Şu an bulunduğum yere bakıyorum da dünyayı değiştirdiğimi söyleyemem, fark edilir bir katkım olmadı. Ama geldiğim yeri düşündüğümde, değişik bir yoldan bambaşka bir yere geldiğimi görüyorum.
Çocukluğum kıl yörük çadırlarında geçti. Yaylaya çıkardık, yaz boyu değil ama yeri gelir bir yeri gelir iki ay o kıl çadırda kalırdık. Normal de gelirdi, hayat böyle bir şeydi bizim için. İnek güderdik, torosların eteklerinde günlerce aylarca. Eşek arısını sinek öldürür gibi eliyle öldürebilen, saat olmadan dakikası dakikasına saati bilen arkadaşlarım vardı. Şimdi buraya, oturduğum yere bakıyorum da o zamandan bu zamana çok değiştim. Bir hayalim falan yoktu, hedeflerim, yapmak istediklerim de yoktu. Yani köyde inek güderek bu yaşa da gelebilirdim. Ama olmadı, bir Anadolu Lisesi kazandım, sıradan bir öğrenciyken ve sonra İstanbul'a geldim, bilgisayar mühendisi oldum. Ailemde bir üniversite kazanan ikinci kişiydim (bir önceki 20 yıl önceydi).
Haliyle Anadolu'nun tamamını olmasa da insanının bir kısmını tanıdığımı düşünüyorum. Uzunca bir süredir Anadolu irfanı hakkında düşünüyorum. Geldiğim yer hakkında çok müthiş şeyler düşünmüyorum, orası çok açık. Hatta uzunca bir süre ben de Anadolu irfanını eşek sikenlerle eşleştirmiştim. Ama sonra fark ettim ki ben bunun üzerine çok da düşünmemişim. Anadolu'da eşek sikenler var mı? Valla köylerde gençlerden eşek sikenler evet var ama Anadolu onlardan ibaret değil, bunu da biliyorum. Kayda değer bir sayıda olmadıklarını da biliyorum. Zamanında evlendirilmedilerse hayat kadınlarına gidiyorlar genelde yani eşeğe kalmıyorlar. Kentlerde yaşayanların fantezisi olmuş bir bakıma bu konu.
Anadolu'nun köylerinde ve kazalarında insanlar genel olarak birlikte yaşayabilmelerine olanak sağlayacak bir kültüre sahiptir. Tecavüzcüler ve namussuzların da eğer istisnai durumlar yoksa bu yapının içerisinde yaşaması doğal olarak çok mümkün değildir. Yani Anadolu evet tutucu ve çok ilerici düşünceye sahip insanların çoğunluk olduğu bir coğrafya değil ama bir namussuz ve tecavüzcü üretme fabrikası da değil. Cemaat ve tarikatler evet çok sevilmezler ama bir uç örnekler haricinde genel olarak Anadolu insanına ahlaki doktrinasyonu yapanlar da onlardır. Bu ideali mi? Hayır. Ama devletin yapamadığını da onlar yapmıştır. Onlar derken dışarıdan gelenler değil yine kendi köyünün kazasının adamıdır bu cemaatçi de. Istisnalar dışında da cidden samimi dindar insanlardır, çoğu evet AK Partilidir ve tecavüzcü namussuz değillerdir. Tüm cemaatlere her şeyleriyle hakim olduğumu iddia etmiyorum ama bir çoğunu kırsalda da tanıma şansım olduğu için genel durumun bu olduğu kanaatindeyim. Gözlemlerim de bu şekilde.
O halde Anadolu'nun sorunu ne? Anadolu insanı neden cemaat ve tarikatlara teveccüh gösteriyor? Çünkü Osmanlı'da hiçbir şekilde verilmeyen vatandaşlık bilincini yetersiz kaynak ve araç gereçle Cumhuriyet yüzyıldında ancak bu kadar verebilmiş. Devletin Anadolu'nun köyündeki, kazasındaki kırsalındaki insana yetersiz doktrinasyonu ve yarım yamalak vatandaşlık bilinci vermesi neticesinde ortaya çıkan durum ve ya eksiklik cemaat gibi tarikat gibi yapılar tarafından doldurulmuştur. Çünkü devlet kitaplardan anlattığı ahlak, etik ve yasa gibi kavramları halkında içselleştirememiştir. Bunu yapanlar cemaatler olmuştur. Tabi cemaatler sadece devletin hedefleri doğrultusunda insanları bilgilendirmez. Elbette kendi ajandaları da olur. Sonuç olarak şu anda sahip olduğumuz Anadolu vatandaş modeli işte bu sürecin sonucundan ibarettir. AKP'nin bu vatandaşların özgüveni ve seçimlerinin sonuçlarının takibi açısından gelişimlerine çok ciddi katkı yaptığına inanıyorum. Vatandaş olduklarının farkına vardılar. Seçimlerinin öneminin de farkına vardılar. Sadece onlar değil sanırım hepimiz farkına vardık.
Çocukluğum kıl yörük çadırlarında geçti. Yaylaya çıkardık, yaz boyu değil ama yeri gelir bir yeri gelir iki ay o kıl çadırda kalırdık. Normal de gelirdi, hayat böyle bir şeydi bizim için. İnek güderdik, torosların eteklerinde günlerce aylarca. Eşek arısını sinek öldürür gibi eliyle öldürebilen, saat olmadan dakikası dakikasına saati bilen arkadaşlarım vardı. Şimdi buraya, oturduğum yere bakıyorum da o zamandan bu zamana çok değiştim. Bir hayalim falan yoktu, hedeflerim, yapmak istediklerim de yoktu. Yani köyde inek güderek bu yaşa da gelebilirdim. Ama olmadı, bir Anadolu Lisesi kazandım, sıradan bir öğrenciyken ve sonra İstanbul'a geldim, bilgisayar mühendisi oldum. Ailemde bir üniversite kazanan ikinci kişiydim (bir önceki 20 yıl önceydi).
Haliyle Anadolu'nun tamamını olmasa da insanının bir kısmını tanıdığımı düşünüyorum. Uzunca bir süredir Anadolu irfanı hakkında düşünüyorum. Geldiğim yer hakkında çok müthiş şeyler düşünmüyorum, orası çok açık. Hatta uzunca bir süre ben de Anadolu irfanını eşek sikenlerle eşleştirmiştim. Ama sonra fark ettim ki ben bunun üzerine çok da düşünmemişim. Anadolu'da eşek sikenler var mı? Valla köylerde gençlerden eşek sikenler evet var ama Anadolu onlardan ibaret değil, bunu da biliyorum. Kayda değer bir sayıda olmadıklarını da biliyorum. Zamanında evlendirilmedilerse hayat kadınlarına gidiyorlar genelde yani eşeğe kalmıyorlar. Kentlerde yaşayanların fantezisi olmuş bir bakıma bu konu.
Anadolu'nun köylerinde ve kazalarında insanlar genel olarak birlikte yaşayabilmelerine olanak sağlayacak bir kültüre sahiptir. Tecavüzcüler ve namussuzların da eğer istisnai durumlar yoksa bu yapının içerisinde yaşaması doğal olarak çok mümkün değildir. Yani Anadolu evet tutucu ve çok ilerici düşünceye sahip insanların çoğunluk olduğu bir coğrafya değil ama bir namussuz ve tecavüzcü üretme fabrikası da değil. Cemaat ve tarikatler evet çok sevilmezler ama bir uç örnekler haricinde genel olarak Anadolu insanına ahlaki doktrinasyonu yapanlar da onlardır. Bu ideali mi? Hayır. Ama devletin yapamadığını da onlar yapmıştır. Onlar derken dışarıdan gelenler değil yine kendi köyünün kazasının adamıdır bu cemaatçi de. Istisnalar dışında da cidden samimi dindar insanlardır, çoğu evet AK Partilidir ve tecavüzcü namussuz değillerdir. Tüm cemaatlere her şeyleriyle hakim olduğumu iddia etmiyorum ama bir çoğunu kırsalda da tanıma şansım olduğu için genel durumun bu olduğu kanaatindeyim. Gözlemlerim de bu şekilde.
O halde Anadolu'nun sorunu ne? Anadolu insanı neden cemaat ve tarikatlara teveccüh gösteriyor? Çünkü Osmanlı'da hiçbir şekilde verilmeyen vatandaşlık bilincini yetersiz kaynak ve araç gereçle Cumhuriyet yüzyıldında ancak bu kadar verebilmiş. Devletin Anadolu'nun köyündeki, kazasındaki kırsalındaki insana yetersiz doktrinasyonu ve yarım yamalak vatandaşlık bilinci vermesi neticesinde ortaya çıkan durum ve ya eksiklik cemaat gibi tarikat gibi yapılar tarafından doldurulmuştur. Çünkü devlet kitaplardan anlattığı ahlak, etik ve yasa gibi kavramları halkında içselleştirememiştir. Bunu yapanlar cemaatler olmuştur. Tabi cemaatler sadece devletin hedefleri doğrultusunda insanları bilgilendirmez. Elbette kendi ajandaları da olur. Sonuç olarak şu anda sahip olduğumuz Anadolu vatandaş modeli işte bu sürecin sonucundan ibarettir. AKP'nin bu vatandaşların özgüveni ve seçimlerinin sonuçlarının takibi açısından gelişimlerine çok ciddi katkı yaptığına inanıyorum. Vatandaş olduklarının farkına vardılar. Seçimlerinin öneminin de farkına vardılar. Sadece onlar değil sanırım hepimiz farkına vardık.