Avusturya-Macaristan Donanması

[bullvar_katip]

sağ|küçükresim|upright=1.14|Avusturya-Macaristan Donanma sancağı Avusturya-Macaristan Donanması (Almanca: Kaiserliche und Königliche Kriegsmarine, Macarca: Császári és Királyi Haditengerészet) Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun donanmasıydı. Bu donanmaya bağlı gemiler Seiner Majestät Schiff tanımlamasına istinaden SMS kısaltmasını kullanırdı. 1867-1918 yılları arasında faaliyet gösteren donanma I. Dünya Savaşı'nın ardından imparatorluğun mağlup olup dağılmasıyla sona ermiştir. Donanma 1867 Avusturya-Macaristan Antlaşması öncesinde Avusturya Kraliyet Donanması adıyla bilinir. Tarihçe Avusturya Donanması Fransız Devrim Savaşları, Napolyon Savaşları, Birinci ve İkinci İtalyan Bağımsızlık Savaşı ve Prusya-Avusturya Savaşında savaşmıştır. Prusya karşısında alınan yenilginin ardından imparatorluk idari yapısında değişikliği gitmiş, Avusturya İmparatoru ülkenin batı ve kuzey bölgelerini denetim altına alırken, Macaristan kralı da Macaristan bölgesinde hüküm sürecektir. 1867 Avusturya-Macaristan Antlaşması uyarınca Avusturya Donanması, Avusturya-Macaristan Donanması haline getirilmiştir. İlk dönemlerde gözardı edilen donanma sonraki dönemlerde Adriyatik ve Akdeniz'deki önemli donanmalar arasında yer almıştır. 1914 yılı itibarıyla barış zamanı personel sayısı 20 bin seviyesindeydi. Liman ve üsler sağ|küçükresim|upright=1.14|Pula Üssünde demirli savaş gemileri (1890-1900) Avusturya-Macaristan Donanmasının esas üssü bugün Hırvatistan sınırları içinde olan Pula kentiydi. Venedik'in elden çıkmasının ardından Pula'nın önemi artmıştı. Donanmanın bunun dışındaki önde gelen üsleri Trieste ve Kotor'du. Hem Trieste hem de Pula'da büyük tersaneler mevcuttu, ayrıca Pula'daki kuru havuz Akdeniz'deki en büyük tesis sayılmaktaydı. Deniz harekâtı 1914 yılına gelindiğinde Avusturya-Macaristan Donanması orta büyüklükte bir donanma olarak öne çıkmaktaydı. İmparatorluğun Akdeniz'de hakim olduğu kıyı şeridi Trieste'den Kotor'a kadar uzanmaktaydı. Donanmadaki çok sayıdaki yeni geminin yanı sıra ilk başlarda Avusturya-Macaristan Donanmasına dahil olan Alman denizaltıları da mevcuttu. Avusturya savaş boyunca ana savaş gemilerini öne çıkan üsleri olan Pola ve Kotor'da tutmuştur. Özellikle Adriyatik Denizinin hakimiyeti için İtalya ile mücadele edilmiştir. Yaklaşık olarak benzer büyüklükte olan İtalyan Regia Marina donanması da büyük savaş gemilerini Brindisi ve Taranto'da tutmayı tercih etmiştir. Ayrıca İtalyan ve Avusturyalı sabotörler birbirlerinin gemilerini limanda demirliyken etkisiz hale getirmeye çalışmış ve kısmen başarılı olmuşlardır. İtalya'nın Londra Paktı sonrasında İtilaf Devletlerine katılması ve 23 Mayıs 1915 tarihinde Avusturya-Macaristan İmparatorluğuna savaş ilan etmesi Adriyatik Denizinin önemini artırır. 1915 yılında İtalya Krallığı'nın İtilaf Devletleri saflarında savaşa katılmasıyla beraber strateji, Avusturya-Macaristan Donanmasının Adriyatik Denizi dışına çıkmasının engellenmesi ve bunun için Otranto Boğazı üzerine yapılacak olan abluka üzerine kuruldu. Avusturya-Macaristan Donanması İtalyanlara karşı kimi başarılar kazansa da abluka son tahlilde başarılı olmuştur. Buna rağmen Avusturya-Macaristan ve Alman Donanmasına bağlı denizaltılar Akdeniz'e çıkmayı başarmış ve İtilaf deniz trafiğine zarar verdirmeyi başarmıştır. Denizaltı tehlikesi gözardı edildiğinde yüzey gemisi olarak İtilaf Devletlerinin Akdeniz genelinde mutlak üstünlüğü kara savaşının kazanılmasında lojistik anlamda ve asker sevkiyatı kapsamında belirleyici olmuştur. Savaş gemileri sağ|küçükresim|upright=1.14|SMS Tegetthoff sağ|küçükresim|upright=1.14|SMS Erzherzog Karl sağ|küçükresim|upright=1.14|SMS Radetzky sağ|küçükresim|upright=1.14|SMS Sankt Georg sağ|küçükresim|upright=1.14|SMS Zara sağ|küçükresim|upright=1.14|SMS Streiter sağ|küçükresim|upright=1.14|SMS Aspern Komuta heyeti küçükresim|sağ|upright=0.68|Wilhelm von Tegetthoff [[Dosya:Mikloshorthy.jpg|küçükresim|sağ|upright=0.68|Amiral Horthy]] Notlar Kaynakça Ayrıca bakınız I. Dünya Savaşı sırasında Akdeniz'deki deniz muharebeleri Kategori:1867'de Avusturya-Macaristan'da kurulan oluşumlar‎ Kategori:Avusturya-Macaristan Donanması Kategori:I. Dünya Savaşı'nda Avusturya-Macaristan Kategori:1918'de feshedilmiş kuruluşlar