Archaeoceti veya arkaik balinalar ("eski balinalar"; eski kaynaklarda zeuglodontlar), Erken Eosen ila Geç Oligosen dönemleri arasında yaşamış, parafiletik bir ilkel balina kladıdır. En erken balina radyasyonunu temsil eden bu balinalar, balina evrimindeki ilk ikiyaşamlı (amfibi) aşamaları içerir; bu nedenle Archeoceti, çağdaş balina grupları olan Mysticeti (çubuklu balinalar) ve Odontoceti'nin (dişli balinalar) de atalarıdır. Bu ilk evrimsel radyasyon, Hindistan ve Asya'yı ayıran sığ sularda meydana geldi (Eosen); su yaşamına iyi uyarlanmış türlerin çeşitlenmesi ve çağdaş balinaların en erken örneklerinin görülmeye başlanması ise Oligosen'e dayanır. İlk arkaik balinaların İpresiyen'de (56-47,8 milyon yıl önce) ve Lütesiyen'de (47,8-41,3 milyon yıl önce) Hindistan-Pakistan yakınlarında yaşadığı bilinmektedir, Bartoniyen (41,3-38,0 milyon yıl önce) ve Priaboniyen'de ise (38,0-33,9 milyon yıl önce) Kuzey Amerika, Mısır, Yeni Zelanda ve Avrupa'da bulunmuş birçok fosili vardır. Lutesiyen'in sonlarında balinalarım hareket tarzına ilişkin bir fikir birliği olmamasına rağmen, yaşayan balinalar kadar açık okyanusa iyi uyarlanmış olma olasılıkları çok düşüktür. Muhtemelen Afrika çevresinden Güney Amerika'ya ya da daha büyük olasılıkla Tetis Okyanusu üzerinsen (Avrasya ile Afrika arasında), Avrupa, Grönland ve Kuzey Amerika kıyı suları boyunca Amerika'ya kadar ulaştılar. Açıklama Pakicetidae [[Dosya
akicetus_fossil.png|sol|küçükresim| Pakicetus, (korunmuş fosil kalıntılarını gösteren çizim).]] , tarafından balina olarak tanımlanan pakicetidler, en erken balinalar olup uzun, ince bacaklara ve uzun, dar bir kuyruğa sahipti ve modern bir kurt boyutuna ulaşabiliyordu. Sadece kuzeybatı Hindistan ve kuzey Pakistan'daki tatlı su akıntılarındaki çökeltilerde bulunmuşlardır ve muhtemelen yüzücüden ziyade dalgıçlardı. Ambulocetidae [[Dosya:Ambulocetus_fossil_remains.JPG|sol|küçükresim| Ambulocetus, bir ambulocetid (korunmuş fosil kalıntılarını gösteren çizim).]] Balinaların bir sonraki evrimleşmiş familyası olan Ambulocetidae pakicetidlere göre büyüktü ve sadece suda yaşıyordu. Görünüşü büyük ayakları ve güçlü bir kuyruğu olan timsah gibiydi. Tortular, kıyı bölgelerinde yaşadıklarını ve kompakt kemikleri, hızlı avcılardan ziyade pusuya düşürüldüklerini gösteriyor. Sadece Pakistan ve Hindistan'dan da bilinen ambulocetidler, ailenin geri kalanından 4 milyon yıl daha yaşlı olduğuna inanılan bilinen en eski balina Himalayacetus'u da içeriyor. Remingtonocetidae [[Dosya:Kutchicetus_minimus.jpg|sol|küçükresim| Kutchicetus, bir remingtonocetid.]] Remingtonocetidlerin'nin kısa bacakları, düzleştirilmiş omurları ve güçlü bir kuyruğu vardı. Uzun burunları, minik gözleri ve kulak morfolojileri, görüşlerinin zayıf olduğunu ve işitme duyusunun baskın duyuları olduğunu gösteriyor. Onlar da sadece Pakistan ve Hindistan'da bulundu ve tortular, kıyı bölgelerindeki sığ sularda yaşadıklarını gösteriyor. Muhtemelen karaya çıkabiliyorlardı ve kuyruklarını yüzmek için kullanıyorlardı. Protocetidae [[Dosya:Maiacetus.jpg|küçükresim|Maiacetus, bir protocetid.]] Hem Afrika hem de Amerika'da kalıntıları bulunmuş Protocetidae, arka bacakları ve güçlü bir kuyruğu olan suya daha iyi adapte olmuş ve oldukça fazla türleşmiş bir aileydi, kemikleri ise resifler gibi sığ ve sıcak okyanusları kolonileştiren güçlü yüzücüler olduklarını gösteriyordu. Deniz memelilerinin evrimini büyük ölçüde etkilediler (Geç Eosen), çünkü Dünya okyanuslarına yayıldılar. Uzun burunları, büyük gözleri ve daha önceki archaeoceti'lerden başın daha yukarısında bulunan bir burun açıklığı vardı.Bu da, modern deniz memelilerine benzer şekilde başlarını yatay olarak tutarak nefes alabilecekleri öne sürüyor. Dişleri farklıydı, ve modern deniz memelilerinin çiğnemeyen dişlerine doğru gelişmeye başladı, muhtemelen aktif avcılardı. Karada hareket etme yetenekleri değişken görünmektedir: Rodhocetus ve Peregocetus'ta karada hareket edebileceklerini gösteren sakroiliak eklem vardır. Diğer cinslerde (Georgiacetus ve Aegicetus), pelvis vertebral kolona bağlı değildi, bu da arka bacakların vücut ağırlığını destekleyemeyeceğini gösterdi. Bazı cinslerin (Rodhocetus) büyük kürekleri oluşturan büyük arka ayakları vardı, oysa Aegicetus'un kendini suda ilerletmek için kuyruğunu daha çok kullandığı düşünülüyor. Basilosauridae [[Dosya
orudon_atrox-lateral.jpg|küçükresim|Dorudon, bir basilosaurid.]] Küçük arka bacakları ve kanat şeklindeki ön bacakları olan Basilosauridler, zorunlu olarak suda yaşıyorlardı ve okyanuslara hükmetmeye başladılar. Modern odontoceti ve mysticeti'nin ekolokasyon ve balenlerinden hâlâ yoksundular. Basilosaurineler ve dorudontineler, tüm iskeletin bulunduğu en eski zorunlu deniz memelileridir. Daha önceki archaeocetilerde bulunmayan bir dizi sucul adaptasyon sahiplerdi. Omur kolonundaki boyun omurları kısadır, torasik ve lomber omurlar benzer uzunluktadır, sakral omurlar kaynaşmaz, sakroiliak eklemler yoktur ve kısa kuyruğun bir top omuru vardır. Kürek kemiği geniş ve yelpaze şeklindedir, ön akromiyonlar ve küçük supraspinöz fossaları vardır. Dirsek kemikleri büyüktür ve enine düz olekranonlara sahiptir, bilekler ve distal önkollar ellerin düzleminde düzleşmiştir ve arka ayakları küçüktür. Taksonomi [[Dosya:Ambulocetus et pakicetus.jpg|sağ|upright=1.36|küçükresim|Ambulocetus (önde) ve Pakicetusun iskeleti (arkada)]] [[Dosya:Rodhocetus.jpg|sağ|upright=1.36|küçükresim|Rodhocetusun restorasyonu]] [[Dosya:Kutchicetus BW.jpg|sağ|upright=1.36|küçükresim|Kutchicetusun restorasyonu]] Archaeoceti beş köklü aile içerir: Kekenodontidae'nin sınıflandırması ise hala tartışmalıdır ve aile ya Archaeoceti, Mysticeti grubuna dahil edilmektedir, hatta bazı çalışmalar onu Delphinoidea'ya yerleştirilmiştir. Cetartiodactyla Archaeoceti Pakicetidae Pakicetus Nalacetus Ichthyolestes Ambulocetidae Ambulocetus Gandakasia Himalayacetus Remingtonocetidae Andrewsiphius Attockicetus Dalanistes Kutchicetus Remingtonocetus Protocetidae Georgiacetinae Aegicetus (Gingerich et.al. 2019) Babiacetus Carolinacetus Georgiacetus Natchitochia Pappocetus Pontobasileus Makaracetinae Makaracetus Protocetinae Aegyptocetus Artiocetus Crenatocetus Dhedacetus Gaviacetus Indocetus Maiacetus Peregocetus Protocetus Qaisracetus Rodhocetus Takracetus Togocetus Basilosauridae Basilosaurinae Basilosaurus Basiloterus Eocetus Platyosphys Dorudontinae Ancalecetus Basilotritus Chrysocetus Cynthiacetus Dorudon Masracetus Ocucajea Pontogeneus Saghacetus Stromerius Supayacetus Zygorhiza Kekenodontidae Kekenodon Filogeni küçükresim|upright=2.73| Farklı Archaeoceti'nin jeolojik çağları Notlar Kaynakça Kategoriarafiletik grupları Kategori:Archaeoceti Kategori:Eosen devri balinaları
akicetus_fossil.png|sol|küçükresim| Pakicetus, (korunmuş fosil kalıntılarını gösteren çizim).]] , tarafından balina olarak tanımlanan pakicetidler, en erken balinalar olup uzun, ince bacaklara ve uzun, dar bir kuyruğa sahipti ve modern bir kurt boyutuna ulaşabiliyordu. Sadece kuzeybatı Hindistan ve kuzey Pakistan'daki tatlı su akıntılarındaki çökeltilerde bulunmuşlardır ve muhtemelen yüzücüden ziyade dalgıçlardı. Ambulocetidae [[Dosya:Ambulocetus_fossil_remains.JPG|sol|küçükresim| Ambulocetus, bir ambulocetid (korunmuş fosil kalıntılarını gösteren çizim).]] Balinaların bir sonraki evrimleşmiş familyası olan Ambulocetidae pakicetidlere göre büyüktü ve sadece suda yaşıyordu. Görünüşü büyük ayakları ve güçlü bir kuyruğu olan timsah gibiydi. Tortular, kıyı bölgelerinde yaşadıklarını ve kompakt kemikleri, hızlı avcılardan ziyade pusuya düşürüldüklerini gösteriyor. Sadece Pakistan ve Hindistan'dan da bilinen ambulocetidler, ailenin geri kalanından 4 milyon yıl daha yaşlı olduğuna inanılan bilinen en eski balina Himalayacetus'u da içeriyor. Remingtonocetidae [[Dosya:Kutchicetus_minimus.jpg|sol|küçükresim| Kutchicetus, bir remingtonocetid.]] Remingtonocetidlerin'nin kısa bacakları, düzleştirilmiş omurları ve güçlü bir kuyruğu vardı. Uzun burunları, minik gözleri ve kulak morfolojileri, görüşlerinin zayıf olduğunu ve işitme duyusunun baskın duyuları olduğunu gösteriyor. Onlar da sadece Pakistan ve Hindistan'da bulundu ve tortular, kıyı bölgelerindeki sığ sularda yaşadıklarını gösteriyor. Muhtemelen karaya çıkabiliyorlardı ve kuyruklarını yüzmek için kullanıyorlardı. Protocetidae [[Dosya:Maiacetus.jpg|küçükresim|Maiacetus, bir protocetid.]] Hem Afrika hem de Amerika'da kalıntıları bulunmuş Protocetidae, arka bacakları ve güçlü bir kuyruğu olan suya daha iyi adapte olmuş ve oldukça fazla türleşmiş bir aileydi, kemikleri ise resifler gibi sığ ve sıcak okyanusları kolonileştiren güçlü yüzücüler olduklarını gösteriyordu. Deniz memelilerinin evrimini büyük ölçüde etkilediler (Geç Eosen), çünkü Dünya okyanuslarına yayıldılar. Uzun burunları, büyük gözleri ve daha önceki archaeoceti'lerden başın daha yukarısında bulunan bir burun açıklığı vardı.Bu da, modern deniz memelilerine benzer şekilde başlarını yatay olarak tutarak nefes alabilecekleri öne sürüyor. Dişleri farklıydı, ve modern deniz memelilerinin çiğnemeyen dişlerine doğru gelişmeye başladı, muhtemelen aktif avcılardı. Karada hareket etme yetenekleri değişken görünmektedir: Rodhocetus ve Peregocetus'ta karada hareket edebileceklerini gösteren sakroiliak eklem vardır. Diğer cinslerde (Georgiacetus ve Aegicetus), pelvis vertebral kolona bağlı değildi, bu da arka bacakların vücut ağırlığını destekleyemeyeceğini gösterdi. Bazı cinslerin (Rodhocetus) büyük kürekleri oluşturan büyük arka ayakları vardı, oysa Aegicetus'un kendini suda ilerletmek için kuyruğunu daha çok kullandığı düşünülüyor. Basilosauridae [[Dosyaorudon_atrox-lateral.jpg|küçükresim|Dorudon, bir basilosaurid.]] Küçük arka bacakları ve kanat şeklindeki ön bacakları olan Basilosauridler, zorunlu olarak suda yaşıyorlardı ve okyanuslara hükmetmeye başladılar. Modern odontoceti ve mysticeti'nin ekolokasyon ve balenlerinden hâlâ yoksundular. Basilosaurineler ve dorudontineler, tüm iskeletin bulunduğu en eski zorunlu deniz memelileridir. Daha önceki archaeocetilerde bulunmayan bir dizi sucul adaptasyon sahiplerdi. Omur kolonundaki boyun omurları kısadır, torasik ve lomber omurlar benzer uzunluktadır, sakral omurlar kaynaşmaz, sakroiliak eklemler yoktur ve kısa kuyruğun bir top omuru vardır. Kürek kemiği geniş ve yelpaze şeklindedir, ön akromiyonlar ve küçük supraspinöz fossaları vardır. Dirsek kemikleri büyüktür ve enine düz olekranonlara sahiptir, bilekler ve distal önkollar ellerin düzleminde düzleşmiştir ve arka ayakları küçüktür. Taksonomi [[Dosya:Ambulocetus et pakicetus.jpg|sağ|upright=1.36|küçükresim|Ambulocetus (önde) ve Pakicetusun iskeleti (arkada)]] [[Dosya:Rodhocetus.jpg|sağ|upright=1.36|küçükresim|Rodhocetusun restorasyonu]] [[Dosya:Kutchicetus BW.jpg|sağ|upright=1.36|küçükresim|Kutchicetusun restorasyonu]] Archaeoceti beş köklü aile içerir: Kekenodontidae'nin sınıflandırması ise hala tartışmalıdır ve aile ya Archaeoceti, Mysticeti grubuna dahil edilmektedir, hatta bazı çalışmalar onu Delphinoidea'ya yerleştirilmiştir. Cetartiodactyla Archaeoceti Pakicetidae Pakicetus Nalacetus Ichthyolestes Ambulocetidae Ambulocetus Gandakasia Himalayacetus Remingtonocetidae Andrewsiphius Attockicetus Dalanistes Kutchicetus Remingtonocetus Protocetidae Georgiacetinae Aegicetus (Gingerich et.al. 2019) Babiacetus Carolinacetus Georgiacetus Natchitochia Pappocetus Pontobasileus Makaracetinae Makaracetus Protocetinae Aegyptocetus Artiocetus Crenatocetus Dhedacetus Gaviacetus Indocetus Maiacetus Peregocetus Protocetus Qaisracetus Rodhocetus Takracetus Togocetus Basilosauridae Basilosaurinae Basilosaurus Basiloterus Eocetus Platyosphys Dorudontinae Ancalecetus Basilotritus Chrysocetus Cynthiacetus Dorudon Masracetus Ocucajea Pontogeneus Saghacetus Stromerius Supayacetus Zygorhiza Kekenodontidae Kekenodon Filogeni küçükresim|upright=2.73| Farklı Archaeoceti'nin jeolojik çağları Notlar Kaynakça Kategoriarafiletik grupları Kategori:Archaeoceti Kategori:Eosen devri balinaları