Arktik salınım

[bullvar_katip]

upright=1.14|küçükresim|sağ|Arktik salınım pozitif pattern ve negatif paternArktik salınım (Arctic Oscillation - AO), Kuzey Yarımkürenin 20 derece yukarı enlemlerinden itibaren görülen basınç anomalilerini prensip alan bir endeks çeşididir. Kutuplarda açısı daralan güneş ışınlarından dolayı düşük ısı enerjisi ile hava çok ısınmaz ve deniz seviyesinde yüksek basınç alanı oluşur. Soğuk hava yoğun olduğu için aşağı doğru çökme eğilimi gösterir. Çöken bu soğuk hava enverziyon oluşturmala birlikte, bu enverziyon seviyesinin üstünde yoğunluk farkından dolayı bir alçak basınç oluşur, bu alçak basınca, kutbi girdap veya polar girdap (polar vortex) adı verilir. Girdap kuvveti ne kadar güçlüyse aşağı seviyedeki soğuk hava kütlesi aşağı (sıcak) enlemlere inmeden bölgede tutulur. Başka bir ifadeyle, yukarı seviyedeki alçak basınç aşağıdaki soğuk hava spin hareketi ile sararak ve yukarı doğru çekmeye çalışarak dağılmasını önler. NAO Endeks'e benzer şekilde, eğer kutup bölgesindeki yukarı seviye alçak basıncı uzun yılların ortalamasına göre güçlü, yani kutup bölgesi ve İzlanda çevresindeki basınç değerlerinin düşük olduğu bu duruma pozitif AO patterni denir. Tam aksine, bu girdap kuvvetinin zayıf kaldığı ve soğuk havanın dağılarak aşağı enlemlere doğru aktığı, kuzey kutbunun biraz aşağısındaki enlemlerde basınç değerini arttırdığı duruma ise negatif AO patterni olarak tabir edilir. Arktik salınımın etkileri Etki yoğunluğunun en fazla olduğu zaman soğuk kış aylarıdır. Zira, kutupsal soğuk hava kütlesi yalnızca kış ayları belirgin bir karakter kazanır. Uzun vadeli hava tahminlerinde özellikle kış ayları kullanışlıdır. Pozitif pattern Kuzey Avrupa, Amerika'nın doğu sahilleri bol yağışlı ve (nispeten) ılık hava koşullarının etkisi altındadır. Buna karşı Akdeniz kuşağında kalan ülkeler, Grönland ve ABD'nin kuzeybatı-orta kesimleri (Kayalık dağları gibi) daha az yağışlı ve soğuk bir dönem geçirir. Negatif pattern Etki bakımından pozitif patternin taban tabana zıttıdır. Özellikle Akdeniz kuşağında kalan ülkeler mevsim normallerinin üzerindeki sıcaklıkla beraber, miktarca bol yağış alırken, Kuzey Avrupa ve ABD'nin doğu sahilleri donar, yağış miktarı ortalamaların altına iner. Ayrıca bakınız Kuzey Atlantik salınımı El Nino Kaynakça Kategori:Atlas Okyanusu Kategori:Klimatoloji