Arayik Harutyunyan

bullvar_katip · 28 Mayıs 2024

Arayik Vladimiri Harutyunyan (Ermeni: Արայիկ Վլադիմիրի Հարությունյան, 14 Aralık 1973, Hankendi), Kafkaslar'da uluslararası bağımsızlığı tanınmayan Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'de 2020'den 2023'e kadar dördüncü cumhurbaşkanı olarak görev yapan Ermeni bir politikacıdır. Harutyunyan, 2007 ile 2017 yılları arasında Başbakan olarak da görev yapmıştır. 2017 yılında Başbakanlık kaldırılmadan önce ülkenin son başbakanıydı. Azerbaycan'ın Dağlık Karabağ ablukasının ortasında 1 Eylül 2023'te istifa etti. 3 Ekim 2023'te Dağlık Karabağ'ın diğer iki eski cumhurbaşkanı Arkadi Gukasyan ve Bako Sahakyan, Ulusal Meclis Başkanı Davit İşkhanyan ile birlikte Azerbaycan Devlet Güvenlik Hizmeti tarafından gözaltına alındı ve Bakü'ye getirildi. İlk yılları Harutyunyan, 1973 yılında Cumhuriyet'in başkenti Hankendi'de doğdu. 1990'da Erivan Devlet Ekonomi Enstitüsü'ne katıldı ve iki yıl sonra 1992'de Dağlık Karabağ'ın öz savunma güçlerine katıldı ve Karabağ Savaşı'na katıldı. Savaştan sonra Erivan Devlet Ekonomi Enstitüsü'nden Dağlık Karabağ Devlet Üniversitesi İktisat Fakültesi'ne geçti ve 1995'te mezun oldu. Üç yıl sonra, 1998'de Artsakh Devlet Üniversitesi'nde yüksek lisans eğitimini tamamladı. Kariyeri Harutyunyan, meslek hayatına 1994 yılında Dağlık Karabağ Maliye ve Ekonomi Bakanlığı'nda Bakan Yardımcısı olarak başladı. 1997 yılında bakanlıktan ayrılarak meslek hayatına Armagrobank'ta özel sektörde başladı ve 2004 yılına kadar burada çalıştı. Arayik Harutyunyan Karabağ'da faaliyet gösterin bir Ermeni bankasının Askeran ve Hankendi şehirlerinde bulunan şubelerinde müdürlük yaptı. Karabağ Altın Fabrikasının yöneticileri arasında yer aldı. Ulusal Mecliste 2004 yılında siyasete atılmaya karar verdi ve Hankendi Belediye Başkanlığı seçimine katıldı ancak seçilemedi. 2005 yılında Özgür Anayurt Partisini kurdu ve meclisteki 33 sandalyenin 10'una sahip oldular. Ardından ekonomi, maliye ve bütçe komisyonu başkanlığını yürüttü. Başbakanlık 2007 yılında dönemin Cumhurbaşkanı Bako Sahakyan tarafından Başbakan olarak önerildi ve atandı. 14 Eylül 2007 tarihinde mecliste yapılan oylama sonucunda Başbakanlığı onaylandı. Başbakan olarak ilk konuşması, tanınmayan ülkede ekonomiyi, demokrasiyi ve sosyal adaleti yeniden canlandırma vaatleriyle doluydu. Adım atmaya söz verdiği acil adımlar arasında 'yolsuzluk, korumacılık, klan sistemi ve sosyal kötülüklerle mücadele' vardı. 2017 yılında gerçekleştirilen 2017 Dağlık Karabağ Cumhuriyeti anayasa değişikliği referandumu sonucu Artsakh, yarı başkanlık sisteminden başkanlık sistemine dönüştürüldü ve Başbakanlık makamı kaldırıldı. Harutyunyan, Sahakyan hükûmetinde kaldı ve bu gelişmenin ardından Harutyunyan son Başbakan olarak görevinden ayrılmıştır. sol|küçükresim|Cumhurbaşkanı Harutyunyan, ön cephelerden Artsakh askerleri'nin isimlerini açıklarken, 4 Ekim 2020 Devlet başkanlığı ve Dağlık Karabağ açıklaması 14 Nisan 2020 tarihinde düzenlenen devlet başkanlığı seçimlerinin ikinci turunun ardından oyların %88'ini elde eden Harutyunyan, devlet başkanlığı makamına gelmiştir. 21 Mayıs'ta rakibi Masis Mayilyan ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan'ın da katıldığı bir törenle göreve başladı. Hankendi yerine Şuşa'da düzenlenen törende (Bakü'deki yetkilileri kızdıran bir karar), Dağlık Karabağ ve Ermenistan'ı "birleşik bir ulusal vatanın ayrılmaz parçaları" olarak nitelendirdi. Cumhurbaşkanlığının ilk haftasında, oldukça ses getiren iki idari emiri imzaladı: Birincisi, Dağlık Karabağ Ulusal Meclisi'nin yerini Hankendi'den Şuşa'ya taşınması, ikincisi de, Dağlık Karabağ'daki tüm yüksek öğrenimi ücretsiz yapılmasıdır. 19 Eylül'de, Şuşa'nın ele geçirilmesinin 30. yıldönümünde, Ulusal Meclis'in 2022'de başkentten Şuşa'ya taşınacağını duyurdu. 2020 Dağlık Karabağ çatışması 2020 Dağlık Karabağ çatışmaları sırasında Azerbaycan Savunma Bakanlığı, o sabah cepheyi ziyaret eden Harutyunyan'ın Azerbaycan Ordusu tarafından ağır şekilde yaralandığını iddia etti. Bu iddialar hem Harutyunyan hem de hükûmeti tarafından reddedildi. 23 Ekim'de Harutyunyan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'e kendisi tarafından kaleme alınan ve Dağlık Karabağ'a Rusya'nın desteğini isteyen açık bir mektup yazdı. Mektup, Sovyetler Birliği'nin beş etnik Ermeni kökenli Mareşali (Ivan Bagramyan, Ivan Isakov, Hamazasp Babadzhanian, Sergei Khudyakov ve Sergei Aganov) Valerian Madatov ve Mikayel Loris-Melikov da dahil olmak üzere politikacılar Anastas Mikoyan ve Ivan Tevosyan gibi bölgedeki birçok Rus ve Sovyet figürüne dikkat çekti. 27 Ekim'de Jalal Harutyunyan'ı muharebede yaralandıktan sonra Savunma Bakanı görevinden aldı. Onu Korgeneral rütbesine terfi ettirdikten bir hafta sonra meydana geldi ve bir gün sonra Harutyunyan ona Dağlık Karabağ Kahramanı unvanını verdi. 9 Kasım'da Nikol Paşinyan'ın Ermenistan, Azerbaycan ve Rusya arasında 2020 Dağlık Karabağ Ateşkes Antlaşmasını imzalamasına izin verdi. 2020 Dağlık Karabağ Savaşı sonrası Harutyunyan, 11 Kasım'da Karabağ vatandaşlarını Erivan'daki Ermeni protestolarına katılmaktan kaçınmaya çağırdı, onları eve dönmeye çağırdı ve "Artsakh'ın Ermeni olarak kalacağını" ilan etti. Birkaç gün sonra, bölgedeki barışı koruma görevini başlatmak için Stepanakert'e gelen Rusya Kara Kuvvetleri'nden General Rustam Muradov'u kabul etti. 1 Aralık 2020'de Cumhurbaşkanı Harutyunyan, erken seçimlere kadar ulusal birlik hükûmetinin kurulacağını ve bazı kabine yetkililerinin değiştirileceğini duyurdu. Siyaseti kalıcı olarak bırakma niyetini ve önümüzdeki seçimlerde aday olmayacağını açıkladı. 16 Aralık'ta Harutyunyan, güvenlikle ilgili tüm kararların, gücü konsey başkanı Vitali Balasanyan'a devrederek Güvenlik Konseyi tarafından onaylanması gerektiğini duyurdu. Şubat 2021'de Harutyunyan'ın sözcüsü, Harutyunyan, Rus general Rustam Muradov ve bir Azerbaycanlı yetkilinin "insani meseleleri" görüşmek üzere bir araya geldiğini doğruladı. Nisan 2022'de Ermenistan başbakanı Nikol Paşinyan, uluslararası toplumun Ermenistan'ı "Dağlık Karabağ'ın statüsü konusunda çıtayı biraz düşürmeye" çağırdığını belirterek, Ermenistan'ın Azerbaycan'ın toprak bütünlüğünü tanıyacağını öne süren bir konuşma yaptı. Harutyunyan ve diğer Artsakh yetkilileri ise konuşmaya tepki göstererek, Artsakh Ermenilerinin kendi kaderlerini tayin etme hakkından vazgeçmeyeceklerini, Artsakh'ın Azerbaycan kontrolüne girmesinin “imkansız” ve “kabul edilemez” olduğunu açıkladılar. Harutyunyan, 4 Kasım 2022'de Artsakh'a yeni taşınan Rus Ermeni milyarder Ruben Vardanyan'ı "geniş yetkilere sahip" devlet bakanı pozisyonuna atadı. Vardanyan daha sonra kabinede değişiklik yaparak Vitaly Balasanyan'ı güvenlik konseyi başkanlığı görevinden aldı. Randevu Azerbaycan yetkililerini kızdırdı; Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Kasım 2022'de Azerbaycan'ın Vardanyan ile müzakere yapmayacağını açıklamıştı. Aralık 2022'de Azerbaycan, Artsakh'ı Ermenistan'a ve dünyanın geri kalanına bağlayan tek yol olan Laçin koridorunu kapatarak Dağlık Karabağ'ı ablukaya almaya başladı ve bu durum gıda, ilaç ve yakıt gibi temel malzemelerin kıtlığına yol açtı. Vardanyan'ın görevden alınması, Azerbaycan'ın Artsakh ablukasının kaldırılması yönündeki en önemli taleplerinden biriydi. 2023'ün başlarında Harutyunyan ile Vardanyan arasında "ayrılık" olduğuna dair raporlar ortaya çıktı. Harutyunyan, 23 Şubat 2023'te Vardanyan'ı görevden aldı. Harutyunyan, görevden almanın nedenleri hakkında ayrıntılı bilgi vermedi ancak bunun Artsakh'ın çıkarına olduğunu iddia etti ve bunun Azerbaycan'ın Vardanyan'ın ayrılması yönündeki taleplerine yanıt olarak yapıldığını yalanladı. 13 Şubat 2023'te Harutyunyan, cumhurbaşkanının istifası durumunda Artsakh parlamentosunun geçici cumhurbaşkanı seçmesine izin verecek bir anayasa değişikliği teklifinde bulunarak, cumhurbaşkanının istifasının yaklaştığı yönünde yeni beklentiler yarattı. Değişiklikler Mart 2023'te Artsakh parlamentosu tarafından onaylandı. 25 Temmuz'da, Azerbaycan ablukası nedeniyle Artsakh'taki insani durum giderek kötüleşirken, Harutyunyan, Artsakh'ı "felaket bölgesi" ilan etti ve bölge sakinlerinin güvenliğinin sağlanması için uluslararası bir müdahale çağrısında bulundu. BM kuruluşlarıyla temasa geçtiğini ve AGİT Minsk Grubu eşbaşkan ülkelerinin (Fransa, Rusya ve ABD) başkanlarına durumu anlatan ve krize çözüm bulmak için harekete geçilmesini talep eden mektuplar gönderdiğini belirtti. Rusya'yı 2020 ateşkes anlaşmasına göre yükümlülüklerini yerine getirmeye çağırdı ve Ermenistan hükümetinden Artsakh'ı Azerbaycan'ın bir parçası olarak tanımamasını istedi. İstifa 29 Ağustos 2023'te Harutyunyan istifa etmeyi ve Artsakh milislerinde görev yapmayı düşündüğünü açıkladı. 31 Ağustos'ta Harutyunyan, Devlet Bakanı Gurgen Nersisyan ile birlikte Artsakh Cumhuriyeti başkanlığından istifa ettiğini duyurdu. İstifasını 1 Eylül'de resmen Artsakh parlamentosuna sundu. Facebook'ta yaptığı açıklamada, görevde kalmasının Artsakh ile Azerbaycan arasındaki müzakerelere engel teşkil edebileceğini öne sürdü. Kendisi ayrıca 2020 savaşındaki yenilginin ve sonrasında yaşanan olayların "[Artsakh sakinleri arasında] yetkililere, özellikle de Cumhurbaşkanına olan güveni önemli ölçüde azalttığını" ve bunun da hükümetin etkinliğini sınırladığını belirtti. 9 Eylül 2023'te Artsakh parlamentosu Harutyunyan'ın yerine Samvel Şahramanyan'ı seçti. Tutuklanması 3 Ekim 2023'te 2023 Dağlık Karabağ çatışmalarının ardından Harutyunyan ve Artsakh'ın diğer iki eski cumhurbaşkanı Arkadi Gukasyan ve Bako Sahakyan, Ulusal Meclis Başkanı Davit İşkhanyan ile birlikte Azerbaycan Devlet Güvenlik Hizmeti tarafından gözaltına alındı ve Bakü'ye getirildi. Özel Yaşamı Evli ve iki çocuk babasıdır. Onurlar ve nişanlar “Şuşa'nın Kurtuluşu” madalyası ile ödüllendirildi ve 2. derece “Savaş Haçı” nişanı aldı. Dağlık Karabağ Devlet Başkanı'nın 30 Ağustos 2016 tarihli kararnamesiyle Harutyunyan'a Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'ne yaptığı hizmetlerden dolayı ve Dağlık Karabağ'ın ilanının 25. yıldönümü vesilesiyle “Grigor Lusavoriç” madalyası verildi. Kaynakça Kategori:Yaşayan insanlar Kategori:1973 doğumlular Kategori:Hankendi doğumlular Kategori

ağlık Karabağ Cumhuriyeti devlet başkanları Kategori

ağlık Karabağ Cumhuriyeti başbakanları Kategori:Karabağ Ermenileri

Ara

Ara

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi

Arayik Harutyunyan

bullvar_katip

Administrator

Benzer konular

Tema özelleştirme sistemi

Tam ekran yada dar ekran

Izgara yada normal mod

Forum arkaplan resimleri

Sidebar blogunu kapat/aç

Yapışkan sidebar kapat/aç

Radius aç/kapat

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi