Bana Manastırı

[bullvar_katip]

Bana Manastırı (Gürcüce: ბანა), Erzurum ilinin Şenkaya ilçesine bağlı Penek köyünde bulunan manastırdır. Bana adı Gürcüce "banaki"den (ბანაკი) gelir. "Askeri karargâh", "ordugâh" anlamına gelen "banaki" kelimesinin sonundaki "ki" düşmüş ve "Bana"ya dönüşmüştür. Bana Manastırı, Gerçek Haç’a adanmış bir manastırdır. Kompleks ana kilise, küçük kilise, keşişler için kilise, kayaya oyulmuş hücreler ve başka yapılardan oluşuyordu. Bana Manastırı, Tao bölgesinin piskoposluk merkezlerinden biriydi. Bir görüşe göre, zaman içinde piskoposluk lağvedilmiş ve sadece manastırın faaliyeti devam etmiştir. Bana Katedrali Manastırın ana kilisesi Bana Kilisesi ya da Bana Katedrali, 11. yüzyıla ait bir kaynağa göre katedral 881-923 arasında Gürcü kralı IV. Adarnase tarafından, kubbeli, tetrakonkhos bir yapı olarak yeniden inşa ettirilmiştir. Bu tarihten itibaren Gürcü Bagrationi hanedanı tarafından Osmanlı dönemine kadar kraliyet katedrali olarak kullanılmıştır. 16. yüzyılda bölgeyi ele geçiren Osmanlılar bu eski katedrali Kırım Savaşı sırasında Osmanlı ordusu için bir kaleye dönüştürmüştür. Katedral, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı sırasında büyük ölçüde yıkılmıştır. Duvar resimlerinin izlerine rastlanan katedralin bir kitabesinin olduğu, bu savaş sırasında burada karargâh kuran Rus ordusundan bir generalin bu kitabeyi götürdüğü söylenir. Küçük Kilise Manastırın küçük kiliselerinden birinin de kubbeli tetrakonkhos bir yapı olduğu bilinmektedir. 1907 yılında bölgeyi gezen Gürcü tarihçi Ekvtime Takaişvili’nin verdiği bilgiye göre, bu tarihte küçük kilisenin kubbesi çökmüş, ama duvarlarının bir kısmı ayakta duruyordu. Kilise zamanla tamamen ortadan kalkmıştır. Mağara Kilisesi Bana Manastırı keşişlerinin inzivaya çekildiği kaya mağaraları manastırının keşişler kilisesi olan Mağara Kilisesi, 9-10. yüzyılda inşa edilmiş tek nefli bir yapıdır. Bana Katedrali’nin güneydoğusunda, köy yerleşmesinin 700 metre doğusunda yer alır. Yazılı kaynaklardan da bilinen kilise, bir kayadaki mağaraya yaslanarak inşa edilmiştir. Yapının inşasında kireç harcı ve kesme taş kullanılmıştır. Güney tarafında iki adet penceresi bulunan kilisenin batı tarafında, bitişik dikdörtgen bir oda yer alır. Bu odadan kayaya oyulmuş merdivenlerle üste kattaki büyükçe bir odaya çıkılır. Kilisenin kayaya oyulmuş iki adet su deposu vardır. Kilisenin aşağısında harçlı duvar kalıntıları bulunmaktadır. Kilisenin olduğu yeri köylüler “Odalar Deresi” olarak adlandırmaktadır. Galeri Kaynakça Kategori:Gürcü Krallığı Kategori:Erzurum'daki kiliseler Kategori:Şenkaya Kategori:9. yüzyılda tamamlanan yapılar Kategori:10. yüzyılda tamamlanan yapılar Kategori:Erzurum'daki Gürcü Ortodoks kiliseleri