Aytül Akal

[bullvar_katip]

Aytül Akal (d. 1952, İzmir), Türk yazar. Yazma uğraşını çocuk edebiyatı üzerine kurmuş bir edebiyatçıdır. Çocuk kitapları yayımlayan Uçanbalık Yayınları'nın kurucusudur. Yaşamı 1952 yılında, İzmir'de doğdu. 1971 yılında İzmir Amerikan Kız Koleji'ni bitirdi. Uzaktan eğitimle Washington International University'den mezun oldu. Aynı üniversitede uzaktan eğitimle, eğitim dalında yüksek lisansını yaptı (2002). 1973 yılında Hayat Mecmuası'nda "Aklınızda Bulunsun" başlığıyla sürekli bir köşe yazmaya başladı. Ayna, Yıllar Boyu, Hayat ve Gezinti dergilerinde çeşitli yazıları ve röportajları yayımlandı. 1976'dan 1980'e kadar Elele Dergisinde, "Bindallı" adıyla 16 sayfalık bir ek dergi hazırladı. 80'li yıllarda sahneye konan bir çocuk oyununun metin yazarlığını yaptı. Üç şiiri Cenk Taşkan tarafından bestelendi ve Nükhet Duru tarafından seslendirildi. 1990-91'de Günaydın Gazetesi'nin "Sobe" adlı çocuk dergisinde masalları yayımlandı. Aynı gazetede çocuklara köşe yazıları yazdı.Çeşitli çocuk dergilerinde masal, öykü ve şiirleri yayımlandı. 1981 yılında ilk kitabı "Kent Duygusu" (şiir) yayımlandı. 1991 yılında yayımladığı ilk masal kitabı Geceyi Sevmeyen Çocuk'u, 1993'te Canı Sıkılan Çocuk, 1994'te Kardeş İsteyen Çocuk, 1995'te Sabahı Boyayan Çocuk ve 1997'de Masalları Arayan Çocuk izledi. 1995'te iki yazar arkadaşıyla birlikte, Uçanbalık Yayınları'nı kurarak, çocuk kitapları yayımlamaya başladı. 3-10 yaş arası çocuklar için hazırladığı ciltli masal kitapları, ayrıca, 52 kitap halinde karton kapaklı bir masal dizisi olarak yayımlandı. T.C. Kültür Bakanlığı'nın 1995'te ilk kez düzenlediği Eflatun Cem Güney 0-6 yaş çocuk kitabı yarışmasında Ben Minicik Bir Bebektim adlı kitabıyla ödül aldı. Atatürk'ü küçük yaştaki çocuklara evrensel boyutta tanıtan Atatürk Olmak adlı kitabı, Türkçe ve İngilizce olarak yayımlandı. 1999'un Ağustos'unda yayımladığı Yatağın Altında Kim Var, 50.000 adet basılarak depremden etkilenen çocuklara armağan olarak dağıtıldı. Yazar Mavisel Yener ile internet üzerinden yıllarca sürdürdüğü şiirleşmeler, on dört kitapta yayımlandı. İki yazarın tek tema üzerindeki Denizin Büyüsü adlı şiir kitabı, CGYD tasarım ödülünü aldı. Kuş Uçtu Şiir Kaldı ve Şiirimi Kedi Kaptı şiir kitapları ise, bugüne kadar denenmemiş bir tasarımla, yepyeni bir tarz yarattı. İki yazarın eğlenceli serüvenleri, Kırmızı Şemsiye adlı kitapla sürdü. Öykü ve şiirlerle, kaybolan bir şemsiyenin öyküsünü anlatan kitap, alışıldık tasarımın sınırlarını aşarak, kimi sayfalarda çizgi romana dönüşen karışık bir tasarım tekniğiyle yayımlandı. Kitap, 2008’de CGDY’nin tasarım dalında özendirme ödülünü aldı. Kırmızı Şemsiye, Devlet Tiyatroları'nda sahnelendi. Çocuklarla yaptığı edebiyat söyleşileri ve hazırladığı nitelikli edebiyat eserleriyle topluma okur kazandırmayı amaçlayan Aytül Akal, 1998-2003 yılları arasında beş yıl boyunca Cumhuriyet Kitap Eki'nde haftalık "Çocuklar İçin Kitaplar" sayfasını hazırlayarak, çocuk kitapları hakkında tanıtım ve eleştiri yazdı; yazar, çizer ve çevirmenlerle röportaj yaptı. 2007’de tekrar aynı göreve çağrıldı, Mavisel Yener, Nilay Yılmaz ve Çiğdem Gündeş’le birlikte çocuk ve gençlik sayfalarını hazırladı. Çocuk yazını alanında gerçekleşen sempozyumlarda bildiriler sundu; üniversitelerde konferanslar verdi. Öykü ve masalları Türkçe ders kitaplarında yer aldı. 1973'ten beri yayın hayatında olan Akal'ın, 2-15 yaş arası çocuklar için 200'e yakın kitabı yayımlandı. Yetişkinler için yazdığı öyküler 1998'de"Beni Bırakma Hayat" ve 2001'de "İki Ucu Yolculuk" başlıklarıyla Bilgi Yayınevi'nde basıldı, daha sonra 2008'de iki kitaptan seçilen öykülerle Uçanbalık Yayınları tarafından “İki Ucu Yolculuk” başlığı altında tek kitapta toplandı. 2006'da, okullarda giderek artan şiddete karşı çocuklarda duyarlılık geliştirmek, şiddetin, sorunlarda ilk çözüm olamayacağını fark ettirmek amacıyla Hani Her Şey Oyundu projesini hazırladı; derleme kurulundaki 8 arkadaşıyla birlikte gönüllü çalışarak projeyi 14 ile ulaştırdı. 8-12 yaş aralığındaki çocukların sınıf kitaplıklarına birer adet armağan edilmesi hedeflenen projede 14 ilin baskılarıyla 100.000’e yakın kitap, sınıflarda öğretmen ve öğrencilerle buluştu. (bu konuda ayrıntılı bilgi için: www.haniherseyoyundu.com) Barış yolunun birbirini sevip saymaktan, farklıları kabul etmekten ve çok yönlü bir bakış açısına sahip olmaktan geçtiği görüşüyle, 2008’de "Yol Boyunca Renkler" projesini hazırladı ve 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk bayramında çocuklara armağan edilmesi önerisiyle TBBM'e sundu. Çocukların farklılıkları bütüncül olarak algılayarak, bu çeşitliliğin yarattığı güzelliği duyumsamalarına katkıda bulunması hedeflenen proje, TBBM tarafından onaylanmakla birlikte, proje tamamlandığında Meclis’in takibini durdurması nedeniyle aynı başlıkla bir yayınevinde yayımlandı. 2008’de dört arkadaşıyla birlikte “Bebeğimi Seviyorum, Ona Kitap Okuyorum” projesini hazırladı. Bebek doğduğu andan itibaren kitapla tanıştırılmasının öneminden ve ona neden kitap okunması gerektiğinden söz ederek, fiziksel gelişiminin yanı sıra duygusal gelişiminin de desteklenmesi konusunda anne ve babaya katkı vermek amacıyla hazırlanan kitap, Anadolu Sigorta’nın desteğiyle basılarak, doğum yapan annelere armağan edilmek amacıyla, doğum hastanelerine dağıtıldı. 2008’de hazırladığı “İlk Aşkım” projesiyle, özellikle ergenliğe geçişte yaşadığı aşkın ilk ve son olduğunu sanan ve bu duygusal dönemdeki düş kırıklıklarını şiddete dönüştürebilen çocuklara ve gençlere, “ilk aşk”ı herkesin yaşadığını ve geride bıraktığını örneklemeyi hedefledi. Editörlüğünü Ayla Çınaroğlu’nun üstlendiği projeye, çocuk kitapları alanında tanınmış yazarların, çizerlerin ve editörlerin yanı sıra, yetişkin dünyasının tanınmış yazarları ve üniversite öğrencileri de ilk aşklarını anlatarak destek verdi; kitap, “Aşık Oldum” başlığıyla, Uçanbalık Yayınları’ndan Nisan 2009’da yayımlandı. İki yüze yakın şiir, öykü, masal, tiyatro oyunu, roman ve anı türünde eseri bulunan yazarın eserleri Almanca, İngilizce, İspanyolca, Farsça, Bulgarca, Macarca, Azerice, Sırpça ve Arapçaya çevrilerek yurtdışında yayımlandı. Öykü, masal ve şiirleri ders kitaplarında yer aldı. 2012’de kitapları Osmangazi Üniversitesinde ulusal sempozyum konusu oldu, akademik çalışmalarda yer aldı. 2010, 2020 ve 2021 olmak üzere üç kez Uluslararası Astrid Lindgren Memorial Award (ALMA Ödülleri) için Türkiye adayı gösterildi. 2015’de, aynı yıl içinde yayımlanan 16 çeviri kitabımla, Türkiye İhracatçılar Meclisi’nin 2015 TET (Turkish Electro Technology) İhracat Başarı Ödülü’ne layık görüldü. Toplamda yüze yakın kitabı Farsça, Macarca, İspanyolca, Almanca, Azerice, Arapça, Sırpça ve Bulgarca yayımlandı. Ege Çağdaş Eğitim Vakfı tarafından 2022 Muzaffer İzgü Emek Ödülüne layık görüldü. Sekiz masal kitabı TEDA projesi desteğiyle Almanya'da Talisa Verlag tarafından Almanca/Türkçe, üç masal kitabı, aynı yayınevi tarafından ayrıca Almanca/İspanyolca olarak yayımlandı. (www.talisa-verlag.de) 2003'te İngiltere'de yayımlanan "Lines in the Sand" antolojisinde yer alan bir öyküsü, Zaner Bloser tarafından 2007'de 5. sınıf ders kitabına alınarak Amerika'da yayımlandı. Kitaplarından bazıları, e-book olarak Avustralya’da İngilizce olarak yayımlandı. Mavisel Yener ve Nilay Yılmaz’la birlikte yazdıkları “Mor Gece Mavi Gün” adlı oyun, 2007’de Ankara Devlet Tiyatrolarında sahnelendi, Küçük Hanımlar Küçük Beyler uluslararası Tiyatro festivalinde Türkiye’yi temsil etti. Oyun, ayrıca Hindistan’da seyirciye sunuldu. Çocuk Müzeleri Araştırma ve Kültür Derneği (Ankara) ve Oyun Yazarları ve Çevirmenleri Derneği kurucu üyesi. Evren (1980) ve Alper (1986) adlı iki oğlu ve Alya ile Can adlı torunları var. Yazar, çocukların içlerindeki gizli gücü bulmalarına katkı sağlamak için umutla ve inançla üretmeye devam etmektedir. Başvuru adresleri: Yazar için: aytulakal.com / Kitapları için:aykita.com Yapıtları Canı Sıkılan Çocuk Kardeş İsteyen Çocuk Lina Sabahı Boyayan Çocuk Masalları Arayan Çocuk Geceyi Unutan Fil Şımarık Fil Kızamık Olan Fil Büyük Yatakta Kim Yatacak İki Kavgacı Ağaç Gezmeyi Seven Ağaç Dilek Ağacı Dünyanın En Güzel Ağacı Meraklı Uzay çocuğu Üç Uçan Çocuk Kimin Yatağı Uçuyor Uzaylı Çocuğun Ödevi Çöp Kafalı Çocuk İp Bacaklı Uzaylı Çocuk Fasulye Motorlu Uçan Daire Çikolata Çocuk Reklamları Çizen Çocuk Canı Sıkılan Aydede Cadı Burunlu Fabrika Park Yiyen Robot Denizin Altını Merak Eden Vapur Buruşuk Kağıt Parçası Rengini Arayan Top Yaramaz Trafik Lambası Işığını Yitiren Yıldız Bu Dünya Kimin? Suda Oynamayı Kim Sevmez Küçük Kertenkele Ormandaki Apartman Masalını Arayan Ejderha Ormanın Renkleri Kimde Ormanın Yeni Komşuları Eğlence Ülkesini Arayan Dinozor Yatağın Altındaki Harfler Soru Balonları Kitap Perisi Karanlıktan Korkan Çocuk Sinderella Olmak İsteyen Çocuk Üç Sihirli Öpücük Üç Gözlü Çocuk Uyumak İstemeyen Zürafa Işıkları Dolaşan Çocuk Bana Bir Rüya Ver Ben Büyüküm Dağınık Çocuk Küçük Anne Nerden Çıktı Bu Kardeş? Yaşlı Çocuk Terlikleri Kim Giyecek? Bütün Oyuncaklar Benim Ben Ne Zaman Büyüyeceğim? Ben Ne Olacağım? Ben Minicik Bir Bebektim Ben Minicik Bir Bebektim-2 Atatürk Olmak Şeker Canavarı Uyku Canavarı Kitap Canavarı Oğlum, Ben Çocukken Kızım, Ben Çocukken Oğlum, Nerdesin Kızım, Nerdesin Babam Duymasın Aç Perdeyi Ben Geldim Süper Gazeteciler Süper Gazeteciler-2 Parktaki Esrar Süper Gazeteciler-3 Likörlü Çikolata Süper Gazeteciler-4 Belalı Davetiye Sanatçının Sihirli Odası/The Artist's Magical Studio Kardeşimin Sihirli Okulu/My Brother's Magical School Öğretmenimin Sihirli Şapkası/The Teacher's Magical Hat Dedemin Sihirli Dolabı/My Grandad's Magical Wardrobe Küçük Prens'in Doğum Günü/The Little Prince's Birthday Saray Horozu'nun Doğum Günü/The Palace Cockerel's Birthday Mevsimler Kralı'nın Doğum Günü/The King of Seasons' Birthday Kraliçe'nin Doğum Günü/The Queen's Birthday Mavi Ay, A.Akal-Mavisel Yener Kar Sesi, A.Akal-Mavisel Yener Denizin Büyüsü, A.Akal-Mavisel Yener Kuş Uçtu Şiir Kaldı, A.Akal-Mavisel Yener Şiirimi Kedi Kaptı, A. Akal-Mavisel Yener Ay Kaç Yaşında A. Akal-Mavisel Yener Kaç Güneş Var A.Akal-Mavisel Yener Kırmızı Şemsiye A. Akal-Mavisel Yener Benim Babam Sihirbaz Beni Bırakma Hayat (Bilgi Yayınları) İki Ucu Yolculuk (Uçanbalık Yayınları) Esrarengiz Duman (FOM Kitap) Hexonya Gezegeni 1 / Gökten Uzaylı Düştü (FOM Kitap) Esrarengiz Duman 2016 (FOM) Uçan Nine, 2016 İmdaat! Uzaylı Yağıyor (Hexonya Gezegeni-1) 2017 Mıymıy Teyze-4, 2017 Çok Uslu Yaramazlar-1, İkiz Arkadaşlar, 2017 Kayıp Kitaplıktaki İskelet-3, Fare Sarayı, (A. Akal-M. Yener) Mayıs 2017 Bu Ne Biçim Kardeş-4, (Mavisel Yener - Aytül Akal) Mayıs 2017 Bir Ayağı Yerde, Bir Ayağı Gökte, 2017 Koku Delisi (Süper Çocuklar-3) 2017 Çok Uslu Yaramazlar-1, İkizler 2, 2017 Mıymıy Teyze-5, 2018 Süs Delisi (Süper Çocuklar-4) Nisan 2018 Odamdaki Hayalet, Nisan 2018 Sihirbazın Kuyruğu, Mayıs 2018 Söz Vermiştin Ama Baba, Kasım 2018 Söz Vermiştin Ama Anne, Kasım 2018 Hexonya Gezegeni-3 Çılgın Uzaylılar Geldi, 2019 İmdat Bizimkiler Blogger Oldu, 2019 Elmaları Nasıl Toplarsın? (A. Akal-M. Yener) 2019 Köpeğim Kayboldu, 2019 Kedim Kayboldu, 2019 Tittirikler-1, En Korkunç Şeyler, 2019 Tittirikler-2, En Gürültücü Şeyler, 2019 Tittirikler-3, En Eğlenceli Şeyler, 2019 Tittirikler-4, En Çılgın Şeyler, 2019 Tittirikler-5, En Komik Şeyler, 2019 Kaynakça Ramazan Volkan Çoban, "Aytül Akal'ın Eserlerinde Kültür Aktarımı", V. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Yaşayan Yazarlar Sempozyum Dizisi Çocuk veGençlik Edebiyatında Aytül Akal Sempozyumu, Eskişehir, 2012. Kategori:1952 doğumlular Kategori:İzmir doğumlu yazarlar Kategori:Türk çocuk kitabı yazarları Kategori:20. yüzyıl Türk yazarları Kategori:21. yüzyıl Türk yazarları Kategori:Resim aranan yazarlar Kategori:Yaşayan insanlar Kategori:20. yüzyıl Türk kadın yazarları