Benito Cereno

bullvar_katip · 27 Mayıs 2024

Benito Cereno, Amerikalı yazar Herman Melville'in yazdığı bir uzun öyküdür. İlk olarak Putnam's Monthly Magazine dergisinde 1855 yılında dizi olarak yayımlanmıştır. Konusu 1799 yılında, fok avlama gemisi Bachelor's Delightın kaptanı Amasa Delano, Şili'nin Concepcion kenti açıklarındaki Santa Maria Adasına doğru sürüklenen başka bir gemi görür. Geminin tehlikede olup olmadığını merak eden Delano, tekneyle yanaştığı gemiyi ziyaret eder. Geminin adının San Dominick olduğunu öğrenir ve kaptanı Don Benito Cereno ile tanışır. Delano, gemideki İspanyol mürettebat tarafından karşılanır. Gemideki zencilerin sayıca beyazlardan çok fazla olduğunu gören Delano, bu durumdan rahatsız olur. Senegalli kölesi Babonun yanından ayrılmadığı Cereno, Delano'nun sorusu üzerine, kölelerin sahibi olan Alexandro Arandanın ve mürettebattan birçok kişinin yolculuk sırasında salgın hastalıktan öldüğünü söyler. Zencilerin gemideki tavırları ve taşkınlıklarına karşın Cereno tarafından cezalandırılmamasına şaşıran Delano, zencilerden birinin beyaz birini kafasından bıçakladığını Cereno'nun görmezden gelmesi ve Cereno ile Babo'nun fısıltılı konuşmalarından rahatsız olur. Delano, Cereno'nun zaman zaman belirginleşen endişeli halini, gemidekilerin kısık sesle konuşmasını, mürettebat ve zenciler arasındaki olağandışı ilişkiyi görüp daha da kuşkulanır, fakat bir şey sormaz. Üstüne, kendi gemisindeki mürettebat, silah ve erzak miktarı hakkında Cereno'dan gelen soruları dürüstlükle yanıtlar. Delano, yaklaşmış olan gemisine adım attığında Cereno ve üç İspanyol, bir anda küpeşteden atlayıp Delano'nun ayaklarının dibine düşer. Babo elinde hançerle peşlerinden atlar. Delano, başta Babo'nun kendisine saldıracağını düşünse de, Babo'nun hedefinin Cereno olduğu anlaşılır. Delano'nun adamları araya girip Cereno'yu kurtarır. Gemideki diğer İspanyolların da silahlı zencilerden kaçıp Delano'nun gemisine sığınır. Bu sırada gemibaşındaki örtü düşer ve Alexandro Aranda'nın cesedi ortaya çıkar. Babo etkisiz hale getirilir, Delano'nun adamları da zencilere saldırır. Öykü, Lima'daki mahkeme sahnesiyle devam eder. Gerçekte San Dominick gemisinde salgın hastalık yaşanmamış, zenciler isyan edip mürettebatın çoğunu öldürmüş, kalan İspanyolları da esir almıştır ve isyanlarının anlaşılmaması için geminin kontrolünün beyazlarda olduğu algısı yaratmışlardır. Babo kendini savunmaz, birkaç ay sonra idam edilir. Başı kazığa oturtulup kent meydanında sergilenir, vücudu yakılır. Benito Cereno da serbest kaldıktan üç ay sonra yakındaki bir manastırda ölür. Yapısı thumb|Amasa Delano'nun 1817 yılında basılan portresi Benito Cereno, Kaptan Amasa Delano'nun 1817 tarihli anı kitabı "A Narrative of Voyages and Travels"a dayanmaktadır. Burada Delano, 1805'te bir İspanyol köle gemisi olan Tryal ile karşılaşmasını anlatır. Melville bu eserin bazı bölümlerini değiştirip kendi eserine uyarlamış; gemilerin betimlemesi, adlarının değiştirilmesi ve yeni olaylar ve karakterlerin tanıtılması dahil olmak üzere birçok önemli ekleme yapmıştır. Melville'in değişiklikleri, Cereno'nun karakterini öne çıkarmış ve Babo'yu saf kötülüğün bir yansıması olarak betimlemiştir. Yazar ayrıca keşişler ve manastırlarla ilgili bir imge ağı kurmuş, yamyamlık ve Columbus imajı gibi unsurları kullanmıştır. Benzer şekilde, Melville'in öyküsü, yer, zaman aralığı ve karakter sayısındaki değişikliklerle orijinal anıdan önemli ölçüde ayrım göstermiştir. Benito Cereno'daki yasal belgeler bölümü ise, Melville'in kendi icadı ile Delano'nun anılarından uyarlanmış belgelerin bir karışımını içerir. Bazı kaynaklar, Melville'in Delano'nun anı kitabının diğer bölümlerinden öğeler kullandığını ve Ashantee kültürünü öyküye dahil ettiğini öne sürmektedir. Yazım biçemi Benito Cereno, Amerikalı bir denizci olan Kaptan Amasa Delano'nun bakış açısıyla, sınırlı olarak üçüncü şahıs ağzından anlatılır. Delano'nun bakış açısı, İspanyol köle gemisi San Dominick'teki ırksal dinamiklere ilişkin yanlış algılarıyla şekillenir, çünkü Cereno'nun kontrolü altında olduğunu varsaydığı zenciler aslında isyan etmiş ve geminin kontrolünü ele geçirmiştir. Bu bağlamda öykü, isyanla ilgili önemli bilgileri daha sonraya kadar saklayarak gerilimi korur. Melville'in düzyazı ritmi, Delano'nun şüphe ve güvence arasında gidip gelen ruh halinin betimlemesinde gerilimi artırıp azaltarak ilerler. Öykünün sonu ise, ani, sade ve gerçekçi bir tarzda sunulur. Öte yandan öykü, gemiyi ve mürettebatı bir manastıra benzeterek, aldatma ve karanlık temalarını vurgular. Örgeler Kölelik ve ırkçılık Öykü, kölelik ve ırkçılıkla ilgili farklı yorumları işlerken, bu durum bazıları tarafından ırkçılık karşıtı olarak görülmüş, bazıları tarafındansa ırkçı ve kölelik yanlısı olarak görülmüştür. Görece ileri zamanda yapılan eleştiriler ise, köle lideri Babo'yu çağdaş ırksal klişelere meydan okuyan trajik bir kahraman olarak yorumlamıştır. Algının doğası Kaptan Delano'nun önyargılı görüşleri gemideki köle isyanının gerçek doğasını anlamasını engellediğinden, hikaye algı meselesini derinlemesine incelemektedir. Örneğin Babo'nun Don Benito'yu tıraş ettiği sahne, karakterler arasındaki güç dinamiklerini ve öznelliği simgeleyerek Delano'nun kendini kandırma kapasitesini ortaya koymaktadır. Transatlantik zıtlıklar Öykü, köleliğin gölgesi altında Amerikan iyimserliği (Delano tarafından temsil edilir) ile Avrupa karamsarlığı (Cereno tarafından temsil edilir) arasındaki zıtlığı vurgulayarak, kolonyal güç ve suç ortaklığı hakkında sorgulamalar yapar. Basım tarihçesi Melville'in Benito Cereno'yu 1854-55 kışında yazdığı tahmin edilmektedir. Öykü, ilk olarak Putnam's Monthly Magazinede Ekim'den 1855'ten Aralık 1855'e kadar üç parça halinde anonim olarak tefrika edildi. Daha sonra Mayıs 1856'da ABD'de ve Haziran'da İngiltere'de "The Piazza Tales" koleksiyonunda yayımlandı. İlk kez tek başına basılması ise Nonesuch Yayınevi'nin 1926 yılındaki baskısıyla oldu. Türkçe çevirisi Benito Cereno Türkçe'ye Lale Eren, Alkım Doğan ve Pelin Arda tarafından olmak üzere üç kez çevrilmiştir. Uyarlamalar Şair Robert Lowell, öyküyü 1964 yılında The Old Glory kapsamında sahneye uyarlamıştır. Oyun, 1976'da Broadway'de sahnelenmiştir. Fransız yönetmen Serge Roullet'nin öyküyle aynı adı taşıyan sinema uyarlaması 1969'da vizyona girmiştir. Stephen Douglas Burton, öyküyü 1975 yılında tek perdelik opera çalışmasına uyarlamıştır. Şair Yusef Komunyakaa'nın "Kaptan Amaso Delano'nun İkilemi" başlıklı şiiri 1996 yılında American Poetry Review'de yayımlanmıştır. Gary J. Whitehead'in "Babo Lima'dan Konuşuyor" başlıklı şiiri 2003 yılında Leviathan: A Journal of Melville Studies kapsamında yayımlanmıştır. Kaynakça Dış bağlantılar Gutenberg'de yayımlanan özgün metin Kategori:Herman Melville Kategori:İngilizce kitaplar Kategori:19. yüzyıl Amerikan romanları Kategori:Amerikan romanları Kategori:Konusu gemide geçen romanlar Kategori:Amerikan novellaları

Ara

Ara

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi

Benito Cereno

bullvar_katip

Administrator

Tema özelleştirme sistemi

Tam ekran yada dar ekran

Izgara yada normal mod

Forum arkaplan resimleri

Sidebar blogunu kapat/aç

Yapışkan sidebar kapat/aç

Radius aç/kapat

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi