Asım Tanış

[bullvar_katip]

Asım Tanış (d. 1 Mayıs 1942, Kemerhisar, Niğde), Türk dilci ve yazar. İtalyanca-Türkçe konusunda en önemli dilcilerden birisi olup, kendine özgü yöntemiyle, "İtalyanca-Türkçe", "Türkçe-İtalyanca" sözlükleri, dilbilgisi kitaplarını hayata geçirmiştir. Bugüne dek yayımladıkları, kitap, sözlük, makale olarak, toplam 10.000 sayfayı bulmaktadır. Venedik Üniversitesi'nden emeklidir. Bunların yanında, doğduğu yere de yararlı olabilmek amacıyla, Kemerhisar (Tyana) ve Tyanalı Apollon konusunda da birçok yazı yazmış, İtalya'dan iki kazı heyetinin gelmesini sağlamıştır. Yaşamı Asım Tanış, 1942'de Kemerhisar'da (Eski Tyana'da) (Niğde/Bor) doğdu. İlköğrenimini aynı yerde yaptı. Ortaokulu ve son sınıfa dek liseyi Niğde'de okudu. Lise son sınıfı, 1960'ta, Antalya'da bitirdi. Bir ulusal yarışmaya katılıp, İtalyan Hükümeti'nin "İtalya'da üniversite öğrenimi" için verdiği dört burstan birini kazandı. O yıllarda Türkiye genelinde yalnızca Ankara'da bulunan "Siyasal Bilgiler Fakültesi"ni de burslu olarak kazanıp bir ay okumuş, ancak haber gelince bırakıp İtalya'ya gitmiştir. İlk başta Roma'da ve Perugia Yabancılar Üniversitesi'nde İtalyanca okudu. Ayrıca kendi çabasıyla Latinceyi de öğrendi. Pavia Üniversitesi Edebiyat Fakültesi'nde 1962'den 1966'ya kadar okudu ve "Edebiyat Doktoru" olarak bitirdi. İş yaşamı Amsterdam'da bulunan "Vrije Universiteit"teki Hollandalı bir öğretim üyesi tarafından "Türk Dili" bölümünü kurmak için öneri almış, ancak, öneren kişi ağır biçimde hastalandığından bu iş gerçekleşmemiştir. Hollanda'nın başkentindeki bir üniversitede hukuk fakültesine yazılmış ancak ekonomik sorunlar nedeniyle gidememiştir. 1967-70 yılları arasında, İstanbul'da, sabahları, Farmitalia adlı bir İtalyan ilaç firmasında ve Pirelli Lastik fabrikasında çevirmenlik yapmış, öğleden sonraları da, Tepebaşı'ndaki, (İtalyan Dışişleri Bakanlığı'na bağlı) "İtalyan Kültür Merkezi"nde "İtalyanlara Türkçe", "Türklere İtalyanca" öğretmiştir. A. Kadir Meriçboyu ile başlayan işbirliği sonucu, İtalyan ozanlarından yaptığı çeviriler, 1975'te "Dünya Halk ve Demokrasi Şiirleri" dizisinin 2.sinde, (İtalyanca aracılığıyla) Bulgar ve Arnavut ozanlarından yaptığı çeviriler 1980'de aynı dizinin 3.sünde yayımlanmıştır. İtalyan ozanlarından Aldo Severini'den çevirdiği "Maden Ocağının Dibinde" başlıklı şiiri Cem Karaca şarkıya dönüştürmüştür. Berke Vardar ona Türk Dili Kurumu'na üye olmasını önermiş. Bu öneriyi değerlendiren yazar, kurumun 50. kuruluş yılındaki toplantıya katılmıştır. 1983'te İtalyan ve Türk hükûmetlerinin onayı sonucunda, Türk yurttaşlığını koruyarak İtalyan yurttaşlığını da almıştır. 1986 ve 1988 yıllarında iki kez gittiği Yugoslavya, Makedonya ve Kosova'da yaşayan Türklerin dillerini araştırmıştır. Bu araştırmalarla ilgili olanların kimi yazıları Üsküp ve Priştine'de Türkçe olarak çıkan dergi ve gazetelerde yayımlanmıştır. 1988'de Venedik Üniversitesi'ne, Üsküp'te Türkçe yayımlanan bir gazete ve derginin başyazarı ve yöneticisi Vefki Hasan'ı ve 1991 yılında Kosova'nın başkenti Priştine Üniversitesi'nde "Türk Dili ve Edebiyatı" öğretim üyesi, Prof. Dr. Nimetullah Hafız'ı getirtip, öğrencilere konuşturmuştur. Kıbrıs ile ilgili olarak İtalyan gazetelerine/gazetecilerine yazdığı ve birkaçı bir İtalyan gazetesinde yayımlanan yazıları nedeniyle, Kıbrıs Cumhurbaşkanı, sayın Rauf Denktaş kendisini 1999'da Kıbrıs'a davet etmiş, orada yetkililerle görüşmüştür. 2000 yılında, Niğde Valisi'nin isteği üzerine, İtalya'da tanıdığı arkeologlara başvurup, şimdiki Kemerhisar beldesinde, eski Tyana'nın bulunduğu alanda, 2001'de kazı çalışmalarının başlamasını sağladı. Onun aracılığıyla, Pavia Üniversitesi'nden gelen 2. Arkeoloji Heyeti, 2006-2010 yılları arasında, oldukça ilginç sonuçlar ortaya koyan yüzey araştırmasıni gerçekleştirmiş ve gerekli izni aldıktan sonra, 2011’de, Kınık Höyük'te, şimdilik 2020 yılına dek sürecek, kazı çalışmalarını başlatmıştır. 2004 yılında Kemerhisar'a gelen Kültür ve Turizm Bakanı Erkan Mumcu, onun özellikle Tyanalı Apollon konusundaki konuşmasını dinledikten sonra, kendisinin de destekleyeceğini belirttiği Kemerhisar/Tyana'da "Felsefe Şöleni" yapılmasını önermiş ancak birkaç ay sonra bakanlıktan ayrılınca bu öneri de gerçekleşmemiştir. Yapıtlarından Türkiye ve İtalya'da onbinlerce kişi yararlanmakta olup, bunlar arasında önemli alanlarda çalışanlar bulunmaktadır. Yayınları Dilbilgileri Herkes için yapısal yolla İtalyanca, 1974 (14. baskı, 2014, s.574). İtalyanca 2. (Alıştırmalara çözümler, çeviri örnekleri), 2015, s.270 (Damla Tanış ile). Corso di Lingua Turca Moderna, 1975 (3. baskı, 2013, s.570). Corso di Lingua Turca Moderna, chiave degli esercizi, 2013, s.115 (Damla Tanış ve Matteo Bacci ile birlikte). Sözlükleri Büyük İtalyanca-Türkçe Öğretici Sözlük, 1986 (2 cilt, s.1856) (tümüyle yeniden düzenlenmiş olarak, 2005, tek cilt, s.1397). Büyük Türkçe-İtalyanca Öğretici Sözlük, 2006, s.1382. İtalyanca-Türkçe-İtalyanca (orta) Öğretici Sözlük, 2009 (2.baskı, 2010), s.1268. İtalyanca-Türkçe-İtalyanca Küçük Sözlük, 2011, s.1095. İtalyanca-Türkçe-İtalyanca Cep Sözlüğü, 2014, s.688 (Damla Tanış ile birlikte. Hollands-Turks Klein Technisch Woordenboek, 1967, s.216. Diğer yapıtları Giovanni Molino'nun İtalyanca-Türkçe Sözlüğü ve Halk Türkçesi, 1989, s.368. İtalya'dan Eğitici Fıkralar, İlginç Anılar, 1992, s.308. Eğitici Açıdan Doğumdan Ölüme Şiirlerle Yolculuk, 1994, s.519. Çevirileri İtalyan ozanlarından çeviriler, 1975 (“Dünya Halk ve Demokrasi Şiirleri” dizisi 2.) Bulgar ve Arnavut ozanlarından çeviriler, 1980 (İtalyancadan; aynı dizinin 3. eserinde) Türkiye'de çıkan yazılarından kimileri Dil-yazın Atatürk ile Türkçe (H/N., 22.09.2007, s.4) Türk Cumhuriyetleri-Türk Ulusları Arasında Ortak Dil-Ortak Türkçe, Ankara, Dil Dergisi (TÖMER), sayı 34, 1995, s.4. Türk Cumhuriyetleri-Türk Ulusları Arasında Ortak Dil-Ortak Türkçe, Ankara, Dil Dergisi (TÖMER), sayı 35, 1995, s.8. Türkçenin Yabancılara Öğretilmesinde "Geniş Zaman", Sesler (Üsküp/Makedonya), sayı 234, Mart 1989, s.8.(Yugoslavya Türklerine de yönelik sayılır.). "Hamle"den "Atılım"a ya da "Arapça"dan "Türkçe"ye, Kapadokya Atılım, Temmuz-Ağustos, 2007, sayı 3, s.46-48. Yabancı Sözcüklere (Sıfatlara) Karşılık Bulmada "Belirsiz Tamlama"nın Yeri, Sesler (Üsküp/Makedonya), sayı 242, Kasım 1989, .s.74-83, s.10. İlaçların Dili ya da Anladıysam Fransız Olayım, (Hamle/Niğde, 12.X.2009, s.2) (daha önce: Yeşil Bor , 10.06.1997-25.08.1997, s.6.). Yugoslavya Türklerinin Türkçesi Yugoslavya Türklerinin Dili ve "-sel/-sal Türetme Ekinin Kullanılışı, Çevren (Priştine/Kosova), Mayıs-Ağustos 1991, s.83-84, s.55-69 (s.15). Yugoslavya Türklerinin Dili ve Ettirgenlik-Oldurganlık, Çevren (Priştine/Kosova), 1992, s.7. Yugoslavya Türklerinin Dili ve "ile" Edatının (İlgecinin) Kullanılışı, Çevren (Priştine/Kosova), s.90-92, Ocak 1992, s.15-21, (s.7). Yazın Köylü Sevişmesi ya da Yazınımızda Ak Kan Kara Kan Olayı, Sesler (Üsküp/Makedonya), Mart 1988, s.224, s.77-83.(s.7). Ömer Seyfettin'in "Tuhaf Bir Zulüm"ü XV. Yüzyılda, Sesler (Üsküp/Makedonya), s.97-105, s.9. İlk Türk Köylü Romanı "Küçük Paşa"da Köylü Ağzı, Birlik (Üsküp/Makedonya), 12.03.1988-21.04.1988, s.30. Tyana (Bölgesi)/Kemerhisar Değerlendirilemeyen Tyana (H/N., 09.10.2009). Altunhisar-Kemerhisar (H/N., 05.08.2010). Tyanalı Apollon (H/N, 16-28/08.08.2007) (26 s.). Niğde ilinin Hitit Dönemi (H/N.,17.07.2010). Hititbilimciler Tyana Bölgesi'nde (30.07.2007). Tyana Bölgesi'nde Hititlerin 2. Başkenti ile Bir de Göl Var mıydı? (Kapadokya/Atılım/Niğde, Mayıs-Haziran, 2008, s.32-33) (2 s.). Değişik Alplerdeki Karaköy, Tan (Priştine/Kosova), 1987, (25.07.-01/08/15.08). Nasreddin Hoca, Haçlı Seferleri, Moğol Seferleri, Diktatörler (H/N., 05.01.2009, s.3). Nuh Sorgulanıyor (H/N., 09.08.2010). İşsizliğin Nedenleri ve Çözüm Yolları (H/N., 28.03.2009). Dış bağlantılar https://web.archive.org/web/20180701044356/https://www.asimtanis.com/ http://melendizliler.net/modules/newbb/viewtopic.php?topic_id=1128 https://web.archive.org/web/20141231121353/http://www.bor.gov.tr/index.php/degerlerimiz/kemerhisar https://web.archive.org/web/20160305121336/http://www.beyingocu.com/samanlik_basarioykuleri_kemerhisar.php http://www.nigdeanadoluhaber.com/yazarlar/omer-fethi-gurer/tarihin-bilinmeyenleri/11/ http://www.turkcede.org/yeni-ogrenenlere-turkce-ogretimi/72-italyan-universitelerinde-turkcenin-ders-olarak-secimini-etkileyen-nedenler-lecce-devlet-universitesi-ornegi.html http://www.milliyet.com.tr/2002/08/25/sanat/san16.html http://www.angelfire.com/ks3/kemerhisar/tanis.htm http://arsiv.ntvmsnbc.com/news/96265.asp http://www.gercekgundem.com/guncel/6292/turk-sopranodan-italyada-san-resitali Kaynakça Kategori:Türk yazarlar Kategori:Niğde doğumlular Kategori:Türk dilbilimciler