Bayezid Paşa

[bullvar_katip]

Bayezid Paşa (Amasyalı Bayezıd Paşa) Osmanlı Devleti'nin Fetret Devri'nde, 1413'te Sultan I. Mehmed Çelebi saltanatında sadrazam olmuş; devleti toparlama süreci içinde yanında bulunmuş ve sonra da II. Murad döneminde Düzmece Mustafa'ya Sazlıdere'de yenilip teslim olup onun emriyle öldürüldüğü Temmuz 1421'e kadar başvezirlik yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır. Hayatı Amasyalı Yahşi Bey'in oğludur. Amasya'da doğduğu için lakabı Amasyalı olmuştur. Sarayda yetişmiştir. I. Bayezid döneminde bazı askeri görevler yapmıştır. Çelebi Mehmet'in Amasya'da sancak beyliği yaptığı dönemde onun baş danışmanlarından biri olmuştur. Yıldırım Bayezid'in Timur'a esir düştüğü 1402 Ankara Savaşında, 15 yasındaki genç Şehzade Mehmet'i Timur'un kuşatmasından kurtararak Amasya'ya getirmeyi başarmıştır. Beyazıd Paşa, Mehmet Çelebi'nin Amasya'da Osmanlı birliğini yeniden kurmaya çalıştığı, kendileri de sultan sıfatıyla çeşitli merkezlerde üslenmiş kardeşlerine karşı mücadele verdiği dönemde onun hizmetinde bulunmuştur. Mehmet Çelebi'nin 1412 yılında Bursa'ya girerek I. Mehmed adıyla Osmanlı Hükümdarı olmasından sonra da Vezir olmuş ve Karamanoğulları Beyliği üzerine yapılan bir seferde önemli hizmetlerine karşılık ayrıca Rumeli beylerbeyi olarak atanmış, bu iki vazifeyi ölümüne kadar muhafaza etmiştir. Beyazıd Paşa gayretleriyle Şeyh Bedreddin isyanlarını bastırmış olan devlet adamıdır. Bu isyan hareketleri Şeyh Bedrettin liderliğinde Rumeli'de Deliorman bölgesinde, Karaburun’da Börklüce Mustafa, Manisa’da da Börklüce’nin sağ kolu Torlak Kemal önderliğinde gelişmekteydi. Eflak hükümdarının da desteğiyle Tuna’nin güneyine geçen Şeyh Bedrettin asileri çevresinde toplayarak kuvvetlerini arttırmıştı. Börklüce Mustafa’nın da beş bin kişiyle İzmir sancakbeyini yenmesi üzerine isyan ciddileşti. Saruhan sancak beyinin de Börklüce’ye yenilmesi üzerine Sultan I. Mehmet Çelebi harekete geçti ve veliaht şehzade Murat ve vezir-i azam Beyazıd Paşa'yı Börklüce’nin üzerine gönderdi. Hayli şiddetli geçen Karaburun yarımadası çarpışmalarında Beyazıd Paşa isyancıların çoğunu imha etti, esirleri de idam ettirdi. Bizzat Börklüce Mustafa da idam edildi. Manisa civarında Torlak Kemal ile 3000 asi de yakalanıp öldürüldü. Anadolu’daki isyan bastırıldıktan sonra Şeyh Bedrettin'in yanındakilerin çoğu kaçtılar. Beyazıd Paşa, Rumeli’ye geçerek, Şeyh Bedrettin ve taraftarlarını Deliorman’da küçük bir çarpışmadan sonra kolaylıkla yakaladı. Şeyh Bedrettin'i kardeşi Mustafa Çelebi’ye karşı Rumeli’ye geçmiş bulunan Sultan I. Mehmet Çelebi'nin bulunduğu Serez’e yolladı. Sultan Şeyh Bedrettin'i Heratlı Mevlana Haydar başkanlığındaki mahkemede yargılatarak, 1420'de Serez çarşısında astırdı. Böylece, Mustafa Çelebi hadisesi ile aynı zamanda vuku bulan ve Osmanlı Devleti'ni çok zor duruma sokan bu ayaklanmalar, Beyazıd Paşa'nın sayesinde ortadan kaldırıldı. I. Mehmet Çelebi'nin ölümünden sonra, oğlu II. Murat tahta geçti, ancak bu arada Vezir olan Beyazıt Paşa padişahın ölümünü, onun vasiyeti üzerine, oğlu şehzade Murad gelinceye kadar kırk gün süreyle gizledi ve böylece çıkması muhtemel bir fitneyi önledi. Mayıs 1421'de tahta geçen II. Murat zamanında da Beyazıd Paşa Vezir mevkiini korumuştur. Çelebi Mehmet'in ölümünün duyulmasından sonra serbest bırakılan ve hemen meşru hükümdarla mücadeleye başlayan Şehzade Mustafa'nın (Düzmece Mustafa) üzerine gönderilmiştir. Beylerbeyi olarak, kuvvetleriyle Rumeli'ye geçerek Mustafa Çelebi'ye karşı koymuştur. İki taraf, bugün Keşan'in bir köyü olan Saros Körfezi kıyısındaki Sazlıdere mevkiinde karşılaştığında, muharebe esnasında elindeki kuvvetler Mustafa Çelebi tarafına geçince, Beyazıd Paşa teslim olmuştur. Fakat kendisine itimat edilmeyerek Mustafa Çelebi'nin yanındaki İzmiroğlu Cüneyt Bey'in ısrarlarıyla (Temmuz 1421'de) boynu vurulmuştur. Mezarı Sazlıdere'dedir. Eserleri Amasya'da Bayezid Paşa Camii'ni, imaret ve medrese yaptırmış ve 1418 tarihli vakfiyeleri vardır . Oğlu İsa Bey ümeradan olup Bursa'da mescidi ve imareti vardır. Kaynakça Dış bağlantılar Danişmend, İsmail Hâmi, (1961) Osmanlı Devlet Erkânı, İstanbul:Türkiye Yayınevi say.9. Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (2003) Osmanlı Tarihi I. Cilt: Anadolu Selçukluları ve Anadolu Beylikleri Hakkında bir Mukaddime ile Osmanlı Devleti'nin Kuruluşundan İstanbul'un Fethine Kadar, Ankara:Türk Tarih Kurumu 2003 (8. Baskı) ISBN 975-16-0011-1 s.364-365, 378-379, 543, 553-554 Yayin Kurulu, "Beyazid Paşa" (1999) Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlilar Ansiklopedisi, C.1 s.302, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Yayıncılık A.Ş. ISBN 975-08-0071-01. Kategori:Fetret Devri'nde kişiler Kategorioğum tarihi bilinmeyenler Kategori:1421 yılında ölenler Kategori:15. yüzyılda Osmanlılar Kategori:Osmanlı sadrazamları Kategori:İdam edilmiş Osmanlılar Kategori:Başı kesilerek idam edilmiş kişiler Kategori:Resim aranan kişiler