upright=1.14|küçükresim|Parçacık hızlandırıcının yeraltı tüneli Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi veya Fransızca adı olan Conseil Européen pour la Recherche Nucléairein kısaltmasıyla CERN, İsviçre ve Fransa sınırında yer alan, dünyanın en büyük parçacık fiziği laboratuvarını yöneten araştırma kuruluşudur. 1954 yılında 12 ülkenin katılımıyla kurulmuş olan CERN'in 23 tam üyesi vardır. İsrail, Avrupa dışında yer alan tek tam üyedir. Türkiye, ortak üye statüsündedir. Personel CERN'de yüzlerce bina ve 30000 personel (fizikçiler ve destek personeli) vardır. Bu personelden 100 kadarı kuramsal fizikçilerdir. Diğerleri ise, çeşitli kuramların araştırıldığı deney düzeneklerinin projelerini hazırlayan, yapımını sağlayan ve deneyleri yürüten deneysel fizikçiler ve mühendislerdir. CERN'in kendi personeline ek olarak dünyanın yüzden fazla ülkesinden yaklaşık 10000 kadar fizikçi ve mühendis de CERN'de yer almaktadır. Bilimsel başarılar 1973: Gargamelle'de nötr akım bulundu. 1983: W ve Z bozonları UA1 ve UA2 deneylerinde bulundu. 1995: PS210 deneyinde ilk anti hidrojen atomları üretildi. 1999: NA48 deneyinde CP simetrisi bulundu. 2010:38 Antihidrojen atomu saniyenin 6'da 1'i boyunca kapana kıstırıldı. 2011: Antihidrojen atomları 15 dakika (~1000 sn) boyunca tutuldu. 2012: Higgs bozonuna benzeyen 125 GeV/c kütlesinde bir bozon tespit edildi. CERN'de en önemli yer, yeraltındaki Büyük Hadron Çarpıştırıcısı (LHC) denilen parçacık hızlandırıcılarının, olduğu bölgedir. Tarım arazisinin altında kilometrelerce uzanan dev makinelerde proton denilen atom parçacıkları yahut atom çekirdekleri birbirleriyle çok yüksek hızlarda çarpıştırılırlar. Örneğin özel görelilik kuramına göre LHC'deki protonlar ışık hızının %99,999998'sine kadar hızlanınca protonun kütlesi de 7000 katına (7 TeV) çıkacaktır. 1956'da kurulan 28 GeV'lik eşzamanlı proton hızlandırıcısından sonra 1976'da da 450 GeV'lik bir başka hızlandırıcı daha kullanıma girdi. 1981'de geliştirilerek çarpışma halkası olarak kullanılabilecek duruma getirilen bu cihazdan bugün, dönüşümlü olarak parçacık hızlandırıcısı ve çarpıştırıcı olarak faydalanılmaktadır. Çarpışmalar ile bazı kısa ömürlü yeni madde biçimleri bu arada parçacık fizikçilerinin ilgilendiği W ve Z parçacıkları ortaya çıkarılmıştır. CERN, Avrupa'nın fizik alanında Amerika ve Rusya ile yarışa girmesini sağlamıştır. Üye olan ülkeler Kurucu ülkeler: (1954'ten) (1961 yılına kadar) Sonradan katılan ülkeler: 1959 1961 1985 1991 1991 1992 1992 1993 1999 2014 2016 2019 Ortak (asosiye) üyeler: 2015 2015 2016 2017 2018 2019 Gözlemci üyeler ve uluslararası kurumlar: Avrupa Komisyonu, Amerika Birleşik Devletleri, Japonya, Rusya, UNESCO. Kaynakça İlgili bağlantılar ATLAS deneyi Dış bağlantılar Resmi sitesi (İngilizce) CERNTR - Türk CERN Kullanıcıları Türk Hızlandırıcı Merkezi (THM) Projesi Nükleer Araştırma Merkezi Kategori:Uluslararası araştırma enstitüleri Kategori:İsviçre'deki araştırma enstitüleri Kategori:Cenevre (kanton) Kategori:Nükleer araştırma merkezleri Kategori
arçacık hızlandırıcılar Nükleer Araştırma Merkezi Kategori:İsviçre merkezli bilimsel kuruluşlar Kategori:Fizik laboratuvarları Kategori:1954'te kurulan bilimsel kuruluşlar
arçacık hızlandırıcılar Nükleer Araştırma Merkezi Kategori:İsviçre merkezli bilimsel kuruluşlar Kategori:Fizik laboratuvarları Kategori:1954'te kurulan bilimsel kuruluşlar