Beş element

bullvar_katip · 27 Mayıs 2024

Beş Element adı yanlış çeviri olduğu için 2000'lerden sonra terk edilmiştir, yerine Beş Dönüşüm Öğesi veya kısaca Beş Öğe yeğlenmiştir. Çince'de Wu Xing (Çince: 五行; Pinyin: Wǔ Xíng) olarak anılan öğeler kuramı farklı dillerde "Beş Element, Beş Unsur, Beş Döngü" gibi adlarla da anılmaktadır. Çin klasiklerinde kullanılan öğeler, Akdeniz Uygarlıkları'nda mutlak halde bulunan elementler gibi ele alınmamaktadır. Çin klasiklerindeki Beş Öğe şunlardır: ateş, su, ağaç (veya odun), metal, toprak. Çin Tıbbı'nda Yin ile Yang kuramı ile birlikte kullanılan önemli bir Doğu Asya bilimleri kuramıdır. Aristotelesçi okuldan gelen İbn-i Sina da öğeler için "Unsur" sözcüğünü kullanmıştır. Toplumdan topluma değişiklik gösteren temel öğeler farklı sayıda ve içerikle ortaya çıkmıştır. Akdeniz ve Ortadoğu uygarlıklarında üç öğe "ateş, su, toprak", veya "hava" da eklenerek dört öğe şeklinde görünmektedir. Hindistan veya Tibet Klasiklerinde bazen bir bazen iki öğe farkıyla ayrı bir "beş öğe" görünmektedir. Öğeler ve Çin Tıbbı Organlarının İlişkisi Öğeler yansıttıkları döngü, dönüşüm veya süreçlerin imgesel bir ifadesidir. Örneğin: Odun yeryüzündeki her türlü canlı yaşam ve onunla ilgili süreçleri anlatan bir imgedir. Sözlü anlatımda simgelere başvurmak; şarkı, şiir gibi halkın daha geniş kesimlerine ulaşmasını sağlayan, öğrenmeyi kolaylaştıran çok etkili bir yöntem olmuştur. Çin Tıbbı'nda rahatsızlıkların teşhisinde ve tedavisinde önemli bir iyeri vardır. Bu yöntemde her türlü dönüşüm muhakkak Odun (木 mù), Ateş (火 huǒ), Toprak (土 tǔ), Metal (金 jīn), Su (水 shuǐ) olarak beş öğenin süreçlerinden geçer. Her öğe kendi içinde Yin ve Yang olmak üzere iki kutup barındırır. Besleme, Tüketme, Denetleme, Savrukluk, Karşı hareket süreçleri öğeler arası ilişkilerde yaşanabilecek hallerdir. Tüm öğeler karşılıklı olarak bu süreçler ilişkisiyle değişir ve dönüşür. Temel döngü şöyledir: Odun-Ateş-Toprak-Metal-Su-Odun. İlkesel olarak denetimsiz bir besleme, gelişemez; besinsiz bir denetim işlevini yitirir. Besleme ve denetim uyum içindeyken döngü yol alır. Besleme ve Tüketme Döngüsü: "Ana ve Çocuk" ilişkisi olarak da anılır. Örneğin: Odun, Ateşi beslerken eş zamanlı Ateş de Odunu tüketir. Benzer olarak Ateş, Toprağı beslerken Toprak da Ateş'i tüketir ve sırayla diğer öğeleri takip ederek döngü tamamlanır. Besleyen öğe "Ana", tüketen öğe ise "Çocuk" olarak görülür. Besleme döngüsünün tersine ilerleyen yön ise Tüketme Döngüsü'dür. Besleme Döngüsü: Odun → Ateş, Ateş → Toprak, Toprak → Metal, Metal → Su, Su → Odun'u besler. Tüketme Döngüsü: Odun → Su, Su → Metal, Metal → Toprak, Toprak → Ateş, Ateş → Odun'u tüketir. Denetleme Döngüsü: Odun → Toprak, Ateş → Metal, Toprak → Su, Metal → Odun, Su → Ateş'i denetler. İsyan Döngüsü: Odun → Metal, Su → Toprak, Metal → Ateş, Toprak → Odun, Ateş → Su'ya isyan eder. İsyan ve denetleme, besleme ve tüketme döngüleri uyumdaysa Dao hali yakalanır yani doğal akıştadır bedende veya kainattaki her şey. Odun Canlı yaşamı simgeler. Bedende (Zang-Fu) Karaciğer ile ilişkilidir. Doğada ve bedende yel etkisidir. Duygularda öfke olarak ortaya çıkar. Ateş Güneş, yıldızlar yani ateş olan her şey. Bedende Kalp ile ilişkilidir. Duygularda neşe, sevinç, mania dır. Toprak Bedende mide ve dalak sistemidir. Bedenin doğum sonrası besinle sağlanan enerji kaynaklarından biridir. Dugusal hali dalıp dalıp gitmektir. Metal Mineral yapılı öğedir. Bedende akciğer ile ilişkili sayılır. Doğum sonrası nefesle sağlanan enerji kaynaklarından biridir. Duygu hali keder ve üzüntü dür. Su Tüm sıvılardır. Bedende böbrek ile ilişkilidir. Hem doğum öncesi hem sonrası bedenin temel kaynağıdır. Duygu hali korku dur. Çin Tıbbı'nda Beş Öğe'nin İlişikleri Geleneksel Çin Tıbbı'nda rahatsızlıkların teşhisinde ve tedavisinde başvurulan kuramlardan biridir. Bu yöntemde bedendeki organlar ve ilgili meridyenlerindeki her türlü süreç muhakkak Odun (木 mù), Ateş (火 huǒ), Toprak (土 tǔ), Metal (金 jīn), Su (水 shuǐ) olarak beş öğe döngüsünde gelişir. Her öğe kendi içinde Yin ve Yang olmak üzere iki kutup barındırırken bizzat kendisi de ya Yin karakterli ya da Yang karakterli olmaktadır. Beş Öğe kuramı 12 meridyen kuramlarıyla birlikte ele alınır. Organlar ve onlara ilişik ilgili enerji hatları/meridyen üzerindeki akupunktur yuvalarının (akupunktur noktası diye de bilinir) bir kısmı öğeler ile ilişkilendirilir. Buna göre rahatsızlıklarda ilgili meridyendeki "ana" görevindeki öğeyi temsil eden yuva ile "çocuk" görevindeki yuvalar "yoksunluk veya taşkınlık" görüntüsüne göre "takviye veya tahliye" yöntemleriyle uyarılır. Çin Astrolojisi Beş Element sözünün en gündelik kullanıldığı alan astrolojidir. Beş Öğe kuramıyla bu yüzden ayrı tutulabilir. Beş Öğe'nin temeli değişim üzerine kuruludur ve mutlak/değişmez değerlendirmelerle ele alınamaz. Doğum ve ölüm arasındaki süreçlerin tam olarak hangi öğelera karşılık geleceğinin tespiti güçlükler barındırdığı gibi biri diğerine de dönüşebilir. Bir kişi mutlak olarak doğumundan hareketle ateş, su, toprak vs. olarak sabit ele alınamaz. Odun elementi: önderlik, dışa dönük, öfke yönetimi gerekir Ateş elementi: Neşeli, sıcak, maceracı, hayal kırıklığına açık Toprak elementi: Verici, barışçıl, biriktirir, uyumlu, boşlukta kalma Metal elementi: Alçakgönüllü, coşkun, kabalaşabilir, disiplinli, dalgınlık Su elementi: Bilgiye düşkün, gel gitli hafıza, nazik, sakin Kaynakça Wu Xing/Wikipedia Konuyla ilgili yayınlar Chinese-Acupuncture-and-Moxabustion Ayrıca bakınız Çigong Dış bağlantılar Wu Xing/Wikipedia Feng Shui Sonsuzluk Feng Shui-Element Kategori:Çin'de kültür Kategori:Savaş sanatları Kategori:Geleneksel Çin tıbbı Kategori

oğa felsefesi

Ara

Ara

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi

Beş element

bullvar_katip

Administrator

Benzer konular

Tema özelleştirme sistemi

Tam ekran yada dar ekran

Izgara yada normal mod

Forum arkaplan resimleri

Sidebar blogunu kapat/aç

Yapışkan sidebar kapat/aç

Radius aç/kapat

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi