Bu, yeni başlayanlar ve kendini geliştirmek isteyenler için temel bilişim terimleri sözlüğüdür.
**Donanım (Hardware)**
* **HDD (Hard Disk Drive):** Verileri manyetik diskler üzerinde depolayan bir depolama birimi.
* **SSD (Solid State Drive):** Flash bellek kullanarak verileri depolayan daha hızlı bir depolama birimi.
* **CPU (Central Processing Unit):** Bilgisayarın işlem yapmasını sağlayan merkezi işlem birimi.
* **GPU (Graphics Processing Unit):** Grafik işlemlerini gerçekleştiren donanım birimi.
* **RAM (Random Access Memory):** Bilgisayarın geçici veri depolama alanı.
* **Motherboard (Anakart):** Bilgisayar bileşenlerini birbirine bağlayan ana devre kartı.
* **PSU (Power Supply Unit):** Bilgisayara elektrik sağlayan güç kaynağı birimi.
* **NIC (Network Interface Card):** Ağ bağlantısını sağlayan donanım.
* **BIOS (Basic Input/Output System):** Bilgisayarın temel donanım ayarlarını yöneten yazılım.
**Yazılım (Software)**
* **API (Application Programming Interface):** Farklı yazılımların birbiriyle iletişim kurmasını sağlayan arayüz.
* **Operating System (İşletim Sistemi):** Bilgisayarın tüm donanım ve yazılımını yöneten sistem yazılımı.
* **Kernel (Çekirdek):** İşletim sisteminin donanım ile yazılım arasındaki iletişimi yöneten çekirdek yazılım.
* **Driver (Sürücü):** Donanımın işletim sistemi ile iletişime geçmesini sağlayan yazılım.
* **Middleware (Ara Katman Yazılımı):** Farklı yazılım uygulamaları arasında veri iletimini sağlayan yazılım katmanı.
* **Firmware:** Donanım cihazlarına özel yazılım.
**Ağ ve İnternet (Networking & Internet)**
* **IP Address (IP Adresi):** İnternet üzerindeki cihazları tanımlayan benzersiz adres.
* **MAC Address (MAC Adresi):** Cihazların ağ üzerindeki fiziksel adresi.
* **DNS (Domain Name System):** Alan adlarını IP adreslerine çeviren sistem.
* **VPN (Virtual Private Network):** Özel ağlar üzerinden güvenli internet bağlantısı sağlayan teknoloji.
* **Firewall (Güvenlik Duvarı):** Ağ trafiğini denetleyen ve güvenliği sağlayan sistem.
* **Router (Yönlendirici):** Farklı ağlar arasında veri paketlerini yönlendiren cihaz.
* **Subnet Mask (Alt Ağ Maskesi):** IP adreslerini ağ bölümlerine ayıran maskeleme yöntemi.
* **Ping:** İki cihaz arasındaki bağlantıyı test eden komut.
* **Gateway (Geçit):** Farklı ağlar arasında veri iletimi sağlayan cihaz veya yazılım.
* **Switch (Anahtar):** Ağ üzerindeki veri paketlerini uygun cihazlara yönlendiren cihaz.
* **Intranet (Kurumsal Ağ):** Bir organizasyon içinde kullanılan, internet benzeri bir ağ.
**Veri Yönetimi (Data Management)**
* **Database (Veritabanı):** Büyük veri kümelerini organize bir şekilde saklayan sistem.
* **SQL (Structured Query Language):** Veritabanlarını yönetmek için kullanılan dil.
* **NoSQL:** İlişkisel olmayan veritabanlarını ifade eden bir terim.
* **Big Data:** Çok büyük ve karmaşık veri kümeleri.
* **Data Mining (Veri Madenciliği):** Büyük veri setlerinden anlamlı bilgileri çıkarmak.
* **Backup (Yedekleme):** Verilerin kaybolmasını önlemek amacıyla yapılan kopyalama işlemi.
* **Cloud Storage (Bulut Depolama):** Verilerin internet üzerinden saklandığı sistem.
**Güvenlik (Security)**
* **Encryption (Şifreleme):** Verilerin güvenliğini sağlamak için onları kodlama işlemi.
* **Decryption (Şifre Çözme):** Şifrelenmiş verilerin orijinal haline geri döndürülmesi.
* **Malware (Kötü Amaçlı Yazılım):** Bilgisayarlara zarar vermek amacıyla tasarlanmış yazılımlar.
* **Phishing (Kimlik Avı):** Kişisel bilgileri ele geçirmek için yapılan dolandırıcılık yöntemleri.
* **Ransomware (Fidye Yazılımı):** Dosyaları şifreleyerek kullanıcıdan fidye talep eden zararlı yazılım.
* **Antivirus (Antivirüs):** Zararlı yazılımları tespit edip ortadan kaldıran yazılım.
* **Multi-Factor Authentication (MFA):** Kullanıcı kimliğini doğrulamak için birden fazla doğrulama yöntemi kullanan güvenlik prosedürü.
* **Zero-Day Exploit:** Henüz fark edilmemiş veya yamanmamış bir güvenlik açığının kötüye kullanılması.
**Programlama ve Geliştirme (Programming & Development)**
* **Algorithm (Algoritma):** Belirli bir görevi gerçekleştirmek için kullanılan adım adım talimatlar dizisi.
* **IDE (Integrated Development Environment):** Program yazma ve hata ayıklama işlemlerini kolaylaştıran yazılım ortamı.
* **Compiler (Derleyici):** Kaynak kodunu makine diline çeviren program.
* **Interpreter (Yorumlayıcı):** Kaynak kodunu satır satır çalıştıran program.
* **Source Code (Kaynak Kodu):** Bir yazılımın yazıldığı orijinal kod.
* **Object-Oriented Programming (Nesne Yönelimli Programlama):** Verilerin ve işlevlerin nesneler aracılığıyla organize edildiği bir programlama paradigması.
* **Machine Learning (Makine Öğrenmesi):** Bilgisayarların verilerden öğrenmesini sağlayan yapay zeka dalı.
* **Framework (Çatı):** Geliştirme süreçlerini hızlandıran yazılım yapı taşları.
**Güncel Teknolojiler**
* **Blockchain:** Merkezi olmayan dijital veri kayıt sistemi.
* **AI (Yapay Zeka):** Bilgisayarların insan benzeri zekayı taklit edebilmesini sağlayan teknoloji.
* **IoT (Nesnelerin İnterneti):** Cihazların internet üzerinden birbirine bağlanması ve veri alışverişi yapması.
* **AR (Artırılmış Gerçeklik):** Gerçek dünya üzerine dijital veriler ekleyen teknoloji.
* **VR (Sanal Gerçeklik):** Tamamen dijital bir ortamda kullanıcının deneyim yaşamasını sağlayan teknoloji.
* **Quantum Computing (Kuantum Hesaplama):** Kuantum mekaniği ilkelerine dayanan, klasik bilgisayarlardan çok daha hızlı hesaplama yapabilen bilgisayarlar.
* **5G:** Yeni nesil kablosuz iletişim teknolojisi.
**Donanım (Hardware)**
* **HDD (Hard Disk Drive):** Verileri manyetik diskler üzerinde depolayan bir depolama birimi.
* **SSD (Solid State Drive):** Flash bellek kullanarak verileri depolayan daha hızlı bir depolama birimi.
* **CPU (Central Processing Unit):** Bilgisayarın işlem yapmasını sağlayan merkezi işlem birimi.
* **GPU (Graphics Processing Unit):** Grafik işlemlerini gerçekleştiren donanım birimi.
* **RAM (Random Access Memory):** Bilgisayarın geçici veri depolama alanı.
* **Motherboard (Anakart):** Bilgisayar bileşenlerini birbirine bağlayan ana devre kartı.
* **PSU (Power Supply Unit):** Bilgisayara elektrik sağlayan güç kaynağı birimi.
* **NIC (Network Interface Card):** Ağ bağlantısını sağlayan donanım.
* **BIOS (Basic Input/Output System):** Bilgisayarın temel donanım ayarlarını yöneten yazılım.
**Yazılım (Software)**
* **API (Application Programming Interface):** Farklı yazılımların birbiriyle iletişim kurmasını sağlayan arayüz.
* **Operating System (İşletim Sistemi):** Bilgisayarın tüm donanım ve yazılımını yöneten sistem yazılımı.
* **Kernel (Çekirdek):** İşletim sisteminin donanım ile yazılım arasındaki iletişimi yöneten çekirdek yazılım.
* **Driver (Sürücü):** Donanımın işletim sistemi ile iletişime geçmesini sağlayan yazılım.
* **Middleware (Ara Katman Yazılımı):** Farklı yazılım uygulamaları arasında veri iletimini sağlayan yazılım katmanı.
* **Firmware:** Donanım cihazlarına özel yazılım.
**Ağ ve İnternet (Networking & Internet)**
* **IP Address (IP Adresi):** İnternet üzerindeki cihazları tanımlayan benzersiz adres.
* **MAC Address (MAC Adresi):** Cihazların ağ üzerindeki fiziksel adresi.
* **DNS (Domain Name System):** Alan adlarını IP adreslerine çeviren sistem.
* **VPN (Virtual Private Network):** Özel ağlar üzerinden güvenli internet bağlantısı sağlayan teknoloji.
* **Firewall (Güvenlik Duvarı):** Ağ trafiğini denetleyen ve güvenliği sağlayan sistem.
* **Router (Yönlendirici):** Farklı ağlar arasında veri paketlerini yönlendiren cihaz.
* **Subnet Mask (Alt Ağ Maskesi):** IP adreslerini ağ bölümlerine ayıran maskeleme yöntemi.
* **Ping:** İki cihaz arasındaki bağlantıyı test eden komut.
* **Gateway (Geçit):** Farklı ağlar arasında veri iletimi sağlayan cihaz veya yazılım.
* **Switch (Anahtar):** Ağ üzerindeki veri paketlerini uygun cihazlara yönlendiren cihaz.
* **Intranet (Kurumsal Ağ):** Bir organizasyon içinde kullanılan, internet benzeri bir ağ.
**Veri Yönetimi (Data Management)**
* **Database (Veritabanı):** Büyük veri kümelerini organize bir şekilde saklayan sistem.
* **SQL (Structured Query Language):** Veritabanlarını yönetmek için kullanılan dil.
* **NoSQL:** İlişkisel olmayan veritabanlarını ifade eden bir terim.
* **Big Data:** Çok büyük ve karmaşık veri kümeleri.
* **Data Mining (Veri Madenciliği):** Büyük veri setlerinden anlamlı bilgileri çıkarmak.
* **Backup (Yedekleme):** Verilerin kaybolmasını önlemek amacıyla yapılan kopyalama işlemi.
* **Cloud Storage (Bulut Depolama):** Verilerin internet üzerinden saklandığı sistem.
**Güvenlik (Security)**
* **Encryption (Şifreleme):** Verilerin güvenliğini sağlamak için onları kodlama işlemi.
* **Decryption (Şifre Çözme):** Şifrelenmiş verilerin orijinal haline geri döndürülmesi.
* **Malware (Kötü Amaçlı Yazılım):** Bilgisayarlara zarar vermek amacıyla tasarlanmış yazılımlar.
* **Phishing (Kimlik Avı):** Kişisel bilgileri ele geçirmek için yapılan dolandırıcılık yöntemleri.
* **Ransomware (Fidye Yazılımı):** Dosyaları şifreleyerek kullanıcıdan fidye talep eden zararlı yazılım.
* **Antivirus (Antivirüs):** Zararlı yazılımları tespit edip ortadan kaldıran yazılım.
* **Multi-Factor Authentication (MFA):** Kullanıcı kimliğini doğrulamak için birden fazla doğrulama yöntemi kullanan güvenlik prosedürü.
* **Zero-Day Exploit:** Henüz fark edilmemiş veya yamanmamış bir güvenlik açığının kötüye kullanılması.
**Programlama ve Geliştirme (Programming & Development)**
* **Algorithm (Algoritma):** Belirli bir görevi gerçekleştirmek için kullanılan adım adım talimatlar dizisi.
* **IDE (Integrated Development Environment):** Program yazma ve hata ayıklama işlemlerini kolaylaştıran yazılım ortamı.
* **Compiler (Derleyici):** Kaynak kodunu makine diline çeviren program.
* **Interpreter (Yorumlayıcı):** Kaynak kodunu satır satır çalıştıran program.
* **Source Code (Kaynak Kodu):** Bir yazılımın yazıldığı orijinal kod.
* **Object-Oriented Programming (Nesne Yönelimli Programlama):** Verilerin ve işlevlerin nesneler aracılığıyla organize edildiği bir programlama paradigması.
* **Machine Learning (Makine Öğrenmesi):** Bilgisayarların verilerden öğrenmesini sağlayan yapay zeka dalı.
* **Framework (Çatı):** Geliştirme süreçlerini hızlandıran yazılım yapı taşları.
**Güncel Teknolojiler**
* **Blockchain:** Merkezi olmayan dijital veri kayıt sistemi.
* **AI (Yapay Zeka):** Bilgisayarların insan benzeri zekayı taklit edebilmesini sağlayan teknoloji.
* **IoT (Nesnelerin İnterneti):** Cihazların internet üzerinden birbirine bağlanması ve veri alışverişi yapması.
* **AR (Artırılmış Gerçeklik):** Gerçek dünya üzerine dijital veriler ekleyen teknoloji.
* **VR (Sanal Gerçeklik):** Tamamen dijital bir ortamda kullanıcının deneyim yaşamasını sağlayan teknoloji.
* **Quantum Computing (Kuantum Hesaplama):** Kuantum mekaniği ilkelerine dayanan, klasik bilgisayarlardan çok daha hızlı hesaplama yapabilen bilgisayarlar.
* **5G:** Yeni nesil kablosuz iletişim teknolojisi.
