Beratlı, Ardanuç

[bullvar_katip]

Beratlı, Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı bir köydür. Tarihçe Beratlı köyünün eski adı, Vartalia veya Vartalya'dır. Nitekim 1835 tarihli nüfus defterinde Vardalya, Artvin vilayeti üzerine 1927 tarihli Osmanlıca kaynakta Vartalya (وارطایا) olarak geçer. Rusça ise, Vartelia (Вартелиа) biçiminde kaydedilmiştir. Gürcüce kaynaklarda Vardalia, Vartalia ve Vartelia (ვარდალია, ვარტალია, ვართელია) biçiminde geçer. Bu yer adının Gürcüce "vardi" (ვარდი: gül) kelimesinden türediği ve "gül yeri" anlamına geldiği tahmin edilmektedir. Vartalia, orta çağda Gürcistan'ın güneybatı kesimini oluşturan tarihsel bölgelerden biri olan Klarceti'de yer alır. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. Köyde günümüze kadar korunmuş olan Vanati (ვანათი), Sahre (სათხე), Klditavi (კლდითავი), Nakapi (ნაკაფი) gibi yer adları da buranın eski bir Gürcü yerleşimi olduğunu göstermektedir. Vartalia, 1574 tarihli Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı tahrir defterine göre, Ardanuç livasına bağlı Ardanuç nahiyesinin 58 köyünden biriydi. Nüfus açısından bu nahiyenin en küçük yerleşimiydi ve köyde sadece 2 Hristiyan hane yaşıyordu. Osmanlıların eline geçmesi sırasında köyün nüfusunun büyük ölçüde boşaldığı anlaşılmaktadır. Nitekim 1595 tarihli Defter-i Mufassal-i Liva-i Ardanuç adlı Osmanlı tahrir defterine göre köy tamamen boşalmış ve Ardanuç nahiyesinin boşalmış olan 11 köyünden biri haline gelmişti. Vartalia, Osmanlı idaresinin vergi ve askere alama amacıyla sadece erkek nüfusunu tespit ettiği 1835 yılında "Vardalya" adıyla Çıldır Eyaleti'ne bağlı Ardanuç sancağının köylerinden biriydi. Köyde 31 hanede 82 erkek tespit edilmişti. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, köyünün nüfusunun yaklaşık 164 kişiden oluştuğu ortaya çıkar. Vartalia, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'ın ardından imzalanan Berlin Antlaşması uyarınca Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinde köy, Artvin sancağının Ardanuç kazasına bağlıydı. Bu kazada yer alan Unishevi nahiyesinin (сельское общество: kırsal topluluk) yedi köyünden biriydi. 1886 tarihli nüfus tespitinde, 129'u erkek ve 119'u kadın olmak üzere, Vartalia'da 34 hanede 248 kişi yaşıyordu. Nüfusun tamamı "Türk" olarak kaydedilmişti. Birinci Dünya Savaşı sonlarında Ruslar bölgeden çekilince, Vartalia köyünün de yer aldığı Artvin sancağı bağımsız Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. 7 Mayıs 1920 tarihli Moskova Antlaşması'yla Sovyet Rusya da Gürcistan'ı Artvin bölgesini de kapsayacak biçimde tanıdı. Ancak Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgalinin ardından Ankara Hükümeti ile Sovyet Rusya arasında 16 Mart 1921'de imzalanan Moskova Antlaşması'yla Vartalia köyü yeniden Türkiye'ye katıldı. Vartalia köyü, 1922 yılında Artvin livasında yapılan nüfus tespitinde "Vardalya" adıyla Ardanuç nahiyesine bağlıydı. Bu tarihte köyde 31 hanede 122 kişi yaşıyor ve nüfusun tamamı Türklerden oluşuyordu. Vartalia veya Vardalya Türkçe olmadığı için köyün adı 1925 yılında Beratlı olarak değiştirildi. Beratlı köyü, 1940 genel nüfus sayımında Çoruh vilayetinin Artvin kazasının Ardanuç nahiyesine bağlıydı ve nüfusu 211 kişiden oluşuyordu. 1965 genel nüfus sayımında Beratlı köyünün nüfusu 334 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde 178 kişi okuma yazma biliyordu. Coğrafya Beratlı köyü, Artvin il merkezine 50km, Ardanuç ilçe merkezine 8km uzaklıktadır. Nüfus Kaynakça Dış bağlantılar Kategori:Ardanuç belde ve köyleri