Batman (il)

[bullvar_katip]

Batman, Türkiye Cumhuriyeti'nin Güneydoğu Anadolu Bölgesinde yer alan bir ildir. İl Nüfusu: 620.278'dur. Bu nüfusun %84,27'i şehirlerde yaşamaktadır İlde km2'ye 139 kişi düşmektedir. (Bu sayı merkez ilçede 722'dır. (2020). İlin yüzölçümü 4.477km2'dir. İl merkezinin denizden yüksekliği: 570 m.'dir. 2020 yılında TÜİK verilerine göre merkez ilçeyle beraber 6 İlçe, 11 belediye, bu belediyelerde 136 mahalle ve ayrıca 283 köyü vardır. 1990 yılına kadar Siirt iline bağlı olan Batman, 16 Mayıs 1990 tarih ve 3647 sayılı kanunla Beşiri, Kozluk ve Sason ilçeleri Siirt'ten, Hasankeyf ve Gercüş ilçeleri Mardin'den alınıp Merkez'e bağlanarak Türkiye'nin 72. ili olmuştur. Tarihçe Batman tarihi itibarıyla yeni bir şehir olmasına karşın yerleşim alanında kurulan şehirlerin tarihi Sümerlere kadar uzanır. İluh Tepesi'nin bulunduğu alanda bir Sümer şehir yerleşiminin bulunduğu, ancak bataklık bir arazi üzerine kurulu olduğundan şehrin zaman içerisinde yeraltına göçtüğü düşünülmektedir. Ayrıca İluh Tepesi olarak adlandırılan Arazi, araştırmalar sonucunda doğal olmadığı ve yapay bir tepe olduğu kanıtlanmıştır. Batman'ın adını "batmak" teriminden bu nedenle almış olabileceği düşünülmektedir. 1940 yılında Batman civarında petrol bulunmuştur. Coğrafya İklim Batman'ın iklim özellikleri Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde oluşundan dolayı genel anlamda Uzak Akdeniz İklimi kapsamındadır. Yıllık ortalama yağış miktarı 750–1000mm civarındadır. Kışlar bazen sert ve soğuk geçmektedir. 1 Ocak 2007 tarihinde termometreler -24 dereceyi göstermiştir. İlkbahar aylarında Beşiri ve Batman ovalarında bol otluk olup İç Anadolu Bölgesi ve Doğu Anadolu Bölgesi'nden mevsimlik Küçükbaş ve Büyükbaş Hayvan besiciliği göçü almaktadır. Ölçülen en yüksek sıcaklık 48.8 derece ile 10 Temmuz 1962'de kayda geçmiştir. Yazlar sıcak geçmektedir. Yaz aylarında bazen şiddetli yağışlarda görülmektedir. Dağlar Sason Dağları (Aydınlık Dağları) — 2500 m Mereto — 2967 m Kuşaklı Dağı — 1947 m Avcı Dağı — 2121 m Meydanok Tepesi — 2042 m Kortepe — 2082 m Raman Dağı — 1288 m Akarsular ve göller Batman Çayı Dicle Nehri Garzan Çayı Kırkat Göleti Kozluk Ceffan Göleti u Göletler Gercüş - Kırkat Göleti (sulama) Kozluk Ceffan Göleti (elektrik) Batman-Güvercin Göleti (sulama) Batman Baraj Gölü (sulama, elektrik) Ekonomi Doğu şehirlerinin birçoğunda olduğu gibi Batman'da da ekonomi genel olarak tarım ve hayvancılık üzerine bulunmaktadır. Son yıllarda Organize Sanayi Bölgesi'nde yaşanan genişleme ile birlikte yüzlerce yeni tekstil işletmesinin açıldığı şehirde, Batman Ticaret ve Sanayi Odası (BATSO) verilerine göre 9 bin kişi tekstil atölyelerinde çalışmaktadır. Yine BATSO verilerine göre, şehirdeki Organize Sanayi Bölgesi'nde 55 işletme bulunuyor. Türkiye'nin ilk petrol çıkarılan şehri olan Batman'da Batman Rafinerisi bulunmakta ve burada da 400'ü aşkın kişi çalışmaktadır. TÜİK verilerine göre, yüzde 30,9 ile Türkiye'de işsizliğin en yüksek olduğu bölgede yer alan şehirler Mardin, Batman, Şırnak, Siirt'tir. Yönetim İllerde protokolde ilk sırada yer alan Vali, merkezi yönetimi temsil eder ve Cumhurbaşkanı tarafından atanır. Büyükşehir dışındaki illerde yerel yönetim, şehirler düzeyindedir. Belediye Başkanı, belediye sınırları içinde kalan seçmenin oy çokluğu ile seçilir. Ayni seçmen İlçe Belediye Meclisi için de oy kullanarak ilçelerin belediye meclisleri oluşturur. İldeki bütün seçmenler ayrıca il genel meclisi için de oy kullanarak, İl Genel Meclisinin oluşumunu sağlarlar. İl genel meclisi ve belediye meclisi üyelikleri için yapılan seçimlerde, onda birlik baraj uygulamalı nispi temsil sistemi, belediye başkanlığı seçiminde ise çoğunluk sistemi uygulanır İl genel meclisi ve belediye meclisi üye sayıları ilçe nüfusuna göre, kontenjandan kalan sayıların partilere dağılımı ise D'Hondt Sistemine göre belirlenir (Kanun:2972-Madde:23) İl Genel Meclisi, İl Özel İdaresinin karar organıdır, başkanını üyeleri arasından gizli oyla seçer. Ayrıca, İl Genel Meclisi kendi içinden gizli oyla bir yıl görev yapacak 5 kişilik İl Encümenini seçer. Merkezi yönetim, Vali ve İl Müdürlerinden oluşur. İl Özel İdaresi (İl Genel Meclisi ve İl Encümeni) seçilmişlerden oluşur, ancak Vali başkanlığında görev yapar. Yerel yönetim ise belediye başkanları ve belediye meclislerinden oluşur. Batman Valisi, Ekrem CANALP'dir. 12.5.2022/209 sayılı kararla Edirne Valisi iken bu göreve atanmıştır. Terör soruşturması kapsamında İçişleri Bakanlığı tarafından görevden alınan Mehmet Demir'in yerine Batman Belediyesi Başkan Vekili olarak da görev yapacaktır. 2019 Türkiye yerel seçimleri sonuçlarına göre Batman İl Genel Meclisi üye sayısı, 11'i AK Parti ve 11'i HDP olmak üzere 22’dir. 2018 Türkiye genel seçimleri sonucuna göre Batman'ın Türkiye Büyük Millet Meclisi'ndeki üyelerinin siyasi partilere dağılımı: 1 AKP ve 4 HDP'dir. Nüfus Güncel Nüfus Değerleri(TÜİK 6 Şubat 2023 verileri ) Batman ili nüfusu: 634.491'dir. Bu nüfusun %85,3'ü şehirlerde yaşamaktadır (2022 sonu). İlin yüzölçümü 4.477km'dir. İlde km'ye 142 kişi düşmektedir. (Bu sayı merkez ilçede 746’dır.) İlde yıllık nüfus artış oranı % 1,30 olmuştur. Nüfus artış oranı en yüksek ve en düşük ilçeler: Merkez(% 1,98)- Hasankeyf (% -2,39) 06 Şubat 2023 TÜİK verilerine göre merkez ilçeyle beraber 6 İlçe, 11 belediye, bu belediyelerde 136 mahalle ve ayrıca 283 köy vardır. İlin yıllara göre nüfusları Konum Yemek kültürü Batman ve yöresinde genellikle Güneydoğuya has bütün yemekler bulunmakta ve tüketilmektedir. Kebap ve sulu yemekler tüketim fazla olan yemeklerdir. Güveç (tirşik), mehîr, imam bayıldı (buxenûç), içli köfte (kutilk), şam böreği (şamborek), yeşil mercimek çorbası (hebenîsk), kuru dolma (dolmê hışk), mirtoxî, gebol, avşork yörenin kendine has yemekleridir. Merkezde ünlü ciğerci, büryancı ve kavurmacılar bulunmaktadır. Tatlı olarak kadayıf, baklava gibi tatlılar tüketilmektedir. Hamur işleri olarak lahmacun tüketimi fazladır. Yöreye has yemeklerin sayısı oldukça fazladır. Ulaşım Batman'a Türkiye'nin her bölgesinden ulaşım mümkündür. Bölgenin birçok yerel otobüs firması ilk kalkış olarak Batman merkezi seçmekte bundan dolayı birçok firmayla ulaşım mümkündür. Batman Merkez ulaşımda bölgesine açılan bir noktadır. Havalimanı sayesinde hem batı illerine olan sefer artmış hem de fiyatlar azalmış durumda, hava yolu direkt bağlantı ile İstanbul, Ankara, İzmir ve yaz aylarında Antalya'ya ulaşım mevcuttur. Demiryolları bakımından meşhur Kurtalan Ekspresi'nin Kurtalan'dan önceki son durağıdır. Spor 2021-2022 Sezonu sonunda, Futbol takımı Batman Petrolspor A.Ş., 2.Ligdedir. Hentbol erkekler süper liginde 1955 Batman Bld. GSK, 4.olmuştur. Futbol kadınlar 3.lig takımı 1955 Batman Bld.spor 2.lige çıkmıştır. Yine Batman Gençlikspor bölgesel ligden 2.lige çıkmıştır. BAL ve Kadın futbol 3.liginde birer takım yer almıştır. Bölgesel liglere katılan takım sayısı 4'tür. Batman BESYO, voleybol erkekler 3.liginde küme düşmüştür. Ziraat Türkiye Kupası'nda 1955 Batman Bld.spor, ilk turda elenirken, Batman Petrolspor 4.turda Kasımpaşa'ya elenmiştir. Kadınlar Türkiye Kupası (kadınlar)'nda 1955 Batman Bld.GSK, yarı finalde Selka Eskişehir'e yenilerek Kupa 3.sü olmuştur. Batman'ın önemli spor tesisleri: Yeni Batman Stadyumu (15.715), 19 Mayıs Kapalı Spor Salonu (2.000), Batman Atletizm Pisti (750) Galeri Ayrıca bakınız Batman ilindeki yerleşim yerleri listesi Kaynakça Dış bağlantılar Batman Valiliği Batman İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü