Ayurveda

[bullvar_katip]

[[Dosya:Godofayurveda.jpg|küçükresim|upright=1.05|Ayurveda'nın koruyucu Tanrısı Dhanvantari Vişnu olarak ve bir elinde tıbbi bitkiler tutarken görünüyor.]] Ayurveda veya Ayurvedik tıp (Devanagari dilinde: आयुर्वेद ), kökeni Hint altkıtasına dayanan bir alternatif tıp sistemidir. Ayurvedik tıp, gerçeklikle metafizik kavramlarını iç içe geçirdiği ve temeli bilime dayalı olmadığı için sözdebilim kabul edilir. Günümüzde Hindistan, Nepal ve Sri Lanka'da uygulanmaktadır. Çin ve Tibet tıp sistemleri üzerinde etkileri olmuştur. Ayurveda "Ayur" ve "veda" olarak iki kelimeden oluşmuştur. "Ayur" hayat veya hayat ilkesi anlamına gelen "ayus" kökenlidir, "veda" ise "bilgi" anlamına gelir. Ayurvedik bilginin Hindistan'da Rişi ve Munilere atfedilen spiritüel bilgiye dayalı olduğuna inanılır. Ayurveda'nın herhangi bir hastalığın tedavisinde etkili olduğuna dair kayda değer bir bulgu yoktur. Tarihçe Ayurveda'nın kökenlerine ilişkin tam bir zamanlama yapılamamaktadır. Ayurvedavatara'ya göre Ayurveda'nın kökeni Hint Tanrısı Brahma'nın vahyidir. Vedik felsefeye dayalı bu bilgi doğrudan Brahma'dan Daksha Prajapati'ye ve ondan da tanrılar zinciriyle Dharma'nın korucuyusu Tanrı İndra'ya aktarılmıştır. Aynı anlatıma göre Ayurveda'nın ulaştığı ilk insan onu İndra'dan doğrudan öğrenen Bharadvaja'dır. Bharadvaja Ayurveda'yı bir grup bilgeye öğretmiş, onlar da öğrencilerine öğreterek Ayurveda'nın yayılmasını sağlamıştır. Geleneğe göre Ayurveda ilkin Agnivesh Tantra'da geçmektedir. Kitap daha sonra Charaka tarafından yeniden düzenlenmiş ve "Charaka Samhita" adını almıştır. Bir diğer önemli Ayurveda metni Ayurvedik Cerrahi uygulamasının babası olarak bilinen Dhanvantri Sushrut tarafından M.Ö. yaklaşık 1000'de derlenen Sushruta Samhita'dır. Ayurveda'nın bazı formlarını içeren Atharvaveda en az Vedalar kadar eski metinlerdir. Ayurvedik uygulamalar zaman içinde gelişmiştir. Bazı uygulamaların Vedik uygulamalardan daha önce geliştirildiği, diğer bazılarının ise Hindistan'da Budist dönem içinde geliştirildiği düşünülmektedir. küçükresim|upright=1.05|Dwanandhari Deva tanrısı Hint tıp tarihi M.Ö. 3000'lere kadar geri giden Hint Vadisi Medeniyetine kadar geri götürülebilmektedir. Harappa ve Mohenjodaro'daki kentlerde gelişmiş bir hijyen ve sağlık sisteminin olduğu tespit edilmiştir. M.Ö.1200-700 arasında derlendiği düşünülen dört Veda kitabında ve özellikle de Rig Veda'da rahatsızlıklar, bitkiler ve bitkisel kürlere atıf yapılmıştır. Atharva Veda'da bitkileri öven ilahiler, uluhiyetin tezahürü olarak tapınılan çeşitli otlar, çeşitli rahatsızlıklara karşı da kullanılabilen mantralar, Bhaishajyams denilen rahatsızlıkları tedavi edici, "Ayushyams" denilen uzun ömür ve refah getirici ilahiler bulunur. Bu ilahilerin daha sonraki tıp uygulamalarının temelini oluşturduğu düşünülmektedir. Özelliği Ayurvedik tıbbın önceliği hastalığı önleme, sağlığı koruma ve tedavi şeklindedir. Ayurvedik tıpta hastalığın, bedenin hastalığa yönelik dayanıklılığını azaltan bedensel ve zihinsel unsurlardaki dengesizlikten kaynaklandığına inanıldığından, bu dengesizliğin düzeltilmesi amacıyla bitkisel formüller, hayat stili değiştirilmesi ve diyet gibi yöntemlerle bedene hastalığı yok edecek şekilde denge kazandırılır. Ayurvedik sisteme göre sağlıklı olmak dosha (beden tipi/mizaç), agni (hazım ısısı), dhatu (yedi beden dokusu: lenf, kan, kas, yağ dokusu, kemik, ilik, ersuyu) ve mala (dışkı, üre ve diğer atıklar) arasındaki denge üzerine kuruludur. Fiziksel, zihinsel ve ruhsal bakımdan iyi olmak sağlıklı olmanın unsurlarıdır. Doşa Sistemi Ayurvedik tıbbın ana kavramlarının başında bedenin "doşa" denilen üç ana tipe ayrılması gelir. Bunlar; Vata, Pitta ve Kapha'dır. Her insanda bu doşa tiplerinden birinin baskın olduğu ve her doşanın özgün bir yaşam şekliyle (beslenme vs.) uyum içinde tam işlevini sürdürdüğü kabul edilir. Ayurvedik hekimler çeşitli teşhis yöntemleriyle kişide hangi doşanın ağır bastığını tespit eder ve o kişiyi doşasına uygun yaşam şekline yönlendirirler. Bazı anket ve test yöntemleri ile de hangi tip bedene sahip olunduğu tespit edildiği iddia edilmektedir. Vata Sinir sistemi işlevini harekete geçiren hava ilkesidir. Vata Dengesizliğinin Belirtileri : sinirlilik, kaygı, panik, korku düşük kilo, ince vücut yapısı seğirmeler, tikler, titreme, spazmlar soğuktan ve rüzgardan hoşlanmamak kuru veya çatlamış cilt hafif ve kesintili uyku kabızlık, gaz, şişkinlik, kuru, sert dışkı dağınık duygular yüksek seslere tahammül etmede zorluk aşırı düşünme veya endişe Pitta Sindirim sistemini düzenleyen ateş ilkesidir. Pitta Dengesizliğinin Belirtileri: kırmızı, iltihaplı döküntü, akne, uçuk ishal vücutta veya eklemlerde akut iltihap eksik öğünler üzerine bulantı veya rahatsızlık asit reflü, mide veya peptik ülserler, mide ekşimesi hayal kırıklığı, öfke, sinirlilik yargı, sabırsızlık, eleştiri, hoşgörüsüzlük vücutta rahatsız edici ısı hissi kırmızı, iltihaplı veya ışığa duyarlı gözler aşırı mükemmeliyetçi eğilimler Kapha Besin maddelerini dolaşım sistemine taşıyan su ilkesidir. Kapha Dengesizliğinin Belirtileri : aşırı mukus sabah zor uyanma beyaz dil yüzeyi yavaşlık, uyuşukluk veya ağırlık hissi yavaş bağırsak hareketleri kolay bağlanma veya sahiplenme aşırı kilo aşırı duygusallık kayıtsız veya inatçı olmak aşırı yeme eğilimi Hastalık Teşhisi ve Tedavisi küçükresim|upright=1.14|Ayurveda'da kullanılan bir masaj masası Ayurvedik tıpta hastalık teşhisi hastanın gözle, elle muayenesi ve sorgulanması ile sağlanır. Muayene şu standart noktalarda gerçekleştirilir: Nabız teşhisi İdrar Dışkı (gaita) Dil Göz Deri Konuşma ve ses Genel görünüş Ayrıca hazım kapasitesi, kişisel alışkanlıklar, bedenin görüntüsü, hastanın direnci de göz önüne alınır. Bunun yanı sıra teşhiste hastalıkla ilgili belirtiler de gözlemlenir ve çeşitli testler uygulanır. Tedavide doşalardaki dengesizlik giderilmeye çalışılır, bitkisel formüller kullanılır, yemek düzeni ve hayat tarzına doşaların dengeye kavuşması için müdahale edilir ve ruhsal sağlık bakımından psikolojik destek verilir, hüzünlü ruh hali ortadan kaldırılmaya çalışılır. Ayrıca bakınız Alternatif tıp Kaynakça Lakshmi chandra Mishra (ed.), Scientific Basis for Ayurvedic Therapies,CRC Press, Washington, 2003 Dış bağlantılar Ayurvedic Medicine (pdf) Ayurvedic Cure Ayurveda Masaj Videosu