Sakson kabilesi kökenlidir. Tarih Erken tarih Alman etnik kimliği Ren Nehri'nin doğu tarafına yerleşmiş Cermenler tarafından benimsenerek oluşmuştur. Saksonlar, Frizler, Thüringenler, Franklar, Alamanlar ve Bayuvarlar bu genel anlamda Alman kimliğinin belkemiğini oluşturmuştur. Keltik ve Slavlar ile Macarlar ve diğer uzaktan boylar Cermenlerle karışarak zamanla Alman dilini ve kültürünü benimseyip Almanlaşmış ve bu etnik yapıda yer edinmişlerdir. Orta Çağ Batı Roma İmparatorluğu'nun çöküşü sonucu çeşitli krallıklar ve derebeylikler kurmuşlar ve genelde Frank Krallıkları altında tarihte yerlerini almışlardır. 9. ve 10. yüzyıl ortalarında bir millet anlayışı ile birlikte Frank Krallığı'nı oluşturmuşlardır. Ancak belli başlı Cermen boylarının birleşmesi ile birlikte bir krallık altında Alman milleti oluşmaya başlamıştır. Bu sırada kuzeyde Frizler, Anglosaksonlar, Franklar güneyde ise Saksonlarla Bayuvarlar karakteristik ve folklorik yapılara ayrılmışlardır. Modern dönem 1871'de kurulan Alman İmparatorluğu sonucu kendileri de Avrupa'da söz sahibi olmaya başlamışlardır. I. Dünya Savaşı'nın sonunda Alman İmparatorluğu yıkılmış ve yerine Prusya ağırlıklı Weimar Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Paul von Hindenburg'un 30 Ocak 1933 tarihinde şansölye olarak atadığı Adolf Hitler'in iktidara geçmesiyle sona ermiştir. Hitler'in Üçüncü Reich (Üçüncü İmparatorluk) olarak adlandırdığı diktatörlük Avrupa'da ve dünyada II. Dünya Savaşı'nın başlamasına neden olmuştur. Savaşın ardından Üçüncü Reich yıkılarak ikiye bölünmüş, biri Alman Demokratik Cumhuriyeti (Deutsche Demokratische Republik) adlı sosyalist, diğeri ise Almanya Federal Cumhuriyeti (Bundesrepublik Deutschland) adlı kapitalist iki Almanya kalmıştır. 1989'da şiddetsiz halk ayaklanması ve Sovyet lideri Mihail Gorbaçov'un umursamazlığı sonucu Alman Demokratik Cumhuriyeti lağvedilerek iki Almanya birleşmiş ve günümüzdeki Almanya Federal Cumhuriyeti kurulmuştur. Kültür Dil Almancanın Hint-Avrupa dil ailesinden Batı Cermen dil grubuna dahil olduğu bilinmektedir ve daha çok İngilizce ile yakınlığı bulunmaktadır. Bugün Almanca dili altında korumuş olan ve hâlen kullanılan şiveler mevcuttur. Mesela Felemenkçe karışımı olan Frizce, Stuttgart taraflarında Şvebişçe, Karaorman bölgesinde Badence, Bavyera bölgesinde Bavyeraca, Saksonya bölgesinde ise Saksonca ve daha birçok örnekler gösterilebilir. Bugünkü Almanya sınırları dışında diğer ülkelerde birçok Alman soyundan gelen etnik topluluklar yaşamaktadırlar ve genelde yöre dili yanında kendi Alman şivelerini de korumuşlardır. Bunlarda Çekya'da yaşayan Sorbenler ile Romanya'da yaşayan Yedibürgerlileri sayabiliriz. Kökü ve fonetik yapısını Almanca'dan alan Avrupa Musevilerinin dili Yidiş'i ise parantez dışında tutarak burada da sayabiliriz. Bugün Almanya'da kullanılan Almanca çok zengin dil, şive ve ağız özelliklerine sahip olup tarzlarında ve deyimlerinde ufak ayrılıklar getirmektedir. "Hochdeutsch" diye tabir edilen düzgün Almanca hemen hemen her büyük şehirlerde kullanılmakla beraber en iyi özelliklerini Dortmund ve Bonn şehirlerinde rastlanabilir. Almanya dışında resmi olan veya resmi olmayan dil olarak şu ülkelerde kullanılır: Danimarka, Avusturya, Lihtenştayn, Lüksemburg, Çekya, Belçika (Flanderler), Güney Tirol (İtalya) ve birçok İsviçre kantonlarında İsviçre Almancası "Schwyzerdütsch" konuşulur. Eski Almanya kolonilerinde ise hâlen Almanca konuşulmaktadır. Namibya buna bir örnektir. Tarihte Alman yerleşimcilerin göç ettiği Amerika Birleşik Devletleri, Brezilya, Şili, Paraguay, Peru ve Arjantin gibi ülkelerde Almanca lehçeleri (örneğin ABD'de Pensilvanya Almancası) konuşan topluluklar vardır. Kaynakça Kategori:Avrupa'daki etnik gruplar Kategori:Cermen halkları Kategori:Amerika Birleşik Devletleri'ndeki etnik gruplar Kategori:Almanya'daki etnik gruplar Kategori:Arjantin'deki etnik gruplar Kategori:Avustralya'daki etnik gruplar Kategori:Avusturya'daki etnik gruplar Kategori:Belçika'daki etnik gruplar Kategori:Brezilya'daki etnik gruplar Kategori:Birleşik Krallık'taki etnik gruplar Kategori:Fransa'daki etnik gruplar Kategori:İspanya'daki etnik gruplar Kategori:İsviçre'deki etnik gruplar Kategori:İtalya'daki etnik gruplar Kategori:Kazakistan'daki etnik gruplar Kategori:Lihtenştayn'daki etnik gruplar Kategori:Lüksemburg'daki etnik gruplar Kategoriolonya'daki etnik gruplar Kategori:Rusya'daki etnik gruplar Kategori:Şili'deki etnik gruplar Kategori:Almanlar