Amos Tversky

bullvar_katip · 27 Mayıs 2024

Amos Nathan Tversky ( ; d. 16 Mart 1937– ö. 2 Haziran 1996) İsrailli bir bilişsel ve matematiksel psikologdur ve sistematik insan bilişsel yanlılığının keşfi ve risk yönetimi konusunda önemli bir figür olmuştur. İlk çalışmalarının çoğu ölçümün temelleri ile ilgiliydi. Foundations of Measurement adlı üç ciltlik bir incelemenin ortak yazarıdır. Daniel Kahneman ile yaptığı erken dönem çalışmaları, tahmin psikolojisi ve olasılık yargısına odaklandı; daha sonra, insanın irrasyonel ekonomik seçimlerini açıklamayı amaçlayan ve davranışsal iktisadın ufuk açıcı çalışmalarından biri olarak kabul edilen beklenti teorisini geliştirmek için birlikte çalıştılar . Tversky'nin ölümünden altı yıl sonra Kahneman, Amos Tversky ile birlikte yaptığı çalışma nedeniyle 2002 Nobel Ekonomi Anma Ödülü'nü aldı. (Ödül ölümden sonra verilmemektedir.) Kahneman, ödülü aldıktan kısa bir süre sonra The New York Times'a verdiği bir röportajda şunları söyledi: "Bunun ortak bir ödül olduğunu hissediyorum. On yıldan fazla bir süredir ikiz gibiydik." Tversky ayrıca Thomas Gilovich, Itamar Simonson, Paul Slovic ve Richard Thaler gibi önde gelen birçok araştırmacıyla işbirliği yaptı. 2002'de yayınlanan A Review of General Psychology anketi, Tversky'yi Edwin Boring, John Dewey ve Wilhelm Wundt ile birlikte 20. yüzyılın en çok alıntı yapılan 93. psikoloğu yapmıştır. Hayatının erken dönemi ve eğitimi Tversky, Polonya doğumlu veteriner Yosef Tversky ile Litvanyalı Yahudi Jenia Tversky'nin (kızlık soyadı Ginzburg) oğlu olarak İngiliz Filistin Mandası şehirlerinden Hayfa'da (günümüzde İsrail) doğdu. Annesi daha sonra Mapai'yi (İşçi Partisi) temsilen İsrail Devleti Parlamentosu Knesset'e üye olan bir sosyal hizmet uzmanıydı. Tversky'nin kendisinden on üç yaş büyük Ruth adında bir kız kardeşi vardı. Tversky'nin annesi, matematik de dahil olmak üzere birçok alanda oğlunun kendi kendini yetiştirdiğini söyler. Lisede Tversky, edebiyat eleştirmeni Baruch Kurzweil'den dersler alır ve ileride ödüllü bir şair olacak olan sınıf arkadaşı Dahlia Ravikovich ile arkadaş olur. Tversky, lisans derecesini İsrail'deki Kudüs İbrani Üniversitesi'nden 1961'de ve doktora derecesini 1965'te Ann Arbor'daki Michigan Üniversitesi'nden aldı. Yargıyı araştırma konusunda net bir vizyon geliştirmişti. Askerlik hizmeti ve kariyeri Bu süre zarfında, zorunlu askerlik hizmetini tarımsal yerleşim birimlerinin kurulmasıyla birleştiren bir İsrail Savunma Kuvvetleri programı olan Nahal'ın da üyesi ve lideriydi. Tversky, İsrail Savunma Kuvvetlerinde bir paraşütçü olarak ayrıcalıklı bir şekilde hizmet etti, yüzbaşı rütbesine yükseldi ve cesaretle ödüllendirildi. 1956'da Süveyş Krizi sırasında savaş bölgelerinde paraşütle atladı, 1967'de Altı Gün Savaşı sırasında bir piyade birliğine komuta etti ve 1973'te Kippur Savaşı sırasında bir psikoloji saha biriminde görev yaptı. Akademik kariyeri Akademik rolleri Tversky, doktorasının ardından İbrani Üniversitesi'nde ders verdi. Daha sonra 1978'de kariyerinin geri kalanını geçireceği Stanford Üniversitesi fakültesine katıldı. Akademik çalışma Daniel Kahneman'la çalışma Amos Tversky'nin en etkili çalışması, 1960'ların sonlarında başlayan bir ortaklıkla uzun süre birlikte çalıştığı Daniel Kahneman ile yapıldı. Çalışmaları, insanın karar verme sürecinde sürekli olarak sergilenen rasyonalitedeki önyargıları ve başarısızlıkları araştırıyordu. Kahneman ve Tversky, birlikte ilk makaleleri olan "Belief in the Law of Small Numbers (Küçük Sayılar Yasasına İnanç)"tan başlayarak, sıklıkla öznelerin belirsiz koşullar altında nasıl irrasyonel kararlar aldıklarını gösteren küçük ölçekli ampirik deneyler kullandılar ve insan yargısını etkileyen on bir "bilişsel yanılsama" ortaya koydular. (Bilişsel önyargı kavramını 1972'de tanıttılar.) Bu çalışma, büyük ölçüde tüm aktörlerin rasyonalitesini varsayan iktisat alanında oldukça etkili oldu. Kahneman'a göre iş birliktelikleri, yeniden canlandırmaya çalışsalar da 1980'lerin başlarında 'azaldı'. Bunu etkileyen faktörler arasında, ortaklığın çıktısı için verilmekte olan dış kredinin çoğunu Tversky'nin alması ve Tversky ile Kahneman'ın artık birbirleriyle etkileşime girme isteklerinde bir azalma olması gibi nedenler yer aldı. Karşılaştırmalı belirsizlik Tversky ve Fox (1995), karşılaştırmalı belirsizlik çerçevesiyle, insanların belirsiz kumarları veya belirsiz seçimleri sevmediği fikri olan 'belirsizlikten kaçınmayı' ele aldı. Fikirleri, insanların yalnızca belirsiz bir seçeneği belirsiz olmayan bir seçenekle karşılaştırarak dikkatleri özellikle belirsizliğe getirildiğinde belirsizlikten kaçındıklarıydı. Örneğin, insanlar, bu iki testi aynı anda değerlendirirken, eşit oranlarda siyah ve kırmızı top içeren bir kavanozdan doğru renkli bir top seçmeye, bilinmeyen oranlarda bilye içeren bir kavanozdan daha fazla bahse girmeye isteklidirler. Ancak, bunları ayrı ayrı değerlendirirken, insanlar her iki kavanoz için de yaklaşık olarak aynı miktarda bahse girmeye isteklidir. Bu nedenle, muğlak kumarı muğlak olmayan kumarla kıyaslmaka mümkün olduğunda, insanlar bundan hoşlanmazlar.- ama kişi bu karşılaştırmadan habersiz olduğunda böyle bir durum olmaz. Önemli katkıları sağ|küçükresim|upright=1.59| Beklenti teorisinde değer ( fayda ) fonksiyonunun şekli. Fonksiyonun asimetrisi, kayıptan kaçınmaya karşılık gelir. ölçümün temelleri ankraj ve ayar kullanılabilirlik sezgisel taban oran yanılgısı bağlaç yanılgısı çerçeveleme davranışsal finans kümelenme illüzyonu kayıptan kaçınma beklenti teorisi kümülatif beklenti teorisi temsili buluşsallık Tversky indeksi destek teorisi kontrast modeli özellik eşleştirme benzerlik hesabı Araştırma yaklaşımı Kahneman, Tversky'nin "problemleri seçmekte mükemmel bir zevke sahip olduğunu ve önemli olmayan hiçbir şey için asla fazla zaman kaybetmediğini" söyler. Ayrıca her zaman ilerlemesini sağlayan şaşmaz bir pusulası vardı. Tversky'nin Kahneman ile bilişsel illüzyonlar üzerine yazdığı 1974 Science makalesi, bir "ilgili araştırma dizisini" tetikledi, Science News 1994'te akıl yürütme üzerine araştırmaların yakın tarihinin izini süren bir makale yazdı. Ekonomi, işletme, felsefe ve tıp alanındaki karar teorisyenlerinin yanı sıra psikologlar da çalışmalarından alıntı yaptı. Tanıma 1980'de Amerikan Sanat ve Bilim Akademisi üyesi oldu. 1984'te MacArthur Bursu aldı ve 1985'te Ulusal Bilimler Akademisi'ne seçildi. Tversky, Daniel Kahneman ile ortak olarak, 2003 Louisville Üniversitesi Grawemeyer Psikoloji Ödülü'nü kazandılar. Tversky'nin ölümünden sonra Kahneman, Tversky ile birlikte yaptığı çalışmalardan dolayı 2002 Nobel İktisadi Bilimler Anma Ödülü'ne layık görüldü. Ancak, Nobel ödülleri ölenin ardından verilmez. Kişilik ve özellikleri Kahneman, "Amos tanıdığım en özgür insandı ve aynı zamanda en disiplinli olduğu için özgür olabiliyordu" demiştir. Stanford'da matematik profesörü olan Persi Diaconis, "Onun huzurunda olmaktan mutluyduk. Adeta çevresinde parlayan bir nur vardı." demiştir. Stanford Üniversitesi Rektörü Gerhard Casper, Tversky'nin "en yüksek profesyonel etik standartlarını koruduğunu" ve "Stanford'a ve fakülte yönetişim kurumlarına olan bağlılığının örnek teşkil ettiğini" söyledi. Çok işbirlikçi olmakla birlikte, Tversky'nin geceleri başkaları uyurken yalnız çalışmak gibi ömür boyu süren bir alışkanlığı da vardı. Entelektüel tartışmalarda Tversky "karşısındakini ezmek isterdi". Tversky, insanların olasılıksal bir evrende belirsizlik altında yaşadıklarına inanıyordu. Kişisel hayatı 1963'te Tversky, daha sonra Columbia Üniversitesi Teachers College'da insan gelişimi bölümünde profesör olan Amerikalı psikolog Barbara Gans ile evlendi. Çiftin üç çocukları oldu. Dr. Amos Tversky, 2 Haziran 1996 Pazar günü California, Stanford'daki evinde bir çeşit cilt kanseri olan metastatik melanomdan öldüğünde 59 yaşındaydı. Yahudi bir ateistti. Yani etnik olarak Yahudi, ancak fikir ve dünya görüşü olarak ateist idi. Popüler kültürde Tversky zeka testi Malcolm Gladwell tarafından 2013'te yazılan David and Goliath: Underdogs, Misfits, and the Art of Battling Giants, adlı kitabında anlatıldığı gibi, Tversky'nin akranları onu o kadar çok düşündüler ki, zeka ölçmek için gayri ciddi tek parçalı bir test tasarladılar. Gladwel'el anlatıldığına göre, Psikolog Adam Alter'in, Tversky zeka testi tanımı şöyleydi: "Tversky'nin senden daha zeki olduğunu ne kadar hızlı anlıyorsan, o kadar zekisin". Geri Alma Projesi Michael Lewis'in 2016'da yayınlanan The Undoing Project: A Friendship That Changed Our Minds adlı kitabı, Tversky'nin Daniel Kahneman ile kişisel ve profesyonel ilişkisini konu alır. Kaynakça Dış bağlantılar Memorial Resolution - Amos Tversky Boston Globe: The man who wasn't there Daniel Kahneman– Autobiography Tversky in group discussion (39 mins) https://www.youtube.com/watch?v=BoiFo3MA0mc Tversky lecturing; https://www.youtube.com/watch?v=zO0oLX_WEYQ Kategori:20. yüzyıl psikologları Kategori:Amerikalı Yahudi bilim insanları Kategori:İsrailli Yahudiler Kategori:Amerika Birleşik Devletleri'ndeki İsrailli göçmenler Kategori:İsrailli ateistler Kategori:Michigan Üniversitesinde öğrenim görenler Kategori:Kudüs İbrani Üniversitesi öğretim üyeleri Kategori:Ulusal Bilimler Akademisi üyesi yabancılar Kategori:MacArthur Fellows Kategori:Econometric Society üyeleri Kategori:Amerikan Bilim ve Sanat Akademisi üyeleri Kategori

avranışsal finans Kategori:1996 yılında ölenler Kategori:1937 doğumlular Kategori:İncelenmemiş çeviri içeren sayfalar

Ara

Ara

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi

Amos Tversky

bullvar_katip

Administrator

Tema özelleştirme sistemi

Tam ekran yada dar ekran

Izgara yada normal mod

Forum arkaplan resimleri

Sidebar blogunu kapat/aç

Yapışkan sidebar kapat/aç

Radius aç/kapat

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi