AT-3 Sagger

[bullvar_katip]

9K11 Malyutka (Rusça: Малютка; Türkçesi Ufak veya sıska bebek) SSCB tarafından geliştirilen MCLOS sınıfı manuel kablo güdümlü tanksavar füzesidir. Füzenin NATO rapor adı: AT-3 Sagger’dir. SSCB nin ürettiği ilk insan platformlu güdümlü tanksavar füzesidir. Aynı zamanda SSCB tarafından en çok üretilen ATGMdir. 1960'lı ve1970'li yıllar arasında tahminen 25,000 füze üretilmiştir. Bunun dışında farklı adlar ile beş ülkede üretimi yapılmaktadır. Geliştirilmesi Temmuz 1961 yılında Sovyet Hükûmetinin verdiği emirle Tula ve Kolomna tasarım büroları tarafından geliştirilmeye başlandı. İstenilen özellikleri sırasıyla şunlardı: Araca monteli veya insan tarafından fırlatılabilecek menzili 3000 m zırh delme oranı 200 mmyi 60° ile azami ağırlığı 10kg. Tasarım çalışmalarında 1950 li yıllarda geliştirilen batı tarzı ATGMler olan Fransız Entac ve İsviçre yapımı Kobra füzeleri örnek alındı. Sonuçta AT-1 Snapper füzesinden de sorumlu olan Kolomna Makina Tasarım Bürosu tarafından tasarlanan prototip geliştirilmeye aday görüldü. Başlangıç testleri 20 Aralık 1962 tarihinde bitti ve 16 Eylül 1963'te füze ordu servisine girdi. Tarihi [[Dosya:BMP-1 AP 2.jpg|küçükresim|sağ| BMP-1 tareti üzerinde 9M14M füzesi ile]] SSCBye bağlı Kızıl Ordu içerisinde motorize avcı taburları içerisinde tanksavar müfrezelerindeki birliklerde kullanıldı. Her müfrezede iki takım her takımda iki Malyutka birimi görev yapmaktaydı. Her takımda iki adet fırlatma istasyonu bulunuyordu. Takımlardaki her yardımcı silahçının bir adet RPG-7 silahı bulunuyordu. RPG-7nin görevi Maltukya füzenin etkisiz olduğu 500 metrelik alan içerisinde bir ölüm bölgesi yaratmaktı. Füze insan kullanımının dışında BMP-1, BMD-1 ve BRDM-2 taşıtlarına da monte edilebilmekteydi. 1972 yılında Vietnam Savaşı sırasında Kuzey Vietnam Ordusu tarafından Güney Vietnam Ordusu güçlerine karşı kullanılan füze bazı başarılar elde etmiştir. Aynı şekilde 1973 yılındaki Yom Kippur Savaşı sırasında Suriye ve Mısır orduları tarafından da kullanıldı. Savaş sırasında bir füze takımı başına 20 mermi-ya da tümen başına 2,000 mermi kullanmıştır. Sovyet kaynaklarının yaptığı açıklamaya göre 800 İsrail tankını (bazı kaynaklar bunu 1,063 adet olarak açıklamıştır ki bu sayının bu kadar farklı olmasındaki sebep vurulan bazı tankların 24 saatten kısa bir sürede tekrar görevlerine dönmüş olması ile açıklanmıştır) vurmuştur. Tanımı sağ|küçükresim|Maltukya füzesine ait 9S415 kontrol kutusu Füze elde taşınabilen portatif fırlatıcı (9P111), kara taşıtları (BMP-1, BRDM-2) ve helikopterden (Mi-2, Mi-8, Mi-24) ateşlenebilmektedir. 9P111 cam elyafı çanta şeklindeki fırlatıcının hazırlanması beş dakika almaktadır. Füze atıldıktan sonra (9S415) model bir kumanda kolu sayesinde hedefe yönlendirilmektedir. Burada en önemli iş kumanda eden silahçının becerisine kalmıştır. Silahçının verdiği komutlar füzeye silahın arkasında uzayıp giden 3 ince tel sayesinde iletilmektedir. Füze ateşlendikten sonra herhangi bir engele çarpmamak veya yere çakılmamak için yükselir. Uçuş süresince yanlarında bulunan açılı kanatçıklar sayesinde saniyede kendi çevresinde ortalama 8.5 tur atar. Füze içerisinde bulunan ufak bir jiroskop sayesinde kendi kendine yere çarpmadan havada uçabilir. Füzenin asgari menzili 500 ila 800 metre arasındadır. Eğer hedef 1000 metreden yakında silahçı füzeyi gözleri ile değil ise 8x gücünde, 22.5 derece görüş açılı 9Sh16 periskop nişangahtan yararlanır. Hedefin uzaklığının yüksek isabet oranına etkisi 90% ila 60% olup, elde edilen tecrübelerden hava durumu ve silahçının becerisinin ise bunda 25% ila 2% arasında etki ettiği anlaşılmıştır. MCLOS güdümleme sistemini kullanmak için silahçının ustalığını geliştirmesi gerekmekteydi. Bu füzeyi iyi kullanmak için ortalama 2,300 benzetim atışı yapmak gerekmekte bu da haftada en az 50 ila 60 benzetim atılı yapmak gerekmektedir. En önemli sorun füzenin azami menzile olan uçuş süresinin ortalama 30 saniyeyi bulmasıdır. Bu süre zarfında hedef kaçış manevrası yapma, duman-sis bulutu oluşturma, silahçının olduğu yere ateş açma veya herhangi bir engel veya yapının arkasına saklanma şansı verebilmekteydi. Son model füzelerde bu sorun kullanımı daha kolay olan SACLOS güdümleme sistemi ile çözülmeye çalışılmıştır. Geliştirilmiş itme sistemi sayesinde ortalama uçuş süresi de kısalmıştır. Modelleri AT-3 Sagger AT-3A Sagger A 9M14 Malyutka kablo güdümlü MCLOS 1963 yılında servise girdi AT-3B Sagger B 9M14M Malyutka-M kablo güdümlü MCLOS 1973 yılında servise girdi.Geliştirilmiş motoru sayesinde azami menzile olan uçuş sürersi en aza indirildi. Ağırlığı 11kg. Menzili 3km. AT-3C Sagger C 9M14P Malyutka-P kablo güdümlü SACLOS 9M14P Geliştirilmiş savaş başlığı 460 mmlik RHA zırhı delmekteydi, 1969 yılında servise girdi 9M14P1 Geliştirilmiş savaş başlığı 520 mmlik RHA zırhı delebilmektedir. Algılama sondası sayesinde ERA zırhlara karşıda etkili hale getirildi. 9M14MP1 9M14MP2 AT-3D Sagger D kablo güdümlü SACLOS 1990'lı yıllarda ordu servisine girdi. Ağırlığı 13kg. Menzili 3km. Hızı 130m/s. 9M14-2 Malyutka-2 3.5kg HEAT savaş başlığı 800 mmlik RHA zırhlara karşı etkiliydi. 1992 yılında hizmete girdi. Ağırlığı 12.5kg. 9M14-2M Malyutka-2M 4.2kg ikili patlayıcılı HEAT savaş başlığıERA zırhlara karşı. Ağırlığı 13.5kg. Hızı 120m/s. 9M14-2P Malyutka-2P 9M14-2F Malyutka-2F 3.0kg termobarik savaş başlığı. Piyade ve hafif zırhlı taşıtlara karşı kullanım içindir. 9M14P-2F 9M14-2T Sırp Yugoimport SDPR yapımı Malyutka-2T SACLOS 4.4kg ikili patlayıcılı HEAT savaş başlığı 1,000 mmlik RHA, geliştirilmiş özellikleri ile ERA zırha karşıda etkili. Ağırlığı 13.7kg. Hızı 120m/s HJ-73 Hongjian Red Arrow-73 Çin HJ-73 MCLOS güdümlü 1979 yılında ordu servisine girdi HJ-73B SACLOS HJ-73C SACLOS güdümlü geliştirilmiş kapasitesi ile ERA zırhlarına karşı etkili RAAD İran RAAD RAAD-T geliştirilmiş kapasitesi ile ERA zırhlarına karşı etkili Susong-Po Kuzey Kore POLK Slovakya yapımı AT-3C Kuen Wu 1 Tayvan Geçmişte ve günümüzde kullanan ülkeler Afganistan, Arnavutluk, Cezayir, Angola, Ermenistan, Bosna-Hersek, Bulgaristan, Çin, Hırvatistan, Küba, Kıbrıs Cumhuriyeti, Çekoslovakya, Mısır, Etiyopya, Hizbullah, Macaristan, İran, Irak, Hindistan, Kuzey Kore, Libya, Mozambik, Peru, Polonya, Romanya, Sırbistan, Suriye, Uganda, Vietnam ve Zambiya Notlar Kaynakça Hull, A.W., Markov, D.R., Zaloga, S.J. (1999). Soviet/Russian Armor and Artillery Design Practices 1945 to Present. Darlington Productions. ISBN 1-892848-01-5. https://web.archive.org/web/20181005003548/http://rbase.new-factoria.ru/search/outinfo.php?malutka%2Fmalutka.shtml in Russian https://web.archive.org/web/20051215175233/http://waronline.org/IDF/Articles/firstATGM.htm in Russian http://btvt.narod.ru/4/sagger.htm in Russian Dış bağlantılar http://www.fas.org/man/dod-101/sys/land/row/at3sagger.htm http://warfare.ru/?catid=261&linkid=2202 Kategori:Güdümlü tanksavar füzeleri