April Glaspie

[bullvar_katip]

April Catherine Glaspie (d. 26 Nisan 1942), Amerikalı eski diplomat. 1991 yılındaki Körfez Savaşı'na kadar ulaşan süreçteki rolü ile bilinir. Meslek öncesi yaşam ve kariyeri Glaspie, Vancouver kentinde doğdu ve 1963 yılında Kaliforniya, Oakland'da bulunan Mills Koleji'ni bitirdi. Sonra Johns Hopkins Üniversitesi'nin Paul Nitze İleri Uluslararası Çalışmalar bölümünden 1965 yılında mezun oldu. 1966'da Glaspie, Birleşik Devletler Diplomatik Hizmetler'ine girdi ve orada Orta Doğu uzmanı oldu. Kuveyt, Suriye ve Mısır'daki görevlerden sonra 1989 yılında Irak'a ABD Büyükelçisi olarak atandı. Böylece ABD'nin bir Arap ülkesine atadığı ilk kadın büyükelçi oldu. Saygın bir Arap dili ve edebiyatı uzmanı olarak ün kazandı ve eserleri Irak hükûmeti ile kültürel ve ticari bağlantıları genişletti. Sonrasında, Glaspie ABD'nin Birleşmiş Milletler'in New York kentindeki görev yerine atandı. Daha sonra Güney Afrika'da ABD'nin Cape Town Başkonsolosu olarak görevlendirildi. 2002 yılındaki emekliliğine kadar bu görevi sürdürdü. Bağdat büyükelçiliği Saddam Hüseyin ile görüşmesi [[Dosya:April Glaspie, Sadoun al-Zubaydi and Saddam Hussein.jpg|küçükresim|sağ|April Glaspie'nin Saddam Hüseyin ile ilk buluşması, Hüseyin'in çevirmeni Sadun el Zübeydi eşliğinde]] Glaspie'nin Bağdat'a Büyükelçi olarak atanması, ABD'nin İran-Irak Savaşı'nda Irak hükûmetine 1980 ve 1988 yıllarında örtülü desteği verdiği bir dönemin ardından gerçekleşti. Bu bağlamda, Glaspie Irak Başkanı Saddam Hüseyin ve Başbakan Tarık Aziz ile 25 Temmuz 1990'da ilk görüşmesini yaptı. 25 Temmuz 1990'da ABD Devlet Bakanlığı'na çektiği telgrafta görüşmeyi şu biçimde aktardı: Saddam, 25 Temmuz'da büyükelçiye; Mübarek, Kuveyt ve Irak delegasyonunun Riyad'da buluşmasını ayarlamış bulunuyor ve 28, 29 veya 30 Temmuz'da Kuveyt veliahtı olan Prens bir dizi ciddi görüşmeler için Bağdat'a gelecek. Bundan önce "Ciddi hiçbir şey olmayacak," Saddam, Mübarek'e söz verdiğini söyledi, dedi. En azından iki şifreli telgraf yayımlandı. Birleşik Devletler Devlet Bakanlığı bu telgrafların doğruluğunu onaylamadı, fakat Glaspie'nin telgrafı George Bush Kütüphane ve Müzesi tarafından ve Margaret Thatcher Vakfı tarafından açıklandı. Şifreli telgrafın bir versiyonunda Glaspie diyor ki: Sonrasında şifreli telgrafta Glaspie diyor ki: Şifreli telgrafın New York Times'ta yayımlanan başka bir versiyonunda (23 Eylül 1990) Glaspie diyor ki: Bu şekilde ifade edilen şifreli telgraflar kamuya açıklandığında, Glaspie Irak'ın 2 Ağustos 1990'da Kuveyt'i işgal etmesine belirtilmeyen bir onay vermekle suçlandı, Glaspie'nin ifadesindeki Sizin Arap-Arap ihtilaflarınızda bir görüşümüz yoksözleri tartışıldı ve Kuveyt meselesi Amerika'nın bir ortak meselesi değildir.sözleri Saddam Hüseyin tarafından Kuveyt konusunu kendi gördüğü biçimde yürütmek üzere bir özgürlük tanındığı yönünde yorumlandı. Buna ek olarak Hüseyin'in girişeceği bir işgalin eğer ABD'nin gücü ile karşılaşacağı yönünde açık bir uyarı verilmiş olması halinde Saddam Hüseyin'in Kuveyt'i işgal etmeyeceği tartışıldı. Gazeteci Edward Mortimer, Kasım 1990'da New York Review of Books'ta şöyle yazdı: Eylül 1990'da, bir çift İngiliz gazetecisi Glaspie'yle Saddam Hüseyin ile görüşmesinin dökümleri üzerinden tartıştılar. Glaspie, Açıklıkla, düşünmedim, ve hiç kimse Irak'ın bütün Kuveyt'i alacağını düşünmedi. Nisan 1991'de Glaspie ABD Dış Ilişkiler hakkında Senato Komitesi'nde doğruladı. 25 Temmuz buluşmasında Saddam Hüseyin'i defalarca Kuveyt tartışmasında güç kullanmaya karşı uyardığını söyledi. Ek olarak Hüseyin'in Kuveyt'i işgal edeceğini inkar ederek kendisine yalan söylediğini belirtti. Kendisine Saddam Hüseyin'in, ABD'nin Kuveyt işgalini nasıl olup da onayladığı yorumunu çıkardığı sorulduğunda, Biz sersemce Saddam'ın aptal olduğunu anlamadık.dedi. Temmuz 1991'de Devlet sözcüsü Richard Boucher bir basın bilgilendirmesinde dedi ki: Glaspie'nin Irak'tan gönerdiği görüşmesi ile ilgili telgraflar artık tasnif dışıdır. Glaspie'nin Hüseyin'le görüşmesinin raporları hakkında Bush: "Irak'la ilişkilerimizi yayması ve derinleştirmesi talimatı verildi." dedi. Hüseyin, görevde, Bush'a "Ilımlı İlşkiler" önerdi ve "kesin olarak samimiyet" ile savaş istemediğini, telgrafında söyledi. Glaspie'nin kendisi yıllarca Irak'taki hareketleri hakkında sessiz kaldı. Ama Mart 2008'de Lübnan gazetesi Dar Al-Hayat'a bir röportaj verdi. Burada, bir pişmanlığı bulunmadığını söyledi. "Sona erdi''dedi ve "Hiç kimse ayıbı almak istemiyor. Ben ayıbı almaktan tamamiyle mutluyum. Belki ben Saddam Hüseyin'i söylediğimiz şeyi yapacağımıza inandıramadım, fakat bütün dürüstlükle, Ben dünyadaki hiçbir kişinin O'nu ikna etmeyi başarabileceğini düşünmüyorum." Röportajda, Glaspie; Hüseyin ile olan görüşmesinin Mısır Devlet Başkanı Hüsnü Mübarek'ten Irak Başkanına gelen bir telefon ile kesildiğini belirtti. Hüseyin'in, Glaspie'ye; telefonda Mübarek'i Kuveyt anlaşmazlığını çözmeye çalışacakları hususunda temin ettiğini, söylediğini anlattı. Telgrafları bu biçim olayların anlatımı ile sürerken, Irak kayıtları, Hüseyin'in İngilizce çevirmeni Sadun el Zubeydi tarafından hazırlanan kayıtlarda Hüseyin'in Mübarek ile olan telefon görüşmesinin Glaspie ile buluşmasından önce olduğu belirtilir. Geçmişe bakış 2002'de, Glaspie-Hüseyin görüşmesine yeni bir bakış getiren Ortadoğu İlişkileri Washington Raporu, ABD'nin Katar eski Büyükelçisi Andrew Kilgore tarafından yayımlandı. Kilgor görüşmeyi şöyle özetledi: Glaspie'nin, Hüseyin O'na Cidde'de olması beklenen görüşme protokol için, takip edecek asıl tartışmalar Bağdat'ta yapılacak dediğinde geniş ölçüde rahatladı. Büyükelçinin sorusuna verdiği yanıtta, Hüseyin, Kuveyt veliaht prensi Şeyh Saad Abdullahın müteakip görüşmeler için Bağdat'a geleceği zaman hakkında tarih verdi. Geriye bakıldığında Saddam Hüseyin'in bu tavrının bir aldatma olduğu görünüyor. İkinci ve üçüncü paragraflardan çıkarılan sonuç, Glaspie ve Hüseyin görüşmesinin şifrelerinde ifade edilenlerin Irak tarafından açıklananlar ile aynı olmadığı görülüyor. Eğer görüşmenin tam metni var olsa, yahut Devlet Bakanlığı Glaspie'nin telgraflarındaki gizliliği kaldırırsa, Glaspie'nin durumu hakkında farklı bir değerlendirmeye ulaşılabilir. ABD'nin aynı dönemde Suudi Arabistan Büyükelçisi olan James Akins, 2000 yılında PBS'e verdiği röportajda bir hayli farklı sunum yaptı: Glaspie'nin Bağdat'taki diplomatik misyon şefi olan Joseph C. Wilson, 14 Mayıs 2004'teki röportajında O'nun Hüseyin ile görüşmesine değindi: "Irak katılımcısı görüşmede... bana açık biçimde dedi ki, Saddam yanlış anlamadı, yeşil veya sarı bir ışık aldığını düşünmedi." Wilson ve Atkins'in bu sorudaki bakışları, bir 1996 TV röportajında Irak eski Başbakanı Tarık Aziz'in ifadesi ile aynı çizgidedir, Kuveyt'in işgalinden önce Irak ABD'nin bir askeri müdahalesinin olasılığı hakkında bir yanılsama görmedi. Benzer biçimde, 2000 yılındaki bir röportajda Aziz, "Karışık sinyaller yoktu." ve daha öte ayrıntılı olarak: Brookings Enstitüsünden Kenneth Pollack, New York Times'ta yer alan 21 Şubat 2003 tarihli yazısında, Edwar Mortimer gibi, gözlemcilerin bakışları ile hemfikir değildir: John Mearsheimer ve Stephen Walt isimli profesörler, Foreign Policy'ın Ocak/Şubat 2003 sayısında, Saddam Hüseyin'in ABD'ye Kuwayt işgaline nasıl bir tepki vereceğini anlamak için yaklaştığını yazdılar. Glaspie'nin yorumu ile aynı doğrultuda "Biz Arap-Arap ihtilafında bir görüşe sahip değiliz, Kuveyt ile olan sınır anlaşmazlığınızda olduğu gibi." ABD Devlet Bakanı daha önce Saddam Hüseyin'e, Washington Kuveyt'e özel bir savunma veya güvenlik taahhüdü olmadığını söylemişti. Birleşik Devletler Irak'a yeşil bir ışık yakmayı kast etmemiş olabilir, ama yaptığı etkili bir biçimde buydu." Kaynakça Kategori:1942 doğumlular Kategori:Yaşayan insanlar Kategori:Amerika Birleşik Devletleri'nin Irak büyükelçileri Kategori:Johns Hopkins Üniversitesinde öğrenim görenler Kategori:Amerikalı kadın diplomatlar