Ballı, Ardanuç

[bullvar_katip]

Ballı, Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı bir köydür. Tarihçe Ballı köyünün eski adı, Gulice'dir. Artvin vilayeti üzerine 1927 tarihli Osmanlıca kaynakta da Gulica / Gulice (كولیجە) olarak geçer. Köyün adı Gürcüce kaynaklarda da Gulica (გულიჯა) biçiminde yazılmıştır. Bu adın anlamı konusunda kaynaklarda bilgi bulunmamakta, ancak Tbeti Kilisesi bağışçıları kitabı olan elyazması Tbetis Sulta Matiane'de geçen "Glirca" adından geldiği ve zaman içinde değişime uğradığı tahmin edilmektedir. Köyde "Pantaluği" (პანტალუღი) biçimindeki Gürcüce-Türkçe yer adı dikkat çekicidir. Gürcüce "panta" (პანტა) ile Türkçe yapım eki "-lık" bir araya getirilip melez bir kelime türetilmiştir. Gulica, orta çağda Gürcistan'ın güneybatı kesimini oluşturan tarihsel bölgelerden biri olan Klarceti'deki yerleşim yerlerinden biridir. Osmanlı Devleti bu bölgeyi, Gürcistan seferinin ardından Gürcülerden ele geçirdi. Komşusu Zekeriyaköy (Zağaria) 1574 tarihli Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan ve 1595 tarihli Defter-i Mufassal-i Liva-i Ardanuç adlı Osmanlı tahrir defterinde yer almasına karşın, Gulica'nın adı bu kayıtlarda geçmemektedir. Bununla birlikte 93 Harbi'nin ardından Ruslar Artvin bölgesini ele geçirdiğinde Gulica'nın bir yerleşme olarak var olduğu görülmektedir. Rus idaresinin de Gulica (Гюлиджа) olarak kaydettiği köy, 1886 yılındaki nüfus tespitinde Artvin sancağının (okrug) Ardanuç kazasına (uçastok) bağlıydı. Longothevi nahiyesinin (сельское общество: kırsal topluluk) yedi köyünden biriydi. Gulica'nın nüfusu, tamamı "Türk" olarak kaydedilmiş olan 297 kişiden oluşuyordu. Gulica, Rus hakimiyetinin sona ermesinden sonra, bir süre bağımsız Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. 1921 yılında, Sovyet Rusya'nın Gürcistan'ı işgali sırasında, Ankara Hükümeti'nin verdiği ültimatom üzerine Gürcüler Artvin ve Ardahan bölgelerinden çekildi. 16 Mart 1921'de, Sovyet Rusya ile Ankara Hükümeti arasında imzalanan Moskova Antlaşması'yla da Heva köyü Türkiye'ye bırakıldı. Gulica, 1922 nüfus cetveline göre Artvin livasının (sonra vilayet) Ardanuç nahiyesine bağlıydı ve köyde 10 hanede 39 kişi yaşıyordu. Bu tarihte de köyün nüfusu "Türk" olarak kaydedilmiştir. Gulica'nın adı 1925 yılında Ballı olarak değiştirildi. 1935 genel nüfus sayımında, Rize ve Artvin vilayetlerinin yerine kurulmuş olan Çoruh vilayetinin Artvin kazasının Ardanuç nahiyesine bağlıydı ve köyün nüfusu 307 kişiye çıkmıştı. Adının değişmesine rağmen köyün eski adı yeni adıyla birlikte "Ballı (Gülice)" veya "Ballı (Güllice)" biçiminde geç döneme kadar resmi yayınlarda kullanılmıştır. Ballı köyünün 2 km kuzeyinde, Ardanuç Çayı'nın sağ kıyısındaki dik bir kayada, önüne duvar örülmüş doğal bir mağara ile bu mağaranın tam karşısında, Ardanuç Çayı'nın sol kıyısındaki dik kayanın tepesinde, muhtemelen bir kaleye ait su sarnıcı kalıntısı bulunmaktadır. Coğrafya Ballı köyü, Artvin il merkezine 65km, Ardanuç ilçe merkezine 30km uzaklıktadır. Nüfus Kaynakça Dış bağlantılar Kategori:Ardanuç belde ve köyleri